Hüzrdə “iqra” oynayan molla, toyda “bəh-bəh”li tamada… - Təbriz VƏFALI YAZIR
30-07-2025 [18:09]
Təbriz VƏFALI
***
Yaxşı xatırlayıram, mən uşaqikən kəndimizdə toy mərasimlərinin keçirilməsi üçün “palatka”lar, çadırlı mağarlar qurulardı. Səhər çağı mağarın açılışı olardı, oynamaq, yeyib-içmək məclisi saat 19:00-dək davam edərdi.
Məclisi idarə edən tamadaları dinləmək üçün tay-tuşlarımla “palatka”ların arxa tərəfində oturar, saatlarca tamadaların maraqlı söhbətlərinə qulaq asardıq.
Həmin vaxtlarda hər kəs tamadalıq edə bilməzdi. Tamada mütləq toy adət-ənənəsini, poeziyanı, xalq yaradıclığını, folkloru əzbər bilməli, şeiri intonasiya ilə deməli idi. Çünki məclis əhlindən bəziləri tamadaya “zakaz” verirdilər ki, bəhmənkəs şairin filan şeirini de. Tamadanın hünəri nə idi həmin şeiri bilməsin.
Yaxud, tamada “Qız bəyənmə”dən, “Qızgördü”dən, qız evinə “Xəbər göndərmə”dən, “Elçilik”dən, “Nişan”dan, “Toy güsgüsü”ndən, “Xonça gətirmə”dən, “Bayramlıq”dan, “Danışıgagəlmə”dən, “Cehiz”dən, “Kəlləqənd”dən, “Paltarbiçdi”dən, “Xınayaxdı”dan, “Toy dəvətnaməsi”ndən”, “Gəlinlik paltarı”ndan, “Gəlinbəzəmə”dən, “Bəylik papağı”ndan, “Bəylik paltarı”ndan, “Qız toyu”ndan, “Yolkəsdi”dən, “Gəlin aparma”dan tutmuş “Oğlan toyu”nadək bütün adət-ənənələri incəliyinə kimi bilməsə və söyləməyi bacarmasa, toylarımızda qırğın qopardı. Məclis əhli tamadanın başına min oyun açardı.
Son illərdə qədim tamadalığı əvəz edən müasir tamadalıqla məşğul olanlar toylarda sözügedən milli toy adət-ənənələrimiz barədə məlumat verməkdən, danışmaqdan yadırğayıblar. Müasir tamadalarımız toyun açılışı mərasimində bəy və gəlin tərəfinin adamlarından xələt yığmaqla, rəqs etmək, oynamaq istəyənlərdən şabaş almaqla, mikrofonda hərdən “bəh-bəh” deyə qışqırmaqla tamadalıq vəzifələrini bitmiş sayırlar…
Kəndimizdə dünyasını dəyişən şəxslərn ailə üzvləri, yaxınları həmişə yas məclislərinin aparılması üçün savadlı, dini bilgilərə sahib, dünyagörmüş mollalar çağırardılar. Çünki dəfn mərasimi bitdikdən sonra mollalar yas məclisinə toplaşanlara İslam dinindən danışmalı, müqəddəs dini kitabımız olan “Qurani-Kərim”in hikmətini açmalı, ayələri, kəlamları izah etməli, bir sözlə, məclis əhlinin dərdini yüngülləşdirməli və onların mənəvi rahatlıq tapmalarına dəstək olmalı idi. Həmin dövrlərdə mollalara dini suallar verən və cavablarını gözləyənlər də çox idi.
Son illərdə isə bəzi müasir mollalarımız yas məclislərində sadəcə “Qurani-Kərim”dən bəzi ayələri ərəbcə oxuyur, məclis əhli ehsan yediyi vaxtlarda telefonda “iqra” oynayır, vatsapda danışır, sosial şəbəkələrdəki videoları izləyir və sair. Maraqlı söhbətin edilməməsindən canı sıxılan, ərəbcə oxunan ayələri başa düşməyən məclis əhli isə ehsanı yedikdən dərhal sonra mollanın “Fatihə surəsi”ni oxumasını səbirsizliklə və dörd gözlə gözləyirlər.
