TRAMPIN RUSİYA VƏ ÇİN PLANI: iki nəhəngdən biri pul, biri isə silahla danışmağı sevir
23-01-2025 [21:06]
Elxan ŞÜKÜRLÜ,
Siyasi məsələlər üzrə ekspert
***
Tramp siyasətçidən daha çox, peşəkar tacirdir. Bu düşüncədədir ki, elə ən yaxşı siyasətçi, ən yaxşı lider də ölkəsi üçün əlverişli sazişlər bağlayan, sövdələşmələr əldə etməyi bacaran kəsdir.
O, hələ 2011-ci ildə çapdan çıxmış və gələcəyə dair siyasi baxışlarını əks etdirən "Vaxtdır, Amerikanı yenidən gücləndirək!" kitabında özü haqda yazırdı: "Mənim bütün həyatım sazişlər bağlamaqla, böyük pullar qazanmaqla keçib. Qazanc mənbəyim isə böyük layihələrdir. Bu gün varidatım artıq 10 milyard dolları ötüb... Amerikanın da biznesdən başı çıxan bir prezidentə ehtiyacı var. Bizə Amerikanı güclü, təhlükəsiz və azad ölkə kimi qoruya, danışıqlar masasında qarşı tərəfdə yer alan digər dövlətlərə deyil, məhz Amerikaya üstünlük verən sazişlər bağlaya biləcək prezident gərəkdir".
İndi bu peşəkar tacir, uğurlu biznesmen - sövdələşmələr ustası 20 yanvardan etibarən ikinci dəfə ABŞ-da prezidentlik taxtına çıxıb və bütün dünya da ondan hansı sövdələşmələrə imza atacağını gözləyir, ölkələr isə bir-bir onunla əməkdaşlığa hazır olduqları bəyanatlarını səsləndirirlər...
Trampın Kanada, Meksika, Panama kanalı, Qrenlandiya ilə bağlı səsləndirdiyi bəyanatlar, əslində, həm də Amerikanı varlı və qüdrətli edəcək, bütün diqqətləri qitənin öz daxilinə çəkəcək böyük maliyyə layihələrdir.
Ancaq Trampın dünyanın siyasi xəritəsini dəyişəcək əsas sövdələşməsi, şübhəsiz ki, Rusiya ilə - prezident Putinlə olacaq.
Putinlə sövdələşmə təkcə Ukraynanın və Avropanın yox, həm də bizim daxil olduğumuz Cənubi Qafqaz regionunun, o cümlədən bütün Yaxın və Orta Şərqin taleyini masaya yatırmaq, siyasi xəritəsini dəyişmək və Çinlə gələcək münasibətlərin məsafəsini, "Asiya Əjdahası"nı Qərbə çıxaran yolların kimin nəzarətində olmasını müəyyənləşdirmək deməkdir!
Çünki Tramp yaxşı dərk edir ki, həm iqtisadi, həm də hərbi planda çox yaxın gələcəkdə Amerikanın əsas rəqibi yalnız Çin olacaq.
O Çin ki, Avropanı tamamilə ABŞ asılılığına salan Ukrayna savaşında o da Rusiyanı məharətlə özünün "kiçik qardaş"ına çevirməyi bacarıb.
Bu bir həqiqətdir ki, 3 illik Ukrayna savaşından hələlik ən böyük qazancla çıxan 2 ölkə var - ABŞ və Çin.
Tramp özü hələ 14 il əvvəl - ABŞ-ın dövlət borcunun 18 trilyon dolları keçdiyi bir vaxtda yazdığı kitabında bar-bar bağırırdı ki, Çin ABŞ-ı içdən sararaq, "yeyir" və Çin haqqında da amerikalılarda çox yanlış təsəvvür yaradılıb: əslində, Çin uğurlu maliyyə siyasətiylə ABŞ-ı borclandırır və əsas istehsalçı-ixracatçı ölkəyə çevrilməklə, 2027-ci ildə ABŞ-ı ötüb keçəcək.
Trampın həyəcanlı çağırışlarının yekunu isə bu idi: Çini ABŞ-a hörmətlə davranmağa məcbur etmək və gələcək dünyanı Çinlə birgə idarə etməyə hazırlaşmaq!
İstər Ukrayna, istərsə də Yaxın Şərqdə gedən və arxasında həm də Amerika və Çin kapitalının dayandığı savaşlar bir daha göstərdi ki, dövlət borcu artıq 36 trilyon dolları keçən ABŞ-ın dünyanı bir qütbdən, təkbaşına idarə etmək iddiası iflasa uğrayıb və indi masa arxasına əyləşmək, digər qlobal və regional güc mərkəzləriylə təsir zonalarının yenidən bölüşdürülməsini nəzərdə tutan müasir "Yalta konfransı" təşkil etmək vaxtıdır...
Ancaq "yeni nizam" qurulanadək, savaşın əsas tərəfləri - ABŞ və Rusiya mütləq bir araya gəlməli, münaqişələri sövdələşməyə çevirməyin uğurlu yollarını tapmalıdırlar.
Trampla Putinin ilk uğurlu sövdələşməsi isə Avropayla Asiya arasındakı körpüdə - Cənubi Qafqaz üzərində ola bilər. Çünki mövcud münaqişələr içərisində real sülhün ən tez əldə olunma imkanı məhz buradadır - Azərbaycanla Ermənistan arasında...
