İSRAİL SURİYADAN NƏ İSTƏYİR, yaxud TÜRKİYƏ İLƏ TOQQUŞMA OLACAQ? - TƏHLİL
10-12-2024 [17:11]
Suriyada Bəşər Əsədin devrilməsindən sonra sürətli siyasi yenidənqurma prosesinə start verilib. 2012-ci ilin iyunundan avqustuna qədər Suriyanın baş naziri, 2011-2012-ci illərdə kənd təsərrüfatı və aqrar islahatlar naziri olmuş Riyad Hicabın ölkənin keçid hökumətinin başçısı olacağı açıqlanıb.
Suriyanın yeni administrasiyası keçid prosesindən sonra siyahıyaalma, yeni konstitusiyanın yaradılması və azad seçkilərin keçirilməsi ilə bağlı yol xəritəsini açıqlayacağını bildirib.
Diqqətçəkən məqam Bəşər Əsədin devrilməsinə baxmayaraq, İsrail ordusunun Suriyanın cənubunda hərbi əməliyyatlar keçirməsidir. Belə ki, İsrail ordusu Qolan təpələrindən Suriya ilə sərhəddəki bufer-zonaya irəliləyib və bura əlavə qüvvələr cəlb edib, həmçinin mütəmadi olaraq Suriya ərazisinə zərbələr endirir. İsrailin xarici işlər naziri Gideon Saar bildirib ki, İsrail Suriyanın ağır silah anbarlarına hava hücumlarını gücləndirəcək və Əsədin devrilməsindən sonra Təl-Əvivə mümkün təhlükələri dəf etmək üçün məhdud hərbi varlığını davam etdirəcək. Saar qeyd edib ki, İsrail kimyəvi və uzaqmənzilli raketlər kimi strateji silah sistemlərinə hücum edir ki, ekstremistlərin əlinə keçməsin.
Aydın məsələdir: İsrail Suriyadakı hadisələri ümid və narahatlıqla izləyir, son illərdə Yaxın Şərqdə baş verən ən mühüm strateji dəyişikliklərdən birinin nəticələrini qiymətləndirir. Əsədin devrilməsi ABŞ, Türkiyə, İsrailin ortaq hədəfi olsa da, Suriyanın yenidən formalaşması prosesində bu üç ölkənin fərqli maraqların olduğu bəllidir.
İsrail Türkiyənin nəzarətində olan Suriyanı özünə təhdid olaraq görür. Buna görə də Suriyanın unitarlığının federativ sistemlə əvəzlənməsini istəyir. Bu baş verərsə, Təl-Əviv Dəməşqin işlərinə qarışa biləcək. Həm də bu yolla İsrail Türkiyənin Suriyada təkbaşına nüfuz əldə etməsinə maneə olacaq.
“Heyət Təhrir əş-Şam” (HTŞ) qruplaşması və Suriya Milli Ordusuna (SMO) bağlı sünni qruplar Türkiyənin yanındadır. İsrail də vəziyyətdən istifadə edib kürdlərə, druzlara muxtariyyət əldə etmək istəyir. Əslində, İsrail vaxtilə İraqda kürdlərə verilən muxtariyyətin bənzərini druzlar və kürdlərə verilməsini istəyir. Prinsip də, proses də ona doğru gedir. Xüsusilə kürd məsələsi həm də ABŞ-ın maraqlarına uyğun olduğu üçün Vaşinqton bunu dəstəkləyəcək.
Burada “druz kartı” çoxları üçün yeni ola bilər. Druzlar şiəliyin ismailiyyə qolundan çıxan və Fatimi xəlifələrindən olan əl-Həkim bi Əmrillahın vəziri Həmzə ibn Əlinin əsasını qoyduğu təriqətdir. Druzlara mənsub olanlar əl-Hakim bi-Amrillahın ilahiliyinə inanırlar. Təriqəti sistemləşdirən Həmzə ibn Əli bu məzhəbin peyğəmbəri olduğunu iddia edirdi.
