jpg-1745579464.jpg)
YENİDƏN ÇALXALANAN SURİYA və ya İSRAİLİN PLANI: nə baş verir? (TƏHLİL)
10-03-2025 [14:59]
Suriyada vəziyyət yenidən gərginləşib. Yayılan xəbərlərdə proses devrilmiş lider Bəşər Əsədə bağlı qüvvələrlə Əhməd əş-Şaraya sadiq yeni hökumət gücləri arasında döyüşlər kimi təqdim edilir, lakin məsələ bir qədər fərqlidir.
Hər şeydən öncə ələvi və nusayrilərin Əsədin devrilmə prosesində susub, o ölkədən qaçandan aylar sonra hərəkətə keçməsi məntiqsiz görünür.
Ələvilərin gec-tez Suriyada muxtariyyət, hətta müstəqillik iddiası ilə çıxış etməsi gözlənilirdi. Onsuz da Suriyada hakimiyyət dəyişikliyi fonunda ölkədəki ələvilər ciddi narahatlıq içində idilər. Ələvilərdən fərqli olaraq nusayrilər Əsəd ailəsinin ən sadiq tərəfdarları olub. Rejimin devrilməsi və Suriyanın yeni lideri Əhməd əş-Şaranın hakimiyyətə gəlməsi fonunda ələvi-nusayrilərin hədəfə gəlməsi an məsələsi idi.
Əslində, bunun ən təməl səbəbi əş-Şaranın radikal keçmişi ilə bağlıdır. İŞİD-in Yaxın Şərqdə yaratdığı qorxu və etdiyi qətliamlar, Əş-Şaranın bir dövr yollarının bu terror təşkilatı ilə kəsişməsi ələvi-nusayriləri narahat edirdi. Şara yeni konstitusiyada etnik və dini azlıqların hüquqlarının tanınacağını desə də, ələvilər buna inanmır.
Əş-Şaranı hərəkətə keçirən əsas məsələ isə bu ilin fevralında türkmənlər, kürdlər və ərəblərdən ibarət Suriya ələvilərinin ölkənin qərbindəki Uqarit bölgəsində muxtariyyət elan etməsi oldu. Ələvilərin muxtariyyət elan etdiyi Uqarit bölgəsi Suriyanın Latakiya və Tartus vilayətlərini əhatə edir. Bu vilayətlər strateji baxımdan çox mühümdür, çünki Suriyanın Aralıq dənizinə çıxışını təmin edir. Yəni Uqarit bölgəsinin muxtar olması Suriyanın Aralıq dənizinə çıxışını bloklaya bilər.
İndiki məqamda əsas sual isə ələviləri üsyana kimin sövq etməsidir. Əslində bir çox yerli-xarici ekspert Rusiya-İran faktorunu qabardır. Xüsusilə İranın ələvi qiyamının pərdəarxasındakı ölkə olduğunu iddia edir. Bu iddianı əsaslandıranların arqumenti isə dekabrın sonlarında Türkiyə xarici işlər naziri Hakan Fidanın Dəməşqə ilk səfərində İranın ali rəhbəri Əli Xameneinin Suriya gənclərini “ayağa qalxmağa” çağırmasıdır.
İran ali rəhbərinin ələvilər üzərində nüfuzu yoxdur. Ümumiyyətlə, ələvilik şiəlikdən gəlsə də, xeyli fərqləri var. Bu mənada İrandan çox prosesin pərdəarxasında İsrailin olması daha realdır. Bunu ələvi qiyamının başladığı vaxt da təsdiq edir.
Qiyam yeni hökumətin cənubda druzi, şərqdə isə kürd separatizmi arasında sıxışdığı bir vaxtda başlayıb. Proses sabiq rejimlə yeni rejim arasındakı güc və sərvət mübarizəsi kimi görünsə də, regional dinamika daha çox diqqət çəkir.
İsrail regionun siyasi xəritəsini öz maraqları çərçivəsində tərtib etmək istəyir. Bu prosesi Qəzzada HƏMAS, Livanın cənubunda “Hizbullah”la mübarizə fonunda açıq-aydın gördük. Sıra Suriyadadır. Qeyd etdiyim kimi, İsrail Suriyanı zəiflətmək üçün cənubda druzi, şərqdə kürd, şimal-qərbdə isə ələviləri ayaqlandırır. Təl-Əvivin Suriyanı parçalayıb, ya da sırf zəiflətmək üçün belə bir plan irəli sürdüyünü zaman göstərəcək. Proses Suriya üçün heç də xoş deyil.
