13-04-2014 [14:46]
Dostoyevskinin "Ölü evdən qeydlər" əsəri ilə universitetin birinci kursunda oxuyarkən tanış oldum. O vaxtlar türk dilini öyrənmək üçün vasitə az idi, indiki kimi münbit şərait yox idi. Türk dili və ədəbiyyatı dərsində mütaliə etmək üçün bizə kitablar verirdilər, müəllimimiz də öz fənninə ciddi münasibət bəsləyən, işinə vicdanla yanaşan bir adam idi. Beləliklə, xeyli faydalı əsərlərlə tanış oldum. Seçim də azad idi. Bəxtim gətirdi. Həm universitetə gedib gəlirdim, həm də ədəbiyyat oxuyurdum.
"Ölü evdən qeydlər" əsəri elə ilk oxunuşda məni sarsıtdı. O vaxtlar oxucu kimi səviyyəm xeyli aşağı olsa da, həssalığım sayəsində əsər mənə təsir göstərdi. Sonralar "Ölü evdən qeydlər" əsəri Dostoyevskinin digər əsərlərini daha yaxşı anlamaq üçün mənə xeyli kömək etdi. Təəssüf ki, əsər nədənsə Azərbaycan dilinə tərcümə olunmamışdı və ölkəmizdə Dostoyevskinin bu əsəri ilə tanış olan adamların sayı az idi. Ola bilsin, bu səbəbdəndir ki, bir çox insanlar Dostoyevskini oxuyub yalnış nəticələr çıxarırdılar.
Mənim ədəbiyyat aləmimdə "Ölü evdən qeydlər" o əsərlərdəndir ki, o əsər haqqında yazmaq çətindi. Çətindir deməklə vəziyyəti daha dolğun ifadə etmiş olmuruq. "Yazmaq olmur" sözü vəziyyəti özündə daha real ehtiva edir.
"Ölü evdən qeydlər" o əsərlərdəndir ki, sən bu əsər haqqında yalnız öz tövsiyyəni oxucuya çatdıra bilərsən. Bəli, bu əsər diqqətlə oxunsa, yaxşı olar. Ya da əsərlə ilk dəfə nə vaxt, harda, necə, kimin vasitəsi ilə tanış olduğunəhaqqında əhvalat yaza bilərsən.
"Ölü evdən qeydlər"əəsərini ovqatımdan, maddi vəziyyətimdən, harda olmağımdan asılı olmayaraq, daima xatırlamışam. Hər zaman "Ölü evdən qeydlər" əsəriənecəsə, hər dəfə bir fərqli formada cürbəcür tərəflərdən özünü mənə xatırladıb. Hətta heç uyğun gəlməyən, ilk baxışdan adiyyəti olmayan məqamlarda belə, bu əsər haqqında düşünmüşəm.
"Ölü evdən qeydlər" daima xatırladığım, amma haqqında çox azədanışdığım əsərlərdən biridi. Nə vaxt bu əsər haqqında düşünmüşəmsə, bir istəyim də istər-istəməz, içimdə təzədən baş qaldırıb. İstərdim ki, bu əsəri polislər, prokurorluq işçiləri, ümumiyyətlə, hüquq-mühafizə orqanlarının əməkdaşları, həbsxana rəisləri, həbsxana nəzarətçiləri, eləcə də həbsxanda yatanlar oxusunlar. İmkanım olsaydı, bu əsəri kütləvi tirajla nəşr edib bütün həbsxanalara yayardım. Bəlkə bu əsərin sayəsində adamlar bir-birilərini tanıyar. Bəlkə bu əsər adamlaraəbaşqalarının ağrılarını, iztirablarını hiss etməyi, bir-birinə hörmət bəsləməyi öyrədə bilər.
Qanun nəşiriyyatı "Ölü evdən qeydlər" əsərini Azərbaycan dilində nəşr edib. Kitabı vitrində görəndə tərcümənin keyfiyyətinə baxmaq üçün kitabı aldım. "Ölü evdən qeydlər" əsərinin Azərbaycan dilinə çevrilməsi bu əsəri bir daha oxumağıma səbəb oldu. Çox çətinliklə oxudum. İki günə bitirdiyim bu əsər az qala hər səhifəsində düşünməyə, olub keçənləri xatırlamağa, baş verənlərə bir başqa tərəfdən bax-mağa vadar edirdi. Başa düşüdüm ki, bu əsərdəki iztirabın sərhədi, bu əsərdəki ağrının hüdudu yoxdu.
Çaplin deyirdi ki, hər bir kəs məni öz səviyyəsi qədərində başa düşür. Yəni, Çaplinin filmlərində mesajlar sonsuzdur. Sən inkişaf etdikcə, tutduğun bu mesajların sayı da artacaq.
Eyni fikri bir başqa formada "Ölü evdən qeydlər" əsəri haqqında da demək olar. Sənin ağrıların və həssaslığın nə qədər artacaqsa, bir o qədər də əsərdəki ağrıları hiss edə biləcəksən. Oxucu ilə müəllif ara-sında hər zaman uçurum var və bu uçurumun adı ruhi vəziyyətdi. Elə əsərlər var ki, onları yazan zaman müəllifin enerjisini (dəxli yoxdu necədi) oxucuya xəyali bir naqillə ötürə bilsək, bu enerji oxucunu ya daşa döndərər, ya kül edər, ya da əridər.
