Tramp “axmaq ölkə” statusundan qurtulmaq istəyir - Elxan Şahinoğlu yazır
05-02-2025 [14:16]
Elxan ŞAHİNOĞLU,
“Atlas” Araşdırmalar Mərkəzinin rəhbəri
***
ABŞ Prezidenti Donald Tramp Prezidentliyinin ikinci müddətində ticarət müharibələrinə başlamağı qarşısına hədəf qoyub. “ABŞ bundan sonra axmaq ölkə olmayacaq” deyən Tramp başqa ölkələrə trilyonlarla dollar xərcləməyəcəyini bildirib.
Trampın sözlərinə görə, ABŞ-ın Kanada, Meksika və Çinlə ticarətində böyük kəsiri var. Ağ Ev sahibi bu 3 ölkənin ABŞ-dan 36 trilyon dollar qazandığını iddia edib. Bu iddiaları Kanada, Meksika və Çin qəbul etmirlər. “Global Times” nəşrinin yazdığına görə, Çin ABŞ-ın başlatdığı ticarət müharibəsinə görə üzv olduğu Ümumdünya Ticarət Təşkilatına şikayət edib. Pekin ABŞ-ın Çin məhsullarına yüksək rüsumlar tətbiq etməsindən narazıdır.
Buna baxmayaraq, Tramp seçkidən əvvəl bəyan etdiyi hədəflərindən imtina etmək istəmir. Onun birinci Prezidentliyi dövründə əsas hədəfi Çin idisə, bu dəfə siyahıya başqa ölkələr də əlavə olunub. Tramp birinci növbədə Panama kanalına nəzarəti ələ keçirməyi və Çin şirkətlərini oradan uzaqlaşdırmağı planlaşdırıb. Çin şirkətlərinin kanal ətrafındakı limanları idarə etməsi Trampı ciddi narahat edir. Ağ Ev sahibinin fikrincə, kanaldan keçən ABŞ ticarət gəmilərinə tətbiq edilən yüksək rüsumlar ədalətsizdir. Əslində rüsumlar bəhanədir. Tramp kanalı inşa edən və uzun illər onu idarə edən Amerikanın əvvəlki mövqeyini bərpa etmək istəyir. Görünür, Ağ Ev sahibi hesab edir ki, Çin Panama dövləti vasitəsilə kanal üzərindən ABŞ ticarətini boğmağa çalışır.
Dünya ticarətinin 5 faizi Panama kanalı üzərindən həyata keçirilir. ABŞ ticarət gəmilərinin 40 faizi kanaldan keçməklə limanlara yaxınlaşır. Bu sırada ABŞ birinci yerdə qaərar tutub. Kanaldan istifadəyə görə ikinci yerdə Çin, üçüncü yerdə Yaponiyadır. Kanal 1999-cu ildə Panama dövlətinin nəzarətinə keçib. Bu 25 ildə Panamanın kanaldan istifadəyə görə gəlirləri artıb. 2024-cü ildə Panama kanalından əldə edilən gəlir 5 milyard dollar olub.
Beləliklə, Karib dənizi ilə Sakit okean arasında körpü rolunu oynayan Panama kanalı uğrunda mübarizə şiddətlənib. Panama Prezidenti kanalı ABŞ-a təhvil verməyəcəyini bildirsə də, Vaşinqtonla ortaq məxrəcə gəlməyə hazır olduğunu nümayiş etdirib. Dövlət katibi Marko Rubionun Panamaya səfəri zamanı Çin şirkətlərinin kanal ətrafındakı limanlardan uzaqlaşdırılması mövzusu müzakirə olunub. Ancaq bu asan başa gəlməyəcək. Panama Çin şirkətləri ilə müqavilələrdən birtərəfli şəkildə çıxarsa, Pekin məsələni beynəlxalq məhkəməyə daşıyacaq. Panama kanalından istifadə Pekin üçün həm iqtisadi, həm də geosiyasi əhəmiyyət daşıyır.
Çin Panama kanalından istifadə etməklə Latın Amerikasında mövqelərini gücləndirir. Panama Pekinin təzyiqi ilə Tayvan adasıyla əlaqələri kəsib. Panama Çinin “bir kəmər, bir yol” layihəsinə qoşulub. Ümumiyyətlə bu layihəyə qoşulan Latın Amerikası ölkələrinin say 21-dir. Vaşinqtonun Panama kanalını nəzarətə götürməsi səbəblərindən biri də budur.Bu arada, Trampın Çinlə ticarət müharibəsinə başlaması bu ölkədə iqtisadi fəallığa mənfi təsir edir. Yanvar ayında Çində sənaye istehsalı o biri aylara nisbətən azalıb. Bunu Donald Trampı hakimiyyətə gəlişi və verdiyi qərarlarla əlaqələndirmək olar.
