Tramp “axmaq ölkə” statusundan qurtulmaq istəyir - Elxan Şahinoğlu yazır
05-02-2025 [14:16]
Elxan ŞAHİNOĞLU,
“Atlas” Araşdırmalar Mərkəzinin rəhbəri
***
ABŞ Prezidenti Donald Tramp Prezidentliyinin ikinci müddətində ticarət müharibələrinə başlamağı qarşısına hədəf qoyub. “ABŞ bundan sonra axmaq ölkə olmayacaq” deyən Tramp başqa ölkələrə trilyonlarla dollar xərcləməyəcəyini bildirib.
Trampın sözlərinə görə, ABŞ-ın Kanada, Meksika və Çinlə ticarətində böyük kəsiri var. Ağ Ev sahibi bu 3 ölkənin ABŞ-dan 36 trilyon dollar qazandığını iddia edib. Bu iddiaları Kanada, Meksika və Çin qəbul etmirlər. “Global Times” nəşrinin yazdığına görə, Çin ABŞ-ın başlatdığı ticarət müharibəsinə görə üzv olduğu Ümumdünya Ticarət Təşkilatına şikayət edib. Pekin ABŞ-ın Çin məhsullarına yüksək rüsumlar tətbiq etməsindən narazıdır.
Buna baxmayaraq, Tramp seçkidən əvvəl bəyan etdiyi hədəflərindən imtina etmək istəmir. Onun birinci Prezidentliyi dövründə əsas hədəfi Çin idisə, bu dəfə siyahıya başqa ölkələr də əlavə olunub. Tramp birinci növbədə Panama kanalına nəzarəti ələ keçirməyi və Çin şirkətlərini oradan uzaqlaşdırmağı planlaşdırıb. Çin şirkətlərinin kanal ətrafındakı limanları idarə etməsi Trampı ciddi narahat edir. Ağ Ev sahibinin fikrincə, kanaldan keçən ABŞ ticarət gəmilərinə tətbiq edilən yüksək rüsumlar ədalətsizdir. Əslində rüsumlar bəhanədir. Tramp kanalı inşa edən və uzun illər onu idarə edən Amerikanın əvvəlki mövqeyini bərpa etmək istəyir. Görünür, Ağ Ev sahibi hesab edir ki, Çin Panama dövləti vasitəsilə kanal üzərindən ABŞ ticarətini boğmağa çalışır.
Dünya ticarətinin 5 faizi Panama kanalı üzərindən həyata keçirilir. ABŞ ticarət gəmilərinin 40 faizi kanaldan keçməklə limanlara yaxınlaşır. Bu sırada ABŞ birinci yerdə qaərar tutub. Kanaldan istifadəyə görə ikinci yerdə Çin, üçüncü yerdə Yaponiyadır. Kanal 1999-cu ildə Panama dövlətinin nəzarətinə keçib. Bu 25 ildə Panamanın kanaldan istifadəyə görə gəlirləri artıb. 2024-cü ildə Panama kanalından əldə edilən gəlir 5 milyard dollar olub.
Beləliklə, Karib dənizi ilə Sakit okean arasında körpü rolunu oynayan Panama kanalı uğrunda mübarizə şiddətlənib. Panama Prezidenti kanalı ABŞ-a təhvil verməyəcəyini bildirsə də, Vaşinqtonla ortaq məxrəcə gəlməyə hazır olduğunu nümayiş etdirib. Dövlət katibi Marko Rubionun Panamaya səfəri zamanı Çin şirkətlərinin kanal ətrafındakı limanlardan uzaqlaşdırılması mövzusu müzakirə olunub. Ancaq bu asan başa gəlməyəcək. Panama Çin şirkətləri ilə müqavilələrdən birtərəfli şəkildə çıxarsa, Pekin məsələni beynəlxalq məhkəməyə daşıyacaq. Panama kanalından istifadə Pekin üçün həm iqtisadi, həm də geosiyasi əhəmiyyət daşıyır.
Çin Panama kanalından istifadə etməklə Latın Amerikasında mövqelərini gücləndirir. Panama Pekinin təzyiqi ilə Tayvan adasıyla əlaqələri kəsib. Panama Çinin “bir kəmər, bir yol” layihəsinə qoşulub. Ümumiyyətlə bu layihəyə qoşulan Latın Amerikası ölkələrinin say 21-dir. Vaşinqtonun Panama kanalını nəzarətə götürməsi səbəblərindən biri də budur.Bu arada, Trampın Çinlə ticarət müharibəsinə başlaması bu ölkədə iqtisadi fəallığa mənfi təsir edir. Yanvar ayında Çində sənaye istehsalı o biri aylara nisbətən azalıb. Bunu Donald Trampı hakimiyyətə gəlişi və verdiyi qərarlarla əlaqələndirmək olar.
