Tramp “axmaq ölkə” statusundan qurtulmaq istəyir - Elxan Şahinoğlu yazır
05-02-2025 [14:16]
Elxan ŞAHİNOĞLU,
“Atlas” Araşdırmalar Mərkəzinin rəhbəri
***
ABŞ Prezidenti Donald Tramp Prezidentliyinin ikinci müddətində ticarət müharibələrinə başlamağı qarşısına hədəf qoyub. “ABŞ bundan sonra axmaq ölkə olmayacaq” deyən Tramp başqa ölkələrə trilyonlarla dollar xərcləməyəcəyini bildirib.
Trampın sözlərinə görə, ABŞ-ın Kanada, Meksika və Çinlə ticarətində böyük kəsiri var. Ağ Ev sahibi bu 3 ölkənin ABŞ-dan 36 trilyon dollar qazandığını iddia edib. Bu iddiaları Kanada, Meksika və Çin qəbul etmirlər. “Global Times” nəşrinin yazdığına görə, Çin ABŞ-ın başlatdığı ticarət müharibəsinə görə üzv olduğu Ümumdünya Ticarət Təşkilatına şikayət edib. Pekin ABŞ-ın Çin məhsullarına yüksək rüsumlar tətbiq etməsindən narazıdır.
Buna baxmayaraq, Tramp seçkidən əvvəl bəyan etdiyi hədəflərindən imtina etmək istəmir. Onun birinci Prezidentliyi dövründə əsas hədəfi Çin idisə, bu dəfə siyahıya başqa ölkələr də əlavə olunub. Tramp birinci növbədə Panama kanalına nəzarəti ələ keçirməyi və Çin şirkətlərini oradan uzaqlaşdırmağı planlaşdırıb. Çin şirkətlərinin kanal ətrafındakı limanları idarə etməsi Trampı ciddi narahat edir. Ağ Ev sahibinin fikrincə, kanaldan keçən ABŞ ticarət gəmilərinə tətbiq edilən yüksək rüsumlar ədalətsizdir. Əslində rüsumlar bəhanədir. Tramp kanalı inşa edən və uzun illər onu idarə edən Amerikanın əvvəlki mövqeyini bərpa etmək istəyir. Görünür, Ağ Ev sahibi hesab edir ki, Çin Panama dövləti vasitəsilə kanal üzərindən ABŞ ticarətini boğmağa çalışır.
Dünya ticarətinin 5 faizi Panama kanalı üzərindən həyata keçirilir. ABŞ ticarət gəmilərinin 40 faizi kanaldan keçməklə limanlara yaxınlaşır. Bu sırada ABŞ birinci yerdə qaərar tutub. Kanaldan istifadəyə görə ikinci yerdə Çin, üçüncü yerdə Yaponiyadır. Kanal 1999-cu ildə Panama dövlətinin nəzarətinə keçib. Bu 25 ildə Panamanın kanaldan istifadəyə görə gəlirləri artıb. 2024-cü ildə Panama kanalından əldə edilən gəlir 5 milyard dollar olub.
Beləliklə, Karib dənizi ilə Sakit okean arasında körpü rolunu oynayan Panama kanalı uğrunda mübarizə şiddətlənib. Panama Prezidenti kanalı ABŞ-a təhvil verməyəcəyini bildirsə də, Vaşinqtonla ortaq məxrəcə gəlməyə hazır olduğunu nümayiş etdirib. Dövlət katibi Marko Rubionun Panamaya səfəri zamanı Çin şirkətlərinin kanal ətrafındakı limanlardan uzaqlaşdırılması mövzusu müzakirə olunub. Ancaq bu asan başa gəlməyəcək. Panama Çin şirkətləri ilə müqavilələrdən birtərəfli şəkildə çıxarsa, Pekin məsələni beynəlxalq məhkəməyə daşıyacaq. Panama kanalından istifadə Pekin üçün həm iqtisadi, həm də geosiyasi əhəmiyyət daşıyır.
Çin Panama kanalından istifadə etməklə Latın Amerikasında mövqelərini gücləndirir. Panama Pekinin təzyiqi ilə Tayvan adasıyla əlaqələri kəsib. Panama Çinin “bir kəmər, bir yol” layihəsinə qoşulub. Ümumiyyətlə bu layihəyə qoşulan Latın Amerikası ölkələrinin say 21-dir. Vaşinqtonun Panama kanalını nəzarətə götürməsi səbəblərindən biri də budur.Bu arada, Trampın Çinlə ticarət müharibəsinə başlaması bu ölkədə iqtisadi fəallığa mənfi təsir edir. Yanvar ayında Çində sənaye istehsalı o biri aylara nisbətən azalıb. Bunu Donald Trampı hakimiyyətə gəlişi və verdiyi qərarlarla əlaqələndirmək olar.
