Tramp “axmaq ölkə” statusundan qurtulmaq istəyir - Elxan Şahinoğlu yazır
05-02-2025 [14:16]
Elxan ŞAHİNOĞLU,
“Atlas” Araşdırmalar Mərkəzinin rəhbəri
***
ABŞ Prezidenti Donald Tramp Prezidentliyinin ikinci müddətində ticarət müharibələrinə başlamağı qarşısına hədəf qoyub. “ABŞ bundan sonra axmaq ölkə olmayacaq” deyən Tramp başqa ölkələrə trilyonlarla dollar xərcləməyəcəyini bildirib.
Trampın sözlərinə görə, ABŞ-ın Kanada, Meksika və Çinlə ticarətində böyük kəsiri var. Ağ Ev sahibi bu 3 ölkənin ABŞ-dan 36 trilyon dollar qazandığını iddia edib. Bu iddiaları Kanada, Meksika və Çin qəbul etmirlər. “Global Times” nəşrinin yazdığına görə, Çin ABŞ-ın başlatdığı ticarət müharibəsinə görə üzv olduğu Ümumdünya Ticarət Təşkilatına şikayət edib. Pekin ABŞ-ın Çin məhsullarına yüksək rüsumlar tətbiq etməsindən narazıdır.
Buna baxmayaraq, Tramp seçkidən əvvəl bəyan etdiyi hədəflərindən imtina etmək istəmir. Onun birinci Prezidentliyi dövründə əsas hədəfi Çin idisə, bu dəfə siyahıya başqa ölkələr də əlavə olunub. Tramp birinci növbədə Panama kanalına nəzarəti ələ keçirməyi və Çin şirkətlərini oradan uzaqlaşdırmağı planlaşdırıb. Çin şirkətlərinin kanal ətrafındakı limanları idarə etməsi Trampı ciddi narahat edir. Ağ Ev sahibinin fikrincə, kanaldan keçən ABŞ ticarət gəmilərinə tətbiq edilən yüksək rüsumlar ədalətsizdir. Əslində rüsumlar bəhanədir. Tramp kanalı inşa edən və uzun illər onu idarə edən Amerikanın əvvəlki mövqeyini bərpa etmək istəyir. Görünür, Ağ Ev sahibi hesab edir ki, Çin Panama dövləti vasitəsilə kanal üzərindən ABŞ ticarətini boğmağa çalışır.
Dünya ticarətinin 5 faizi Panama kanalı üzərindən həyata keçirilir. ABŞ ticarət gəmilərinin 40 faizi kanaldan keçməklə limanlara yaxınlaşır. Bu sırada ABŞ birinci yerdə qaərar tutub. Kanaldan istifadəyə görə ikinci yerdə Çin, üçüncü yerdə Yaponiyadır. Kanal 1999-cu ildə Panama dövlətinin nəzarətinə keçib. Bu 25 ildə Panamanın kanaldan istifadəyə görə gəlirləri artıb. 2024-cü ildə Panama kanalından əldə edilən gəlir 5 milyard dollar olub.
Beləliklə, Karib dənizi ilə Sakit okean arasında körpü rolunu oynayan Panama kanalı uğrunda mübarizə şiddətlənib. Panama Prezidenti kanalı ABŞ-a təhvil verməyəcəyini bildirsə də, Vaşinqtonla ortaq məxrəcə gəlməyə hazır olduğunu nümayiş etdirib. Dövlət katibi Marko Rubionun Panamaya səfəri zamanı Çin şirkətlərinin kanal ətrafındakı limanlardan uzaqlaşdırılması mövzusu müzakirə olunub. Ancaq bu asan başa gəlməyəcək. Panama Çin şirkətləri ilə müqavilələrdən birtərəfli şəkildə çıxarsa, Pekin məsələni beynəlxalq məhkəməyə daşıyacaq. Panama kanalından istifadə Pekin üçün həm iqtisadi, həm də geosiyasi əhəmiyyət daşıyır.