MİA.AZ
Qəzzada partlayış: 14 yaşlı uşaq ölüb
Gəncədə kişi arvadının qulağını kəsib
Əfqan qaçqın Almaniyada dəhşət saçdı: 28 yaralı var - Şolts qəzəbli bəyanat verdi, Türkiyə "keçmiş olsun" dedi
ABŞ BCM-nin baş prokurorunu "qara siyahı"ya daxil etdi
Ruben Vardanyan yenidən hakim qarşısında - O, tərcüməçi və vəkillə təmin olunub (YENILƏNIB)
Ceyhun Mərdəliyev Bolqarıstandan ölkəmizə gətirilib
“Azərbaycan Dəmir Yolları”nda növbəti dəyişiklik - Daha bir departament müdiri vəzifədən çıxarılıb, yeni təyinat olub (Yenilənib)
Qəzzada daha 17 nəfər ölüb
Bakıda məktəbdə bir şagirdə kütləvi hücum faktı araşdırılır
Ərdoğan Pakistandan mesaj verdi: "Qəzza qəzzalılarındır, əbədi olaraq da belə qalacaq"
SABİQ DEPUTATIN DAYISINA 19 İL CƏZA KƏSİLDİ - Məhkəmə prosesi
Somali - Azərbaycan əməkdaşlığı nə vəd edir? - TƏHLİL
Sahibə Qafarova Somali prezidenti birgə işçi nahar edib - FOTO
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
Sabah güclü külək gözlənilir - Xəbərdarlıq
Məhkəmə Şahnaz Bəylərqızı barəsində qərar verdi
Model Çelsi Balakişiyeva həbs edilib - Səbəb
PREZİDENT SOCAR-ın MƏSUL ŞƏXSİNİ İDARƏ RƏİSİ TƏYİN EDİB - Sərəncam
Prezident bu şəxsləri təltif etdi - SİYAHI
Samir Şərifov daha bir vəzifəyə təyin olundu - Sərəncam
Prezident Maqsud İbrahimbəyovla bağlı sərəncam imzalayıb
Putinin tələbə yoldaşı Rusiyanın müdafiəsinə qalxdı: "Bunu ya bilməyərəkdən, ya da bilərəkdən yayırlar”
Somali Prezidenti komando hərbi hissəsində olub
Elza Seyidcahan aparıcını məhkəməyə verib
"Turan" Agentliyi fəaliyyətini dayandırır - Mehman Əliyev səbəbi maliyyə ilə əlaqələndirib
Ərdoğanın adı Pakistanda ən böyük yollardan birinə veriləcək
Baş nazir: "Pakistan və Türkiyə arasında bənzəri olmayan əlaqə var"
Somali prezidenti Səngəçal neft terminalında olub
Artur Rasizadənin səhhətilə bağlı xəbər yayılıb
Prezident İlham Əliyev daha bir səfirin etimadnaməsini qəbul edib
Azərbaycan prezidenti Belarusun yeni səfirini qəbul edib - FOTO
Sabah yağış və qar yağacaq
Ankarada nəqliyyatda gedişhaqqı qalxdı
Prezident İlham Əliyev Türkiyənin yeni səfirinin etimadnaməsini qəbul edib - FOTOLAR
Müğəni efirdən "Adam məni silahla təhdid edir" dedi, polisdən dərhal reaksiya gəldi - VİDEO
Ağcabədi polisi narkotik satan şəxsi saxlayıb
Ərdoğan Pakistanın baş naziri ilə görüşüb - İslamabadda
ABŞ kəşfiyyatı: "İsrail İranın nüvə obyektlərinə hücum planlayıb, Trampa təzyiq artacaq"
Qadın sonsuzluğu: diaqnostika və müalicəsi sığorta ilə aparılacaq
Azərbaycan Ermənistana qarşı daha bir iş üzrə iddia qaldırıb - XİN detalları açıqladı
Vətəgədən qaçan 27 min qızılbalıq üçün mükafat vəd edilib
Kəlbəcərdə qayadan yıxılan 21 yaşlı oğlan ölüb
Ceyhun Bayramov Almaniyaya gedib