ERMƏNİSTAN 1991-Cİ İLDƏN NEÇƏ DƏFƏ ATƏŞKƏS SAZİŞİNİ POZUB? - Gündəmdə ATƏT-lə bağlı iki variant var
15-10-2020 [11:36]
Professor Kürşad Zorlu,
“Habertürk”, Türkiyə, 12 oktyabr 2020-ci il
***
Moskvada razılıq əldə olunduğu açıqlanan atəşkəs çağırışına Ermənistanın əməl etməyəcəyi məlum idi. Mülki şəxsləri hədəf alan son hücumlar isə masa üçün meydan şərtlərini dəyişdirməyə və proqnozlaşdırılan kontekstdən çıxarmağa yönəlik alçaq bir ssenaridir.
Qarabağdakı döyüşlər 1994-cü ildə Bişkekdə əldə edilən atəşkəsdən bugünədək ilk dəfədir ki, bu qədər yüksək intensivliyə çatmışdır.
Baxın, görün, həmin dövrdə də atəşkəs eynilə bu gün olduğu kimi, necə işğala çevrilmişdir?
İlk dəfə 23 sentyabr 1991-ci ildə Boris Yeltsin və Nazarbayev bölgəyə səfər edir. Rusiyanın cənubundakı Jeleznovodsk şəhərində sülh danışıqları başlayır. Yeltsin və Nazarbayevin zaminliyində ilk atəşkəs anlaşması əldə edilir. Ermənistan lazım olan addımları atmır. Azərbaycan bölgəyə müşahidəçiləri dəvət edir. Ermənistan bu məqsədlə gələn helikopteri vurur və kimsə sağ qurtula bilmir (20 noyabr 1991, Qarakənd faciəsi – tərc.).
1992-ci ilin fevralında İran Xarici işlər naziri Əli Əkbər Vilayəti tərəflər arasında vasitəçilik etmək məqsədilə bölgəyə səfər edir. Atəşkəsin əldə edilməsi üçün işlərin aparıldığı dövrdə Xocalı soyqırımını həyata keçirirlər.
8 may 1992-ci il tarixdə Tehranda 8 maddəlik bir anlaşma imzalanır. Lakin Ermənistan ordusu eyni gündə Şuşanı, 17 mayda isə Laçını işğal edir.
26 avqust 1992-ci ildə Qazaxıstan Prezidenti Nazarbayev atəşkəs üçün yeni bir təşəbbüs göstərir. 27 avqust 1992-ci ildə Azərbaycan, Ermənistan və Qazaxıstan Xarici işlər nazirləri arasında Alma-Ata bəyanatı imzalanır. Ancaq Ermənistan qısa bir müddətdən sonra bu bəyanatı tanımadığını açıqlayır.
Əslində, bu gün də etmək istədikləri öncə Azərbaycanın irəliləyişini durdurmaq, sonra da de-fakto durum yaradıb torpaq itkilərini ən aşağı səviyyəyə endirməkdir. Doğrusu, bunu daha öncə də, Dağlıq Qarabağın statusunu ayrıca dəyərləndirməyi və onu əhatə edən rayonların qaytarılmasını nəzərdə tutan anlaşma layihəsini bir neçə dəfə rədd edərək, sınaqdan çıxarmışlar. Hədəfləri işğal olunmuş Dağlıq Qarabağın tanınmasını təmin etməkdir. Atəşkəsin əldə edilməsindən həmən öncə bəzi ABŞ konqresmenləri vasitəsilə Konqresə tanınma üçün müraciət etmişlər.
Bu gün ATƏT-in Minsk qrupunun həmsədrlik sistemi mövcud halı ilə öz funksiyasını və etibarını böyük ölçüdə sarsıtmışdır. Ümumiyyətlə, həmsədrlik institutunun yaradılmasında məqsəd Minsk qrupunun digər üzvlərini təsirsiz hala gətirmək idi.
Əgər indi, həqiqətən, bir müzakirənin başladılması istənilirsə, Türkiyə və Azərbaycan iki alternativi önə çıxarmalıdır.
Birinci alternativ, Minsk qrupunu təşkil edən bütün üzvlərin bərabər şərtlərdə prosesə daxil edilməsi, ya da Türkiyə ilə yeni bir ölkənin (Finlandiya təklif edilə bilər) həmsədrlərə əlavə edilməsidir.
İkinci alternativ isə Minsk qrupundan kənarda daha etibarlı bir vasitəçilik mexanizminin yaradılmasıdır.
Əks təqdirdə, mövcud oriyentasiya bölgəni uçurumun kənarına aparacaqdır.
