"Laçın yolunun bağlanmasının iki önəmli səbəbi var" - Ələsgər Məmmədli yazır
31-08-2023 [16:21]
Ələsgər MƏMMƏDLİ
Hüquqşünas
***
Azərbaycan əraziləri 30 il Ermənistan silahlı qüvvələrinin şğalı altında qaldı, viran qoyuldu, mədəniyyəti, tarixi, ekologiyası, maddi-mədəni nə varlığı varsa hamısı dağıdıldı, ərazilər minalanaraq mina zibilliyinə çavrildi, milyardlarla zərər vuruldu.
Azərbaycan məhz bu porsseslə barışmadığı üçün Ermənistanla 44 günlük müharibə apardı və müharibə nəticəsində qarşı tərəf Rusiyanın vasitəçiliyi ilə məğlubiyyəti qəbul etdi, bəzi işğalda olan əraziləri də qısa müddətdə tərk etdi. Bütün bunlar 10 noyabır tarixli birgə razilaşdırdıqları sənədlə “bəyanatla” oldu.
Son günlər Ermənistan məsələnin fokusunu dəyişib, bütün diqqətləri Azərbaycanın içərisinə yönəldib. Azərbaycan da bilərəkdən ya da bilməyərəkdən bu süni gündəmin dalınca gedir və böyük rəsmi görmək istəmir.
Laçın yolunun bağlanmasının səbəbi Ağdam yolunun açılması deyil və olmamamlıdır. Ağdam yolu məsələsi ilə Laçın yolu bir-birinə alternativ ola bilməz. Laçın yolunun bağlanmasının iki önəmli səbəbi var:
1. Rus Sülhməramlıların yerləşdiyi ərazidə 10 Noyabr bəyanatının şərtlərinə baxmayaraq silahlı erməni birləşmələrinin mövcud olması və günü-gündən həm silahlanma, həm də yeni mevzilər tutma cəhdləri, təxribatlar törətmələridir. Bu prossesə Laçın yolu ilə sistemli dəstək verilirdi və Laçın keçən il təhvil alınanda orada bastırılan 2021-ci il Ermənistan istehsalı minalar bunu açıq təsdiqləyən faktlardandır. Ayrıca, Ermənistandan olan gənclər bu yolla Azərbaycanın suveren ərazisində Azərbaycanın razılığı olmadan hərbi xidmət keçməyə gəlirdi-əvvəl olduğu kimi. (Qeyd: Ermənistan da bu müddətdə boş durmur, sürətlə Hindistandan, İrandan, Rusiyadan və böyük ehtimalla qərbdə olan dostlarından silahlarını, cəbhanələrini yeniləməklə, yeni revanşist müdaxiləyə hazırlaşmaqdadır);
2. İkinci daha önəmli səbəb yenə 10 noyabr bəynatında olan və hələ də açılmayan Zəngəzur yolu və digər qərb ərazilərini Naxçıvanla birləşdirən alternativ yolların açılmaması və hətta açılmasının üfiqdə görünməməsidir.
Müzakirələrin Laçın-Ağdam müzakirəsinə yönəlməsi əslində hansı ciddi problemlər yaradır:
- Ermənisanın, erməni lobbisinin və Qarabağda yaşayan erməni əsilli şəxslərin yaratdıqları süni gündəmin dalınca gedərək Laçın yoluna alternativin Ağdam yolu olması məsələsi əsas Naxçıvanla (o cümlədən Türkiyə ilə) Zəngəzurdan quru yolun (yolların) bərpasını gündəmdən çıxarır;
- Erməni silahlı birləşmələrinin Azərbaycan ərazisində qanunsuz mövcud olmasını və yaxın təhlükə saçdığını unutdurur və çıxarılmasını gündəmdə geri plana atır;
-10 noyabr bəyanatında göstərilən şəkildə bölgədən (Xankəndi, Kərkicahan, Xocalı, Ağdərə, Xocavənt, Əskəran və s. yaşayış yerlərindən) didərgin düşən məcburi köçkünlərin bölgəyə BMT nəzarətində (10 noyabr bəyanatındakı şərt) geri qaytarılması məsələsinin üzərindən sükutla keçməyə səbəb olur;
- Azərbaycanın yeraltı və yerüstü sərvətlərini 30 il qanunsuz və vəhşicə istismar edərək, habelə mədəni, mənəvi, maddi miraslarını yox edərək, 1 milyonadək insanın məskunlaşdığı bütün yaşayış yerlərinin, evələrin, ictimai qurğuların, obyektlərin, infrastrukturun məhv edərək vurulan milyardlarla dollar zərərin kompensasiya edilməsi məsələsini geri plana atır;
Ağdam yolu ermənilər üçün yox, Rus sülhmərmlıların lojistik (sadəcə qida və Müqavilədə nəzərdə tutulan həcmdə avadanlıq) istifadəsi üçün tək yol olmalıdır. Rus Sülhməramlılarının Azərbaycanın içərisində olan bir ərazidə xidmət etməsi üçün istifadə edəcəyi yol, Azərbaycanın təklif etdiyi və rəsmi xarakterinə, həcminə, mahiyyətinə nəzarət etdiyi yol olmalıdır - Rəsmi girişi Azərbaycan gömrük orqanlarına və rəsmi qurumlarına bəyan edilən mal və avadanlıqlar yalnız bu ərazidən keçə bilməlidir.