Çin Panama kanalından istifadə etməklə Latın Amerikasında mövqelərini gücləndirir. Panama Pekinin təzyiqi ilə Tayvan adasıyla əlaqələri kəsib. Panama Çinin “bir kəmər, bir yol” layihəsinə qoşulub. Ümumiyyətlə bu layihəyə qoşulan Latın Amerikası ölkələrinin say 21-dir. Vaşinqtonun Panama kanalını nəzarətə götürməsi səbəblərindən biri də budur.Bu arada, Trampın Çinlə ticarət müharibəsinə başlaması bu ölkədə iqtisadi fəallığa mənfi təsir edir. Yanvar ayında Çində sənaye istehsalı o biri aylara nisbətən azalıb. Bunu Donald Trampı hakimiyyətə gəlişi və verdiyi qərarlarla əlaqələndirmək olar.
MİA.AZ
İspaniya Qəzzaya 12 ton humanitar yardım göndərib: "Fələstinlilər normal həyata qayıtmalıdırlar"
Ceyhun Bayramov yeni səfiri qəbul edib - Müzakirə + FOTO
"Qumar kralı"nın topdağıtma əmlaklarının siyahısı yayıldı - FOTO
Qarabağ bölgəsində daha 787 hektar ərazi minalardan təmizlənib
Türkiyədə hansı partiya öndədir? - SORĞU
MƏŞHURLARIN ADININ HALLANDIĞI CİNAYƏT İŞİ: "...hesabında 11 milyon dollar vardı" - "Ona İnvestAz"a görə 945 min dollar verdim"
İordan çayının qərb sahilində gərginlik böyüyür - Son bir ayda 600-dək fələstinli həbs olunub
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
“Nar”ın dəstəyi ilə Azərbaycanda jest dili tətbiqi hazırlanır
MÜĞƏNNİ DƏNİZ AXTARIŞA VERİLDİ - Səbəb
Partiya sədri saxta yolla seçilib? - Prokurorluq araşdırmaya başlayıb, sabiq sədr istintaqa çağırıldı
"Kaliforniyanı ver, Qrenlandiyanı götür" - 200 mindən çox danimarkalı Trampa şok müraciət etdi
MSK bu dairələr üzrə şikayətləri araşdırdı - Qərar
Prezident İlham Əliyev İcbari tibbi sığorta fondunun büdcəsini təsdiqləyib - DETALLAR
DEPUTATLAR BU TARİXDƏ TOPLANIR: 15 məsələ müzakirə olunacaq - Siyahı
Sabiq nazir: "Ramiz Mehdiyevlə qonşuyuq, amma..." - VİDEO
Sabiq icra başçısı əmlak davasına qalxıb
Ceyhun Bayramov Sloveniya dövlət katibi ilə görüşüb - Açıqlama
Bakı, Sumqayıt şəhərləri və Abşeron üzrə pensiyalar sabah veriləcək
Jurnalist: "Bizim diaspora məsul məmurları Rusiyaya buraxmırlar" - "Əlaqələr ancaq votçap üzərindəndir, "votçap diasporu..."
İki qurum rəngarəng dizaynlı elektron siqaretlər barədə xəbərdarlıq yaydı: "Zərərlidir"
"Rafael Ağayev hazırda Dövlət Gömrük Komitəsinin əməkdaşıdır, lakin..." - "Onun kimi idmançıları incitmək olmaz"
Bakıda oğurluq edən maskalı şəxs saxlanılıb
Xalq artisti Rəmişin evni satıblar
Baş prokuror Xəzər rayonunda vətəndaşları qəbul edəcək - Bu tarixdə
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
Nemət Pənahlının avtomobili hərraca çıxarılıb - 42 min manata
Dövlət Agentliyinin direktoruna müavin təyin olunub
Mansur Yavaş Özgür Özəl və İmamoğlunun planını "daşa dirədi" - "İndi seçki var ki, namizəd müəyyən edək?"
Astara rayonunda keçmiş məhkum saxlanılıb
Fransa süni intellektə 109 milyard avro ayırdı - Makron ABŞ-la rəqabətə girdiklərini gizlətməyib
Vüsal Aslanov bu xanıma vəzifə verdi - FOTO