Sülh sazişi, həllini gözləyən qanun və anklavlar: referendum qaçılmazdır - Elxan ŞÜKÜRLÜ YAZIR
19-09-2025 [16:34]
Elxan ŞÜKÜRLÜ
***
Azərbaycan Konstitusiyasına dəyişiklilklər edilməsi üçün yaxın aylarda referendumun keçirilməsini zəruri edən əsas səbəblərdən biri Ermənistanla yekun Sülh Sazişinin imzalanmasına hazırlıqdır.
Avqustun 8-də Vaşinqtonda Sülh Sazişinin razılaşdırılmış mətni paraflanıb və orada açıqca göstərilir ki, tərəflərdən heç biri özünün daxili qanunvericiliyinin müddəalarına bu Sazişi icra etməməyə haqq qazandırmaq üçün istinad etməyəcəklər.
Deməli, hər iki ölkənin daxili qanunvericiliyi indidən yekun Sülh Müqaviləsinə uyğunlaşdırılmalıdır.
Ermənistan Konstitusiyasına dəyişikliyin edilməsi Azərbaycanın əsas tələblərindən biridir və Paşinyan hökuməti də artıq buna hazırlıq aparır.
Eyni zamanda, qüvvədə olan Azərbaycan Konstitusiyasında da müəyyən maddələr var ki, Ermənistanla yekun Sülh Sazişinin imzalanması prosesində ortaya çıxacaq problemlərin həllində hökumətimizin fəaliyyətini məhdudlaşdırır, ona çevik qərarların qəbulunda maneçilik törədir.
Söhbət, ilk növbədə, sərhədlərin delimitasiya və demarkasiyası zamanı, xüsusən də anklavlarla bağlı məsələnin həllində ortaya çıxacaq hüquqi maneələrdən gedir.
Məlum olduğu kimi, hazırda Ermənistan ərazisində Azərbaycanın 4 (Kərki, Yuxarı Əskipara, Sofulu, Bərxudarlı), Ermənistanın isə Azərbaycan ərazisində 1 (Başkənd) anklavı var.
Anklavlarla bağlı məsələnin necə həll ediləcəyi ilə bağlı arxa planda danışıqlar aparılsa da, detalları barədə ictimaiyyətə hələlik ətraflı məlumat verilmir.
Paraflanmış Saziş mətnindən belə çıxır ki, ilkin olaraq, SSRİ dövründəki sərhədlər əsas götürülməklə delimitasiya və demarkasiya prosesi aparılacaq.
Reallıqda isə anklavlara əhalinin qayıdışını və təhlükəsizliklərini təmin etməkdə hər iki tərəf ciddi problemlərlə üzləşəcək, sülhdə maraqlı olmayan üçüncü tərəflər isə bu durumdan istifadə edəcəklər.
Deməli, anklavlar məsələsi, gec-tez, “ərazi mübadiləsi” variantını hər iki ölkənin siyasi gündəliyinə daşıyacaq.
Qüvvədə olan Azərbaycan Konstitusiyasının 3-cü maddəsinin II hissəsi və və 11-ci maddəsinin III hissəsi isə Azərbaycan hakimiyyətinə “ərazi mübadiləsi”ni – sərhədlərin dəyişdirilməsini qadağan edir. Bu məsələ yalnız referendumla həll oluna bilər!
Deməli, Ermənistanla yekun Sülh Müqaviləsinin imzalanması üçün bu maddələr ya Azərbaycan Konstitusiyasından çıxarılmalı və ya ona dəyişiklik edilməlidir.
Xatırladaq ki, hazırda Ermənistan ərazisində olan 4 anklavın (Kərki, Yuxarı Əskipara, Sofulu, Bərxudarlı) toplam ərazisi 59,9 kv km, Azərbaycan ərazisindəki Ermənistan anklavının (Başkənd) ərazisi isə 40 kv km-dir.
Problem ondadır ki, anklavlar Sovetlər dönəmində olduğu kimi qaytarılacağı təqdirdə, bir tərəfdən, ora əhalinin köçürülməsi, gediş-gəliş uzun illər çətinlik yaradacaq, o biri tərəfdən də Ermənistanın Gürcüstan və İran gedən magistral yolları Azərbaycanın, Azərbaycanın Gədəbəy rayonunun bir neçə kəndinə gedən yol isə ermənilərin nəzarətinə düşəcək.
