Misir Mərdanov: "Bu, bütün hədləri aşıb" - "Uşaq o qədər yükü niyə məktəbə daşımalıdır?" (MÜSAHİBƏ)
30-01-2024 [10:24]
Mia.az bakıvaxtı.az-a istinadən keçmiş təhsil naziri, AMEA-nın Riyaziyyat və Mexanika İnstitutunun direktoru Misir Mərdanovla müsahibəni təqdim edir.
- Misir müəllim, yanvarın 23-də Gəncə şəhəri M.P.Vaqif adına 8 nömrəli tam orta məktəbin XI sinif şagirdi Raul Rəhimovun bıçaqlanaraq öldürüldü. Məhz bu hadisədən sonra məktəblərin kriminallaşması məsələsi yenidən gündəmə gəldi. Sizcə, səbəb nədir?
- Bəlkə də bu məsələlər ona görə qabarıq göstərilir ki, sosial medianın həyatımızdakı rolu getdikcə artır. Ola bilsin, əvəllər də olurdu, amma ortalığa çıxmırdı. Hər iki halda bu, neqativ hadisədir.
Bütün bunları təkcə məktəbin, direktorun və müəllimin üzərinə yıxmaq olmaz. Yaşananlarda valideynlər, cəmiyyət və məktəbi əhatə edən mühitin də məsuliyyəti var. Bu sadaladığım qövmlər öz vəzifələrinin öhdəsindən zamanında və lazımi səviyyədə gəlsələr idilər, əlbəttə, bu cür halların qarşısı alınardı.
- Bəzən medianı, məxsusi olaraq, televizyanı da cəmiyyəti maarifləndirməməkdə qınayırlar. Sizcə, bu, televizyanın birbaşa missiyasıdırmı?
- Bəli, mən də internet və peyk televiziyalarını qınayıram. Onlar cəmiyyətin tərbiyələnməsi, maariflənməsi ilə bağlı heç bir ciddi işlər görmürlər. Bir çox hallarda gözləntilərin əksinə işlər aparırlar.
- Məktəb psixoloqları ilə bağlı da iradlar var. Bildirilir ki, məktəblərdə psixoloqlar ya yoxdurlar, ya da sayca çox azdırlar...
- Mən nazir işləyəndə bu məsələ dəfələrlə qaldırılmışdı. Cəmiyyətin tələb etdiyi, səviyyəli psixoloq olarsa, bu, çox yaxşı nəticə verər. Adı psixoloq olub, özü kabinetdə oturacaqsa, şagirdlərlə işləməyəcəksə, onun heç bir mənası olmayacaq. Mənə elə gəlir ki, məktəblərdə psixoloq xidmətini gücləndirmək lazımdır.
- Son günlər repetitorların qiymətləri bahalaşdırmasına dair də narazılıqlar müşahidə olunur. Niyə repetitorluq dərin qatlara kök atıb?
-Bəlkə, qiymətlərdən danışmayaq. Amma ən vacibi odur ki, ölkə təhsilində repetitorluq bütün hədləri aşıb.
- Niyə qarşısı alınmır?
- Onun qarşısını almaq üçün heç bir tədbir görülmür. Çünki imtahan vermək arzusunda olan adamların bilik və bacarıqları ilə onlara imtahanda verilən suallar üst-üstə düşmür.
- Məsələn, hansı sualları nəzərdə tutursunuz?
- Bir misal deyim. Bizim instituta "Sabah” qruplarından 6 bakalavr magistr oxumağa gəlib. Onların magistr dissertasiyasına rəhbərlik bizə tapşırılıb. Araşdıranda məlum olur ki, bu adamlar magistraturaya qəbul olarkən, 3 fəndən - məntiq, informatika və xarici dildən - imtahan veriblər. Əvvəla sual olunur ki, bu bakalavrlara məntiq dərsi harada və nə səviyyədə keçirilib? Qoyulan suallar bu uşaqların aldığı təhsilə uyğundur, yoxsa yox?
