Gürcüstan Rusiya və İrana yaxınlaşır, Ermənistan və Azərbaycan isə... - TƏHLİL
22-06-2024 [17:28]
Avropa İttifaqına yaxınlığı ilə seçilən “eurasianet.org” saytında gedən “Georgia probing closer ties with Iran” (Gürcüstan İranla sıx əlaqələri araşdırır) adlı məqalədə https://eurasianet.org/georgia-probing-closer-ties-with-iran#:~:text=Iran%20has%20floated%20the%20idea,than%20600%20percent%20in%202023. professor Giorgi Sanikidzenin fikirlərinə yer verilib.
O deyir ki, gürcü xalqı cəmi 2 ay əvvəl başqa bir dövlətdə yaşayırdı. Son vaxtlarda Gürcüstanın xarici siyasətində kardinal dəyişikliklər baş verib. Belə ki, 30 ilə yaxın Qərbə can atan Gürcüstan indi Rusiyaya qucaq açıb.
Bugünlərdə isə Gürcüstanın Baş naziri Irakli Kobakhidze mərhum İran prezidentinin dəfn mərasimində iştirak etmək üçün Tehrana getmişdi. Bu səfər Gürcüstanda da, Qərbdə də çoxlarını heyrətdə qoydu. Belə görünür ki, Rusiya ilə yaxınlaşan Gürcüstan Vaşinqton və Brüsselin İran səfərinə göstərə biləcəyi təpkidən qətiyyən narahat deyil. Təbii ki, bu səfər İran tərəfindən məmnunluqla qarşılandı.
İranın Qafqazdakı xarici siyasəti üzrə Tehranda yaşayan ekspert Vəli Kaleji deyib: “Tehran Gürcüstanın İranla münasibətlərində Qərb faktorunun təsirinə düşməməsinə üstünlük verir. Gürcüstanın daxili və xarici siyasətində yeni yanaşmalar Gürcüstan və Rusiya arasında daha sıx münasibətlərə səbəb olarsa, İran bunu alqışlayacaq”.
Bəli, Qərb mediası Gürcüstanın xarici siyasət kursunda baş verən kardinal dəyişiklik barədə dönə-dönə yazır. Rəsmi Tiflisin ABŞ və Avropa İttifaqı ilə əlaqələri zəiflədiyi üçün “Freedom House” son hesabatında “Gürcü Arzusu” hökumətini avtoritar rejim kimi səciyyələndirib. İran isə Rusiya ilə birlikdə belə bir rejimin potensial dəstəkçisi ola bilər.
Göründüyü kimi, Gürcüstanın Rusiyaya doğru geri dönməsi İranın ürəyincədir. Eyni fikri ermənistan haqqında demək olmaz. Çünki Ermənistan nümayişkəranə şəkildə Rusiyadan ayrılmağa can atır və Qərbə doğru irəliləyir. Özü də bu irəliləyiş son dərəcə sürətlə baş verir. İran da bu prosesi yaxından izləyir. Rəsmi Tehran Ermənistanla münasibətləri qoruyub saxlamağa çalışsa da, ancaq rəsmi İrəvanın Qərb üz tutmasından son dərəcə narahatdır. İran rəsmiləri ən yüksək səviyyədə bu narahlığı dilə gətirib. Elə bu səbəbdən də İranın Ermənistanla ümumən yaxşı olan münasibətləri müəyyən dərəcədə gərginləşib və bu gərginlik getdikcə artır.
Cənubu Qafqaz balaca bir ərazidir. Burada yerləşən Ermənistan yüz illərlə bağlı olduğu Rusiyadan qopub Qərbə inteqrasiya olmaq arzusundadır. Son 30 il Qərbdən ciddi dəstək alan Gürcüstan xarici siyasətini 180 dərəcə dəyişərək Qərbə arxa çevirir və Rusiyaya üz tutur. Çinlə əlaqələrini gücləndirir. İrana yaxınlaşır. Azərbaycan isə Rusiya və Qərbə münasibətdə balanslaşdirilmiş siyasət aparmağa üstünlük verir. Yeri gəlmişkən, bu siyasətin əsasını mərhum Heydər Əliyev qoyub.
Mənim baxışıma görə, Azərbaycanın yeritdiyi balanslaşdırılmış siyasət ən optimal yoldur. Yəni hər iki güc mərkəzi ilə dövlət maraqlarını qorumaq naminə anlaşmaq gərəkir.
Azərbaycan olaraq dərin ziddiyyətlərlə dolu olan son dərəcə ədalətsiz bir dünyada yaşayırıq. Belə bir dünyada baş çıxarmaq, öz varlığını qoruyub saxlamaq və inkişaf etmək sıradan bir iş deyil. Ancaq Azərbaycanın Cənubi Qafqazda ciddi üstünlüyü var. Həm əhali, həm də ərazi baxımından Azərbaycan Ermənistan və Gürcüstandan çox üstün ölkədir. Azərbaycanın təbii resursları da ona ciddi üstünlüklər verir. Xüsusən Rusiya-Ukrayna müharibəsindən sonra Avropa İttifaqı Rusiyadan qaz və neft idxalını kəskin şəkildə azaldıb. Qərb bu səbəbdən yaranmış boşluğu Azərbaycanın hesabına doldurmağa çalışır. Bu isə Azərbaycana son dərəcə böyük üstünlüklər verir. Digər tərəfdən isə Türkiyəni öz yanına alan Azərbaycan daha da güclənib. Məsələn, nə Ermənistan, nə də Gürcüstanın Türkiyə kimi sədaqətli müttəfiqi yoxdur. Ona görə də hər iki ölkə zamanla ortaya çıxan reallıqlardan dolayı öz müttəfiqlərini dəyişmək zorunda qalırlar.
