Kredit burulğanı: "Bu, 6 arvadı olan kişiyə qız verməyə bənzəyir”

img

05-09-2016 [14:25]


Seymur VERDİZADƏ

Üç il əvvəl qohumlarımdan biri xahiş-minnət etdi ki, telefon nömrəmi kredit götürmək istədiyi bankın əməkdaşına verməyinə razı olum.

Mən həmişə qohum-qardaşa, dost-tanışa əl tutmağın, kömək etməyin tərəfdarı olmuşam. Kiməsə maddi yardımda bulunmağa gücüm çatmasa da, heç kimdən mənəvi dəstəyimi əsirgəməmişəm. Bəzən iki kəlmə xoş söz, quru bir təsəlli insanın həyatına yön verir, onu qaranlıq quyuya düşməkdən xilas edir.

Məsələyə bu kontekstdən yanaşdığım üçün o vaxt qohumumun telefon nömərəmi kredit götürmək istədiyi bankın əməkdaşına verməyinə etiraz etmədim. Fikirləşdim ki, əgər qohumuma pul verə bilmirəmsə, heç olmasa, telefon nömrəmi ondan əsirgəməyim. Əminəm ki, bu sətirləri oxuyanların əksəriyyəti bu cür davranardı. Ayaqda qalmaq istəyiriksə, çətin anlarda bir-birimizə əl tutmağa, yardım etməyə borcluyuq...

Ertəsi gün tanımadığım nömrədən telefonuma zəng gəldi. Cavan bir oğlan ədəb-ərkanla salam verib, özünü təqdim etdi. İlk sualı dünən telefon nömrəmi istəyən qohumumla bağlı oldu. Onu tanıyıb-tanımadığımı soruşdu. Dedim ki, həmin adam yaxın qohumum olduğu üçün onu yaxşı tanıyıram. Sizi maraqlandıran bütün suallara cavab verə bilərəm.

Oğlan əl-ayağa düşdü: "Müəllim, narahat olmayın, biz sadəcə məlumatı dəqiqləşdirmək istəyirik”.

Bank işçisinin sağollaşmaq niyyətində olduğunu başa düşəndə gələcək yazılarım üçün fakt toplamaq məqsədilə onu sorğu-sual etdim.

Söhbət əsnasında məlum oldu ki, qohumum onlardan 1000 manat kredit istəyir. Qohumumun bankdan götürmək istədiyi 1000 manatı səmərəli xərcləyəcəyinə əmin olmadığım üçün xəbərdarlıq etməyi özümə borc bildim: "Pul sizindir, istəsəniz, 10 000 manat da verə bilərsiniz. Amma onu da nəzərə alın ki, pul vermək istədiyiniz şəxs, yəni, mənim əziz qohumum hazırda 6 banka kredit ödəyir”.

Oğlan sözümü tamamlamağa imkan vermədi: "Doğrudan?

Bu dəfə cavabım konkret oldu: "Əgər mənə inanmırsınızsa, özünüz araşdıra bilərsiniz”.

Bununla da söhbətimiz başa çatdı. Həmin bank işçisi tələsik sağollaşıb, telefonu söndürdü.

İki gün sonra qohumum mənə zəng etdi. Telefonun ekranında onun nömrəsini görəndə, barmağımı dişlədim: "Yəqin, mənim sözlərimdən sonra ona kredit verməyiblər...”.

Amma gözlədiyimin əksi oldu. Qohumum məzəmmət əvəzinə mənə təşəkkür etdi: "Qardaş, sənə halal olsun. Onlarla necə danışmısansa, çatan kimi 1000 manatı sayıb, ovcumun içinə qoydular”.

Aramızda yaş fərqi olduğu üçün qohumumun məni ələ salması mümkün deyildi. Üstəlik, onun səsində ironiya hiss olunmurdu, ciddi, səlis danışırdı. Bəs, nə baş vermişdi?

Jurnalist marağı güc gəldiyi üçün banka zəng vurub, qohumumun müraciətinə müsbət cavab verilərkən hansı amilin əsas götürüldüyünü soruşdum.

Kredit şöbəsinin əməkdaşı iki gün əvvəl olduğu kimi, yenə ətraflı izahat verdi: "Siz bizimlə söhbət zamanı qohumunuzun 6 bankdan kredit götürdüyünü dediniz. Apardığımız araşdırmalar zamanı bu fakt öz təsdiqini tapdı. Altı bankdan kredit götürmək vətəndaşın ödəniş qabiliyyətinin yüksək olduğuna dəlalət edir. Bu amili nəzərə alıb, ona kredit ayrılmasına qərar verdik”.

Oğlan mənimlə son dərəcə mədəni rəftar etsə də, bu sözləri deməkdən özümü saxlaya bilmədim: "Yaxşı eləyib kredit vermisiniz. Amma yadınızda saxlayın, bu, 6 arvadı olan kişiyə qız verməyə bənzəyir”.

Oxucuları intizarda qoymaq istəmədiyim üçün söhbəti uzatmadan nəticəni yazıram: qohumum daha bir bankdan kredit götürəndən sonra iflas etdi. İndi başda qohumumun ödəniş qabiliyyətini yüksək qiymətləndirən həmin oğlan olmaqla, 8 bankın əməkdaşı gecə-gündüz onun arxasınca sürünür...

Hazırda Azərbaycanda problemli kreditlərin məbləği 1 milyard manatı ötüb. Yüz minlərlə insan banklarla məhkəmə çəkişməsindədir. Mövcud vəziyyətin yaranmasını təkcə vətəndaş məsuliyyətsizliyi ilə əlaqələndirmək düzgün deyil.

Təəssüflər olsun ki, Azərbaycanda banklar özlərinin pul-kredit siyasətini düzgün qura bilməyiblər. Hələ də anlaya bilmirəm ki, aylıq qazancı 150 manatı ötməyən adama hansı ağılla 3 min dollar kredit veriblər? Yüksək faizlər müştərilərin qəddini əyib. Banklar neçə illərdi zəli kimi əhalinin qanını sormaqla məşğuldur.

Bir tanışım 2 il əvvəl 3000 dolalr kredit götürüb. Bu günə kimi banka 3100 dollar vəsait ödəyib. İndi məlum olur ki, hələ 3200 dollar borcu qalır.

Bu faiz dərəcəsini kim müəyyənləşdirib? Banklara əhalini talan etməyə kim ixtiyar verib?

Çəkinmədən deyə bilərik ki, Azərbaycanda fəaliyyət göstərən banklar kütləvi narazılıq mənbəyidir. Ötən həftə bir məhkəmə icraçısı dedi ki, son 9 ayda 220 nəfərin pensiya kartını əlindən alaraq, bank əməkdaşlarına təhvil veriblər. Hansı ki, dövlətin ayırdığı vəsait qoca və xəstələrin yeganə dolanışıq mənbəyidir. Yetmiş-səksən yaşlı adamları pensiya kartından məhrum etmək onları ölümə məhkum etməkdir.

Görünür, hökumətdə təmsil olunan yetmiş-səksən yaşlı adamların pensiya kartına ehtiyacları olmadığı üçün vəziyyətin ciddiliyini anlaya bilmirlər...


Digər xəbərlər
SON XƏBƏRLƏR