Digər tərəfdən, bu bakalavrlara informatika hansı səviyyədə tədris olunub? Bu da məlum deyil. Biz görmüşük, eşitmişik və bilirik ki, dünyanın bütün ali təhsil məktəblərinə qəbul imtahanlarında riyaziyyat fənni birinci sırada dayanır və ümumiyyətlə riyaziyyat birinci olmalıdır. İndi necə olur ki, bu 6 nəfər riyaziyyat sahəsi üzrə magistr olacaq, ancaq riyaziyyatdan imtahan verməyib. Bu gülməlidir. Mənə elə gəlir ki, bu ziddiyyətləri doğuran məqam məhz proqramın ağır olması, orta və ali məktəbin müxtəlif pillələrində sualların Azərbaycan məktəbinin verdiyi biliyə uyğun olmamasıdır.
- Proqramın ağır olmasına toxundunuz. Bəzən valideynlər də bundan gileylənirlər, hətta ibtidai sinif uşaqları çantaları belə daşıya bilmirlər...
- Dərslərin ağır olması da problematik məsələdir. İbtidai sinif şagirdi o ağırlıqda çantanı necə daşısın? Uşaq o qədər yükü niyə məktəbə daşımalıdır? Dünyanın bir çox ölkəsində ev tapşırları ləğv edilib. Bütün çalışmaları sinifdə həll edirlər.
- Doktorantrura ilə bağlı da bir paradoks var. Əyani və ödənişsiz qəbul olunan doktorantlar başqa müəssisəsədə tam ştat çalışa bilməzlər. Bunu əsas gətirirlər ki, dövlət əyani və ödənişsiz təhsil alan doktoranta 230 manat təqaüd ödəyir, bu üzdən o doktorant digər müəssisədə tam şatat çalışa bilməz. 230 manatla doktorant elmi məqaləmi yazsın, elmi araşdırmamı etsin, beynəlxalq jurnallarda elmi məqalələrmi çap etdirsin, yoxsa ailəmi dolandırsın? Sizcə, bu, nə dərəcədə obyektiv qərardır?
- Əlbəttə, ziddiyyətli məsələdir. Gərək qayda-qanunlarda ciddi təkmilləşmə getsin. Bütün qayda və qanunlar insana və onun inkişafına xidmət göstərməlidir. Başqa cür olsa, müsbət effekt verməyəcək.
- Misir müəllim, bu yaxınlarda təkliflər verilib ki, müəllimlər 14 faiz gəlir vergisi, sosial sığorta, icbari tibbi sığorta və sertifikasiya imtahanlarından azad olunsunlar. Hesab edirlər ki, bu məsələlər həllini tapsa, qismən də olsa, müəllimlərin sosial şəraitinə müsbət təsir göstərər. Buradan yola çıxaraq, soruşmaq istərdim ki, təhsil sistemimizin düzəldilməsi, dünya təhsil sisteminə inteqrasiyası üçün nələr edilməlidir? Anlayıram, bu, olduqca mürəkkəb və taleyüklü məsələdir. Amma qeyd etdiyim proseslərin həlli üçün də ana xətlər olmamış deyil. Həmin ana xətlər nələrdən ibarətdir?
-İlk növbədə müəllimə, məktəbə və təhsilə cəmiyyətin münasibəti dəyişməlidir. Müəllimlər, təhsil və elmi işçilərinə elə əmək haqqı verilməlidir ki, onların düşüncələri yalnız təhsillə bağlı olsun. Düşünürəım ki, bu işlər həll olunsa, problemlər yoluna qoyular.