Azərbaycan və Ermənistan rəhbərləri isə Vaşinqtonda imzaladıqları sənədlərlə bəyan ediblər ki, tərəflər arasında münaqişəyə yol açacaq köhnə dəftərləri birdəfəlik qapatmaq və gələcəyə hər hansı problem saxlamamaq niyyətindədilər.
MİA.AZ
SON XƏBƏRLƏR
Süni göl, güllə keçirməz şüşələr... - Ramiz Mehdiyevə nəhəng malikanələrdən birini nazir bağışlayıb, bəs digərlərini?
AzTV sədri vertolyot almaq istəyirmiş: "Burada ayda 6-7 min manat alan müxbirlər var" - "Müxbirin birinə 500, digərinə 3000 manat..."
Azərbaycanlı kriminal avtoritetlərə qarşı əməliyyat: biri öldürülüb, digəri... - Xərackəsmə, "razborka", pul yükləmə...
İlham Əliyev Ərəb Koordinasiya Qrupunun rəhbər şəxslərini qəbul edib - Nələr müzakirə olunub? (FOTO)
Xəzər dənizində zəlzələ olub - 3.1 bal gücündə
Filippində güclü qasırğa: böyük dağıntılar var, helikopter qəzaya düşüb - 72 nəfər ölüb, 26 nəfər isə...
Zahid Oruc tədbirdə: "İrəvanda on illərdir düşmənçilik qanunları, kilsənin savaş ayinləri..."
KAPİTAN GENERALA NECƏ KƏLƏK GƏLİB: kabinetdə sayılan milyonlar, lüks maşınlar və... - İttiham aktı
İcra Hakimiyyətinin sektor müdirinin böyük obyekti üzə çıxdı - Bakının mərkəzində + SƏNƏDLƏR
Milli Məclis bəyanat yaydı
Çağdaş Atan "Konyaspor"un baş məqçisi təyin olundu: "Qürurluyam"
Zahid Oruc: Tam suverenlik həm də sülh və qarşılıqlı əməkdaşlığın əsas göstəricisinə çevrilə bilər
Azərbaycan nefti 65 dollara düşdü
Borclanan "Bank VTB" haqqında yeni xəbər yayıldı - Kassasındakı pulların 58 faizini götürüb!
Dünyanı heyrətə salan olay - Atlantik okeanında tonlarla kokain daşıyan sualtı qayıq açkarlanıb
Okan Buruk: "Bizə meydan oxuyacaq bir komanda ilə qarşılaşırıq"
Çempionlar Liqası: "Real", PSJ uduzdu... - Gecədən nəticələri
"Ayaks"ın oyunçu: "İnanıram ki, "Qalatasaray"ı məğlub edəcəyik"
"Alt şüurda ilişib qalmış xatirə, yaxud nastolji..." - Dövlət Komitəsinin, yoxsa Agentliyin səhvi? - FOTOFAKTLAR
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
"Qarabağ”-“Çelsi” matçına qanunsuz bilet satanlar saxlanıldı - VİDEO
Ruben Vardanyan hakim qarşısında - Məhkəmə prosesi
"Beşiktaş"ın sabiq futbolçusu dönər biznesinə girişib
Leyla Əliyeva Bülbül adına Orta İxtisas Musiqi Məktəbində olub
İsrail hərbçiləri İordan çayının qərb sahilində: yeni əməliyyatlar başlayıb - Həbslər var
Səlçuk İnan: "Qalatasaray"ı məğlub edəcəyik"
Kamal Kılıçdaroğlunn süqutu: ofis təhvil verildi - Türkiyə siyasətində daha bir dövr qapandı (FOTO)
"Trabzonspor"da zədəli oyunçuların sayı çoxalıb - Kamerunlu qolkiper də sıradan çıxıb
Zəfər Günü yürüşlərin olacağı küçələr - SİYAHI
Qəzzada ölənlərin sayı 68.872-yə çatıb
Bakıda daha bir məktəbdə qalmaqal: direktorla müəllimə üz-üzə gəlib
"Qarabağ"- "Çelsi" oyunu... - Qurban Qurbanov klubun bliet satışına problem yaradılmasına belə cavab verdi (VİDEO)
Əkrəm İmamoğlunun atası və oğlu istintaqa çağırılıb
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
Gəncə İcra Hakimiyyətində yoxlama aparılır
Özbəkistan prezidenti İlham Əliyevə məktub göndərib - MƏTN
Məhkəmə ilə bağlı yeni sistem yaradılacaq - Fərman imzalandı
Prezident İlham Əliyev daha bir fərman imzaladı - Detallar