Orası da var ki, Cənubi Qafqazın siyasi və ideoloji baxımdan düşmən cəbhələrə bölünməsi bu bölgəni qaçılmaz şəkildə təhlükəyə sürükləyir. Məsələn, biz Ermənistanda Qərblə Rusiya arasında gedən rəqabəti açıq şəkildə görürük. Bu rəqabət onsuz da yaman gündə olan Ermənistanı darmadağın edə bilər. Eyni rəqabət son aylarda Gürcüstanda da müşahidə olunur. Cənubi Qafqazın maraqları baxımından Azərbaycanın təklif etdiyi 3+3 formatı böyük perspektivlərə yol aça bilər. Təəssüf ki, Ermənistan və Gürcüstanın yeni müttəfiq axtarışları Cənubi Qafqaza inkişaf və stabilik gətirə biləcək bu formatın həyata keçməsinə imkan vermir. Qafqaz Evi ideyası isə 100 ildən artıqdır ki, ortadadır. Əvvəl-axır Cənubi Qafqaz ölkələri bu yola üz tutmalı olacaqlar.
Elbəyi HƏSƏNLİ,
SÜRİX
MİA.AZ
Rusiya və Belarus NATO-ya qarşı hərbi güclərini genişləndirir: "Bu təhdidlərə cavab verməmək mümkün deyil"
Azərbaycan millisnə özbək baş məşqçi təyinat alıb
Qəzzada həkim və tibb bacısı öldürülüb
Tramp sabiq prezident Obamanı təhqir elədi: "O, iyrənc adamdır"
Qurban Qurbanov: "Ayaks"ın futbolun böyüməsində çox payı olub"
Prezident Ərdoğan Rusiyaya gedib - Böyük heyətlə
MSK yenidən formalaşdırılacaq - Partiya liderlərindən açıqlamalar
Prezident İlham Əliyev Rusiyada - Tatarıstan prezidenti Azərbaycan liderinə orden verdi (FOTOLAR) - Yeniənir
Partiya sədri parlamentdə həmkarına kəndir fırlatdı: "Al bunu, başımın üstə saxla!" - VİDEO
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
Daxili İşlər Nazirliyi “ASAN xidmət” mərkəzlərində işləmək üçün kadr axtarır - Şərtlər elan olundu
"TRAMP SEÇKİ GÜNÜ AXŞAMI BÖYÜK TƏXRİBATA HAZIRLAŞIR" - Harris onun vaxtından əvvəl özünü prezident elan etmək niyyətində olduğunu deyir
Bakıda 37 yaşlı şəxs özünü asıb
KAMRAN ƏLİYEV ONLARI YENİ VƏZİFƏLƏRƏ TƏYİN ETDİ - Siyahı + FOTO
Xankəndidə erməni qadın ölüb
ÖLKƏDƏN BÖYÜK PULLAR ÇIXARANLAR QANDALLANDI - Prokurorluq adları açıqladı (TƏFƏRRÜAT)
Hikmət Hacıyev: "Bu, ikiüzlülərin oyunudur"
İlham Əliyev Viktor Orbana məktub göndərib - MƏTN
SU BASAN TUNEL, İKİ CAN VƏ 40 MİLYONLUQ OTEL - “Körpü Bina Tikinti”dən iddialara elə cavab verildi ki...
Qrant müsabiqələri elan olunub - ŞƏRTLƏR
Bakıda Rus Dram Teatrının 85 yaşlı aktyoru arvadı ilə birgə öldürülüb - Qatil qandallanıb
ÖCALANIN ƏN YAXIN ADAMI DANIŞDI: MHP liderinin səsinə səs veriləcək? - 29 oktyabrda PKK və kürdlərə müraciət gözlənilir
Araz Talıbov saxlanılıb
Azərbaycan nefti daha 2 dollardan çox qalxdı
"McDonald's"də qorxunc yeməklər: burgerləri bağırsaqlarda ciddi problemlər yaradır, ölən var
Gülənaz bibiyə rekviyem! - Əli Bağış yazır
Siyasi şərhçi: "Eldar Əzizov elə danışır ki, sanki..."
İsrail Livanı yenidən bombalayıb: ölən və yaralananlar var - Bəzi cəsədlər tanınmaz hala düşüb
Sudanda toqquşma: 46 nəfər ölüb
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
2 NƏFƏRİN CAN VERDİYİ TUNEL: onu kim tikib? - “Körpü Bina Tikinti”, Cavid Qurbanovun müavini və milyonlarla ölçülən layihələr... (FOTOLAR)
Sabah Bakının bu ərazilərində qaz olmayacaq
Çempionlar Liqası: "Milan" rəqibini 3 qolla keçdi
DİQQƏT: təmiz bal istəyirsiniz? - FOTO
Asim Niyazovu bıçaqlayan şəxs tutulub
Sabiq müşavir həbs edilib
"Bu biabırçılığa kimlər cavab verəcək?" - Osman Gündüz yazır
Ərəb Liqası fövqəladə iclas keçirib - BMT TŞ-yə müraciət ünvanlanıb
Ceyhun Bayramovla Hikmət Hacıyev səfirlərlə görüşüb, sualları cavablandırıblar - FOTOLAR (Yenilənib)
Bu həkimlərin maaşlarına əlavənin verilmə müddəti uzadıldı
Ukrayna əhalisi 8 il içində 10 milyon azalıb - BMT açıqladı