Tramp “axmaq ölkə” statusundan qurtulmaq istəyir - Elxan Şahinoğlu yazır
05-02-2025 [14:16]
Elxan ŞAHİNOĞLU,
“Atlas” Araşdırmalar Mərkəzinin rəhbəri
***
ABŞ Prezidenti Donald Tramp Prezidentliyinin ikinci müddətində ticarət müharibələrinə başlamağı qarşısına hədəf qoyub. “ABŞ bundan sonra axmaq ölkə olmayacaq” deyən Tramp başqa ölkələrə trilyonlarla dollar xərcləməyəcəyini bildirib.
Trampın sözlərinə görə, ABŞ-ın Kanada, Meksika və Çinlə ticarətində böyük kəsiri var. Ağ Ev sahibi bu 3 ölkənin ABŞ-dan 36 trilyon dollar qazandığını iddia edib. Bu iddiaları Kanada, Meksika və Çin qəbul etmirlər. “Global Times” nəşrinin yazdığına görə, Çin ABŞ-ın başlatdığı ticarət müharibəsinə görə üzv olduğu Ümumdünya Ticarət Təşkilatına şikayət edib. Pekin ABŞ-ın Çin məhsullarına yüksək rüsumlar tətbiq etməsindən narazıdır.
Buna baxmayaraq, Tramp seçkidən əvvəl bəyan etdiyi hədəflərindən imtina etmək istəmir. Onun birinci Prezidentliyi dövründə əsas hədəfi Çin idisə, bu dəfə siyahıya başqa ölkələr də əlavə olunub. Tramp birinci növbədə Panama kanalına nəzarəti ələ keçirməyi və Çin şirkətlərini oradan uzaqlaşdırmağı planlaşdırıb. Çin şirkətlərinin kanal ətrafındakı limanları idarə etməsi Trampı ciddi narahat edir. Ağ Ev sahibinin fikrincə, kanaldan keçən ABŞ ticarət gəmilərinə tətbiq edilən yüksək rüsumlar ədalətsizdir. Əslində rüsumlar bəhanədir. Tramp kanalı inşa edən və uzun illər onu idarə edən Amerikanın əvvəlki mövqeyini bərpa etmək istəyir. Görünür, Ağ Ev sahibi hesab edir ki, Çin Panama dövləti vasitəsilə kanal üzərindən ABŞ ticarətini boğmağa çalışır.
Dünya ticarətinin 5 faizi Panama kanalı üzərindən həyata keçirilir. ABŞ ticarət gəmilərinin 40 faizi kanaldan keçməklə limanlara yaxınlaşır. Bu sırada ABŞ birinci yerdə qaərar tutub. Kanaldan istifadəyə görə ikinci yerdə Çin, üçüncü yerdə Yaponiyadır. Kanal 1999-cu ildə Panama dövlətinin nəzarətinə keçib. Bu 25 ildə Panamanın kanaldan istifadəyə görə gəlirləri artıb. 2024-cü ildə Panama kanalından əldə edilən gəlir 5 milyard dollar olub.
Beləliklə, Karib dənizi ilə Sakit okean arasında körpü rolunu oynayan Panama kanalı uğrunda mübarizə şiddətlənib. Panama Prezidenti kanalı ABŞ-a təhvil verməyəcəyini bildirsə də, Vaşinqtonla ortaq məxrəcə gəlməyə hazır olduğunu nümayiş etdirib. Dövlət katibi Marko Rubionun Panamaya səfəri zamanı Çin şirkətlərinin kanal ətrafındakı limanlardan uzaqlaşdırılması mövzusu müzakirə olunub. Ancaq bu asan başa gəlməyəcək. Panama Çin şirkətləri ilə müqavilələrdən birtərəfli şəkildə çıxarsa, Pekin məsələni beynəlxalq məhkəməyə daşıyacaq. Panama kanalından istifadə Pekin üçün həm iqtisadi, həm də geosiyasi əhəmiyyət daşıyır.
Çin Panama kanalından istifadə etməklə Latın Amerikasında mövqelərini gücləndirir. Panama Pekinin təzyiqi ilə Tayvan adasıyla əlaqələri kəsib. Panama Çinin “bir kəmər, bir yol” layihəsinə qoşulub. Ümumiyyətlə bu layihəyə qoşulan Latın Amerikası ölkələrinin say 21-dir. Vaşinqtonun Panama kanalını nəzarətə götürməsi səbəblərindən biri də budur.Bu arada, Trampın Çinlə ticarət müharibəsinə başlaması bu ölkədə iqtisadi fəallığa mənfi təsir edir. Yanvar ayında Çində sənaye istehsalı o biri aylara nisbətən azalıb. Bunu Donald Trampı hakimiyyətə gəlişi və verdiyi qərarlarla əlaqələndirmək olar.
