"Laçın yolunun bağlanmasının iki önəmli səbəbi var" - Ələsgər Məmmədli yazır
31-08-2023 [16:21]
Ələsgər MƏMMƏDLİ
Hüquqşünas
***
Azərbaycan əraziləri 30 il Ermənistan silahlı qüvvələrinin şğalı altında qaldı, viran qoyuldu, mədəniyyəti, tarixi, ekologiyası, maddi-mədəni nə varlığı varsa hamısı dağıdıldı, ərazilər minalanaraq mina zibilliyinə çavrildi, milyardlarla zərər vuruldu.
Azərbaycan məhz bu porsseslə barışmadığı üçün Ermənistanla 44 günlük müharibə apardı və müharibə nəticəsində qarşı tərəf Rusiyanın vasitəçiliyi ilə məğlubiyyəti qəbul etdi, bəzi işğalda olan əraziləri də qısa müddətdə tərk etdi. Bütün bunlar 10 noyabır tarixli birgə razilaşdırdıqları sənədlə “bəyanatla” oldu.
Son günlər Ermənistan məsələnin fokusunu dəyişib, bütün diqqətləri Azərbaycanın içərisinə yönəldib. Azərbaycan da bilərəkdən ya da bilməyərəkdən bu süni gündəmin dalınca gedir və böyük rəsmi görmək istəmir.
Laçın yolunun bağlanmasının səbəbi Ağdam yolunun açılması deyil və olmamamlıdır. Ağdam yolu məsələsi ilə Laçın yolu bir-birinə alternativ ola bilməz. Laçın yolunun bağlanmasının iki önəmli səbəbi var:
1. Rus Sülhməramlıların yerləşdiyi ərazidə 10 Noyabr bəyanatının şərtlərinə baxmayaraq silahlı erməni birləşmələrinin mövcud olması və günü-gündən həm silahlanma, həm də yeni mevzilər tutma cəhdləri, təxribatlar törətmələridir. Bu prossesə Laçın yolu ilə sistemli dəstək verilirdi və Laçın keçən il təhvil alınanda orada bastırılan 2021-ci il Ermənistan istehsalı minalar bunu açıq təsdiqləyən faktlardandır. Ayrıca, Ermənistandan olan gənclər bu yolla Azərbaycanın suveren ərazisində Azərbaycanın razılığı olmadan hərbi xidmət keçməyə gəlirdi-əvvəl olduğu kimi. (Qeyd: Ermənistan da bu müddətdə boş durmur, sürətlə Hindistandan, İrandan, Rusiyadan və böyük ehtimalla qərbdə olan dostlarından silahlarını, cəbhanələrini yeniləməklə, yeni revanşist müdaxiləyə hazırlaşmaqdadır);
2. İkinci daha önəmli səbəb yenə 10 noyabr bəynatında olan və hələ də açılmayan Zəngəzur yolu və digər qərb ərazilərini Naxçıvanla birləşdirən alternativ yolların açılmaması və hətta açılmasının üfiqdə görünməməsidir.
Müzakirələrin Laçın-Ağdam müzakirəsinə yönəlməsi əslində hansı ciddi problemlər yaradır:
- Ermənisanın, erməni lobbisinin və Qarabağda yaşayan erməni əsilli şəxslərin yaratdıqları süni gündəmin dalınca gedərək Laçın yoluna alternativin Ağdam yolu olması məsələsi əsas Naxçıvanla (o cümlədən Türkiyə ilə) Zəngəzurdan quru yolun (yolların) bərpasını gündəmdən çıxarır;
- Erməni silahlı birləşmələrinin Azərbaycan ərazisində qanunsuz mövcud olmasını və yaxın təhlükə saçdığını unutdurur və çıxarılmasını gündəmdə geri plana atır;
-10 noyabr bəyanatında göstərilən şəkildə bölgədən (Xankəndi, Kərkicahan, Xocalı, Ağdərə, Xocavənt, Əskəran və s. yaşayış yerlərindən) didərgin düşən məcburi köçkünlərin bölgəyə BMT nəzarətində (10 noyabr bəyanatındakı şərt) geri qaytarılması məsələsinin üzərindən sükutla keçməyə səbəb olur;
- Azərbaycanın yeraltı və yerüstü sərvətlərini 30 il qanunsuz və vəhşicə istismar edərək, habelə mədəni, mənəvi, maddi miraslarını yox edərək, 1 milyonadək insanın məskunlaşdığı bütün yaşayış yerlərinin, evələrin, ictimai qurğuların, obyektlərin, infrastrukturun məhv edərək vurulan milyardlarla dollar zərərin kompensasiya edilməsi məsələsini geri plana atır;
Ağdam yolu ermənilər üçün yox, Rus sülhmərmlıların lojistik (sadəcə qida və Müqavilədə nəzərdə tutulan həcmdə avadanlıq) istifadəsi üçün tək yol olmalıdır. Rus Sülhməramlılarının Azərbaycanın içərisində olan bir ərazidə xidmət etməsi üçün istifadə edəcəyi yol, Azərbaycanın təklif etdiyi və rəsmi xarakterinə, həcminə, mahiyyətinə nəzarət etdiyi yol olmalıdır - Rəsmi girişi Azərbaycan gömrük orqanlarına və rəsmi qurumlarına bəyan edilən mal və avadanlıqlar yalnız bu ərazidən keçə bilməlidir.
