13-04-2014 [14:46]
Dostoyevskinin "Ölü evdən qeydlər" əsəri ilə universitetin birinci kursunda oxuyarkən tanış oldum. O vaxtlar türk dilini öyrənmək üçün vasitə az idi, indiki kimi münbit şərait yox idi. Türk dili və ədəbiyyatı dərsində mütaliə etmək üçün bizə kitablar verirdilər, müəllimimiz də öz fənninə ciddi münasibət bəsləyən, işinə vicdanla yanaşan bir adam idi. Beləliklə, xeyli faydalı əsərlərlə tanış oldum. Seçim də azad idi. Bəxtim gətirdi. Həm universitetə gedib gəlirdim, həm də ədəbiyyat oxuyurdum.
"Ölü evdən qeydlər" əsəri elə ilk oxunuşda məni sarsıtdı. O vaxtlar oxucu kimi səviyyəm xeyli aşağı olsa da, həssalığım sayəsində əsər mənə təsir göstərdi. Sonralar "Ölü evdən qeydlər" əsəri Dostoyevskinin digər əsərlərini daha yaxşı anlamaq üçün mənə xeyli kömək etdi. Təəssüf ki, əsər nədənsə Azərbaycan dilinə tərcümə olunmamışdı və ölkəmizdə Dostoyevskinin bu əsəri ilə tanış olan adamların sayı az idi. Ola bilsin, bu səbəbdəndir ki, bir çox insanlar Dostoyevskini oxuyub yalnış nəticələr çıxarırdılar.
Mənim ədəbiyyat aləmimdə "Ölü evdən qeydlər" o əsərlərdəndir ki, o əsər haqqında yazmaq çətindi. Çətindir deməklə vəziyyəti daha dolğun ifadə etmiş olmuruq. "Yazmaq olmur" sözü vəziyyəti özündə daha real ehtiva edir.
"Ölü evdən qeydlər" o əsərlərdəndir ki, sən bu əsər haqqında yalnız öz tövsiyyəni oxucuya çatdıra bilərsən. Bəli, bu əsər diqqətlə oxunsa, yaxşı olar. Ya da əsərlə ilk dəfə nə vaxt, harda, necə, kimin vasitəsi ilə tanış olduğunəhaqqında əhvalat yaza bilərsən.
"Ölü evdən qeydlər"əəsərini ovqatımdan, maddi vəziyyətimdən, harda olmağımdan asılı olmayaraq, daima xatırlamışam. Hər zaman "Ölü evdən qeydlər" əsəriənecəsə, hər dəfə bir fərqli formada cürbəcür tərəflərdən özünü mənə xatırladıb. Hətta heç uyğun gəlməyən, ilk baxışdan adiyyəti olmayan məqamlarda belə, bu əsər haqqında düşünmüşəm.
"Ölü evdən qeydlər" daima xatırladığım, amma haqqında çox azədanışdığım əsərlərdən biridi. Nə vaxt bu əsər haqqında düşünmüşəmsə, bir istəyim də istər-istəməz, içimdə təzədən baş qaldırıb. İstərdim ki, bu əsəri polislər, prokurorluq işçiləri, ümumiyyətlə, hüquq-mühafizə orqanlarının əməkdaşları, həbsxana rəisləri, həbsxana nəzarətçiləri, eləcə də həbsxanda yatanlar oxusunlar. İmkanım olsaydı, bu əsəri kütləvi tirajla nəşr edib bütün həbsxanalara yayardım. Bəlkə bu əsərin sayəsində adamlar bir-birilərini tanıyar. Bəlkə bu əsər adamlaraəbaşqalarının ağrılarını, iztirablarını hiss etməyi, bir-birinə hörmət bəsləməyi öyrədə bilər.
Qanun nəşiriyyatı "Ölü evdən qeydlər" əsərini Azərbaycan dilində nəşr edib. Kitabı vitrində görəndə tərcümənin keyfiyyətinə baxmaq üçün kitabı aldım. "Ölü evdən qeydlər" əsərinin Azərbaycan dilinə çevrilməsi bu əsəri bir daha oxumağıma səbəb oldu. Çox çətinliklə oxudum. İki günə bitirdiyim bu əsər az qala hər səhifəsində düşünməyə, olub keçənləri xatırlamağa, baş verənlərə bir başqa tərəfdən bax-mağa vadar edirdi. Başa düşüdüm ki, bu əsərdəki iztirabın sərhədi, bu əsərdəki ağrının hüdudu yoxdu.
Çaplin deyirdi ki, hər bir kəs məni öz səviyyəsi qədərində başa düşür. Yəni, Çaplinin filmlərində mesajlar sonsuzdur. Sən inkişaf etdikcə, tutduğun bu mesajların sayı da artacaq.
