Yeni viruslar yayılır, nə etmək gərəkdir? - Professordan xəbərdarlıq
22-01-2024 [14:50]
Hazırda Rusiya və Gürcüstanda 3 əsas xəstəlik yayılıb: qızılca, göyöskürək və sarılıq. Ölkəmizə də hər iki qonşu ölkədən gediş-gəlişin çox olduğunu nəzərə alsaq, digər xəstəliklərin bizdə də yayılması şübhə doğurmur.
Qeyd edilir ki, artıq təcili yardımla xəstəxanaya aparılmaq üçün təkid edən xəstələrin çoxalması və qızılcadan ölümlərin olması, insanları xüsusilə narahat etməyə başlayıb.
Bundan əlavə, Bakıda və bir çox rayonlarda sarılıq ocaqlarının olduğu, artıq 3 aydır, uşaqlarda, sadəcə, öskürək və boğulma ilə müşayiət olunan virusun yayıldığı bildirilir.
Mia.az-ın məlumatına görə, ölkə ərazisində adıçəkilən xəstəliklərlə bağlı vəziyyəti Ölkə.Az-a şərh edən tibb üzrə ekspert, professor Adil Qeybulla bildirib ki, qloballaşan dünyada istənilən yoluxucu xəstəliyin uzaq bir ölkədən Azərbaycana gəlib çıxması tam realdır:
"O cümlədən də hazırda adı çəkilən xəstəliklərin ölkəmizdə yayılması təsadüfi deyil. Məsələn, göyöskürək bakteriya tərəfindən törədilən xəstəlikdir və uzun müddət uşaqlar arasında, xüsusilə də 2 yaşdan kiçik olanlar arasında çox təhlükəli infeksiya kimi qeydə alınıb, kütləvi tələfata səbəb olub. Göyöskürəyin vaksini tapıldıqdan sonra bütün dünyada tətbiq olunub və UNİCEF-in təklif etdiyi Milli Peyvənd Təqviminə daxil edilib. Təəssüf ki, həm koronavirus pandemiyasından xeyli müddət əvvəl, həm də pandemiya və ondan sonrakı dövrdə valideynlər sistematik şəkildə vaksinasiyadan yayınıblar. Qızılca, göyöskürək, difteriya və digər xəstəliklərin yayılması və indiki mənzərənin yaranmasında da bu amilin güclü rolu var".
Həkim deyib ki, göyöskürək peyvəndi vurulan şəxslər özləri xəsətələnməsələr də, onlarda bakteriyalar qala və digər peyvənd olunmamış uşaqlar üçün təhlükə yarada bilir:
"Məsələnin qəliz tərəfi də bundan ibarətdir. Bu xəstəliklərin baş verməməsi üçün peyvənd olunmaqdan başqa yol yoxdur. Peyvənd olunmayan uşaq nəinki özü üçün, həm də ətrafdakılar üçün təhlükəlidir. Valideynlər bunu nəzərə almalıdırlar. Yaranmış epidemioloji vəziyyət bəzən nəzarətdən çıxa bilər. Bu baxımdan hamımız ayıq-sayıq olmalıyıq".
A.Qeybulla sarılıq xəstəliyindən də söz açıb:
"Sarılıqla bağlı məsələyə gəldikdə isə burada infeksion sarılıqdan söhbət gedir. Bu, Hepatit A virusudur. Hepatit B, C, D hamısı A virusunun forma dəyişikliyidir. Hepatotrof virusdur. Qaraciyər hüceyrələrində lövbər salır, hüceyrələrin daxilində qaraciyər hüceyrələrinin resurslarından istifadə edərək çoxalır, yaşayır və bu orqanı zədələyərək onda hətta sirroz törədə bilər. Xəstəlik bəzən çox sürətlə inkişaf edə bilir. Buna görə də Heptait A təhlükəli xəstəliklər qismindədir. Bu fekal-oral yolla yayılır. Yəni virus xaric olur, su hövzələrinə kanalizasiyaya və s. düşür. Oradan başqa adamlara yayılır. Elə məhz bunun su hövzəsindən yayılması da təsadüfi deyil. Bu o deməkdir ki, hansısa xəstələr olub ki, oradan yayılıb. Bütün bunlar hamısı epidemiloji vəziyyət qiymətləndirilərkən nəzərə alınmalıdır".
Tibb eksperti əvvəllər virus xəstəliklərinin 3-5 günə sağaldığı halda, indiki dövrdə həftələrlə davam etməsinin səbəbini belə izah edir:
"Xəstələrin sağlam insanlarla kontaktının mümkün qədər azaldılması, xəstələrin azı ev şəraitində, yataq rejimində olması, sahə həkimlərinin bu işə cəlb edilməsi, ümumi təlimat verilməsi, ağır xəstələrin hospitalizasiya olunması şərtdir. İstər Gürcüstanda, istər Rusiyada, istərsə də qonşu ölkələrdə epidemioloji vəziyyətin yaranması təbiidir. Çünki xəstəlik yayılmaqdadır və bir nəfər xeyli adamı yoluxdura bilər. Məsələn, göyöskürəkdə yoluxuculuq 90%-ə yaxındır. Xəstə adamların kontaktı zamanı xəstəlik hava-damcı yolu ilə yayılır və həddən artıq yoluxucudur. Ona görə də sürətlə yayılması mümkündür. Düşünürəm ki, vaksinasiya məsələsinə çox ciddi yanaşılmalıdır.