Laçın yoluna gəldikdə, bu yol Naxçıvanla qurulacaq körpü açılmayanadək açılmamamlı, 10 noyabr müqaviləsinin şərti kimi bir paket şəklində həll olmalıdır. Azərbaycan 3 il ərzində təktərəfli xoşniyyət göstərib bu yolun istifadəsini tək-tərəfli açıq tutub. 3 il yetərli idi ki, Ermənistan da öz öhdəliyini icra etsin və Zəngəzur yolunu açsın. Bu yol açıldıqdan sonra, iki müstəqil və suveren dövlətin daxili hüquqlarına uyğun həmin yollar istifadə edilə bilər- qarşılıqlılıq prinsipi əsasında.
Rəsmi qurumlar və şəxslər bu yazılanlara diqqət etməli, problemin həllinə bu aspektdən yanaşmalıdırlar.
MİA.AZ
QULU AĞSƏSDƏN YENİ ŞEİR - "Canım Vətən..."
Azercell-in dəstəyi ilə daha bir “İnformatika Düşərgəsi” baş tutub
MSK: daha 10 partiyanın səlahiyyətli nümayəndələri qeydə alınıb
"Xəbər bizi son dərəcə sarsıtdı" - İlham Əliyev
Xaçmazın polis rəisi təqaüdə göndərildi - Yeni təyinat
Leyla Əliyeva Keniya prezidenti ilə görüşüb - FOTOLAR
Şuşa şəhərinə nöbəti köç olub
Azərbaycanla Rusiya arasında “Şimal-Cənub”la tranzit yükdaşımalarına dair saziş imzalanıb - DETALLAR + FOTO
Fidan Almaniya XİN başçısı ilə görüşdə Bakı ilə İrəvan arasındakı müzakirədən danışdı: "Hər kəs tərəfsiz şəkildə..."
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
ABŞ HTŞ liderinin başına qoyduğu pul mükafatıni geri çəkdi - Colani "qara siyahı"dan çıxarıldı
Viktor Orban: “Atəşkəslə bağlı Rusiyanı razı saldıq” - "İndi əsas məsələ Trampın başına bir iş gəlməməsidir”
Prezident İlham Əliyev Ərdoğana məktub göndərib - MƏTN
Professorun meyiti çaydan tapılıb - Xanımı araşdırma tələıb edir
İran vətəndaşı Azərbaycanda saxlanıldı - VİDEO
“Nar” və “NETTY” ölkənin ən yaxşı rəqəmsal təşəbbüslərini mükafatlandırdı - FOTOLAR
Mədəniyyət Nazirliyinin vəzifəli şəxsi cərimələnib
Dövlət Su Ehtiyatları Agentliyində qanunsuzluqlar üzə çıxdı - Rəsmi yoxlama materialları yayıldı
Hərbçimiz şərti sərhəddə minaya düşüb - MN açıqladı
Təhsil Tələbə Krediti Fondunda milyonluq nöqsanlar üzə çıxdı - PALATA YOXLAMA FAKTLARINI AÇIQLADI
Ölkə tarixində ilk nudist film nümayişi çılpaq izlənilib - FOTO
Güclü külək olacaq- Xəbərdarlıq
Çin Xalq Respublikasının sədri İlham Əliyevə məktub göndərdi - MƏTN
BU SƏFİRLƏR GERİ ÇAĞIRILDI - Yeni təyinatlar (SİYAHI, FOTO)
Konfrans Liqasında püşkatma: rəqiblər bəlli oldu
Qulu Məhərrəmliyə Prezidentin fərdi təqaüdü verilib - Sərəncam
Prezident Yaşar Əliyevi yeni vəzifəyə təyin etdi - Sərəncam
İlham Əliyev “Tibbi sığorta haqqında” qanuna dəyişikliyi təsdiqləyib
Ali Məhkəmənin Plenumunun növbəti iclası: nələr müzakirə olunub?
Prezident təsdiqlədi: onların birdəfəlik müavinət məbləği artırılıb
"Miss Azerbaijan 2019"un qalibinin yeni fotosu gündəm oldu - FOTO
Hakan Fidan Suriyaya gedir: "Yeni administrasiya tək buraxılmayacaq"
Deputat Könül Nurullayeva sədri vəzifəsinə seçilib
Pentaqon rəsmisi: "Suriyada 2 min hərbçimiz var"
173 tələbənin təhsil kreditinin tam yarısı bağışlanıb
Qəzzada ölənlərin sayı artıb
Xalq rəssamı Tofiq Ağababayev vəfat edib (Yenilənib)
Xaricə çıxarılan daha 41,3 milyon dollar Azərbaycana qaytarılıb
Komitə sədri generalın oğlunu vəzifədən çıxarıb
Tiktoker Aybənizlə Xaliq arasında qalmaqal böyüyür
Deputat: "İki uşağı olanlar da hərbi xidmətə çağırılmamalıdır"
Milli Məclisin növbəti plenar iclasının vaxtı bəlli olub