YENİDƏN ÇALXALANAN SURİYA və ya İSRAİLİN PLANI: nə baş verir? (TƏHLİL)
10-03-2025 [14:59]
Suriyada vəziyyət yenidən gərginləşib. Yayılan xəbərlərdə proses devrilmiş lider Bəşər Əsədə bağlı qüvvələrlə Əhməd əş-Şaraya sadiq yeni hökumət gücləri arasında döyüşlər kimi təqdim edilir, lakin məsələ bir qədər fərqlidir.
Hər şeydən öncə ələvi və nusayrilərin Əsədin devrilmə prosesində susub, o ölkədən qaçandan aylar sonra hərəkətə keçməsi məntiqsiz görünür.
Ələvilərin gec-tez Suriyada muxtariyyət, hətta müstəqillik iddiası ilə çıxış etməsi gözlənilirdi. Onsuz da Suriyada hakimiyyət dəyişikliyi fonunda ölkədəki ələvilər ciddi narahatlıq içində idilər. Ələvilərdən fərqli olaraq nusayrilər Əsəd ailəsinin ən sadiq tərəfdarları olub. Rejimin devrilməsi və Suriyanın yeni lideri Əhməd əş-Şaranın hakimiyyətə gəlməsi fonunda ələvi-nusayrilərin hədəfə gəlməsi an məsələsi idi.
Əslində, bunun ən təməl səbəbi əş-Şaranın radikal keçmişi ilə bağlıdır. İŞİD-in Yaxın Şərqdə yaratdığı qorxu və etdiyi qətliamlar, Əş-Şaranın bir dövr yollarının bu terror təşkilatı ilə kəsişməsi ələvi-nusayriləri narahat edirdi. Şara yeni konstitusiyada etnik və dini azlıqların hüquqlarının tanınacağını desə də, ələvilər buna inanmır.
Əş-Şaranı hərəkətə keçirən əsas məsələ isə bu ilin fevralında türkmənlər, kürdlər və ərəblərdən ibarət Suriya ələvilərinin ölkənin qərbindəki Uqarit bölgəsində muxtariyyət elan etməsi oldu. Ələvilərin muxtariyyət elan etdiyi Uqarit bölgəsi Suriyanın Latakiya və Tartus vilayətlərini əhatə edir. Bu vilayətlər strateji baxımdan çox mühümdür, çünki Suriyanın Aralıq dənizinə çıxışını təmin edir. Yəni Uqarit bölgəsinin muxtar olması Suriyanın Aralıq dənizinə çıxışını bloklaya bilər.
İndiki məqamda əsas sual isə ələviləri üsyana kimin sövq etməsidir. Əslində bir çox yerli-xarici ekspert Rusiya-İran faktorunu qabardır. Xüsusilə İranın ələvi qiyamının pərdəarxasındakı ölkə olduğunu iddia edir. Bu iddianı əsaslandıranların arqumenti isə dekabrın sonlarında Türkiyə xarici işlər naziri Hakan Fidanın Dəməşqə ilk səfərində İranın ali rəhbəri Əli Xameneinin Suriya gənclərini “ayağa qalxmağa” çağırmasıdır.
İran ali rəhbərinin ələvilər üzərində nüfuzu yoxdur. Ümumiyyətlə, ələvilik şiəlikdən gəlsə də, xeyli fərqləri var. Bu mənada İrandan çox prosesin pərdəarxasında İsrailin olması daha realdır. Bunu ələvi qiyamının başladığı vaxt da təsdiq edir.
Qiyam yeni hökumətin cənubda druzi, şərqdə isə kürd separatizmi arasında sıxışdığı bir vaxtda başlayıb. Proses sabiq rejimlə yeni rejim arasındakı güc və sərvət mübarizəsi kimi görünsə də, regional dinamika daha çox diqqət çəkir.
İsrail regionun siyasi xəritəsini öz maraqları çərçivəsində tərtib etmək istəyir. Bu prosesi Qəzzada HƏMAS, Livanın cənubunda “Hizbullah”la mübarizə fonunda açıq-aydın gördük. Sıra Suriyadadır. Qeyd etdiyim kimi, İsrail Suriyanı zəiflətmək üçün cənubda druzi, şərqdə kürd, şimal-qərbdə isə ələviləri ayaqlandırır. Təl-Əvivin Suriyanı parçalayıb, ya da sırf zəiflətmək üçün belə bir plan irəli sürdüyünü zaman göstərəcək. Proses Suriya üçün heç də xoş deyil.