Ölülər evindəki ağrılar sonsuzdur. Əsəri oxuyub bitirəndəəazadlığın necə böyük nemət olduğunu bir daha hiss etdim. Evdə otura bilmədim. Əsərin göstərdiyi təsir nəticəsindəəgeniş həvəslə açıq havada gəzmək, ətrafa doya-doya baxmaq, doyunca yemək, oturub doyunca çay içmək istədim. Ќeçə gündü təmiz havada gəzmək həvəsim ölmür.
"Ölü evdən qeydlər" əsərinin təsiri ilə neçə gündür insanlara, küçələrə, dənizə tamam başqa gözlə baxıram. Havanı ciyərlərimə elə ürəklə çəkirəm ki, sanki dünənə qədər udduğum hava yox, mühərrik tüstüsü imiş.
Yazın gəlişini bütün hüceyrələrimlə hiss edirəm. Bununla belə, azadlığı olmayan günəş şüasına, təmiz havaya, açıq havada gəzməyə həsrət qalmış adamlar haqqında da düşünürəm...
"Kassam tuqayları" 10 İsrail əsgərini öldürüb
Trampa qarşı daha bir ittiham ləğv olunub
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
Livana hücum: ölənlərin sayı 3768-ə çatıb
Ərdoğan: "Netanyahu və onun ətrafı üçün çəmbər getdikcə daralır”
Türkiyədə 70 kq qızılla tutulan diplomat Bakıya gətirilib - Haqqında həbs qərarı verildi + FOTOLAR (YENİLƏNİB)
Türkiyədə bəzi şəhərlərdə dərslərə ara verilib - Qara görə
Malatyada zəlzələ baş verib - 4,6 bal gücündə
Livanda bombalanma: xeyli ölən var - Meyitlərin bəziləri parçalanıb
NATO rəsmiləri Bakıya gəliblər
Azərbaycanda unikal hadisə: məhkəmə ustaya zorla ayağını öpdürən tiktoker haqda qərar verdi - VİDEO
Küləkli hava şəraiti ilə bağlı sarı xəbərdarlıq verilib
İspaniya klubları türk oyunçunu almaq istəyir
“Gələcəyini Qur!” təhsil təqaüdünü qazanmış abituriyentlərlə “Veysəloğlu Şirkətlər Qrupu”nda görüş keçirildi - FOTOLAR
QƏRARGAH RƏİSİ QANDALLANDI - Hərbi ekspertlik edən Ədalət Verdiyev iki maddə ilə tutulub
Qarabağ zonasında daha 1457,4 hektar ərazi minalardan təmizlənib
Hakan Fidanla NATO-nun baş katibi görüşüb - Ankarada
Deputat əmisi qızını işdən çıxarıb - Yerinə öz xanımını təyin edib
“Sabah”da baş məşqçi təyinatı olub
Zahid Oruc Milli Məclisdə: "Bəlkə azad torpaqlara traktor parkı bağışlayan Belarus kənd təsərrüfatı mütəxəssislərindən xahiş edək ki..."
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
Aktrisa: "Qardaşım "ləyaqətsiz vərəsə" kimi məni məhkəməyə verib"
Bakıda hansı vacib qərarlar qəbul olundu? - Zahid Oruc yazır
"Çelsi" "Qalatasaray"ın qolçusunu alır - 75 milyon avroya
İordan çayının qərb sahilində daha 29 fələstinli saxlanılıb
Azərbaycan Ordusunun qırıcıları havalanıb - VİDEO
31 il əvvəl törədilmiş qəsdən adam öldürmə cinayətinin üstü açıldı
“Dayanıqlıllığın təmin edilməsində təşkilatların rolu” mövzusunda panel müzakirəsi keçirib - FOTOLAR
Türkiyənin yeni 500 və 1000-lik əskinazları təqdim olunub - FOTOLAR
“Sabah” baş məşqçi ilə vidalaşdı
Perinatal Mərkəzdə 7 uşağın ölümü... - Məhkəmə prosesi
NATO-nun baş katibi: "Ərdoğanla görüşü səbirsizliklə gözləyirəm"
Nazir və komitə sədrlərinin qəbul günləri açıqladı - CƏDVƏL
TƏBİB-ə 4 zərbə: 303 minlik tender ləğv edilib
Məktəbəqədər təhsil müəssisələrinə müdir axtarılır
Prezident İlham Əliyev Gövhər Baxşəliyeva “Şöhrət” ordeni ilə təltif etdi - Sərəncam
Bələdiyyələrlə bağlı əlavə qanunlar təsdiqləndi, yeni bələdiyyələr yaradıldı və... - SİYAHI (Yenilənib)
Çində soyuq hava - Qarla bağlı əhaliyə xəbərdarlıq edilib
Kənd Təsərrüfatı Nazirliyində yeni təyinat olub
İnnovasiya və Rəqəmsal İnkişaf Agentliyində diqqətçəkən media reklamı: 1.8 milyon necə və kimlərə ayrılıb?
Sabah yağış yağacaq
Azərbaycan Ordusu ilə SEPAH bir arada: "Araz - 2024" birgə taktiki təlimi başlayıb - FOTOLAR
5 SAATLIQ ƏYLƏNCƏ ÜÇÜN 60 MİN MANAT: içki, çeşidli yeməklər və... - Dövlət Agentliyi mina əvəzinə, hotel gəzir