TRAMPIN RUSİYA VƏ ÇİN PLANI: iki nəhəngdən biri pul, biri isə silahla danışmağı sevir
23-01-2025 [21:06]
Elxan ŞÜKÜRLÜ,
Siyasi məsələlər üzrə ekspert
***
Tramp siyasətçidən daha çox, peşəkar tacirdir. Bu düşüncədədir ki, elə ən yaxşı siyasətçi, ən yaxşı lider də ölkəsi üçün əlverişli sazişlər bağlayan, sövdələşmələr əldə etməyi bacaran kəsdir.
O, hələ 2011-ci ildə çapdan çıxmış və gələcəyə dair siyasi baxışlarını əks etdirən "Vaxtdır, Amerikanı yenidən gücləndirək!" kitabında özü haqda yazırdı: "Mənim bütün həyatım sazişlər bağlamaqla, böyük pullar qazanmaqla keçib. Qazanc mənbəyim isə böyük layihələrdir. Bu gün varidatım artıq 10 milyard dolları ötüb... Amerikanın da biznesdən başı çıxan bir prezidentə ehtiyacı var. Bizə Amerikanı güclü, təhlükəsiz və azad ölkə kimi qoruya, danışıqlar masasında qarşı tərəfdə yer alan digər dövlətlərə deyil, məhz Amerikaya üstünlük verən sazişlər bağlaya biləcək prezident gərəkdir".
İndi bu peşəkar tacir, uğurlu biznesmen - sövdələşmələr ustası 20 yanvardan etibarən ikinci dəfə ABŞ-da prezidentlik taxtına çıxıb və bütün dünya da ondan hansı sövdələşmələrə imza atacağını gözləyir, ölkələr isə bir-bir onunla əməkdaşlığa hazır olduqları bəyanatlarını səsləndirirlər...
Trampın Kanada, Meksika, Panama kanalı, Qrenlandiya ilə bağlı səsləndirdiyi bəyanatlar, əslində, həm də Amerikanı varlı və qüdrətli edəcək, bütün diqqətləri qitənin öz daxilinə çəkəcək böyük maliyyə layihələrdir.
Ancaq Trampın dünyanın siyasi xəritəsini dəyişəcək əsas sövdələşməsi, şübhəsiz ki, Rusiya ilə - prezident Putinlə olacaq.
Putinlə sövdələşmə təkcə Ukraynanın və Avropanın yox, həm də bizim daxil olduğumuz Cənubi Qafqaz regionunun, o cümlədən bütün Yaxın və Orta Şərqin taleyini masaya yatırmaq, siyasi xəritəsini dəyişmək və Çinlə gələcək münasibətlərin məsafəsini, "Asiya Əjdahası"nı Qərbə çıxaran yolların kimin nəzarətində olmasını müəyyənləşdirmək deməkdir!
Çünki Tramp yaxşı dərk edir ki, həm iqtisadi, həm də hərbi planda çox yaxın gələcəkdə Amerikanın əsas rəqibi yalnız Çin olacaq.
O Çin ki, Avropanı tamamilə ABŞ asılılığına salan Ukrayna savaşında o da Rusiyanı məharətlə özünün "kiçik qardaş"ına çevirməyi bacarıb.
Bu bir həqiqətdir ki, 3 illik Ukrayna savaşından hələlik ən böyük qazancla çıxan 2 ölkə var - ABŞ və Çin.
Tramp özü hələ 14 il əvvəl - ABŞ-ın dövlət borcunun 18 trilyon dolları keçdiyi bir vaxtda yazdığı kitabında bar-bar bağırırdı ki, Çin ABŞ-ı içdən sararaq, "yeyir" və Çin haqqında da amerikalılarda çox yanlış təsəvvür yaradılıb: əslində, Çin uğurlu maliyyə siyasətiylə ABŞ-ı borclandırır və əsas istehsalçı-ixracatçı ölkəyə çevrilməklə, 2027-ci ildə ABŞ-ı ötüb keçəcək.
Trampın həyəcanlı çağırışlarının yekunu isə bu idi: Çini ABŞ-a hörmətlə davranmağa məcbur etmək və gələcək dünyanı Çinlə birgə idarə etməyə hazırlaşmaq!
İstər Ukrayna, istərsə də Yaxın Şərqdə gedən və arxasında həm də Amerika və Çin kapitalının dayandığı savaşlar bir daha göstərdi ki, dövlət borcu artıq 36 trilyon dolları keçən ABŞ-ın dünyanı bir qütbdən, təkbaşına idarə etmək iddiası iflasa uğrayıb və indi masa arxasına əyləşmək, digər qlobal və regional güc mərkəzləriylə təsir zonalarının yenidən bölüşdürülməsini nəzərdə tutan müasir "Yalta konfransı" təşkil etmək vaxtıdır...
Ancaq "yeni nizam" qurulanadək, savaşın əsas tərəfləri - ABŞ və Rusiya mütləq bir araya gəlməli, münaqişələri sövdələşməyə çevirməyin uğurlu yollarını tapmalıdırlar.
Trampla Putinin ilk uğurlu sövdələşməsi isə Avropayla Asiya arasındakı körpüdə - Cənubi Qafqaz üzərində ola bilər. Çünki mövcud münaqişələr içərisində real sülhün ən tez əldə olunma imkanı məhz buradadır - Azərbaycanla Ermənistan arasında...
