Bu gün 20 Yanvar faciəsinin növbəti ildönümüdür
20-01-2024 [00:02]
Bu gün 1990-cı il 20 Yanvar faxiəsinin növbəti ildönümüdür.
Mia.az xəbər verir ki, 1987-ci ilin sonlarında yenidən ortaya atılmış qondarma Dağlıq Qarabağ problemi Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün pozulmasına, torpaqlarımızın işğalına, Ermənistanda və Dağlıq Qarabağda yaşayan yüz minlərlə azərbaycanlının öz doğma yurdlarından qovulmasına yönəlmişdi. Keçmiş Sovet İttifaqının iki respublikası arasında başlanan bu münaqişə XIX–XX yüzilliklərdə ermənilərin Azərbaycan torpaqlarında ardıcıl məskunlaşdırılması, habelə xalqımıza qarşı məqsədyönlü şəkildə aparılmış etnik təmizləmə və soyqırımı siyasətinin növbəti mərhələsi idi.
Ermənistan SSR-in respublikamıza ərazi iddialarına, radikal erməni millətçiləri tərəfindən qızışdırılan separatizmə və soydaşlarımız əleyhinə törədilən kütləvi zorakılıqlara SSRİ rəhbərliyinin bilavasitə və ya dolayısı ilə dəstək verməsi, habelə Azərbaycanın o zamankı rəhbərlərinin qətiyyətsizliyi və milli maraqlara zidd addımları xalqımızı respublikanın ərazi bütövlüyünün qorunması naminə ayağa qalxmağa sövq etdi. Beləliklə, respublikada geniş sosial spektrli xalq hərəkatı yarandı və proseslərin gedişi onun tədricən milli azadlıq hərəkatına çevrilməsinə zəmin yaratdı.
1990-cı il yanvarın 19-dan 20-nə keçən gecə birbaşa Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin baş katibi Mixail Qorbaçovun əmri ilə SSRİ Müdafiə Nazirliyi, Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi və Daxili İşlər Nazirliyinin qoşun hissələri Bakıya və Azərbaycanın bir neçə rayonuna yeridilib, dinc əhali ağır texnikadan və müxtəlif tipli silahlardan atəşə tutularaq kütləvi qətlə yetirilib. Sovet ordusunun xüsusi təyinatlı dəstələrinin və daxili qoşunların iri kontingentinin Bakını zəbt etməsi xüsusi qəddarlıq və misli görünməmiş vəhşiliklə müşayiət edilib. Fövqəladə vəziyyətin tətbiqi əhaliyə elan olunanadək hərbi qulluqçular 82 nəfəri amansızcasına qətlə yetirib, 20 nəfəri ölümcül yaralayıb. Fövqəladə vəziyyət elan edildikdən sonra isə bir neçə gün ərzində Bakı şəhərində 21 nəfər öldürülüb. Fövqəladə vəziyyətin elan olunmadığı rayon və şəhərlərdə - yanvarın 25-də Neftçalada və yanvarın 26-da Lənkəranda daha 8 nəfər qətlə yetirilib.
Beləliklə, qoşunların qanunsuz yeridilməsi nəticəsində Bakıda və ətraf rayonlarında 147 nəfər öldürülüb, 744 nəfər yaralanıb.
Həlak olanların arasında qadınlar, uşaqlar və qocalar, həmçinin təcili yardım işçiləri və milis nəfərləri olub. Qoşunların qanunsuz yeridilməsi həm də dinc əhali arasında kütləvi həbslərlə müşayiət olunub. Əməliyyatların gedişi boyunca paytaxt Bakı və respublikanın digər şəhər və rayonlarından 841 nəfər qanunsuz həbs edilib, onlardan 112-si SSRİ-nin müxtəlif şəhərlərindəki həbsxanalara göndərilib. Hərbi qulluqçular tərəfindən 200 evə, 80 avtomobilə, o cümlədən təcili yardım maşınlarına atəş açılıb, yandırıcı güllələrin törətdiyi yanğınlar nəticəsində külli miqdarda dövlət və şəxsi əmlak məhv edilib.
Sovet qoşunlarının hərəkətlərində 1945-1946-cı illərdə keçirilmiş və tarixə Nürnberq prosesi kimi düşmüş beynəlxalq tribunalda pislənilən bütün əlamətlər müşahidə edilib. Ümumilikdə, Azərbaycanın 150 nəfər 20 Yanvar şəhidi var.
Həmin qətliamdan bir gün sonra, yanvarın 21-də xalqımızın böyük oğlu Heydər Əliyev Azərbaycanın Moskvadakı Daimi Nümayəndəliyinə gedərək Bakıda kütləvi qırğın törətmiş SSRİ hakimiyyətini və Azərbaycanın yarıtmaz rəhbərliyini kəskin ittiham edən bəyanat verdi. Azərbaycan xalqının məruz qaldığı bu dəhşətli və amansız terroru dünyanın mütərəqqi qüvvələri də qətiyyətlə pislədi.