Burada sülh Tramp və Putinin Ukrayna və Yaxın Şərq problemlərini də sülhlə çözmə imkanlarını artıra bilər.
Ukraynada özünə gərəkli əraziləri tutan Rusiyanın gözlənilmədən Suriyada Türkiyənin xeyrinə geri çəkilməsi, ardınca İranla da 1 ildir təxirə salınan strateji tərəfdaşlıq sazişini yeniləməsi göstərir ki, Putin ABŞ prezidenti Trampla görüşə həm də İslam dünyasının bu iki önəmli ölkəsinin dəstəyini də arxasına almaqla gedir və o, indi təkcə Rusiyanın yox, Çinlə Avropanın sərhədinədək olan böyük bir coğrafiyanın əsas təmsilçisi kimi danışıqlara qatılmaq iddiasındadır...
İki nəhəngdən biri pul, biri isə silahla danışmağı sevir. Görək, gözlənilən böyük sövdələşmədən kim daha karlı çıxacaq?
Şübhəsiz ki, doğrusunu yalnız Allah bilir!
MİA.AZ
66 milyonluq borc və iki şikayət... - Dəmirörənin üzərindəki həbs qərarına xitam verildi
Mafiya lideri təqaüddə olan polisə yardım etdi, MHP-dən belə reakisya verildi: "Allah razı olsun..."
ZELENSKİDƏN TRAMPA İLK DƏRS: saziş imzlanmadı, üstəlik, açıq şərt qoydu: "Bu prosesdə təkcə ABŞ deyil, Avropa İttifaqı və..."
İsrail Nablusa yenidən hücium edib - Yaralılar var
Rəsmi Moskva: "Artıq Ameria ilə sülhdən danışacağıq"
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
"Rabitəbank"da hesabı olan şəxsin pulunu otelə köçürüblər? - Şikayət + Rəsmi reaksiya
"Ceyhun Abbasov və Leyla xanımın səs yazıları və yazışmaları var" - Məşhur "Avrora"nın milyonçu rəhbəri haqda elə iddia var ki...
Neftçalada ər 52 yaşlı arvadını öldürüb
“Slavyanka” brendinin sahibi “Gədəbəy Mineral Suları”nın vergi borcu üzə çıxdı - 7.6 milyon + FOTOLAR
"Turan Tovuz" - "Araz-Naxçıvan" oyunu: bir qırmızı kart, bir qol...
Goranboyda qayınata gəlininə əl qumbarası atıb - 38 yaşlı qadın çoxsaylı qəlpə yarası alıb
Ceyhun Bayramov ordenlə təltif olunub
Magistraturalara qəbul imtahanı: bir nəfərdə kameralı eynək aşkarlanıb - YENİLƏNİNB
Saatlıda dəhşətli qətl: ata-bala həmkəndlilərini məftillə boğdu, daha sonra... - İki qurumdan birgə açıqlama
İlham Əliyev Gitanas Nausedaya məktub göndərib - MƏTN
Şahbuz dağlarının qar bərəkəti - FOTOLAR ((esse)
"Afət, sənlə bir yastığa baş qoymaq asan bir iş deyil"
Ağstafada cücə sexi yanıb
Ceyhun Bayramov Serbiyaya gedib
Rəsmi Bakıdan Abxaziya bölgəsindəki qondarma seçkiyə - Reaksiya
Ceyhun Bayramov Türkiyə XİN başçısı ilə görüşüb - Almaniyada
Qadın Dəstək Xətti” 2024-cü il üzrə hesabatını açıqlayır
Rövnəq Abdullayev yenidən futbol sektoruna dönür
Mingəçevirdə qatar maşınla toqquşub
"Turan" yeni formatda geri qayıdır: "İndiyə qədər təxminən ildə 140 min abunəçidən ödəniş yığırdıq" - Mehman Əliyevdən açıqlamalar
İki şirkətin lisenziyalarına xitam verilib
Rusiyada güclü zəlzələ olub - 5,7 maqnitudada
Aİ Şurasının Prezidenti Zelenski ilə görüşdə: "Sizinlə bir yerdəyik"
Sübhan Talıblı: "Ermənilərin tarixi reallıqlarla barışmaqdan başqa çarələri yoxdur"
Azərbaycan Ermənistan arasında növbəti razılıq əldə olunub - Şahin Mustafayevlə Qriqoryan müzakirə aparıblar
TFF qərar verdi - Bundan sonra oyunu yarımçıq tərk edən komandaları daha ağır cəza gözləyəcək
Erməniəsilli şəxslər yenidən hakim qarşısında - Məhkəmə prosesi
"Bavariya" Camal Musiala ilə müqavilənin müddətini uzadıb
Ceyranbatan gölünə kanalizasiya suyu axıdılır? - Şok görüntüyə rəsmi reaksiya + VİDEO
UEFA Gənclər Liqası: "Trabzonspor"un rəqibi bəlli oldu
"Bakı Metropoliteni"nin böyük məbləğdə borcu yaranıb
İlham Əliyev Suriya prezidentinə məktub göndərdi: "Bu mühüm keçid dövründə lazımi dəstək və yardım göstərməyə hazırıq"
İraqda bir şəhərdə türk dili rəsmi dil oldu - Açıqlama
Dövlət Xidmətində hərrac: “BMW 740” 21 400 manata satılıb