Burada sülh Tramp və Putinin Ukrayna və Yaxın Şərq problemlərini də sülhlə çözmə imkanlarını artıra bilər.
Ukraynada özünə gərəkli əraziləri tutan Rusiyanın gözlənilmədən Suriyada Türkiyənin xeyrinə geri çəkilməsi, ardınca İranla da 1 ildir təxirə salınan strateji tərəfdaşlıq sazişini yeniləməsi göstərir ki, Putin ABŞ prezidenti Trampla görüşə həm də İslam dünyasının bu iki önəmli ölkəsinin dəstəyini də arxasına almaqla gedir və o, indi təkcə Rusiyanın yox, Çinlə Avropanın sərhədinədək olan böyük bir coğrafiyanın əsas təmsilçisi kimi danışıqlara qatılmaq iddiasındadır...
İki nəhəngdən biri pul, biri isə silahla danışmağı sevir. Görək, gözlənilən böyük sövdələşmədən kim daha karlı çıxacaq?
Şübhəsiz ki, doğrusunu yalnız Allah bilir!
MİA.AZ
Ceyhun Mərdəliyev Bolqarıstandan ölkəmizə gətirilib
“Azərbaycan Dəmir Yolları”nda növbəti dəyişiklik - Daha bir departament müdiri vəzifədən çıxarılıb, yeni təyinat olub (Yenilənib)
Qəzzada daha 17 nəfər ölüb
Bakıda məktəbdə bir şagirdə kütləvi hücum faktı araşdırılır
Ərdoğan Pakistandan mesaj verdi: "Qəzza qəzzalılarındır, əbədi olaraq da belə qalacaq"
SABİQ DEPUTATIN DAYISINA 19 İL CƏZA KƏSİLDİ - Məhkəmə prosesi
Somali - Azərbaycan əməkdaşlığı nə vəd edir? - TƏHLİL
Sahibə Qafarova Somali prezidenti birgə işçi nahar edib - FOTO
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
Sabah güclü külək gözlənilir - Xəbərdarlıq
Məhkəmə Şahnaz Bəylərqızı barəsində qərar verdi
Model Çelsi Balakişiyeva həbs edilib - Səbəb
PREZİDENT SOCAR-ın MƏSUL ŞƏXSİNİ İDARƏ RƏİSİ TƏYİN EDİB - Sərəncam
Prezident bu şəxsləri təltif etdi - SİYAHI
Samir Şərifov daha bir vəzifəyə təyin olundu - Sərəncam
Prezident Maqsud İbrahimbəyovla bağlı sərəncam imzalayıb
Putinin tələbə yoldaşı Rusiyanın müdafiəsinə qalxdı: "Bunu ya bilməyərəkdən, ya da bilərəkdən yayırlar”
Somali Prezidenti komando hərbi hissəsində olub
Elza Seyidcahan aparıcını məhkəməyə verib
"Turan" Agentliyi fəaliyyətini dayandırır - Mehman Əliyev səbəbi maliyyə ilə əlaqələndirib
Ərdoğanın adı Pakistanda ən böyük yollardan birinə veriləcək
Baş nazir: "Pakistan və Türkiyə arasında bənzəri olmayan əlaqə var"
Somali prezidenti Səngəçal neft terminalında olub
Artur Rasizadənin səhhətilə bağlı xəbər yayılıb
Prezident İlham Əliyev daha bir səfirin etimadnaməsini qəbul edib
Azərbaycan prezidenti Belarusun yeni səfirini qəbul edib - FOTO
Sabah yağış və qar yağacaq
Ankarada nəqliyyatda gedişhaqqı qalxdı
Prezident İlham Əliyev Türkiyənin yeni səfirinin etimadnaməsini qəbul edib - FOTOLAR
Müğəni efirdən "Adam məni silahla təhdid edir" dedi, polisdən dərhal reaksiya gəldi - VİDEO
Ağcabədi polisi narkotik satan şəxsi saxlayıb
Ərdoğan Pakistanın baş naziri ilə görüşüb - İslamabadda
ABŞ kəşfiyyatı: "İsrail İranın nüvə obyektlərinə hücum planlayıb, Trampa təzyiq artacaq"
Qadın sonsuzluğu: diaqnostika və müalicəsi sığorta ilə aparılacaq
Azərbaycan Ermənistana qarşı daha bir iş üzrə iddia qaldırıb - XİN detalları açıqladı
Vətəgədən qaçan 27 min qızılbalıq üçün mükafat vəd edilib
Kəlbəcərdə qayadan yıxılan 21 yaşlı oğlan ölüb
Ceyhun Bayramov Almaniyaya gedib
Dövlət Komitəsi bayram tədbirlərinə 2.5 milyon xərcləyəcək, uşaqlara isə 1.5 milyon... - “Ukrayna Ticarət Evi” ilə sövdələşmə var
ABŞ-da hərbi təyyarə körfəzinə düşüb - Pilotlar xilas olunublar
Trampın Ukraynaya dair telefon diplomatiyası: nə gözlənilir?
Azərbaycan neftinin qiyməti bir dollardan çox ucuzlaşdı