Azərbaycanda vaxtında dərindən araşdırılmayan və adekvat qiymətini almayan faciəyə yalnız bir neçə il sonra ümummilli lider Heydər Əliyevin təşəbbüsü ilə dövlət səviyyəsində siyasi-hüquqi qiymət verildi. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin “20 Yanvar faciəsinin 4-cü ildönümünün keçirilməsi haqqında” 1994-cü il 5 yanvar tarixli Fərmanında Milli Məclisə Qanlı Yanvar hadisələri ilə bağlı xüsusi sessiyanın keçirilməsi məsələsinə baxmaq tövsiyə edildi. Milli Məclisin 1994-cü il martın 29-da qəbul etdiyi Qərarda 20 Yanvar faciəsinin günahkarları konkret qeyd olundu və bu qanlı aksiya Azərbaycanda milli azadlıq hərəkatını boğmaq, xalqın inamını, iradəsini qırmaq üçün totalitar kommunist rejimi tərəfindən törədilmiş hərbi təcavüz və cinayət kimi qiymətləndirildi.
1990-cı ilin 20 yanvarında Azərbaycan xalqı öz azadlığı və müstəqilliyi uğrunda çox sayda şəhid verdi. Lakin onun iradəsi sınmadı və milli ruhu sarsılmadı. Həmin qırğın zamanı ümummilli mənafelərin müdafiəsi naminə canlarından keçmiş və şəhidlik zirvəsinə ucalmış Vətən övladları misilsiz fədakarlıqları ilə xalqımızın qəhrəmanlıq salnaməsinə yeni parlaq səhifə yazdılar.
Allah şəhidlərimizə rəhmət eləsin!
İsrail Qəzzada yeni əməliyyat keçirib - 13 nəfər ölüb, yaralılar var
Okan Buruk: "PAOK-a qalib gəlmək üçün əlimizdən gələni edəcəyik"
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
"Azərsun Holdinq"in daha bir şirkəti məhkəməyə cəlb olunub - İTTİHAM
Ceyhun Bayramov daha bir XİN başçısı ilə görüşüb
Livanda BMT-nin iki əməkdaşı həlak olub
Azərbaycan və Türkiyə arasında hərbi-texniki əməkdaşlığa dair bir neçə müqavilə imzalanıb
Azərbaycan və Ermənistan parlamentlərinin sədrləri oktyabrda Cenevrədə görüşəcəklər
Türkiyə Prezidenti: Azərbaycanla Ermənistan arasında dialoqun müsbət nəticə verəcəyinə ümid edirik
Vüqar Mustafeyev Türkiyənin milli müdafiə naziri ilə görüşüb
İlham Əliyev V “ADEX-2024” və “Securex Caspian” sərgilərində yeni silahlarla tanış oldu - FOTOLAR
Əli Əsədovun sədrliyi ilə iclas keçirilib
“Azercell” və GSMA əməkdaşlığı gücləndirir
İsrail ordusu "Hizbullah"ın "raket birliyi"nin komandirini öldürüb
Prezident ixrac və idxalla bağlı fərman imzalayıb
UEFA Avropa Liqası: "Qalatasaray"ın heyəti müəyyənləşib - TRT1 oyunu canlı yayımlayacaq
Avroliqa: "Ayaks" - "Beşiktaş" matçının hakimi bəlli olub
Türkiyədə daha bir baş məşqçi istefaya göndərildi
24 saylı Nizami seçki dairəsinin sədri vəzifədən azad olunub
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
Ceyhun Bayramov Andrey Sbika ilə görüşüb - ABŞ-da (FOTO)
“Bizim Cəbiş müəllim”in "Namiq"i: "Mən utanırdım, "Makedon" isə..." - “Atam Həsən Seyidbəyli bizi məcbur etməyib ki..."
Çin "Ağıllı Əjdaha" raketi ilə dənizdən 8 peyk buraxıb
Masallıda sensasiyalı ailə və dost xəyanəti - "Döyə-döyə öldürdüm"
Hikmət Hacıyev Rusiya Prezidentinin xüsusi nümayəndəsi ilə görüşüb - Nələr müzakirə olunub?
Rəsmi Moskva: "Yaxın Şərqdəki vəziyyətdən çox narahatıq"
Çeçenistanda saxlanılan üç Azərbaycan vətəndaşı sərbəst buraxılıb - XİN-in səyi nəticəsində
ERMƏNİSTANIN AZƏRBAYCANA TƏZMİNATI: pul, yoxsa torpaq? - TƏHLİL
Kolleclərin boş qalan plan yerlərinə qəbulun nəticələri açıqlanıb
Azərbaycan üç adda yeni pulemyot istehsal edib
Prezident İlham Əliyev üç qurumla bağlı sərəncam imzalayıb
Daha bir yeni deputat vəzifədən azad olunub
Bakı və rayonlarda yağış yağacaq
FAT: "İordan çayının qərb sahilində daha 25 fələstinli tutulub"
Türkiyə ordusu iki ölkədə 3 terrorçunu zərərsizləşdirib
Ərəb ölkələrindən İsrailin Livana hücumuna reaksiyalar - "Hücum dərhal dayandırılmalıdır"
XİN: "Azərbaycanın Livandakı səfirliyi fəaliyyətini davam etdirir"
Axtarışda olan 6 nəfər tutularaq Azərbaycana gətirilib
XİN başçısı: "Türkiyə Yaxın Şərqdə kilid rolunu oynaya bilər"