jpg-1583250709.jpg)
Tramp “axmaq ölkə” statusundan qurtulmaq istəyir - Elxan Şahinoğlu yazır
05-02-2025 [14:16]
Elxan ŞAHİNOĞLU,
“Atlas” Araşdırmalar Mərkəzinin rəhbəri
***
ABŞ Prezidenti Donald Tramp Prezidentliyinin ikinci müddətində ticarət müharibələrinə başlamağı qarşısına hədəf qoyub. “ABŞ bundan sonra axmaq ölkə olmayacaq” deyən Tramp başqa ölkələrə trilyonlarla dollar xərcləməyəcəyini bildirib.
Trampın sözlərinə görə, ABŞ-ın Kanada, Meksika və Çinlə ticarətində böyük kəsiri var. Ağ Ev sahibi bu 3 ölkənin ABŞ-dan 36 trilyon dollar qazandığını iddia edib. Bu iddiaları Kanada, Meksika və Çin qəbul etmirlər. “Global Times” nəşrinin yazdığına görə, Çin ABŞ-ın başlatdığı ticarət müharibəsinə görə üzv olduğu Ümumdünya Ticarət Təşkilatına şikayət edib. Pekin ABŞ-ın Çin məhsullarına yüksək rüsumlar tətbiq etməsindən narazıdır.
Buna baxmayaraq, Tramp seçkidən əvvəl bəyan etdiyi hədəflərindən imtina etmək istəmir. Onun birinci Prezidentliyi dövründə əsas hədəfi Çin idisə, bu dəfə siyahıya başqa ölkələr də əlavə olunub. Tramp birinci növbədə Panama kanalına nəzarəti ələ keçirməyi və Çin şirkətlərini oradan uzaqlaşdırmağı planlaşdırıb. Çin şirkətlərinin kanal ətrafındakı limanları idarə etməsi Trampı ciddi narahat edir. Ağ Ev sahibinin fikrincə, kanaldan keçən ABŞ ticarət gəmilərinə tətbiq edilən yüksək rüsumlar ədalətsizdir. Əslində rüsumlar bəhanədir. Tramp kanalı inşa edən və uzun illər onu idarə edən Amerikanın əvvəlki mövqeyini bərpa etmək istəyir. Görünür, Ağ Ev sahibi hesab edir ki, Çin Panama dövləti vasitəsilə kanal üzərindən ABŞ ticarətini boğmağa çalışır.
Dünya ticarətinin 5 faizi Panama kanalı üzərindən həyata keçirilir. ABŞ ticarət gəmilərinin 40 faizi kanaldan keçməklə limanlara yaxınlaşır. Bu sırada ABŞ birinci yerdə qaərar tutub. Kanaldan istifadəyə görə ikinci yerdə Çin, üçüncü yerdə Yaponiyadır. Kanal 1999-cu ildə Panama dövlətinin nəzarətinə keçib. Bu 25 ildə Panamanın kanaldan istifadəyə görə gəlirləri artıb. 2024-cü ildə Panama kanalından əldə edilən gəlir 5 milyard dollar olub.
Beləliklə, Karib dənizi ilə Sakit okean arasında körpü rolunu oynayan Panama kanalı uğrunda mübarizə şiddətlənib. Panama Prezidenti kanalı ABŞ-a təhvil verməyəcəyini bildirsə də, Vaşinqtonla ortaq məxrəcə gəlməyə hazır olduğunu nümayiş etdirib. Dövlət katibi Marko Rubionun Panamaya səfəri zamanı Çin şirkətlərinin kanal ətrafındakı limanlardan uzaqlaşdırılması mövzusu müzakirə olunub. Ancaq bu asan başa gəlməyəcək. Panama Çin şirkətləri ilə müqavilələrdən birtərəfli şəkildə çıxarsa, Pekin məsələni beynəlxalq məhkəməyə daşıyacaq. Panama kanalından istifadə Pekin üçün həm iqtisadi, həm də geosiyasi əhəmiyyət daşıyır.
Çin Panama kanalından istifadə etməklə Latın Amerikasında mövqelərini gücləndirir. Panama Pekinin təzyiqi ilə Tayvan adasıyla əlaqələri kəsib. Panama Çinin “bir kəmər, bir yol” layihəsinə qoşulub. Ümumiyyətlə bu layihəyə qoşulan Latın Amerikası ölkələrinin say 21-dir. Vaşinqtonun Panama kanalını nəzarətə götürməsi səbəblərindən biri də budur.Bu arada, Trampın Çinlə ticarət müharibəsinə başlaması bu ölkədə iqtisadi fəallığa mənfi təsir edir. Yanvar ayında Çində sənaye istehsalı o biri aylara nisbətən azalıb. Bunu Donald Trampı hakimiyyətə gəlişi və verdiyi qərarlarla əlaqələndirmək olar.