MİA.AZ
SON XƏBƏRLƏR
Ərdoğan yığma komandanı təbrik etdi
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
Türkiyə milli komandası səfərdə Gürcüstanı məğlub edib
Bakıda bu ərazilərdə sabah qaz olmayacaq - Açıqlama
Arayik Harutyunyan, Arkadi Qukasyan, Bako Sahakyan... - Ermənilər Bakıda növbəti dəfə hakim qarşısına çıxarıldılar
Zelenski: "Ukraynanın əsas təhlükəsizlik zəmanəti güclü ordudur"
Qalmaqallı məktəbə direktor təyin edilib
XİN: "Bu çətin gündə qardaş Sudan xalqının kədərini bölüşürük"
Oleq Bakinski bəraət istəyir
"Telegram"da artan dələduzluq halları araşdırılır
Deputat və jurnalistlər... - "Jurnalistlər Binası"nda xidmət haqqını ödəməkdən yayınanların adları elan olunacaq
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
Peşə məktəblərinə qəbulun nəticələri açıqlandı
Sabah Sumqayıtda bu küçədə qaz olmayacaq
Geri çağırılan səfir kimdir? - Leyla Abdullayevanın yoldaşı...
Pambığa görə subsidiyalar artırıldı - QƏRAR
PREZİDENT BU ÖLKƏDƏKİ SƏFİRİ GERİ ÇAĞIRDI - Sərəncam
“Adam baltalamaq istəyən Ağadadaşı heç bu qədər məhkəməyə çağırmayıblar” - Şərurlu İsfəndiyar
İcra başçısının birinci müavini vəzifədən çıxarılıb
"Tağıyev: Neft" filmi "Oskar" mükafatına namizəd kimi təqdim olunub
Rezidenturaya boş qalan plan yerlərinə qəbulun nəticələri açıqlanıb
Kolleclərin boş qalan yerlərinə qəbulun nəticələri elan olunub
Nazir Vilayət Eyvazov 172 nəfəri qəbul edib - Polis olmaq istəyən 121 nəfər isə... (VİDEO)
Məni də tək yox, hamı ilə birlikdə saxlamışdılar" - Nadir Qafarzadə
Türkiyədə FETÖ-yə qarşı növbəti əməliyyat: 41 nəfər saxlanıldı
Xalq artisti: "Sənin bədənini sevgilin, həyat yoldaşın görsün, lakin..." - “Qadın ifaçılar özlərini satılıq mal kimi səhnəyə çıxarırlar” (VİDEO)
Qəzzada aclıq: 24 saatda daha 3 nəfər ölüb
Qazaxıstanın xarici işlər naziri Çindən qayıdarkən saxlanılıb? - İddialara rəsmi reaksiya (YENİLƏNİB)
Afaq Bəşirqızının ordeni təqdim edildi - FOTOLAR
Prezident Yusif Səmədoğlu barədə sərəncam imzaladı
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
Şərurlu İsfəndiyarın məhkəmə prosesi keçirilib
Kolleclərə qəbul olunanların qeydiyyat tarixi açıqlanıb
"Kayserispor" yarımmüdafiəçi transfer edib
Bacısı oğluna işgəncə verən qadın həbs edildi
Bakıda məktəbdə qalmaqal: direktordan şikayətlənən müəllimlər işdən çıxarılıblar - VİDEO
"Trabzsonpor" Benjamin Buuari ilə anlaşıb
Səyyaf Aran: "Fikirləşdilər ki, bunlar uşaq-muşaqdırlar" - "Milli Məclisdə Qurban Qurbanovun namizədliyini irəli sürəcəyəm"
"Daha rüstəmlər ölməsin” - DİN sözçüsündən gənclərə çağırış
Erkin İbrahimov "Kəpəz"dən uzaqlaşdırılıb
Mərkəzi Bank vəzifəli şəxsi cərimələyib
Sabiq "Beşiktaş"lı "Feyenoord"a keçib
İcra başçısını telefonda söydü, 100 manat cərimələndi
Tunis Fransaya nota verdi - Ölüm işinə görə