jpg-1756373996.jpg)
NEFT HASİLATIMIZ NECƏ DÜŞÜR? - Təhlil
24-03-2021 [13:12]
Məhməmməd TALIBLI,
İqtisadçı
***
İkinci Dünya müharibəsi ərəfəsində Azərbaycanda neft istehsalı 23 milyon ton idi. 1949-cu ildən sonra dəniz yataqlarının istismarına başlanması çıxarılan neftin həcmini artırsa da, ümumilikdə 1960-cı illərdən etibarən ölkədə çıxardılan neftin həcmindəki ilbəil azalmalar müşahidə edilməkdə idi.
Mütəxəssislərin proqnozlarına görə, Azərbaycanda 1 milyard tondan çox neft və 800 milyard kubmetr qaz ehtiyatı qalmaqdadır. Son 150 ildə isə ölkəmizin ərazisində 1 milyard 325 milyon ton neft istismar olunub. Gəlin son illərdəki neft hasilatının səviyyəsinə diqqət edək.
Azərbaycanda neft hasilatı:
2008-ci ildə 44,4 mln. ton
2009-da 50,4 mln. ton,
2010-cu ildə 50,8 mln.ton
2011-ci ildə 45,6 mln.ton
2012-ci ildə 43,4 mln ton
2013-cü ildə 43,5 mln. ton
2014-cü ildə 42 mln. ton
2015-ci ildə 41,6 mln. ton
2016-cı ildə 41 mln. ton
2017-ci il 38,7 mln.ton
2018-ci ildə 38,8 mln.ton
2019-ci ildə 37,5 mln. ton
Son 20 ildə əsas trendlərə diqqət edək. 1998-ci ildə neft hasilatı 11,4 milyon ton olmuşdusa, 2009-cu ildə bu rəqəm 50 mln. tona qalxıb. Son 10 ildə neft hasilatının 2009-cu ildə 50,4 mln. tondan 2019-cu ildə 37,5 mln. tona qədər üzüaşağı enişdə 13 mln. ton azalma baş verib. Deməli, son 10 ildə mövcud eniş həddi hətta 1998-ci ildəki ümumi hasilatdan çox olub.
Dövlət büdcəmiz bundan nə qədər faydalana bilib, sualına aydınlıq gətirmək üçün bir neçə il üzrə 1 barel üçün neftin qiymət həddinə diqqət yetirmək kifayətdir. Neftin dövlət büdcəsində qiyməti 2009-cu ildə 75 dollar, 2010-cu ildə 45 dollar, 2011-ci ildə 80 dollar, 2012-ci ildə 80 dollar, 2013-cü ildə 100 dollar götürülüb. Son illərdə neft qiymətlərinin OPEK-in iddia etdiyi 60-80 dollarlıq zolağa yaxınlaşmaması onu deməyə əsas verir ki, bahalı neft qiymətləri də geridə qalıb.
Hər iki kontekstdə(həm hasilat, həm də qiymət) baxımından qiymətləndirəndə məlum olur ki, biz optimist olmağa qətiyyən haqq etmirik. Çünki iqtisadiyyatımız üçün çox mühüm olan 2 əlverişli pozisiyada vəziyyətimız dalana dirənib. Bir tərəfdən neft hasilatındakı kəskin eniş zolağına daxil olmağımızla, digər tərəfdənsə dünyada neftin konyuktur qiymət səviyyəsinin aşağı düşməsi ilə.
Mənfiyə doğru bu cür dəyişmə həddi bizi çox dərindən düşündürməlidir.