Druzlar əsasən Livan, Suriya, İordaniya və İsraildə yaşayır. Xüsusilə İsraildə yaşayan druzlar təşkilatlanmağı, döyüşməyi yaxşı bacarırlar. “Hizbullah”ın da ən çox başını ağrıdan qrup məhz druz xüsusi təyinatlılarıdır. Hətta “Hizbullah”ın bir sıra strateji fiqurlarını son əməliyyatlarda druzlar sıradan çıxarıb.
Nəticə etibarilə İsrail vahid və güclü Suriya istəmir. Bunun əvəzinə bölünmüş və ya bölünməyə meyilli zəif Suriyanı arzulayır.
Turan Rzayev
MİA.AZ
Rasim Balayev: "Şeyx Əbdüllə 57 il dostluq etmişəm, sonra çıxıb ağzına gələni danışdı, dedi ki..." - MÜSAHİBƏ
“Sem dayı”nın “səxavəti”... - Əli Cabbarov yazır
"Ankaragücü" Mustafa Dalcı ilə anlaşdı - 6 aylıq
PA rəhbəri məmurları Xankəndi şəhərinə topladı: iclasda nələr müzakirə edilib? + FOTOLAR
Yaqub Eyyubov Somali prezidentini qarşıladı - FOTOLAR
Daha 1513 nəfər taksi sürücüsü olmaq istəyir - İmtahan olacaq
“Qarabağ” Riçard Almeyda ilə vidalaşdı
Abdin Fərzəliyevlə bağlı şok iddia yayıldı - Ramiz Mehdiyevlə əlaqə, Həştərxana qədər uzanan böyük biznes və...
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
Azərbaycanla Rusiya arasında “Şimal-Cənub” nəqliyyat dəhlizi... - Prezident İlham Əliyev Sazişi təsdiq edib
Ərdoğan böyük heyətlə İndoneziyaya səfər edib - FOTO
Prezident İlham Əliyev fərman imzalayıb
Azərbaycanda yeni medal təsis ediləcək
Qəzzada daha 11 nəfərin cəsədi tapılıb
SOCAR-ın 2025-ci il üzrə büdcəsi təsdiq olunub
VƏZİFƏLİ ŞƏXSLƏRƏ CİNAYƏT İŞİ AÇILDI - Prokurorluq açıqlama yaydı
“Google” əməkdaşı məktəblilərimizə master klass keçdi
Dövlətə məxsus maşınlar hərracda satılıb
Bakı, Sumqayıt və Abşeronda dələduzluq edən şəxslər saxlanılıb
Hikmət Hacıyev: “Salam, Xankəndi!” - VİDEO
"MƏNƏ QƏSD ETMƏK İSTƏYƏNDƏN ŞİKAYƏTÇİ DEYİLƏM" - Taleh Qaraşov məhkəmədə dindiriləcək
Donald Tramp HƏMAS-a konkret vaxt verdi, iki ölkəni açıq şəkildə hədələdi: "İnanın, əsl qiyamət qopacaq"
SABİQ NAZİRİN QAYNI HAQDA ŞOK FAKTLAR YAYILDI - Rusiya vətəndaşı ola-ola... (FOTOLAR)
Ağdamda Fərhadın heykəli bərpa olunur
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
İstanbulda məktəblər bağlanıb - Qara görə
Dövlət Agentliyi sədrinə yeni müavin təyin edilib
Dövət Sərhəd Xidmətinin hərbçisi faciəli şəkildə ölüb
"Tamstore"də vaxtı keçmiş məhsullar satılır - FOTOLAR
"Qobu Park-2" yaşayış massivində içməli su problemi yaranıb
Fəxri adların verilməsi dayandırılıb
“Yeni Malatyaspor” indidən 2-ci liqaya yuvarlanıb
Bakıda restoranın kassası soyulub
Dövlət Xidməti unun qiymətini açıqladı
Prezident İlham Əliyev Ayətullah Seyid Əli Xameneyiyə məktubu göndərib: "Biz bu təməllər üzərində qurulmuş..."
Harutyunyan, Qukasyan, Manukyan, Babayan, Mnatsakanyan... - Onlar Bakıda yenidən hakim qarşısına çıxarılıb
İlham Əliyev İran prezidentinə məktub göndərdi - MƏTN