Turan Rzayev
MİA.AZ
SON XƏBƏRLƏR
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
PA-nın vəzifəli şəxslərinin qəbul günləri... - CƏDVƏL
Malyariyaya qarşı sağlam gələcəyin təmin olunması ictimaiyyətin birgə məsuliyyətidir - Təranə Tağızadə yazır
Vilayət Eyvazov generalları topladı, yeni tapşırıqlar verdi - DİN-də kollegiya iclası + FOTOLAR
Ekvadorda zəlzələ baş verib - 6,3 bal gücündə
Prezident Anar Quliyevi yeni vəzifəyə təyin etdi - Sərəncam
Prezident İlham Əliyev daha bir qanunu təsdiqlədi
Milli mətbuatın 150 illik yubileyi keçiriləcək - Sərəncam
Bəzi rayonlarda daşqın və sel olacaq
İki bankın əmlakları hərraca çıxarılıb
Ceyhun Bayramov ATƏT-in Baş katibi Feridun Sinirlioğlu ilə görüşüb
Bu kollecə direktor və müavin təyin olunub
ƏVƏZ ZEYNALLI AZADLIĞA BURAXILDI - Məhkəmə qərar verdi
Qətərdə qəzada ağ ciyəri sıran çıxan, 11 qabırğası qırılan idmançı ölkəsinə aparılır - Təcili yardım təyyarəsi ilə
Klub prezidenti 23 günlük cəzalandırılıb - Baş məşqçi isə...
"ASİYA PƏLƏNG"İ TRAMPI ÖZ XALQINA YALAN DANIŞMAQDA SUÇLADI: "Yalan deyir, ABŞ-la müzakirə aparılmır"
İlham Əliyev və birinci xanım Bakıdakı Müqəddəs Məryəm Ana kilsəsində - FOTOLAR (YENİLƏNİB)
Bakıda 52 yaşlı kişi öldürülüb
Heydər Əliyev Məhəmməd Hatəmidən nə xahiş etmişdi? (TƏHLİL)
“28 Mall”un qarşısında plakat açan təriqət üzvləri həbs olunub
Qaradağda məmurlar gölü qurudub satırlar, ekoloji tarazlıq pozulub - AZTV-nin çəkiliş qrupu necə aldadılıb? (VİDEO)
Nəsimi rayonunda akademik Zərifə Əliyevaya həsr olunmuş "Zərif uğurların nişanəsi” adlı tədbir keçirilib - FOTOLAR
Aİ rəsmisi Bakıda: "Azərbaycandan müəyyən gözləntilərimiz var"
Prezident İlham Əliyev Aİ-nin ali nümayəndəsi Kaya Kallası qəbul edib - Nələr müzakirə olunub?
MOSKVADA ŞOK OLAY: General maşınında partladıldı - FOTO
17 yaşlı türk futbolçu "Nyukasl"a satıldı - Cəmi 65 min dollara
Futbol çemponatının növbəti turunun proqramı bəlli oldu
Həcc ziyarətinə sənəd qəbulu uzadılıb
“Nar” region qadınlarının yaradıcılıq imkanlarına töhfə verir
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
Sertifikasiya imtahanı: kəsilənlər 6 ay işdə qalacaq və...
“VMR Esthetic Clinic”in belə bir lisenziyası yoxdur" - Nazirlik qalmaqallı klinika barədə açıqlama yaydı
Kiyev merindən şok açıqlama: "Bəlkə müvəqqəti sülh və ya atəşkəs üçün torpaqdan imtina ola bilər, əlbəttə, bu, ədalətli deyil, lakin..."
Təyyarə dənizə düşüb - 6 polis həlak olub
Türkiyənin 49 şəhərində İŞİD-ə qarşı əməliyyat - 210 nəfər tutulub
Ağadadaş Ağayevi döyən mühafizəçi həbs olunub
MRT və KT müayinələri... - Əli Əsədov ödənişlərlə bağlı qərar verdi