MİA.AZ
SON XƏBƏRLƏR
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
Ağdərə rayonu ərazisində silah-sursat tapılıb
Dövlət Komitəsi yanında İctimai Şuranın sədri seçildi
Azərbaycan Ukraynaya 1 milyon dollar həcmində humanitar yardım göstərəcək - SƏRƏNCAM
Prezident daha bir sazişi təsdiqləyib - Fərman
Əmək pensiyaları indeksləşdirildi - Sərəncam
DİN: "Ötən il bank kartlarından 22,4 milyon manat talanıb"
"Trabzonspor" xorvatiyalı futbolçunu icarəyə verib
Prokurorluq Mərkəzi Xəstəxana rəhbərliyini cərimələyib
"Fənərbaxça" yeni transferinə yeni klub axtarır
"Qardaşlıq və vəfa borcumuzun bir parçası olaraq..." - İlham Əliyev Ərdoğana məktub göndərdi
Vahid Əhmədov xəstəxanaya yerləşdirilmə xəbərinə belə reaksiya verdi: "Bağa gedirəm..." - YENİLƏNİB
Aparıcı: "Burada o qədər "şaybalar" var ki..." - VİDEO
Əbülfəs Qarayev xanımıyla Polad Bülbüloğlunun yubileyində - FOTOLAR
10-a yaxın plastik cərrahın lisenziyası ləğv olundu - Siyahıda kimlər var? (FOTOLAR) - YENİLƏNİB)
Netanyahu Trampa peycer hədiyyə edib - Biri qızıl, digəri isə...
İmişli və Saatlı rayonlarının qaz təchizatında fasilə yaranacaq
AFFA "Turan Tovuz"u cərimələyib
Keçmiş idarə rəisi Ədliyyə Nazirliyini məhkəməyə verdi
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
İTKİN DÜŞMÜŞ DAHA ÜÇ HƏRBÇİNİN ŞƏXSİYYƏTİ MÜƏYYƏN OLUNDU - FOTO
İpoteka kreditləri: 5 min ev satılacaq? - Vüqar Bayramov yazır
Tramp Netanyahu ilə görüşdə İranı müharibə ilə hədələdi: "Mən bunu istəmirəm, ancaq..." - "Tehranla elə bir saziş olmalıdır ki..."
Ağdam, Füzuli və Xocavənddə təmir-bərpa işləri... - Publik hüquqi şəxsin 5.1 milyon manatlıq tender ləğv olundu
Efirdə meyxanaçının qadın müğənniyə "150 manatlıqsan" sözü gərginlik yaratdı - VİDEO
"Şəkili Yusif" həbs edildi
MN: Suriyada PKK/YPG terrorçuları zərərsizləşdirilib
Məşhur müğənninin üzünü yandırıblar - Qadın salonunda (FOTOLAR)
Tramp Netanyahu ilə görüşdə "Qəzza bizim - ABŞ-ın torpağı olacaq, fələstinlilər isə köçürüləcək" dedi - Ər-Riyad və HƏMAS-dan sərt etirazlar gəldi
Arzu Hüseynova Mətbuat katibi təyin olunub
Cəbrayıl şəhərciyində əməliyyat: qadın narkotiklə tutulub
EMİN ƏMRULLAYEVDƏN NÖVBƏTİ MARAQLI DƏYİŞİKLİKLƏR - Vəfa Yaqublu ilə sabiq müdir yüksək vəzifələrə təyinat alıblar
“Bakcell” yeni prestijli 100 seriyalı nömrələrini təqdim edir
Bakıda tanınmış yazıçınin meyiti evində tapılıb
SOCAR məlumat yaydı
“Meydan TV işi”: Şəmşad Ağa saxlanılıb
NONSES: Sumqayıtda parkda övladı yaşında qızlara sataşdı, üstəlik, ona xəbərdarlıq edəni bıçaqladı, məhkəmə isə... - Prokurorluğun protesti rədd olunub
USAID kollektivin çoxunu öz hesablarına məzuniyyətə buraxır - Ölkədən kənarda olan işçilər isə geri çağırılır
Yardımlıda əməliyyat: Elvin Novruzovla Əlövsət Mustafayev saxlanılıb
İsrail ordusu mülki şəxslərin yaşadığı evi uçurub - Dağıntılar altında qalanlar var
Azərbaycan nefti bahalaşdı
Almaniya prezidenti Türkiyəyə gəlir