Hüzrdə “iqra” oynayan molla, toyda “bəh-bəh”li tamada… - Təbriz VƏFALI YAZIR
30-07-2025 [18:09]
Təbriz VƏFALI
***
Yaxşı xatırlayıram, mən uşaqikən kəndimizdə toy mərasimlərinin keçirilməsi üçün “palatka”lar, çadırlı mağarlar qurulardı. Səhər çağı mağarın açılışı olardı, oynamaq, yeyib-içmək məclisi saat 19:00-dək davam edərdi.
Məclisi idarə edən tamadaları dinləmək üçün tay-tuşlarımla “palatka”ların arxa tərəfində oturar, saatlarca tamadaların maraqlı söhbətlərinə qulaq asardıq.
Həmin vaxtlarda hər kəs tamadalıq edə bilməzdi. Tamada mütləq toy adət-ənənəsini, poeziyanı, xalq yaradıclığını, folkloru əzbər bilməli, şeiri intonasiya ilə deməli idi. Çünki məclis əhlindən bəziləri tamadaya “zakaz” verirdilər ki, bəhmənkəs şairin filan şeirini de. Tamadanın hünəri nə idi həmin şeiri bilməsin.
Yaxud, tamada “Qız bəyənmə”dən, “Qızgördü”dən, qız evinə “Xəbər göndərmə”dən, “Elçilik”dən, “Nişan”dan, “Toy güsgüsü”ndən, “Xonça gətirmə”dən, “Bayramlıq”dan, “Danışıgagəlmə”dən, “Cehiz”dən, “Kəlləqənd”dən, “Paltarbiçdi”dən, “Xınayaxdı”dan, “Toy dəvətnaməsi”ndən”, “Gəlinlik paltarı”ndan, “Gəlinbəzəmə”dən, “Bəylik papağı”ndan, “Bəylik paltarı”ndan, “Qız toyu”ndan, “Yolkəsdi”dən, “Gəlin aparma”dan tutmuş “Oğlan toyu”nadək bütün adət-ənənələri incəliyinə kimi bilməsə və söyləməyi bacarmasa, toylarımızda qırğın qopardı. Məclis əhli tamadanın başına min oyun açardı.
Son illərdə qədim tamadalığı əvəz edən müasir tamadalıqla məşğul olanlar toylarda sözügedən milli toy adət-ənənələrimiz barədə məlumat verməkdən, danışmaqdan yadırğayıblar. Müasir tamadalarımız toyun açılışı mərasimində bəy və gəlin tərəfinin adamlarından xələt yığmaqla, rəqs etmək, oynamaq istəyənlərdən şabaş almaqla, mikrofonda hərdən “bəh-bəh” deyə qışqırmaqla tamadalıq vəzifələrini bitmiş sayırlar…
Kəndimizdə dünyasını dəyişən şəxslərn ailə üzvləri, yaxınları həmişə yas məclislərinin aparılması üçün savadlı, dini bilgilərə sahib, dünyagörmüş mollalar çağırardılar. Çünki dəfn mərasimi bitdikdən sonra mollalar yas məclisinə toplaşanlara İslam dinindən danışmalı, müqəddəs dini kitabımız olan “Qurani-Kərim”in hikmətini açmalı, ayələri, kəlamları izah etməli, bir sözlə, məclis əhlinin dərdini yüngülləşdirməli və onların mənəvi rahatlıq tapmalarına dəstək olmalı idi. Həmin dövrlərdə mollalara dini suallar verən və cavablarını gözləyənlər də çox idi.
Son illərdə isə bəzi müasir mollalarımız yas məclislərində sadəcə “Qurani-Kərim”dən bəzi ayələri ərəbcə oxuyur, məclis əhli ehsan yediyi vaxtlarda telefonda “iqra” oynayır, vatsapda danışır, sosial şəbəkələrdəki videoları izləyir və sair. Maraqlı söhbətin edilməməsindən canı sıxılan, ərəbcə oxunan ayələri başa düşməyən məclis əhli isə ehsanı yedikdən dərhal sonra mollanın “Fatihə surəsi”ni oxumasını səbirsizliklə və dörd gözlə gözləyirlər.
