“Bir qurşaq, bir yol”a qarşı Hindistan-Avropa dəhlizi...
11-09-2023 [15:06]
Şahin CƏFƏRLİ
***
Dünən G-20 toplantısı çərçivəsində vacib bir anlaşmaya dair rəsmi açıqlama verildi. ABŞ, Almaniya, Fransa, İtaliya, Avropa Birliyi, Hindistan (Bharat), Səudiyyə Ərəbistanı və Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri yeni geoiqtisadi təşəbbüs barədə razılığa gəldiklərini elan etdilər. Bu dövlətlər arasında Hindistan - Orta Şərq – Avropa İqtisadi Dəhlizinin (İndia - Middle East - Europe Economic Corridor / İMEC) yaradılması ilə bağlı Anlaşma Memorandumu imzalandı.
Çin liderinin Hindistandakı G-20 zirvəsinə qatılmaması güman ki, bu məsələ ilə əlaqədar idi.
İMEС-nin 2 ayrı dəhlizdən ibarət olması nəzərdə tutulur: Hindistanı Fars Körfəzi ilə birləşdirəcək Şərq dəhlizi və Fars Körfəzini Avropa ilə birləşdirəcək Şimal dəhlizi. İdeya bundan ibarətdir ki, mövcud dəniz və avtomobil nəqliyyatı marşrutlarını tamamlayacaq transsərhəd gəmi-dəmir yolu tranzit şəbəkəsi yaradılsın, dəmir yolu marşrutu boyunca elektrik enerjisi və internet kabelləri, eləcə də təmiz hidrogen ixracı üçün borular çəkilsin.
İMEC ötən il G-7 liderlərinin qəbul etdiyi İnfrastruktura Qlobal İnvestisiyalar üzrə Tərəfdaşlıq (PGII) təşəbbüsünün bir hissəsi olaraq düşünülür. PGİİ ABŞ tərəfindən Çinin “Bir qurşaq, bir yol” qlobal təşəbbüsünə kontr-proyekt kimi planlaşdırılıb. Gördüyümüz kimi, yeni dəhlizdə mərkəzi rol Çinin regional rəqibi və başqa bir qədim sivilizasiya olan Hindistana ayrılır. Əgər reallaşarsa, İMEC çərçivəsində Hindistanın Pakistan və İrandan yan keçməklə Orta Şərq və Avropaya çıxışı təmin olunacaq.
İMEC layihəsi mənə qədimlərdə mövcud olmuş və Hindistandan Avropaya uzanan “Ədviyyat yolu”nu xatırlatdı. Coşğun inkişaf erası arxada qalmış və getdikcə ciddi problemlərlə üzləşməkdə olan Çinin “İpək yolu”na paralel və ona rəqib kimi Hindistanın “Ədviyyat yolu” dirçəldilir, “Səma İmperiyası”na qarşı Bharat Cümhuriyyətinin qlobal geosiyasətdə və geoiqtisadiyyatda rolu yüksəldilir. ABŞ liderliyindəki Qərb öz növbəsində, polisentrik düzənin xaotik formalaşma dönəmi kimi qiymətləndirə biləcəyimiz hazırkı mərhələdə “Qlobal Cənub”un vacib komponentləri ilə tərəfdaşlığını və qarşılıqlı bağlılığını dərinləşdirməklə onun gələcəkdə Qərbə rəqib və alternativ qütb kimi ortaya çıxması perspektivini (bu cür perspektiv varsa) indidən əngəlləməyə çalışır. Belə bir alternativ qütbün yaranması üçün çox canfəşanlıq edən Rusiyanın hazırda qalibiyyətli çıxış ehtimalı olmayan bir keşməkeşin içində çabaladığını və ucuz xammal bazarı qismində tərəfdaşların iştahını qabartması xaricində əsla bir cazibə mərkəzi ola bilməyəcəyini xatırlatmaq da yerinə düşər. Bu baxımdan BRİKS, Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatı kimi qurumların zaman-zaman Avropa Birliyi, NATO kimi inteqrativ birliklərə alternativ güc mərkəzi kimi təqdim olunmaları ciddiyyətdən və gerçəklərdən uzaqdır. Ən azı Çin və Hindistan arasındakı fundamental problemlər çözülmədən (bu isə qeyri-mümkün görünür) adı çəkilən qurumların blok məntiqi ilə inkişaf yoluna daxil olması imkansızdır.