MİA.AZ
İsrail ordusu İordan çayının qərb sahilinə buldozerlərlə hücum edib - Bölgədə yeni savaş başlayıb
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
Baş prokuror Sumqayıtda vətəndaşları qəbul edəcək - Bu tarixdə
Rəsmi Bakıdan Polşa Prezidentinin sərhədə gəlməsinə daha bir etiraz - Polşalı diplomat XİN-ə çağırıldı
YENİ İLDƏ NEÇƏ GÜN İŞ OLMAYACAQ? - Hökumətdən qərar
Polis əməliyyatı: keçmiş məhkumlardan ibarət mütəşəkkil dəstə üzvləri saxlanılıb - FOTOLAR
Kahramanmaraşda yenə zəlzələ olub - 4.1 bal gücündə
Çempionlar Liqasında maraqlı olay: "Real"ın baş məşqçisi Arda Gülərə qəzəblənib - FOTO
"Pensiya yaşının azaldılması kiminsə istəyinə bağlı olan məsələ deyil” - Komitə sədri
İlham Əliyev Albaniya prezidentinə məktub göndərdi - MƏTN
Sədr müavini Hikmət Məmmədov niyə vəzifədən azad olunub? - QHT sədrinin siyasi iddiası, yoxsa...? (Yenilənib)
Qəzza gecəyarısı bombalanıb - Ölən və yaralananlar var
Abşeronda qanunsuz tikintilər artıb - ATV süjet yaydı (VİDEO)
Şoumen... - AzTV bu deputatları "topa tutub" - VİDEO
ŞİŞİRDİLƏN QİYMƏTLƏR, XƏSTƏ HEYVANLAR... - Siyavuş Novruzov MM-də faktları sadaladı, nazir hirsləndi - Bəs ekspert nə deyir?
"Xəzər Dəniz Gəmiçiliyi" cərimələnib
Azərbaycan nefti cüzi ucuzlaşdı
Bakı qarlı havaya hazırlaşır - BŞİH-də müşavirə + FOTOLAR
PUTİN TOKAYEVLƏ GÖRÜŞDƏ QƏRBİ SƏRT TƏHDİD ETDİ: "Səbrimiz bir gün mütləq tükənəcək"
Moldova klubunun Baş məşqçisi: "Bizi İstanbul və Türkiyə ilə müqayisə etmək olmaz, amma..."
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
Çağdaş Atan: "Deməyə söz tapmıram"
Türkiyədə 4 şəhərdə dərslər dayandırılıb - Qara görə
ABŞ İsrailə 680 milyon dollarlıq yeni silah satmağa hazırlaşır
5 HƏRBÇİ AĞIR QƏZADA HƏYATINI İTİRİB - MN-dən açıqlama (Yenilənib)
"Beşiktaş"ın baş məşqçisi: "Bütün enerjimi İsrail komandası ilə oyuna indeksləmişəm"
Çində həbsdə olan 3 amerikalı sərbəst buraxılıb: məhbus mübadiləsi, yoxsa... - Ağ Ev bəyanat yaydı
“Roşka” ləqəbli tiktoker həbs edildi
CHP sədrinə icazə verildi - Həbsdəki sədrlə görüşmək üçün
İran XİN başçısı İsraili hədələdi: "Cavab zərbəsi hüququmuz var"
Pakistanda əşirətlər arasında döyüş genişlənir - Tərəflər meyitləri dəyişməkdən imtina ediblər
Qəzzada hamilə qadın öldürülüb - 8 yaralı var
Tramp anlaşma memorandumunu imzalayıb - Yeni prezidentin komandası yeni vəzifələrinə yönlənir
1500 məktəb bağlanacaq? - Emin Əmrullayev yazır
Nar mobil rabitə təlimlərini bölgələrdə davam etdirir - FOTOLAR
Ərdoğandan Öcalanla bağlı açıqlama: "Baxçalı həqiqətən cəsarətli və oyunu dəyişən bir təklif irəli sürüb"
Britaniyanın baş naziri deputatın suallarından yayınıb - "İsrailin İranın hücumundan qorunması üçün..."
Azərbaycanda bu gün yenə zəlzələ olub
Bələdiyyə seçkiləri: namizədlərin qeydə alınması nə vaxt başlayacaq?
Avropa Liqası: "Fənərbağça"nın heyəti müəyyənləşib