Turan Rzayev
MİA.AZ
jpg-1741603431.jpg)
SON XƏBƏRLƏR
Məşhur vulkan püskürməyə başlayıb
Maskdan X platformasındakı problemə reaksiya: "Böyük kiberhücum var"
Tofiq Yaqubluya hökm oxundu - Məhkəmə iclası
İsrail ordusu Bureycə hücum edib - Ölən və yaralananlar var
X sosial media şəbəkəsində problem yaranıb
Putin Sahibə Qafarovanı “Dostluq” ordeni ilə təltif edib
"Sumqayıt", nəhayət, tilsimi qırıb
Rəsmi Moskva: "Britaniya hər iki dünya müharibəsində olduğu kimi..." - "London Trampa qarşı qarayaxma kampaniyası aparır"
Əli Nağıyev Beynəlxalq Komissiyanın baş direktorunu qəbul edib - Nələr müzakirə olunub? (FOTO)
Azərbaycan, Gürcüstan, Macarıstan və Rumıniya Birgə Məktub imzalayıb - Yaşıl Enerji Dəhlizi üzrə
Ceyhun Bayramov Qazaxıstana gedib
SAHİL BABAYEVDƏN İLK DƏYİŞİKLİK: aparat rəhbəri vəzifədən çıxarıldı, yeni təyinat oldu - Növbə kimlərindir?
Ceyhun Bayramov Katrin Bombergerlə müzakirə aparıb
Əli Əsədov İqtisadi Şuranın üzvlərini topladı: iclasda nələr müzakirə olunub? - FOTOLAR
Qarabağ zonasında 1365.3 hektar ərazi minalardan təmizlənib
Rəsmi Tehran açıqladı: "Trampdan məktub almamışıq" - "Region ölkələri öz maraqlarına uyğun qərarlar verməli və..."
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
Gəncədə məktəbli bıçaqlanıb
Hindistan-ABŞ təyyarəsi yarıyoldan geri dönüb
Media nümayəndələri İnam Kərimova müraciət ediblər
Bakının rayonlarında ağac soyqırımı gedir - Prokurorluq hərəkətləndi
Rusiya MN: "Kursk vilayətində daha 3 yaşayış məntəqəsini geri aldıq"
Xalqxeber.Az xəbər portalı 13 yaşını qeyd edir
Vilayət Eyvazov Şimali Makedoniya DİN rəhbəri ilə görüşüb - FOTOLAR
Taksi sürücüləri üçün növbəti imtahana qeydiyyat başlayıb
Milli Məclisdən İsveç parlamentinə etiraz etdi - BƏYANAT
“Nar” 8 Martı xanım jurnalistlərlə birgə qeyd edib - FOTOLAR
Baş redaktorun şəxsi profili və saytın səhifəsi ələ keçirilib - Hakerlər tərəfindən
Hakan Fidan britaniyalı həmkarı müzakirə görüşüb
Qarabağ Universitetinin Klinikasına baş direktor təyin olunub
Qəzza yenə vurulub - Ölənlərin sayı 48467 nəfərə çatıb
Arkadi Qukasyan Bakıda məhkəmədə “böyük Ermənistan” ideologiyası ilə razısınızmı?” sualına belə cavab verdi: "Çoxdandır nağıllara inanmıram" (Yenilənib)
İlham Əliyev “Tibbi sığorta haqqında” qanuna dəyişikliyi təsdiqlədi - Nələr olacaq?
Prezident İlham Əliyev fərman imzalayıb
“Rus ayısı ilə Amerika öküzü arasındakı zavallı ingilis eşşəyi“… - III Çarlz Kanadanı müdafiə edəcəkmi?
Sahibə Qafarova Gürcüstana rəsmi səfər edib - FOTO
İsrail hərbçiləri məscidə girib - Namaza imkan verilməyib
Tələbələrlə şair Şəhriyar Del Geraninin görüşü keçirilib - FOTO
Sumqayıtda 17 yaşlı uşaq canına niyə qıyıb? - Yenilənib
Müğənni: "Mən də gərək haradasa atasını, anasını, bacısını tanımayan bir insan olardım?"
Bu təqaüdlər də artırıldı
Amit Quluzadə 3 oyunluq cəzalandırılıb
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz