"Laçın yolunun bağlanmasının iki önəmli səbəbi var" - Ələsgər Məmmədli yazır
31-08-2023 [16:21]
Ələsgər MƏMMƏDLİ
Hüquqşünas
***
Azərbaycan əraziləri 30 il Ermənistan silahlı qüvvələrinin şğalı altında qaldı, viran qoyuldu, mədəniyyəti, tarixi, ekologiyası, maddi-mədəni nə varlığı varsa hamısı dağıdıldı, ərazilər minalanaraq mina zibilliyinə çavrildi, milyardlarla zərər vuruldu.
Azərbaycan məhz bu porsseslə barışmadığı üçün Ermənistanla 44 günlük müharibə apardı və müharibə nəticəsində qarşı tərəf Rusiyanın vasitəçiliyi ilə məğlubiyyəti qəbul etdi, bəzi işğalda olan əraziləri də qısa müddətdə tərk etdi. Bütün bunlar 10 noyabır tarixli birgə razilaşdırdıqları sənədlə “bəyanatla” oldu.
Son günlər Ermənistan məsələnin fokusunu dəyişib, bütün diqqətləri Azərbaycanın içərisinə yönəldib. Azərbaycan da bilərəkdən ya da bilməyərəkdən bu süni gündəmin dalınca gedir və böyük rəsmi görmək istəmir.
Laçın yolunun bağlanmasının səbəbi Ağdam yolunun açılması deyil və olmamamlıdır. Ağdam yolu məsələsi ilə Laçın yolu bir-birinə alternativ ola bilməz. Laçın yolunun bağlanmasının iki önəmli səbəbi var:
1. Rus Sülhməramlıların yerləşdiyi ərazidə 10 Noyabr bəyanatının şərtlərinə baxmayaraq silahlı erməni birləşmələrinin mövcud olması və günü-gündən həm silahlanma, həm də yeni mevzilər tutma cəhdləri, təxribatlar törətmələridir. Bu prossesə Laçın yolu ilə sistemli dəstək verilirdi və Laçın keçən il təhvil alınanda orada bastırılan 2021-ci il Ermənistan istehsalı minalar bunu açıq təsdiqləyən faktlardandır. Ayrıca, Ermənistandan olan gənclər bu yolla Azərbaycanın suveren ərazisində Azərbaycanın razılığı olmadan hərbi xidmət keçməyə gəlirdi-əvvəl olduğu kimi. (Qeyd: Ermənistan da bu müddətdə boş durmur, sürətlə Hindistandan, İrandan, Rusiyadan və böyük ehtimalla qərbdə olan dostlarından silahlarını, cəbhanələrini yeniləməklə, yeni revanşist müdaxiləyə hazırlaşmaqdadır);
2. İkinci daha önəmli səbəb yenə 10 noyabr bəynatında olan və hələ də açılmayan Zəngəzur yolu və digər qərb ərazilərini Naxçıvanla birləşdirən alternativ yolların açılmaması və hətta açılmasının üfiqdə görünməməsidir.
Müzakirələrin Laçın-Ağdam müzakirəsinə yönəlməsi əslində hansı ciddi problemlər yaradır:
- Ermənisanın, erməni lobbisinin və Qarabağda yaşayan erməni əsilli şəxslərin yaratdıqları süni gündəmin dalınca gedərək Laçın yoluna alternativin Ağdam yolu olması məsələsi əsas Naxçıvanla (o cümlədən Türkiyə ilə) Zəngəzurdan quru yolun (yolların) bərpasını gündəmdən çıxarır;
- Erməni silahlı birləşmələrinin Azərbaycan ərazisində qanunsuz mövcud olmasını və yaxın təhlükə saçdığını unutdurur və çıxarılmasını gündəmdə geri plana atır;
-10 noyabr bəyanatında göstərilən şəkildə bölgədən (Xankəndi, Kərkicahan, Xocalı, Ağdərə, Xocavənt, Əskəran və s. yaşayış yerlərindən) didərgin düşən məcburi köçkünlərin bölgəyə BMT nəzarətində (10 noyabr bəyanatındakı şərt) geri qaytarılması məsələsinin üzərindən sükutla keçməyə səbəb olur;
- Azərbaycanın yeraltı və yerüstü sərvətlərini 30 il qanunsuz və vəhşicə istismar edərək, habelə mədəni, mənəvi, maddi miraslarını yox edərək, 1 milyonadək insanın məskunlaşdığı bütün yaşayış yerlərinin, evələrin, ictimai qurğuların, obyektlərin, infrastrukturun məhv edərək vurulan milyardlarla dollar zərərin kompensasiya edilməsi məsələsini geri plana atır;
Ağdam yolu ermənilər üçün yox, Rus sülhmərmlıların lojistik (sadəcə qida və Müqavilədə nəzərdə tutulan həcmdə avadanlıq) istifadəsi üçün tək yol olmalıdır. Rus Sülhməramlılarının Azərbaycanın içərisində olan bir ərazidə xidmət etməsi üçün istifadə edəcəyi yol, Azərbaycanın təklif etdiyi və rəsmi xarakterinə, həcminə, mahiyyətinə nəzarət etdiyi yol olmalıdır - Rəsmi girişi Azərbaycan gömrük orqanlarına və rəsmi qurumlarına bəyan edilən mal və avadanlıqlar yalnız bu ərazidən keçə bilməlidir.