Ona görə də qədimiliyimizi, milli kimliyimizi unutmamaq üçün toylarımızda milli toy adət-ənənələrimizi, İslam ölkəsi olduğumuz üçün yas məclislərimizdə Allaha iman, gözəl əxlaq, düzgün tərbiyə, haqq-ədalət, xeyirxahlıq, sülh, təvazökarlıq, dövlətə və xalqa faydalı olmaq kimi dəyərləri təbliğ və təcəssüm edən islami dəyərləri hər kəsə sevdirməyə və yaşatmağa çalışmalıyıq.
Bu işdə babalı müasir mollalarımızın və tamadalarımızın boynuna…
MİA.AZ
SON XƏBƏRLƏR
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
İstintaqa çağırılan "Fənərbağça" prezidentindən ilk açıqlama: "Heç nədən qorxmuram"
İstanbulda məşhurların həbsi davam edir - Bir aktrisa qonşunun, digəri isə gecə 03.00-da öz evində saxlanıldı
ŞOK: "Fənərbağça" prezidentinin evində narkotik axtarıldı - Sadettin Saran istintaqa çağırıldı
"Beşiktaş" axtardığı oyunçunu Hollandiyada "tapdı"
İsrail ordusuna əmr verildi: "Daş atanları öldürün!"
Tramp: "O, mənim nə istədiyimi dəqiq, özü də hamıdan yaxşı bilir"
Putin Avropanı hədələdi: "Nəticələri ağır olacaq"
Putin Ukraynada bir neçə şəhəri ələ keçirmək üzrə olduqlarını dedi: "Sizdədirsə, niyə içəri girmirsiniz?"
Azercell-in dəstəyi ilə Uşaq Paralimpiya Oyunları keçiriləcək
Xüsusi karantin rejiminin müddəti uzadılıb
Mia.az Xəbər Portalının iki əməkdaşı təltif olunub
Bakcell-in lotereyasında 11-ci lüks avtomobil uduldu!
Əhməd İsmayılov Türkiyədə - Burhanettin Duranla görüş olub + FOTO
Dövlətə məxsus daha 50 maşın özəlləşdirilib
Sumqayıt, Quba, Ağdam və İsmayıllıda yaşıllıqları qırıblar
QƏBUL İMTAHANI İLƏ BAĞLI MƏHKƏMƏ: Kamran Əsədovla Gündüz Abbasov hakim qarşısına çıxarıldılar
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank 3 günlük məzənnəni açıqladı
Rusiya Zaporojyeyə zərbə endirib, yaralılar var
Beyləqanda kanalizasiya quyusuna düşən azyaşlı ölüb
Tovuz Gömrük İdarəsinin rəisi təqaüdə göndərildi - FOTO
Milli Məclisin növbəti plenar iclasının vaxtı açıqlandı
ABŞ-da qaçırılan kiçik təyyarə qəzaya uğrayıb
Elektron siqaretlərin qadağan olunması barədə yeni qanun ilk oxunuşdan keçdi - Detallar
Rumen Radevdən Azərbaycan Prezidentini təbrik edib - MƏTN
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
Çin lideri İlham Əliyevə məktub göndərdi: "Bu il ərzində Sizinlə iki dəfə görüşmüşük və..."
Milli Məclisdə Amnistiya aktı müzakirə olunur
Milli Məclis bəyanat qəbul edib
Axtarışa verilən aparıcı Quran kitabı paylaşdı: "Ölkəmə dönəcəm"
“Bravo”nun sönükən fəaliyyəti - Marketlər şəbəkəsinin rəqabətə davamlılığı niyə hər gün zəifləyir?
Xəzər dənizində itkin düşən 2 balıqçıdan birinin meyiti tapılıb
Spikerdən Avropa Parlamentinin Azərbaycanla bağlı qətnaməsinə sərt reaksiya: "Qətiyyətlə rədd edirik" - Komissiya yaradıldı
Türkiyədə daha bir jurnalist saxlanıldı - Şərhə görə
Rektorun müşaviri maşını əks istiqamətdə saxladı - VİDEO
Tofiq Yaqublu kassasiya şikayəti verib
ABŞ-da professoru evində, 11 nəfəri isə universitetdə güllələyən keçmiş tələbə ölü tapıldı - Təfərrüat
Sumqayıtda hoteldə yanğın olub (Yenilənib)
AVROPA UKRAYNAYA 90 MİLYARD KREDİT AYIRDI: "Bu borc yalnız Rusiya kompensasiya ödədikdən sonra geri qaytarılacaq"
"Qızıl külçə" işi: gömrükçülər hökmdən şikayət veriblər
Azərbaycan nefti cüzi bahalaşıb