YENİDƏN ÇALXALANAN SURİYA və ya İSRAİLİN PLANI: nə baş verir? (TƏHLİL)
10-03-2025 [14:59]
Suriyada vəziyyət yenidən gərginləşib. Yayılan xəbərlərdə proses devrilmiş lider Bəşər Əsədə bağlı qüvvələrlə Əhməd əş-Şaraya sadiq yeni hökumət gücləri arasında döyüşlər kimi təqdim edilir, lakin məsələ bir qədər fərqlidir.
Hər şeydən öncə ələvi və nusayrilərin Əsədin devrilmə prosesində susub, o ölkədən qaçandan aylar sonra hərəkətə keçməsi məntiqsiz görünür.
Ələvilərin gec-tez Suriyada muxtariyyət, hətta müstəqillik iddiası ilə çıxış etməsi gözlənilirdi. Onsuz da Suriyada hakimiyyət dəyişikliyi fonunda ölkədəki ələvilər ciddi narahatlıq içində idilər. Ələvilərdən fərqli olaraq nusayrilər Əsəd ailəsinin ən sadiq tərəfdarları olub. Rejimin devrilməsi və Suriyanın yeni lideri Əhməd əş-Şaranın hakimiyyətə gəlməsi fonunda ələvi-nusayrilərin hədəfə gəlməsi an məsələsi idi.
Əslində, bunun ən təməl səbəbi əş-Şaranın radikal keçmişi ilə bağlıdır. İŞİD-in Yaxın Şərqdə yaratdığı qorxu və etdiyi qətliamlar, Əş-Şaranın bir dövr yollarının bu terror təşkilatı ilə kəsişməsi ələvi-nusayriləri narahat edirdi. Şara yeni konstitusiyada etnik və dini azlıqların hüquqlarının tanınacağını desə də, ələvilər buna inanmır.
Əş-Şaranı hərəkətə keçirən əsas məsələ isə bu ilin fevralında türkmənlər, kürdlər və ərəblərdən ibarət Suriya ələvilərinin ölkənin qərbindəki Uqarit bölgəsində muxtariyyət elan etməsi oldu. Ələvilərin muxtariyyət elan etdiyi Uqarit bölgəsi Suriyanın Latakiya və Tartus vilayətlərini əhatə edir. Bu vilayətlər strateji baxımdan çox mühümdür, çünki Suriyanın Aralıq dənizinə çıxışını təmin edir. Yəni Uqarit bölgəsinin muxtar olması Suriyanın Aralıq dənizinə çıxışını bloklaya bilər.
İndiki məqamda əsas sual isə ələviləri üsyana kimin sövq etməsidir. Əslində bir çox yerli-xarici ekspert Rusiya-İran faktorunu qabardır. Xüsusilə İranın ələvi qiyamının pərdəarxasındakı ölkə olduğunu iddia edir. Bu iddianı əsaslandıranların arqumenti isə dekabrın sonlarında Türkiyə xarici işlər naziri Hakan Fidanın Dəməşqə ilk səfərində İranın ali rəhbəri Əli Xameneinin Suriya gənclərini “ayağa qalxmağa” çağırmasıdır.
İran ali rəhbərinin ələvilər üzərində nüfuzu yoxdur. Ümumiyyətlə, ələvilik şiəlikdən gəlsə də, xeyli fərqləri var. Bu mənada İrandan çox prosesin pərdəarxasında İsrailin olması daha realdır. Bunu ələvi qiyamının başladığı vaxt da təsdiq edir.
Qiyam yeni hökumətin cənubda druzi, şərqdə isə kürd separatizmi arasında sıxışdığı bir vaxtda başlayıb. Proses sabiq rejimlə yeni rejim arasındakı güc və sərvət mübarizəsi kimi görünsə də, regional dinamika daha çox diqqət çəkir.
İsrail regionun siyasi xəritəsini öz maraqları çərçivəsində tərtib etmək istəyir. Bu prosesi Qəzzada HƏMAS, Livanın cənubunda “Hizbullah”la mübarizə fonunda açıq-aydın gördük. Sıra Suriyadadır. Qeyd etdiyim kimi, İsrail Suriyanı zəiflətmək üçün cənubda druzi, şərqdə kürd, şimal-qərbdə isə ələviləri ayaqlandırır. Təl-Əvivin Suriyanı parçalayıb, ya da sırf zəiflətmək üçün belə bir plan irəli sürdüyünü zaman göstərəcək. Proses Suriya üçün heç də xoş deyil.