Tərcümə Strateq.az-ındır
SON XƏBƏRLƏR
İran Qarabağla bağlı həll planı hazırlayıb - XİN başçısı "bu gün və ya sabah layihə açıqlanacaq" dedi
Bərdədə həlak olanların sayı artdı - ADLAR
Prokurorluq Bərdədə həlak olanların adlarını açıqladı
Pompeo Azərbaycan Prezidenti ilə telefonla danışıb - Qarabağdakı vəziyyətlə bağlı müzakirə aparılıb
Hikmət Hacıyev: “Ermənistan mülki insanları öldürərək müharibə cinayətləri törədir”
Düşmən Goranboy, Tərtər və Bərdə rayonları atəşə tutur - MN açıqladı
Ermənistan Bərdəni atəşə tutdu: "3 mülki şəxs ölüb, 10 nəfər yaralanıb, aralarında azyaşlı və qadınlar da var”
Qubada yaşayış yerini tərk edən COVID-19 xəstəsi saxlanılıb
Ermənista Bərdəyə raket atdı - Həlak olan və yaralılar var
Dollar neçəyə olacaq? – Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
"Azərbaycanda devalvasiya mümkünsüzdür" - Vüsal Qasımlı
Mərkəz rəhbəri: "Heç bir boykot və sanksiya Türkiyənin iqtisadiyyatına təsir edə bilməz"
XİN Pakistana başsağlığı verdi: "Xəbər bizi çox kədərləndirib"
Ceyhun Bayramov Rusiya mediasına danışdı: "Ermənistan beynəlxalq hüququ kobud şəkildə pozub"
Hikmət Hacıyev: "Ermənistan humanitar atəşkəsdən istifadə edərək yeni hücumlara hazırlaşmaq istəyir"
"Ermənistanın PKK silahlılarından istifadə etdikləri barədə məlumatlarımız var" - Hikmət Hacıyev “Al Jazeera” kanalına danışdı
Vəfat edəcəyini öncədən bilən Asəf Zeynallı: "O əsəri divardan kağıza köçürün, qoymayın divarda qalsın”
“Ermənistan jurnalistlərə hücum edir!” - XİN-dən “Euronews”un çəkiliş qrupuna hücumla bağlı açıqlama
AFFA bu klub və oyunçuları cəzalandırdı
İranda daha 6968 nəfərdə koronavirus aşkarlandı
İranın Azərbaycandakı səfiri Mətbuat Şurasında: “Çox şadıq ki, Azərbaycanın İranla sərhəd rayonları işğaldan azad olunub”
"“WhatsApp”da istifadəçiləri “tələ”yə salmaq məqsədilə..." - Nazirlikdən xəbərdarlıq
İslamiadanın qalibi: "Qubadlıya getməyi çox istəyirik"
Kamran Əliyev Özbəkistan səfiri ilə görüşüb
İran XİN başçısının müavini Qarabağla bağlı 4 ölkəyə səfər edəcək
Azərbaycanda daha 663 nəfər koronavirusa yoluxub, 9 nəfər vəfat edib - Qərargah son məlumatı yaydı
Hacıqabulda 15 yaşlı atlını yük avtomobili vurub
Ermənistan Əks-kəşfiyyat idarəsinin rəisi işdən azad edilib
Ermənilər Azərbaycanı dəstəkləyən fransalı deputatı ölümlə hədələyir
MHP lideri: "Qarabağda atəşkəs aldatmadır, başqatmadır" - "Vətən torpaqları sonuna qədər mübarizə ilə alınacaq"
Putinin sözçüsündən Türkiyənin Qarabağla bağlı danışıqlarda yer alacağı barədə suala cavab: "Bu, döyüşən tərəflərin mövqeyindən asılıdır"
Meksika körfəzində neft hasilatı qismən dayandırılıb
Rusiya COVID-19 əleyhinə növbəti peyvəndin istehsalına başlayıb
Çində neft hasilatı artıb - Statistika
Azərbaycan milli komandasının Sloveniya yığması ilə yoldaşlıq oyununun tarixi dəyişdirilib
Müdafiə Nazirliyi və Sərhəd Xidməti birgə bəyanat yaydı: "Azərbaycan təhdid təşkil edən istənilən hədəfləri məhv etmə hüququna malikdir"
Azərbaycanlılar Britaniyanın Baş Nazirinin ofisinin qarşısında icazəli aksiya keçirib
Sabahın hava proqnozu açıqlandı
Azərbaycanlılar Trampın seçki kampaniyasında: bir qrup soydaşımız diqqəti erməni təxribatlarına çəkib - FOTOLAR
Banklarda dollara tələb azalıb