Laçın yoluna gəldikdə, bu yol Naxçıvanla qurulacaq körpü açılmayanadək açılmamamlı, 10 noyabr müqaviləsinin şərti kimi bir paket şəklində həll olmalıdır. Azərbaycan 3 il ərzində təktərəfli xoşniyyət göstərib bu yolun istifadəsini tək-tərəfli açıq tutub. 3 il yetərli idi ki, Ermənistan da öz öhdəliyini icra etsin və Zəngəzur yolunu açsın. Bu yol açıldıqdan sonra, iki müstəqil və suveren dövlətin daxili hüquqlarına uyğun həmin yollar istifadə edilə bilər- qarşılıqlılıq prinsipi əsasında.
Rəsmi qurumlar və şəxslər bu yazılanlara diqqət etməli, problemin həllinə bu aspektdən yanaşmalıdırlar.
MİA.AZ
"Qızın qəza törədib" adıyla 88 yaşlı qadını aldadan şəxs qandallandı
XİN-dən Paşinyanın iddialarına cavab geçikmədi
İlham Əliyev İspaniya Kralına məktub göndərib - MƏTN
Niderland Azərbaycana qarşı daha iki qətnamə qəbul edib - Rəsmi Bakıdan sərt reaksiya
Azərbaycan neftinin qiyməti 81 dollara çatır
Tovuzda avtomobil qaçıran keçmiş məhkum tutulub
Xəzər dənizində zəlzələ olub
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
Mesut Özil "Qarabağ"ın bazasında - VİDEO
Arkadi Gukasyan, Bako Sahakyan, Davit Babayan, David İşxanyan və... - Onlar barədə yeni qərar çıxarıldı
Serbiya lideri: "Ərdoğan ailəmdən kim xəstələnsə, dərhal zəng edər..." - "Türkiyə Balkanlarda ən böyük gücə sahibdir"
Bakı şəhər Mənzil-Kommunal Təsərrüfatı Departamentinin daha bir tenderi ləğv edilib
Sahibə Qafarova Özbəkistan Ali Məclis Senatının sədri ilə görüşüb
Növbəti 4 gün ərzində havanın temperaturu 5-10 dərəcə enəcək
Qəzza yenidən vurulub - 21 fələstinli həlak olub
İcra başçısının xanım müavininin vəzifədən azad olunma səbəbi bilindi - Cinayət işi açılıb
Türkiyə ilə Serbiya arasında 11 yeni sənəd imzalanıb
Sabiq baş həkim azadlığa buraxıldı
“Zirə” – “Araz-Naxçıvan” oyununun vaxtı açıqlandı
Dövlət Komitəsinə səlahiyyət verildi - Hökumətdən qərar
Lavrovdan İsrailə xəbərdarlıq: "Əgər İrandakı nüvə obyektlərinə zərbə olarsa..." - Rusiya XİN başçısı "Yaponiya dərsini unudub" dedi
Sənətçilər şikayət elədi, nazirlik araşdırmaya başladı - Qalmaqal
Kamal Kılıçdaroğlu: "Yox, prezidentliyə daha namizəd olmayacam"
Leyla və Arzu Əliyevalar Qəbələdə gənclərin ekoloji düşərgəsinin qonağı olub - FOTOLAR
Almaniya kansleri Türkiyəyə gəlir
Naftalan İcra Hakimiyyətinə xəbərdarlıq olunub - 349 minlik qalmaqal
AFFA İntizam Komitəsi daha üç komandaya texniki məğlubiyyət verib
Deputat: "Bələdiyyələrin əksəriyyətinin dövlətə borcu var və ya hesabları bağlıdır"
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
PUTİN AŞQABADDA MÜHÜM MESAJ VERDİ: "Yeni dünya nizamı və güc mərkəzləri formalaşır"
ÖLKƏYƏ QAYTARILMAYAN XARİCİ VALYUTALAR... - Əli Əsədov rəsmiləri topladı, yei tapşırıqlar verdi
Rusiya üçün ən ağır ay: hər ay 30 min əsgər toplanır, döyüşlərdə ölüm çoxalıb - Ukrayna itkilərini ABŞ-dan gizlədir
"...bu, informasiya təhlükəsizliyi üçün yeni texnoloji təhdidlərə də səbəb olur" - Əhməd İsmayılov
BDU-nun 18 tələbəsi dönərdən zəhərlənib - ADLAR (Yenilənib)
Pentaqon rəhbəri NATO-nun baş katibi ilə telefonla danışıb - Ukrayna və Yaxın Şərqdəki vəziyyət müzakirə olunub
Gəncə və Goranboyda dövlət əmlakları hərraca çıxarıldı
Ərdoğan Serbiyada - FOTOLAR