Turan Rzayev
MİA.AZ
SON XƏBƏRLƏR
1370 manat maaş alan sabiq nazir: "1000 manat maaşla heç bir alim ailə dolandıra bilməz"
Nazir deputatın qızını direktor təyin etdi
Prezidentdən kübar davranış... - VİDEO
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
Volkan Dəmirəl super liqanın yeni komandası ilə danışıqlar aparır
ÇİNDƏN ABŞ və AVROPANI QORXUYA SALAN GİZLİ HƏMLƏ - Günəş panellərinə "ölüm cihazları" yerləşdirilib
Rusiya və Ukrayna 1000 hərbi əsiri dəyişəcək - İstanbulda əsir mübadiləsində anlaşma oldu
Ayağı kəsiləcək deyilən Mert Hakan Yandaşdan açıqlama: "Meydana dönməyi səbrsizliklə gözləyirəm"
İki ölkə Suriyanın Dünya Bankına borcunu ödəyib
Deputat İmamverdi İsmayılov spikerin "gözünə girir", yoxsa...?
Arayik Harutyunyan, Arkadi Qukasyan, Bako Sahakyan, Babayan, Mnatsakanyan və... - Bakıda növbəti məhkəmə + FOTOLAR
Qayıdış nəğməsi
Makron: "Putinin davranışı qəbuledilməzdir"
Starmer Tiranada: "Ukrayna sülh istəyir, lakin Putin..."
Oleq Bakinski yenə hakim qarşısına çıxarıldı
Əfv Məsələləri Komissiyası daha 100-dən artıq müraciətə baxıb
İlham Əliyev Tiranada - Prezident “Avropa Siyasi Birliyi” 6-cı Zirvə toplantısına qatılıb (Yenilənib)
Deputat Milli Məclisdə: "Uşaq alveri və istismarı ilə bağlı cinayət məsuliyyəti daha sərt və..."
Prezident İlham Əliyev Ərdoğanla görüşüb - VİDEO
Cahangir Əsgərov "Premium Bank" ASC-nin əsas səhmdarı olub
Şahbaz Şərif İlham Əliyevə zəng edib
Milli Məclisin növbəti plenar iclasının vaxtı bəlli oldu
Prezident İlham Əliyev Avropa İttifaqı rəhbərləri ilə görüşüb - Nələr müzakirə olunub* + FOTOLAR
Sənan Hüseynov Türk Ədəbiyyatı Vəqfinin Fəxri üzvü seçilib - FOTO
Cinayət-Prosessual Məcəlləsi dəyişdi - Bank hesablarından oğurluq hallarına 24 saat ərzində baxılacaq
Abortla bağlı cəzalar sərtləşəcək - Yeni qanun
“Fənərbağça” daha bir futbolçu ilə müqaviləni yeniləyib - Açıqlama
Şəhid Yusif Məmmədov dəfn olunub - Sumqayıtda
General Milli Məclisdə hesabat verdi - İnsan alveri ilə bağlı
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
“Əmək pensiyaları haqqında” qanun dəyişdi - Əlavələr var
Deputat: "Bu uşaqlar dərhal valideynindən alınmalıdır"
Universitetdə protest: tələbələrlə professor bir-birinə "girdi" - "Siz necə pedofili müdafiə edirsiniz?"(VİDEO)
İsrail gecəboyu Qəzzanı bombalayıb - 100-dən çox ölü var
Sahil Babayev Bakı Şəhər İcra Hakimiyyətini yoxlatdırır
Özü icra başçısının müavini, atası rəis... - Şirvanda yaşıllıq ərazini kim "hamarlayır"? + VİDEO
"Kontakhome"nin sahibinin 300 min manata görə adam öldürən dayısı və kürəkən haqqında qərar verildi - Məhkəmə işi
Ərlə arvad bir-birinin maşınını etibarnaməsiz sürə bilər? - Sürücü "hə", DYP "yox", bəs, Konstitusiya Məhkəməsi nə deyir?
Nazir icra başçısına əsəbiləşib, yoxsa... - Özünü sürətlə arıqladan Məcnun Məmmədovla bağlı maraqlı məlumat yayıldı (FOTOLAR)