Xəzərdə suyun səviyyəsinin enməsi... - Professor yazır
08-01-2025 [10:08]
Saleh MƏMMƏDOV,
Professor, sabiq nazir
***
Həsən Əliyev adına Coğrafiya İnstitutu Xəzər dənizinin sahillərinin və dibinin geomorfologiyası şöbəsinin müdiri, coğrafiya elmləri doktoru, professor Əmir Əliyev Xəzər dənizində suyun səviyyəsinin düşməsinin əsas səbəblərini, bundan yaranan problemləri və həll yolu barədə dedikləri tarixi reallıqdır.
Tarixi təcrübədə bu cür enmə-qalxma çox olub. Hətta 70-ci illərdə oğru Aqanbekyanin başçılığı ilə Şimal dənizlərinin Xəzərə axıdılması üzrə 143 milyard dollarlıq layihə də yerinə yetirmişlər. Amma sonralar layihə başa çatmamış Xəzərin səviyyəsi öz-özünə sürətlə qalxmış və 90-ci illərin ortalarından etibarən yenidən çəkilməyə başlamışdı. Amma təbiətin dəyişikliklərinə ümid etmək olmaz. Xüsusi elmi tədqiqat qrupu yaradıb geniş tədqiqat işinə başlamaq lazımdır.
https://www.britannica.com/list/7-lakes-that-are-drying-up
Məsələ burasındadır ki, dünyada təbii və insan təsirlərindən dolayı öz-özünə quruyan göllər və dənizlər mövcuddur. Bir nümunə olaraq Boliviyada yerləşən "Poopo Gölü" göstərilə bilər ki, bu göl 2015-ci ilin dekabrına qədər quraqlıq, iqlim dəyişiklikləri və suyun suvarma və mədənçilik üçün yönləndirilməsi nəticəsində tamamilə qurumuşdu.
"Xəzər Dənizi" barədə isə, bu dünyanın ən böyük daxili su hövzəsidir və su səviyyəsində əhəmiyyətli azalma müşahidə edilir. 1990-cı illərin ortalarından bəri Xəzər Dənizinin su səviyyəsi təxminən iki metr azalmışdır və əsrin sonuna qədər əlavə olaraq 9-18 metr azalacağı proqnozlaşdırılır. Bu azalma əsasən iqlim dəyişiklikləri, Volqa kimi çaylardan gələn suyun azalması və kənd təsərrüfatı və sənaye üçün suyun artan istifadəsi ilə əlaqədardır.
https://geographical.co.uk/.../the-caspian-sea-is...
Xəzər Dənizinin tamamilə quruması ehtimalı az olsa da, davam edən azalma ekosistemlərə, iqtisadiyyata və regional sabitliyə ciddi təhlükələr yaradır. Bu problemlərin həlli üçün səylər göstərilsə də, beynəlxalq əməkdaşlıq və davamlı su idarəetmə praktikalarına ehtiyac var.
MİA.AZ
SON XƏBƏRLƏR
Stefan Dujarrik: "Orada 2 milyondan çox insan dustaq edilib"
Putin - Tramp görüşü - Rəsmi Moskva hələ də vaxtı və yerin müəyyən olunmadığını deyir
BMT sözçüsü: "Sudanda humanitar yardıma əngəl var"
ABŞ prezidenti: “Çinlə çox yaxşı anlaşma əldə edəcəyik, görəcəksiniz” - "Heç kim bizimlə rəqabət apara bilməz, heç kim"
Tramp İtaliyanın Baş naziri ilə görüşdə: “Aİ ilə ticarət razılaşması olacaq, 100 faiz"
Qukasyan Bakıda məhkəmədə: "Köçəryanla 1992-ci ildən, Samvel Babayanla 1993-cü ildən, Petrosyanla..." - FOTOAR (YENİLƏNİB)
Azərbaycan və Türkiyə HDQ arasında protokol imzalanıb
SEL 3 NƏFƏRİ APARIB - Şabranda faciə (Yenilənib)
Agentlik rəhbəri 4 ölkəyə xəbərdarlıq məktubu gööndərib
Kərim Vəliyev Slovakiyada hərbi şirkətlərin fəaliyyətini izləyib
"AZƏRKOSMOS"da YEYİNTİ - Palata nələri aşkarlayıb?
DAHA BİR AGENTLİKDƏ TƏFTİŞ: nöqsanlar aşkarlandı
Elm və Təhsil Nazirliyində yoxlama: nələr ortaya çıxdı?
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
ƏƏSMN-də növbəti dəyişiklik - İKİ NAZİR MÜAVİNİ TƏYİNATI OLDU (FOTO)
DSMF-də maliyyə nöqsanları üzə çıxdı - Palatanın yoxlaması ilə
DEPUTATLAR BU TARİXDƏ TOPLANIR - Hansı qanunlar dəyişəcək? - SİYAHI
Otel otaqlarında gizli kamera - Çılçıraqlara yerləşdirilən kameralara görə iş yeri sahibləri tutulub
Rasim Ozan Kütahyalı haqqnda həbs qərarı verildi
Cahangir Atakişiyev mətbuat katibi təyin olunub
"Azdrama"da rəhbərlik dəyişəcək? - Nazirlə aktyor heyəti arasındakı görüş barədə açıqlama
Orduxan Bəbirov Baş Prokurorluğun İstintaq İdarəsinə çağırıldı
YAĞIŞLI APRELIN GÜNƏŞLİ “ULDUZ”U
İsrail BMT məktəbini bombalayıb - 6 nəfər ölüb
Əməliyyat olunan vitse-spikerin səhhəti yaxşılaşır
Azərbaycan hakimlərinin beynəlxalq kateqoriyası yüksəlib
Mirşahin Ağayevin qardaşı saxlanıldı - Atasının yasında
İMTAHANIN CAVABLARI AÇIQLANDI - 20 nəfər maksimum bal yığıb
Əvəz Zeynallı azadlığa buraxılacaq? - Məhkəmə bu tarixdə başlayır
"Gecədən səhərə kimi mənə iradlar, mesajlar gəldi" - Müğənnidən aparıcı ilə rəqsi barədə yayılan xəbərə reaksiya
İlham Əliyev Çinin yeni səfirinin etimadnaməsini qəbul edib - MÜZAKİRƏ + FOTOLAR (YENİLƏNİB)
Güzəştli şərtlərlə müavinət: neçə yaşdan hesablanır və necə ödənilir? - Deputatdan izahat
Tramp seçkidəki sui-qəsddən danışdı: "Nəyə inanacağımı bilmirəm"
Prezident İlham Əliyev Tanya Fayonu qəbul edib - Nələr müzakirə olunub? (YENİLƏNİB)
Ceyhun Bayramov Sloveniya XİN başçısı ilə bir arada: “Balkanlar və Cənubi Qafqazda təhlükəsizlik məsələləri ilə bağlı..." (YENİLƏNİB)
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
NAZİRLİK BU HƏKİMLƏRƏ CƏRRAH KİMİ İŞLƏMƏYƏ İCAZƏ VERDİ - Siyahı
Aparıcı: "Gülüstan Əliyeva dedi ki, o videonu sil"
Könül Aydın təhsildəki nöqsanlardan yazdı: "Birinin üzü yoxdur ki, deyə, niyə adımızı çəkirsən"
Nazir "Azdrama"nın narazı aktrisalarını qəbul edib: "O, bizi diqqətlə dinlədi və..."