Laçın yoluna gəldikdə, bu yol Naxçıvanla qurulacaq körpü açılmayanadək açılmamamlı, 10 noyabr müqaviləsinin şərti kimi bir paket şəklində həll olmalıdır. Azərbaycan 3 il ərzində təktərəfli xoşniyyət göstərib bu yolun istifadəsini tək-tərəfli açıq tutub. 3 il yetərli idi ki, Ermənistan da öz öhdəliyini icra etsin və Zəngəzur yolunu açsın. Bu yol açıldıqdan sonra, iki müstəqil və suveren dövlətin daxili hüquqlarına uyğun həmin yollar istifadə edilə bilər- qarşılıqlılıq prinsipi əsasında.
Rəsmi qurumlar və şəxslər bu yazılanlara diqqət etməli, problemin həllinə bu aspektdən yanaşmalıdırlar.
MİA.AZ
CHP lideri həbs olunan 3 bələdiyyə sədrinə görə təhdid etdi: "Məni xalqı küçələrə çağırmağa məxbur etməyin"
Qəzzada daha 77 fələstinli həyatını itirib - "Onların arasında uşaq və qadınlar da var"
Ersin Tatar: "Əliyevə və Azərbaycan xalqına təşəkkür edirəm"
Türkiyə ordusunun 5 hərbçisi şəhid olub - İraqda
Gürcüstanda məşhur iş adamı saxlanılıb
XİN Xankəndi Kommunikesi barədə məlumat yayıb
Vəkilliyə qəbul imtahanı: onlar uğur qazandı - SİYAHI
Rəsmi Bakı ABŞ-a başsağlığı verdi
Hindistan Türkiyənin düşmənlərini özünə dost bilir? - Kipr, Ermənistan və Yunanıstan ittifaqı isə dağılır (TƏHLİL)
II və III ixtisas qrupları üzrə imtahan keçirildi: 10 nəfər zaldan xaric olundu - Düzgün cavablar nə vaxt təqdim olunacaq?
Dövlət İmtahan Mərkəzi imtahanlar keçirib
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
Aparıcı Ulvira Qarayeva departament rəhbəri təyin olunub
"HƏMKARLAR"A YIĞILAN MİLYONLAR: BU, HARA XƏRCLƏNİR? - "Məhkəməylə pulları geri istəmək lazımdır" (AÇIQLAMALAR)
"Ermənistanla saziş layihəsinin mətni üzrə müzakirələr tamamlanıb" - Elçin Əmirbəyov
"İstintaqı və ona nəzarəti Moskva tamamilə öz üzərinə götürüb" - “Qardaşım Bakir Səfərovun 62 yaşı var, o..."
"Tamstore" marketlər şəbəkəsi həftəsonu niyə işləmir? - "Göbələk kimi hər yerdən çıxıblar, amma..."
Ərdoğan "Togg"un yeni modelini sınaqdan keçirib: "Maşallah" - FOTO
“Neftçi” Fransa millisinin oyunçusunu alıb
Bu dövlət qurumlarına məxsus maşınlar hərraca çıxarıldı - SİYAHI
Beş kollecin direktoru dəyişib
Prezident İlham Əliyev sərəncam imzalayıb
Sabah yağış yağacaq
Xalq artistinin dəbdəbəli bağ evi... - VİDEO
General Əli Nağıyev DTX-nin Akademiyasında: "Ayıq-sayıq olmalı..." - VİDEO, FOTOLAR
Hikmət Sabirabadlının dostunun oğlu haqda qərar verildi - “Qanuni oğru” isə deport olunacaq
Sabirabad sakini Kürdə boğulub
Azərbaycan nefti ucuzlaşdı
Bu gün Azərbaycanda Aşuradır
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
Zaur Mikayılov sabiq icra başçısının qızı ilə anlaşıb
ÖLKƏ LİDERLƏRİ XANKƏNDİDƏ: 17-ci Zirvə görüşündə mühüm mesajlar verildi - ÇIXIŞLAR + VİDEO (YENİLƏNİB)
SOCAR-da daha bir təyinat - FOTO
İran prezidentinin Xankəndinə səfəri başa çatıb - FOTO (Yeniləniib)
Şuşada İlham Əliyevin adından Zirvə görüşünün iştirakçılarının şərəfinə rəsmi nahar verilib - FOTO
"Başakşehir" qapıçısının müqaviləsini uzadıb
Türkiyədə 180 siyasi partiya var - Ən çox üzvü olanla ən az üzvü olan təşkilatın adı açıqlanlıb
Şavkat Mirziyoyevin Azərbaycana səfəri başa çatıb
"Fənərbağça" bu oyunçu ilə müqaviləni uzadıb
DEPUTATLAR DAHA 15 MƏSƏLƏNİ MÜZAKİRƏYƏ ÇIXARACAQ - Siyahı
"Milan" yarımmüdafiəçi transfer edib
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank 5 günlük məzənnəni açıqladı
Sadır Japarovun Azərbaycana səfəri başa çatıb
Osayi-Samuel "Birmingem Siti"yə transfer olub