MİA.AZ
ABŞ bəzi ölkələrə tarif tətbiqinin müddətini daha bir ay uzadıb: "Amma hər an hər şey ola bilər"
Özünü Allah sayan biclər... - Təbriz VƏFALI YAZIR
Biləsuvarda narkotik dövriyyəsində şübhəli bilinən şəxs saxlanılıb
Qəzzaya növbəti hücum: daha 58 dinc sakin ölüb
Pentaqon Kiyevə müdafiə silahları göndərmək planlarını təsdiqləyib
Lənkəranda gənc sürücü yol qəzasında ölüb
İcra başçısının nümayəndəsi həbs edilib - Məhkəmə zalında
Netanyahu həbs təhdidinə cavab verdi: "Trampla gedəcəyik" - ABŞ lideri isə "başı böyük bəlaya girər" dedi
Tramp FTB haqqında belə dedi: "Başıpozuq liderlik səbəbiylə..."
TRAMP MOSKVA İLƏ KÖRPÜNÜ YANDIRIR: "Ukraynaya daha çox silah göndərəcəyik" - "Onlar özlərini müdafiə edə bilməlidir"
Tramp: "Şaranın çətin keçmişi var" - Netanyahu Trampı Nobel Sülh Mükafatına namizəd göstərib
ABŞ prezidenti: "İranla danışıqlar olacaq" - "Onlar artıq "ABŞ-a ölüm, İsrailə ölüm" demirlər"
İstanbulda metrobüs yanıb - FOTO
Rusiyada miqrantların uşaqları üçün yeni problem... - Yekaterinburqda əcnəbi uşaqlar birinci sinfə qəbul edilmir
Türkiyədə zəlzələ olub - 5 bal gücündə
Bələdiyyə sədri vəzifədən uzaqlaşdırıldı
“Qarabağ”dan idman jurnalistlərinə yubiley jesti - Həmkarlarımızı futbol turnirinə dəvət etdilər
Premyer Liqada “Misli” müəmması bitdi - Mərc oyun sahibləri niyə sponsorluqdan geri çəkilib?
Abşeron Gənclər şəhərciyində mənzildə partlayış olub
"Bu, saxtadır" - Nazirlik açıqlama yaydı
İrandan Azərbaycana 42 kq narkotik keçirmək istəyiblər
Film istehsalı üçün çəkilmiş xərclər... - Hökumət yeni qərar verdi
Qarabağ zonasında daha 2331.8 hektar ərazi minalardan təmizlənib
Siyəzəndə qadın paraşütlə qayaya çırpılaraq ölüb
Vəzifədən çıxarılan nazir özünü güllələyib
Hindistanda daşqın: ölənlərin sayı 78-ə çatıb, 37 nəfər itkin düşüb
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
Bəzi rayonlara leysan yağacaq - Xəbərdarlıq
Əli Əsədov yeni qərar imzalayıb
Peskovdan Azərbaycan-Rusiya münasibətləri haqda - Açıqlama
Daha 74 nəqliyyat vasitəsi hərraca çıxarıldı
Abşeron magistral kanalında meyit tapılıb
Direktor və direktor müavinlərinin işə qəbulu üzrə müsabiqənin nəticələri elan olundu
"Sumqayıt"ın yeni baş məşqçi bəlli oldu
Diplomatik xidmət orqanları rəhbərlərinin IX müşavirəsi - FOTOLAR
"Saakaşvili əfv edilməyəcək"
Prezident İlham Əliyev bu qanunlara dəyişiklik edib
PROREKTOR REKTOR TƏYİN EDİLDİ - Sərəncam + FOTO
Sabahın hava proqnozu açıqlandı
Metan qazından şəhid olan türk əsgərlərinin sayı artıb
Keçmiş hökumət başçısı özünə qəsd edib
General Kərim Vəliyev Səudiyyə Ərəbistanıa gedib
Gəlin öldürülüb, qayınanası baş və əl nahiyələrindən xəsarət alıb - Qayınata isə tutulub
Natiq Cəfərliyə ağır itki üz verib
Partiya sədri həbs təhlükəsiylə üzləşib
İlham Əliyev Pakistan nümayəndə heyətini qəbul edib - FOTOLAR