Eyni fikri bir başqa formada "Ölü evdən qeydlər" əsəri haqqında da demək olar. Sənin ağrıların və həssaslığın nə qədər artacaqsa, bir o qədər də əsərdəki ağrıları hiss edə biləcəksən. Oxucu ilə müəllif ara-sında hər zaman uçurum var və bu uçurumun adı ruhi vəziyyətdi. Elə əsərlər var ki, onları yazan zaman müəllifin enerjisini (dəxli yoxdu necədi) oxucuya xəyali bir naqillə ötürə bilsək, bu enerji oxucunu ya daşa döndərər, ya kül edər, ya da əridər.
Ölülər evindəki ağrılar sonsuzdur. Əsəri oxuyub bitirəndəəazadlığın necə böyük nemət olduğunu bir daha hiss etdim. Evdə otura bilmədim. Əsərin göstərdiyi təsir nəticəsindəəgeniş həvəslə açıq havada gəzmək, ətrafa doya-doya baxmaq, doyunca yemək, oturub doyunca çay içmək istədim. Ќeçə gündü təmiz havada gəzmək həvəsim ölmür.
"Ölü evdən qeydlər" əsərinin təsiri ilə neçə gündür insanlara, küçələrə, dənizə tamam başqa gözlə baxıram. Havanı ciyərlərimə elə ürəklə çəkirəm ki, sanki dünənə qədər udduğum hava yox, mühərrik tüstüsü imiş.
Yazın gəlişini bütün hüceyrələrimlə hiss edirəm. Bununla belə, azadlığı olmayan günəş şüasına, təmiz havaya, açıq havada gəzməyə həsrət qalmış adamlar haqqında da düşünürəm...
Arif Babayevin son vəziyyəti açıqlanıb
Dövlət Xidməti daha 14 xidməti maşın alır - Bir ədədi 56500 manata
Təhsil haqları artırılacaq? - Açıqlama
Nazir və komitə sədrləri.. - Onların avqust ayı üzrə qəbul GÜNLƏRİ
XIV Qəbələ Beynəlxalq Musiqi Festivalı: açılış + FOTOLAR
Arda Turan: "Turu keçdiyimizi demək olmaz"
Ağdamın kəndi ilə Cəbrayıla növbəti köç olub
Goranboyda dəhşətli qətl: oğul anası ilə nənəsini öldürüb
Azərbaycan neftinin qiyməti 70 dolları ötüb
Quru xəbər, yalan vəd, yoxsa həqiqət? - İctimaiyyətə nə lazımdır...
"Trampın Cənubi Qafqazda sülh səylərinə qarşı açıq təxribata əl atıblar" - QHT rəhbərləri ABŞ dövlət katibinə müraciət edib
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
Makron: "Biz Fələstini rəsmən tanıyacağıq"
I və IV ixtisas qrupları üzrə qəbul imtahanının nəticələri açıqlanıb- Ən çox bal toplayanlar kimlərdir?
Türkiyədə bir rus öldürüldü - İkisi isə həbs olundu (FOTOLAR)
DİM bu imtahanların nəticələrini elan edib
Lerikdə yanğın törədənlər saxlanılıb
İlham Əliyevin müraciəti BMT Təhlükəsizlik Şurası və Baş Assambleyasının rəsmi sənədləri kimi yayılıb
Simuzər Paşayeva vəzifədən çıxarılıb
Qarabağa səfərə gedənlərə çağırış edilib
Hərbi ekspert Müdafiə Nazirliyində vəzifəyə təyin olunub
Yezidə rəhmət oxutduran, yaxud... - Bakı su deyib imdad diləyir
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
İran-Azərbaycan sərhədini pozmağa cəhd göstərən şəxs saxlanılıb
Abşeronda əməliyyat: iki nəfər saxlanıldı
İtaliyada "Qərbi Nil" virusu yayılıb
Baş Prokurorluqda kollegiya iclası - Kamran Əliyev tapşırıqlar verdi
Azercell-in dəstəklədiyi milli komanda Avropa Qızlar İnformatika Olimpiadasında uğur qazanıb
Fəxrəddin Pənahov sərəncama götürülüb - Baş prokuror əmr imzaladı
Türkiyə dünyanın diqqətini çəkən daha bir silahını nümayiş etdirdi - 10 km-dən PUA-ları "ovlayır"
TƏLƏBƏ TƏQAÜDLƏRİ ARTDI - Prezident sərəncam verdi + M\BLƏĞLƏR
Prezident təqaüdünün məbləği artırıldı - Fərman
"Sakaryaspor" 32 yaşlı futbolçu aldı
Paşinyan qızı ilə Moskvada - VİDEO
Qəzzada daha 23 fələstinli həlak olub
"Liverpul" Uqo Ekitikeni transfer etdi
"Əl Sədd" Roberto Firmino ilə müqavilə imzalayıb
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
Ağdaşda şok olay: ana oğlunun nişanlısının cehizini bəyənmədi və...
72 məhkəmədə 286 vakant vəzifə var - Məsləhətçi, hakimin köməkçisi, məhkəmə iclasının katibi...
Zakir Həsənov İtaliya Baş Qərargah rəisini qəbul edib - Açıqlama
Həsənriz kəndinə növbəti köç olub
Okan Buruk: "Osimheni gözləyirik"