Xəzərdə suyun səviyyəsinin enməsi... - Professor yazır
08-01-2025 [10:08]
Saleh MƏMMƏDOV,
Professor, sabiq nazir
***
Həsən Əliyev adına Coğrafiya İnstitutu Xəzər dənizinin sahillərinin və dibinin geomorfologiyası şöbəsinin müdiri, coğrafiya elmləri doktoru, professor Əmir Əliyev Xəzər dənizində suyun səviyyəsinin düşməsinin əsas səbəblərini, bundan yaranan problemləri və həll yolu barədə dedikləri tarixi reallıqdır.
Tarixi təcrübədə bu cür enmə-qalxma çox olub. Hətta 70-ci illərdə oğru Aqanbekyanin başçılığı ilə Şimal dənizlərinin Xəzərə axıdılması üzrə 143 milyard dollarlıq layihə də yerinə yetirmişlər. Amma sonralar layihə başa çatmamış Xəzərin səviyyəsi öz-özünə sürətlə qalxmış və 90-ci illərin ortalarından etibarən yenidən çəkilməyə başlamışdı. Amma təbiətin dəyişikliklərinə ümid etmək olmaz. Xüsusi elmi tədqiqat qrupu yaradıb geniş tədqiqat işinə başlamaq lazımdır.
https://www.britannica.com/list/7-lakes-that-are-drying-up
Məsələ burasındadır ki, dünyada təbii və insan təsirlərindən dolayı öz-özünə quruyan göllər və dənizlər mövcuddur. Bir nümunə olaraq Boliviyada yerləşən "Poopo Gölü" göstərilə bilər ki, bu göl 2015-ci ilin dekabrına qədər quraqlıq, iqlim dəyişiklikləri və suyun suvarma və mədənçilik üçün yönləndirilməsi nəticəsində tamamilə qurumuşdu.
"Xəzər Dənizi" barədə isə, bu dünyanın ən böyük daxili su hövzəsidir və su səviyyəsində əhəmiyyətli azalma müşahidə edilir. 1990-cı illərin ortalarından bəri Xəzər Dənizinin su səviyyəsi təxminən iki metr azalmışdır və əsrin sonuna qədər əlavə olaraq 9-18 metr azalacağı proqnozlaşdırılır. Bu azalma əsasən iqlim dəyişiklikləri, Volqa kimi çaylardan gələn suyun azalması və kənd təsərrüfatı və sənaye üçün suyun artan istifadəsi ilə əlaqədardır.
https://geographical.co.uk/.../the-caspian-sea-is...
Xəzər Dənizinin tamamilə quruması ehtimalı az olsa da, davam edən azalma ekosistemlərə, iqtisadiyyata və regional sabitliyə ciddi təhlükələr yaradır. Bu problemlərin həlli üçün səylər göstərilsə də, beynəlxalq əməkdaşlıq və davamlı su idarəetmə praktikalarına ehtiyac var.
MİA.AZ
SON XƏBƏRLƏR
İsrail Qəzzaya zərbə endirdi: ən azı 5 nəfər həyatını itirib
Blinken: "Qəzzada atəşkəsə çox yaxınıq"
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
XİN sözçüsü Mirzoyana cavab verib: "Bu, tarixi faktdır"
Bakı-Kazan-Bakı marşrutu üzrə bütün uçuşlar dayandırılıb
Ərdoğan İlham Əliyevə zəng edib - NƏLƏR MÜZAKİRƏ EDİLİB?
Məşhur müğənni soyundu: "Əyilin..." - FOTOLAR
"Fənərbağça" əvvəlki fikrindən daşındı
Vilayət Eyvazov İsmayıllıda vətəndaş qəbulu və sıra baxışı keçirib
Ramazan ayı martın 1-də, Qədr gecələri isə...
Raqif Abbasov və Eldəniz Qulamovun barəsində cinayət işi açılıb
Azərbaycanda daha bir məhkum həbsdə ölüb
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
“Sumqayıt” Vaqif Cavadovla müqaviləni uzatdı
Türkiyədə superliqanın oyunlarını əcnəbi VAR hakimləri idarə edəcək
Deputat istefa verdi - Açıqlama
NAZİR VİTSE-SPİKERİN QARDAŞINI VƏZİFƏDƏN AZAD ETDİ - Bakı təhsilində gözlənilməz dəyişiklik
Məhəmməd Məhərrəmov YAP-ın məşvərətçi səs hüquqlu üzvü təsdiqlənib
Prezident İlham Əliyev İranın Milli Təhlükəsizlik üzrə Ali Şurasının katibini qəbul edib - FOTOLAR (Yenilənib)
Ekspert: "Mənzil bazarında qıtlıq hökm sürür"
"Adil Əliyev bizi çağırdı, dedi ki..." - İdmançıların hücum etdiyi mayor elə açıqlamalar verdi ki...
Qəzzada ölənlərin sayı artıb - Açıqlama
Novruzun ilk çərşənbəsi nə vaxt olacaq?
"Nurdan" ləqəbli tiktoker həbs edildi - Narkotik ittihamı ilə
Lənkəranın icra başçısı haqda şok iddialar yayıldı - Memar Qaraşovu həbsdən necə xilas edib?
Fransa millisinin baş məşqçisi istefaya hazırlaşır
Zaqatalada körpə ölüb
Tərtərdə ağır qəza: ölən və xəsarət alanlar var
SOCAR-da daha bir təyinat olub
BakıKart ödənişləri zamanı istifadə edilən biletlərə görə geri qaytarılan məbləğlər haqqında - Açıqlama (FOTO)
TV-də iyrənc olay: redaktorun intim istəyinə "yox" deyən 23 yaşlı müxbir işdən çıxarıldı
Azərbaycana məxsus 3 gəmi heyəti ilə birgə Afrikada girov götürülüb - Rəsmi açıqlamalar yayıldı (YENİLƏNİB)
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
“İcra başçısı olanda 3 il birgə yaşadıq, obyekti də özü hədiyyə etmişdi” - Şok məhkəmə prosesi
Qubada küçə itləri 2 qadın və 6 yaşlı uşağa hücum edib