Ona görə də qədimiliyimizi, milli kimliyimizi unutmamaq üçün toylarımızda milli toy adət-ənənələrimizi, İslam ölkəsi olduğumuz üçün yas məclislərimizdə Allaha iman, gözəl əxlaq, düzgün tərbiyə, haqq-ədalət, xeyirxahlıq, sülh, təvazökarlıq, dövlətə və xalqa faydalı olmaq kimi dəyərləri təbliğ və təcəssüm edən islami dəyərləri hər kəsə sevdirməyə və yaşatmağa çalışmalıyıq.
Bu işdə babalı müasir mollalarımızın və tamadalarımızın boynuna…
MİA.AZ
SON XƏBƏRLƏR
Nepalda qar uçqunu olub - Yeddi nəfər ölüb, xəsarət alanlar var
Boluda dabaq xəstəliyi: 18 kənd və 4 məhəllə karantinə alınıb
İsrail Qəzzada həbs etdiyi fələstinliləri sərbəst buraxıb
Bodrumda 41 metrlik yelkənli qayıq "quma oturub"
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
Keçmiş məmura bağlı olan şirkətlə 800 min manatlıq sövdələşmə olub
Osimhen UEFA-nın saytına müsahibə verib: "Çempionlar Liqasında fərq yaratmaq istəyirik"
İDEOLOJİ TƏRBİYƏ: Uzaq sahillərdə - Əli Cabbarov yazır
Romada 13-cü əsrə aid tarixi qüllə çökdü - Təmir zamanı (FOTO)
Alp dağlarında qar uçqunu: beş nəfər ölüb
Belçikada hərbi hava bazasında həyəcan - "F-16-ların yerlərini öyrənmək istəyirlər"
Sudanda vəhşət: 2 mindən çox insan qılıncla doğranıb - "Daha çoxunu öldürəcəyik" (FOTO)
Türkiyədə daha bir məşqçi istefaya göndərildi - Üzr istədi
Elton Məmmədov mülk və maşınlarını satıb
Əli Əsədov yeni qərar imzalayıb
Türkiyədə zəlzələ oldu - 4,9 bal gücündə
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
Ceyhun Bayramov Əlcəzairə rəsmi səfərə yollanıb
Balans pozularsa, on illərlə formalaşmış beynəlxalq sabitlik sistemi sarsıla bilər - TƏHLİL
Prokurorluğa qəbulla bağlı müsabiqə keçiriləcək
Keçmiş idmançı saxlanılıb - Etiraza çağırışa görə
Elariz Məmmədoğlunun kürəkəninə ağır cəza verildi - Məhkəmə prosesi
Daha bir vəzifəli şəxs həbs edilib - Rüşvət ittihamı ilə
İsrail Qəzzada atəşkəsi yenə pozub - Zolağa ağır zərbələr endirilb
Okan Buruk "Ayaks" matçına bu heyətlə çıxacaq - Siyahı
Ceyhun Bayramov türkiyəli partiya sədrini qəbul edib
İcra başçısı Süleyman Mikayılov həbs olunan müavini üçün kimə minnətçi düşüb? - Maraqlı iddia yayıldı
SOCAR-ın 100 milyon dollar dəyərində yeni isitqrazları... - 16-cı dəfə faiz ödənişi həyata keçirib
"Qarabağ" - "Çelsi" oyununun hakimləri açıqlanıb
ADA ilə “Veysəloğlu”nun tərəfdaşlığı uğurla davam edir – xeyriyyə məqsədli festival keçirilib - FOTOLAR
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
Milli Məclisdə kadr dəyişikliyi olub
Bakıda və rayonlarda leysan gözlənilir - Xəbərdarlıq
Ərdoğan Azərbaycana səfər edəcək
RAMİZ MEHDİYEVİN KÖMƏKÇİSİ DƏ TUTULUB - Səbəb + FOTO