Onu da qeyd etmək lazımdır ki, Hindistan - Orta Şərq – Avropa İqtisadi Dəhlizi hələlik ideyadır və praktik müstəviyə proyeksiyası necə və neçə müddətə gerçəkləşəcək, maliyyələşmə mənbələri və mexanizmləri hansı şəkildə qurulacaq, bunlar məlum deyil. Aydın olan budur ki, layihə uzunmüddətli dövrə hesablanıb. İki ay ərzində adı çəkilən ölkələrin ekspert səviyyəsində təmsilçiləri toplaşıb, fəaliyyət planı hazırlamalıdır. Bu plan ortaya çıxdıqdan sonra daha konkret fikirlər söyləmək mümkündür.
MİA.AZ
SON XƏBƏRLƏR
Ermənistanda dövlət çevrilişinə cəhd... - "Xaçlılar"la işbirliyinə girən 8 hərbi hissə komandiri saxlanılıb
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
3 qırmızı kart, 3 qol - Şahruddin 2 qol buraxdı
"Fənərbağça" səfərdə "Alanyaspor"a aman vermədi
Qonaq komandanın qolları meydanı atəş çəmbərinə çevirdi - "Ayaks" - "Feyenoord" oyunu yarıda dayandı (FOTOLAR)
ƏLİYEVLƏ PAŞİNYAN GÖRÜŞƏCƏK - Məkan və tarix açıqlandı
Fransa bu ölkədəki səfiri ilə hərbçilərini çıxarır: "Bir neçə saata ölkəmizə dönəcəklər"
"Beşiktaş" geriyə düşdüyü oyunda qalib gəlib
Deputat Qənirə Paşayeva komaya düşüb - Prezidentin köməkçisi klinikaya getdi, TƏBİB-dən açıqlama (Yenilənib)
Zakir Həsənov yaralı hərbçiləri ziyarət etdi - VİDEO
Ərdoğan Naxçıvana gəlir - İlham Əliyevlə birgə İğdır-Naxçıvan Təbii Qaz Kəmərinin təməli atılacaq
Kəlbəcərdə mis yatağını istismar edən şirkətin ərazisində silah-sursat tapıldı - MN-dən açıqlama (VİDEO / FOTOLAR)
Müğənni: "Bakı Şəhəri Baş Polis idarəsinə gəlmişəm, söyüş yazan kim varsa..." - VİDEO
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
Ceyhun Bayramov BMT-də: "Bölgədə tərksilah davam etdikcə..." - "Ərazimizdə qanunsuz hərbi mövcudluğu qəbul edə bilməz"
ERMƏNİLƏR AĞDƏRƏDƏKİ EVLƏRİ YANDIRIR - MN görünrtüləri yaydı
Prezident İlham Əliyev Aİ rəsmisi ilə görüşdə: "Regionda daha yaxşı imkanlar yaranıb"
Prezident bu şəxslə bağlı sərəncam imzaladı - Təltif
Əli Əsədov nazir, komitə və Agentlik sədrlərini topladı: büdcə ilə bağlı müzakirə aparıldı
Təhsil Şobəsinə müdir təyin olunub
Dövlət domen adlarına bənzədilmiş saxta 52 domen bloklanıb
ERMƏNİLƏRİN TƏRK ETDİYİ DAHA BİR POST... - VİDEO/FOTOLAR
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
Ermənilər silahlarını təhvil verir: 6 zirehli texnika, 800-dən çox atıcı silah və...
Ceyhun Bayramovla Lavrov ABŞ-da bir araya gəldi: "Hazırda Rusiya sülhməramlıları ilə koordinasiya edilərək..."
YALTAQLIĞIN ANATOMİYASI
Nyu-Yorkda TDT XİN başçılarının görüşü keçirilib
Buraxılış imtahanlarının proqramları açıqlandı - DETALLAR
"Siz Allah, icraçı direktorun bu çıxışına qulaq asın və..." - Aygün Əliyevanın "ikibaşlı çıxışı" narazılıq yaratdı (VİDEO)
Azercell-in dəstəklədiyi milli komanda Yeniyetmələrin Avropa İnformatika Olimipadasından nailiyyətlə vətənə dönüb
Rusiya donanmasının qərargahına raket zərbəsi endirilib - Qubernatordan sakinlərə xəbərdarlıq
Şuşada traktor minaya düşüb, yaralı var - Açıqlama (Yenilənib)
Prezidentin köməkçisi: “Azərbaycan yaralı erməni əsgərlərinə tibbi yardım göstərməyə hazırdır”
Kriştianu Ronaldo ərəblərin milli geyimində - FOTO
“Biz həmişə sizinləyik!” bədii-sənədli filmin İmişlidə təqdimatı keçirilib - FOTOLAR
Rəsmi Moskva Varşavaya "barmaq silkələdi": "Polşaya qarşı hazır vəziyyətdəyik, əgər hər hansı..."
Daxili İşlər Nazirliyindən xəbərdarlıq: "Bu mesajlara inanmayın!"