TRAMPIN RUSİYA VƏ ÇİN PLANI: iki nəhəngdən biri pul, biri isə silahla danışmağı sevir
23-01-2025 [21:06]
Elxan ŞÜKÜRLÜ,
Siyasi məsələlər üzrə ekspert
***
Tramp siyasətçidən daha çox, peşəkar tacirdir. Bu düşüncədədir ki, elə ən yaxşı siyasətçi, ən yaxşı lider də ölkəsi üçün əlverişli sazişlər bağlayan, sövdələşmələr əldə etməyi bacaran kəsdir.
O, hələ 2011-ci ildə çapdan çıxmış və gələcəyə dair siyasi baxışlarını əks etdirən "Vaxtdır, Amerikanı yenidən gücləndirək!" kitabında özü haqda yazırdı: "Mənim bütün həyatım sazişlər bağlamaqla, böyük pullar qazanmaqla keçib. Qazanc mənbəyim isə böyük layihələrdir. Bu gün varidatım artıq 10 milyard dolları ötüb... Amerikanın da biznesdən başı çıxan bir prezidentə ehtiyacı var. Bizə Amerikanı güclü, təhlükəsiz və azad ölkə kimi qoruya, danışıqlar masasında qarşı tərəfdə yer alan digər dövlətlərə deyil, məhz Amerikaya üstünlük verən sazişlər bağlaya biləcək prezident gərəkdir".
İndi bu peşəkar tacir, uğurlu biznesmen - sövdələşmələr ustası 20 yanvardan etibarən ikinci dəfə ABŞ-da prezidentlik taxtına çıxıb və bütün dünya da ondan hansı sövdələşmələrə imza atacağını gözləyir, ölkələr isə bir-bir onunla əməkdaşlığa hazır olduqları bəyanatlarını səsləndirirlər...
Trampın Kanada, Meksika, Panama kanalı, Qrenlandiya ilə bağlı səsləndirdiyi bəyanatlar, əslində, həm də Amerikanı varlı və qüdrətli edəcək, bütün diqqətləri qitənin öz daxilinə çəkəcək böyük maliyyə layihələrdir.
Ancaq Trampın dünyanın siyasi xəritəsini dəyişəcək əsas sövdələşməsi, şübhəsiz ki, Rusiya ilə - prezident Putinlə olacaq.
Putinlə sövdələşmə təkcə Ukraynanın və Avropanın yox, həm də bizim daxil olduğumuz Cənubi Qafqaz regionunun, o cümlədən bütün Yaxın və Orta Şərqin taleyini masaya yatırmaq, siyasi xəritəsini dəyişmək və Çinlə gələcək münasibətlərin məsafəsini, "Asiya Əjdahası"nı Qərbə çıxaran yolların kimin nəzarətində olmasını müəyyənləşdirmək deməkdir!
Çünki Tramp yaxşı dərk edir ki, həm iqtisadi, həm də hərbi planda çox yaxın gələcəkdə Amerikanın əsas rəqibi yalnız Çin olacaq.
O Çin ki, Avropanı tamamilə ABŞ asılılığına salan Ukrayna savaşında o da Rusiyanı məharətlə özünün "kiçik qardaş"ına çevirməyi bacarıb.
Bu bir həqiqətdir ki, 3 illik Ukrayna savaşından hələlik ən böyük qazancla çıxan 2 ölkə var - ABŞ və Çin.
Tramp özü hələ 14 il əvvəl - ABŞ-ın dövlət borcunun 18 trilyon dolları keçdiyi bir vaxtda yazdığı kitabında bar-bar bağırırdı ki, Çin ABŞ-ı içdən sararaq, "yeyir" və Çin haqqında da amerikalılarda çox yanlış təsəvvür yaradılıb: əslində, Çin uğurlu maliyyə siyasətiylə ABŞ-ı borclandırır və əsas istehsalçı-ixracatçı ölkəyə çevrilməklə, 2027-ci ildə ABŞ-ı ötüb keçəcək.
Trampın həyəcanlı çağırışlarının yekunu isə bu idi: Çini ABŞ-a hörmətlə davranmağa məcbur etmək və gələcək dünyanı Çinlə birgə idarə etməyə hazırlaşmaq!
İstər Ukrayna, istərsə də Yaxın Şərqdə gedən və arxasında həm də Amerika və Çin kapitalının dayandığı savaşlar bir daha göstərdi ki, dövlət borcu artıq 36 trilyon dolları keçən ABŞ-ın dünyanı bir qütbdən, təkbaşına idarə etmək iddiası iflasa uğrayıb və indi masa arxasına əyləşmək, digər qlobal və regional güc mərkəzləriylə təsir zonalarının yenidən bölüşdürülməsini nəzərdə tutan müasir "Yalta konfransı" təşkil etmək vaxtıdır...
Ancaq "yeni nizam" qurulanadək, savaşın əsas tərəfləri - ABŞ və Rusiya mütləq bir araya gəlməli, münaqişələri sövdələşməyə çevirməyin uğurlu yollarını tapmalıdırlar.