MİA.AZ
jpg-1583250709.jpg)
SON XƏBƏRLƏR
NATO: "Biz Rusiyaya etibar edə bilmərik"
Meyxanaçı Namiq Qaraçuxurlu və qardaşı oğlu niyə saxlanılıb? - Rusiyadan daha bir ikrah doğuran hərəkət
TFF prezidenti: ""Qalatasaray" bu etapı keçəcək gücə sahibdir"
"Vəzifədən getməyəcəm" deyən FED-in üzvü Donald Trampa qarşı iddia qaldırdı - ABŞ tarixində bir ilk yaşanır
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
“Miray” ləqəbli tiktoker saxlanıldı
Ərdoğanın "qılınc" xəbərdarlığı, nazirin "ordumuz hazırdır, 7/24 gözləyir" mesajı... - Türk ordusu böyük əməliyyat anonsu verdi
Bakıda ermənilərin cinayət işi üzrə məhkəmə işi - Qukasyan və Harutyunyanın ifadələri dinlənilib (Yenilənib)
Hakan Fidan ABŞ dövlət katibi ilə telefonda danışıb
ÇL-in PÜŞKÜ ATILDI - "Qarabağ"ın bəxtinə çox çətin rəqiblər düşdü
Gəncədə daha bir bıçaqlanma hadisəsi olub
Məmmədalı Ağayevi Moskvada saxlayıblar
Kiyevdə Azərbaycan səfirliyinin pəncərələri qırılıb, damda çatlar əmələ gəlib - XİN Rusiyanın hücumu ilə bağlı məlumat yaydı
Karlos Soler "Real Sosiedad"a keçir
"Gündəlik, həftəlik, altı aylıq və illik gediş biletləri təsis olunmalıdır" - Partiya sədrindən gediş haqları ilə bağlı xəbərlərə maraqlı reaksiya
Netanyahunun qəfil həmləsi və Ankaranın artan qəzəbi: rəsmi Bakı hansı addımı atacaq? - TƏHLİL
13 yaşlı qıza 30-dan çox kişi təcavüz edib - Kəmalə Ağazadə şok iddianı təsdiqlədi, "saxlanılanlar var" dedi (YENİLƏNİB)
“Meydan TV”nin əməkdaşlarına 8 maddə ilə ittiham verilib
Abşeronda 54 yaşlı kişini öldürüblər
Ərdoğan Şahbaz Şəriflə müzakirə aparıb
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
Ərdoğan Zelenski ilə telefonda danışdı - Nələr müzakirə olunub?
BŞTİ əməkdaşı başsız məktəbin dağınıq binası ilə bağlı tələb qoyub - "Təhsil Nazirliyində də tualetin qapısı yoxdur?" - FOTOLAR
Belaruslu nazir İstanbulda yoxa çıxıb - Axtarış başlayıb
"Sivasspor" oyunçusu ilə yollarını ayırıb
Bakıda 15 mənzilin sakininə müvəqqəti kirayə pulu veriləcək
Sabiq komitə sədrinin qızı vəzifədən azad olunub - Açıqlama
Teleaparıcı "Azəriqaz"a səsləndi: "Bu, nə məntiqdir? Kartlarınız işləmirsə..." - FOTO
Bakıda ictimai nəqliyyatda gedişhaqqı artırılacaq? - Açıqlama
Babək Quliyev UEFA-dan təyinat alıb
Prezident İlham Əliyev fərman imzalayıb - Dəyişiklik
Təhsil krediti üçün müraciətlər başlanıb
Prezident İlham Əliyev Avropa İttifaqının xüsusi nümayəndəsini qəbul etdi - Nələr müzakirə olunb?
Beynəlxalq axtarışda olan 9 İŞİD üzvü tutulub - İstanbulda
"Olimpik Marsel" Dani Sebalyosu heyətinə qatır
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
"Hakimiyyət baxır, məni tanıyır" - Kəramət
Həkim barışıq üçün alimin ailəsinə 40 min təklif edib - Məhkəmə işi
"Açıq-saçıq geyinmisən, səni müayinə etmirəm" deyən həkim... - Türkiyədə daha bir maraqlı olay
Kenni Arroyo yeni klub axtarır
Daha bir ölkə ABŞ-a poçt göndərişlərini dayandırıb