MİA.AZ
jpg-1749096698.jpg)
SON XƏBƏRLƏR
Netanyahu Trampa təşəkkür etdi: "Yaşasın Amerika"
Araz İmanov: “Şəbəkə marketləri məhəllə dükanlarının rəqibi deyil” - MÜSAHİBƏ (VİDEO)
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
XİN: "İranda Azərbaycan vətəndaşları zərər çəkməyib"
Fransa XİN İsrailin özünümüdafiə hüququnu dəstəkləyib
İsrailin Təbrizə hücumu nəticəsində üç nəfər həlak olub
Milli Məclis Prezident və birinci xanımı Milli Qurtuluş Günü münasibətilə təbrik edib
DİN “Son Zəng”lə bağlı valideynlərə və məzunlara müraciət edib
Türkiyə XİN İsrailin İrana endirdiyi zərbələri pisləyib
İran Qızıl Aypara Cəmiyyəti: İsrail HHQ 60 məkana zərbələr endirib
BƏƏ İsrailin İranın nüvə obyektlərinə hücumunu pisləyib
Beynəlxalq axtarışda olan şəxs Bakıya gətirilib
Abşeronda qətl törədən şəxs tutulub
İsrail ordusu: "İran bizə qarşı 100-dən çox PUA ilə hücuma keçib" - "Qisas əməliyyatı başlayıb"
Yardımlıda traktor aşıb
Mia.az-ın əməkdaşı media müsabiqəsinin mükafatçısı oldu - FOTO
AZAL bu ölkələrə uçuşları dayandırdı - SİYAHI
Netanyahu İrandan daha operativ və uzun hücum gözləyir: "Əvəzsiz müharibə yoxdur, İsraillilər uzun müddət..."
İRAN ORDUSUNDA BÖYÜK İTKİ - Baş Qərargah rəisi öldürülüb
İsrail İranı vurdu, neftin qiyməti kəskin qalxdı - 7 faizdən çox
Tramp: "İran böyük bir ölkə ola bilər, amma..."
İRANIN DİNİ LİDERİNDƏN SƏRT MESAJ: "Sionist rejim çox ağır cavab alacaq" - "Hər addımın əvəzini siz çox ağır ödəyəcəksiniz"
Dövlət katibindən Tehrana xəbərdarlıq: "Biz sizə hücumlarda iştirak etmirik, bizi hədəfə almamalısınız"
İSRAİL TEHRANIN QƏLBİNDƏ SEPAH KOMANDANI VƏ NÜVƏ ALİMLƏRİNİ YOX EDİB - Xəbər təsdiqləndi, qərargah rəisi haqda məlumat isə müəmmalı qalıb
İSRAİLLƏ İRAN ARASINDA MÜHARİBƏ BAŞLADI - Qonşu ölkə vuruldu, general və nüvə obyektlərinə ağır zərbələr endirildi - Tehran nə edəcək? (VİDEO, FOTO)
Zelenski Trampla görüşə hazırlaşır
Pezeşkian Trampın təhdidinə boyun əymədi, MAQATE-nin qətnaməsinə isə belə reaksiya verdi: "Davam edəcəyik"
11 bloger saxlanıldı, 8-i axtarışa verildi - Türkiyədə
Dövlət Xidməti 50 % endirimlə 12 maşın satacaq
"Xəbər bizi olduqca kədərləndirdi" - İlham Əliyev Baş nazirə başsağlığı məktubu göndərib
Dövlət İmtahan Mərkəzi daha bir imtahana bağlı məlumat yayıb
ƏƏSMN: "Pensiya, müavinət və təqaüdlərin artırılması üçün 1,4 milyard manat ayrılıb"
PREZİDENT SOSİAL MÜAVİNƏT və TƏQAÜDLƏRİ ARTIRDI - Məbləğlər
İsrailin həbs etdiyi iki türk aktivist sərbəst buraxılıb
Prezident sərəncam imzalayıb - Şuşa ilə bağlı
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
Paşinyan Ərdoğanla görüşə gedir
"Qalatasaray" Sane ilə anlaşdı, növbəti hədəf İlkay Gündoğandır
Astarada 46 yaşlı şəxs 23 kq narkotiklə tutulub
Hikmət Hacıyev: "Tərəfdaşlığının daha da möhkəmləndirilməsi üçün..."
Zelensk Rusiya ilə növbəti əsir mübadiləsinin olduğunu açıqladı
Hindistanda 242 nəfərin ölümü - "Boeing"in səhmlərini ucuzlaşdırdı