Trampla Putinin ilk uğurlu sövdələşməsi isə Avropayla Asiya arasındakı körpüdə - Cənubi Qafqaz üzərində ola bilər. Çünki mövcud münaqişələr içərisində real sülhün ən tez əldə olunma imkanı məhz buradadır - Azərbaycanla Ermənistan arasında...
Burada sülh Tramp və Putinin Ukrayna və Yaxın Şərq problemlərini də sülhlə çözmə imkanlarını artıra bilər.
Ukraynada özünə gərəkli əraziləri tutan Rusiyanın gözlənilmədən Suriyada Türkiyənin xeyrinə geri çəkilməsi, ardınca İranla da 1 ildir təxirə salınan strateji tərəfdaşlıq sazişini yeniləməsi göstərir ki, Putin ABŞ prezidenti Trampla görüşə həm də İslam dünyasının bu iki önəmli ölkəsinin dəstəyini də arxasına almaqla gedir və o, indi təkcə Rusiyanın yox, Çinlə Avropanın sərhədinədək olan böyük bir coğrafiyanın əsas təmsilçisi kimi danışıqlara qatılmaq iddiasındadır...
İki nəhəngdən biri pul, biri isə silahla danışmağı sevir. Görək, gözlənilən böyük sövdələşmədən kim daha karlı çıxacaq?
Şübhəsiz ki, doğrusunu yalnız Allah bilir!
MİA.AZ
Nəsimi rayonunda “Uşaqlara qarşı zorakılıq və onun fəsadları” adlı tədbir keçirilib
Hər şey “plan üzrə” gedir - Şahin CƏFƏRLİ YAZIR
İran prezidenti Makronla danlşıqda ABŞ-a zərbə sözü verdi: "Bənzər vəziyyətdə olsaydınız, nə edərdiniz?"
İran Hörmüz boğazını bağlayır - Dünyada neftin qiymətinin sürətlə qalxması gözlənilir
İran və İsrail bir-birlərinə qarşılıqlı zərbələr endrib
ABŞ İranı gözəgörünməz təyyarələrlə vurdu, Tramp həm təhdid, həm də çağırış etdi - Rəsmi Tehran "nəticəsi olacaq" dedi
Nazim Sadıxov braziliyalı rəqibini nokautla məğlub edib
Tofiq Musayev qırğız rəqibinə məğlub olub - İlk raundda
Axundun qaçırdığı 16 yaşlı qız danışdı - VİDEO
Müğənni Arzuxanım Həsənova niyə qandallanıbmış? - DİN-dən açıqlama
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
İran kəşfiyyatından ölkədəki agentlərə xəbərdarlıq: "Sabaha qədər təslim olun, yoxsa..."
"Ukrayna torpaqlarında 695 min rus əsgəri var" - "52 minlik ordu isə Sumiyə girməyə çalışır"
İsrail Əhvaz və Məhşəhrə hücum edib - SEPAH qərargahları vurulub
Hava şarı göydə alovlandı - 8 nəfər ölüb, 13 yaralı var
İCRA BAŞÇISI HƏBS OLUNDU - DTX-dən sensasion əməliyyat (YENİLƏNİB)
PA rəsmilərinin qəbul günləri - CƏDVƏL
Qəzzada 202 nəfər həyatını itirib - Son 48 saatda
İranlı nüvə alimi evində öldürülüb - Arvadlı ilə birlikdə
Dövlət Neft Fondunda yoxlama aparılıb
"Azəriqaz"da saxta imtahan, yoxsa... - Kütləvi ixtisarlar başlayıb
"Bakcell"in brend strategiyası nüfuzlu Filip Kotlerin nəşrində
"Büdcə sistemi haqqında" qanunda dəyişir
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank iki günlük məzənnəni açıqladı
DEPUTATLAR DAHA 12 QANUNA DƏYİŞİKLİK EDƏCƏK - SİYAHI
İlham Əliyevin müraciəti BMT sənədi kimi yayılıb - Açıqlama
Bəşər Əsədin əmisi oğlu saxlanılıb
İsrail Şirazda hərbi mərkəzə zərbə endirib
Sabah bəzi rayonlara leysan və dolu yağacaq
İCRA BAŞÇISI VƏZİFƏDƏN AZAD EDİLDİ - SƏRƏNCAM
Prezident İlham Əliyev onları təltif etdi - SİYAHI
Azercell dünya çempionlarını təbrik etdi - FOTOLAR
Bu sayt və qəzetlərə pul ayrıldı - SİYAHI
İsrail İrana növbəti zərbələr endirməyə başlayıb
Azərbaycanla daha bir ölkə arasında viza ləğv olunub
"Bu "mədəni, savadlı" adamlar öz dilləri ilə pula işlədiklərini deyirlər" - Könül Aydın yazır
"Yaşayış minimumu haqqında” qanuna dəyişdi - Deputatlar "hə" dedi
Elektrik enerjisi ilə bağlı yeni qanun qəbul edildi - Nələr olacaq?
Hansı müğənnilər daha çox qazanır? - ADLAR
Məktəbəhazırlıq qruplarına qeydiyyata start verilir
İstanbulda meşəlik ərazilərə girişə qadağa qoyulub
Un bahalaşıb - Agentlik son qiyməti açıqlayıb