İnsanların sağlamlığına məsul olan qurumlar da bu işdə maarifləndirmə işini güclü və intensiv təşkil etməlidir".
A.Qeybulla qızılca və suçiçəyi kimi xəstəliklərə təkrar yoluxmanın mutasiya ilə bağlı olduğunu söyləyib:
"Məsələn, qızılca virusunun yeni bir performans göstərməsi, bütün dünyada artıq qeyd edilir ki, təkcə vaksinasiya olunmaqla bağlı deyil. Virusun RNT daşıyıcı olduğuna görə daim dəyişmə, mutasiya meyilləri var və bunlar virusu xeyli dəyişdirib. Virusun insan orqanizminə transferi də məhz vaksinasiya olunmamış zəncirdən keçib və bugünkü vəziyyət yaranıb. Ona görə də Milli Peyvənd Təqvimində nəzərdə tutulan vaksinlər son dərəcə önəmlidir və onların vaxtında sistematik edilməməsi, nəinki bizim ölkə üçün, dünya üçün də təhlükəlidir və bu peyvəndlərlə bağlı təsadüfən də bu cür təqvim müəyyən edilməyib. Bunu vətəndaşlar nəzərə almalıdır. Düşünürəm ki, uşaqların vaksinasiyası icbari xarakter daşımalıdır. Onlar valideynin rəyindən asılı ola bilməz. Çünki valideynə qalsa, bugünkü vəziyyət yaranır".
İsrail Qəzzada yeni əməliyyat keçirib - 13 nəfər ölüb, yaralılar var
Okan Buruk: "PAOK-a qalib gəlmək üçün əlimizdən gələni edəcəyik"
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
"Azərsun Holdinq"in daha bir şirkəti məhkəməyə cəlb olunub - İTTİHAM
Ceyhun Bayramov daha bir XİN başçısı ilə görüşüb
Livanda BMT-nin iki əməkdaşı həlak olub
Azərbaycan və Türkiyə arasında hərbi-texniki əməkdaşlığa dair bir neçə müqavilə imzalanıb
Azərbaycan və Ermənistan parlamentlərinin sədrləri oktyabrda Cenevrədə görüşəcəklər
Türkiyə Prezidenti: Azərbaycanla Ermənistan arasında dialoqun müsbət nəticə verəcəyinə ümid edirik
Vüqar Mustafeyev Türkiyənin milli müdafiə naziri ilə görüşüb
İlham Əliyev V “ADEX-2024” və “Securex Caspian” sərgilərində yeni silahlarla tanış oldu - FOTOLAR
Əli Əsədovun sədrliyi ilə iclas keçirilib
“Azercell” və GSMA əməkdaşlığı gücləndirir
İsrail ordusu "Hizbullah"ın "raket birliyi"nin komandirini öldürüb
Prezident ixrac və idxalla bağlı fərman imzalayıb
UEFA Avropa Liqası: "Qalatasaray"ın heyəti müəyyənləşib - TRT1 oyunu canlı yayımlayacaq
Avroliqa: "Ayaks" - "Beşiktaş" matçının hakimi bəlli olub
Türkiyədə daha bir baş məşqçi istefaya göndərildi
24 saylı Nizami seçki dairəsinin sədri vəzifədən azad olunub
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
Ceyhun Bayramov Andrey Sbika ilə görüşüb - ABŞ-da (FOTO)
“Bizim Cəbiş müəllim”in "Namiq"i: "Mən utanırdım, "Makedon" isə..." - “Atam Həsən Seyidbəyli bizi məcbur etməyib ki..."
Çin "Ağıllı Əjdaha" raketi ilə dənizdən 8 peyk buraxıb
Masallıda sensasiyalı ailə və dost xəyanəti - "Döyə-döyə öldürdüm"
Hikmət Hacıyev Rusiya Prezidentinin xüsusi nümayəndəsi ilə görüşüb - Nələr müzakirə olunub?
Rəsmi Moskva: "Yaxın Şərqdəki vəziyyətdən çox narahatıq"
Çeçenistanda saxlanılan üç Azərbaycan vətəndaşı sərbəst buraxılıb - XİN-in səyi nəticəsində
ERMƏNİSTANIN AZƏRBAYCANA TƏZMİNATI: pul, yoxsa torpaq? - TƏHLİL
Kolleclərin boş qalan plan yerlərinə qəbulun nəticələri açıqlanıb
Azərbaycan üç adda yeni pulemyot istehsal edib
Prezident İlham Əliyev üç qurumla bağlı sərəncam imzalayıb
Daha bir yeni deputat vəzifədən azad olunub
Bakı və rayonlarda yağış yağacaq
FAT: "İordan çayının qərb sahilində daha 25 fələstinli tutulub"
Türkiyə ordusu iki ölkədə 3 terrorçunu zərərsizləşdirib
Ərəb ölkələrindən İsrailin Livana hücumuna reaksiyalar - "Hücum dərhal dayandırılmalıdır"
XİN: "Azərbaycanın Livandakı səfirliyi fəaliyyətini davam etdirir"
Axtarışda olan 6 nəfər tutularaq Azərbaycana gətirilib
XİN başçısı: "Türkiyə Yaxın Şərqdə kilid rolunu oynaya bilər"