ERMƏNİSTAN 1991-Cİ İLDƏN NEÇƏ DƏFƏ ATƏŞKƏS SAZİŞİNİ POZUB? - Gündəmdə ATƏT-lə bağlı iki variant var
15-10-2020 [11:36]
Professor Kürşad Zorlu,
“Habertürk”, Türkiyə, 12 oktyabr 2020-ci il
***
Moskvada razılıq əldə olunduğu açıqlanan atəşkəs çağırışına Ermənistanın əməl etməyəcəyi məlum idi. Mülki şəxsləri hədəf alan son hücumlar isə masa üçün meydan şərtlərini dəyişdirməyə və proqnozlaşdırılan kontekstdən çıxarmağa yönəlik alçaq bir ssenaridir.
Qarabağdakı döyüşlər 1994-cü ildə Bişkekdə əldə edilən atəşkəsdən bugünədək ilk dəfədir ki, bu qədər yüksək intensivliyə çatmışdır.
Baxın, görün, həmin dövrdə də atəşkəs eynilə bu gün olduğu kimi, necə işğala çevrilmişdir?
İlk dəfə 23 sentyabr 1991-ci ildə Boris Yeltsin və Nazarbayev bölgəyə səfər edir. Rusiyanın cənubundakı Jeleznovodsk şəhərində sülh danışıqları başlayır. Yeltsin və Nazarbayevin zaminliyində ilk atəşkəs anlaşması əldə edilir. Ermənistan lazım olan addımları atmır. Azərbaycan bölgəyə müşahidəçiləri dəvət edir. Ermənistan bu məqsədlə gələn helikopteri vurur və kimsə sağ qurtula bilmir (20 noyabr 1991, Qarakənd faciəsi – tərc.).
1992-ci ilin fevralında İran Xarici işlər naziri Əli Əkbər Vilayəti tərəflər arasında vasitəçilik etmək məqsədilə bölgəyə səfər edir. Atəşkəsin əldə edilməsi üçün işlərin aparıldığı dövrdə Xocalı soyqırımını həyata keçirirlər.
8 may 1992-ci il tarixdə Tehranda 8 maddəlik bir anlaşma imzalanır. Lakin Ermənistan ordusu eyni gündə Şuşanı, 17 mayda isə Laçını işğal edir.
26 avqust 1992-ci ildə Qazaxıstan Prezidenti Nazarbayev atəşkəs üçün yeni bir təşəbbüs göstərir. 27 avqust 1992-ci ildə Azərbaycan, Ermənistan və Qazaxıstan Xarici işlər nazirləri arasında Alma-Ata bəyanatı imzalanır. Ancaq Ermənistan qısa bir müddətdən sonra bu bəyanatı tanımadığını açıqlayır.
Əslində, bu gün də etmək istədikləri öncə Azərbaycanın irəliləyişini durdurmaq, sonra da de-fakto durum yaradıb torpaq itkilərini ən aşağı səviyyəyə endirməkdir. Doğrusu, bunu daha öncə də, Dağlıq Qarabağın statusunu ayrıca dəyərləndirməyi və onu əhatə edən rayonların qaytarılmasını nəzərdə tutan anlaşma layihəsini bir neçə dəfə rədd edərək, sınaqdan çıxarmışlar. Hədəfləri işğal olunmuş Dağlıq Qarabağın tanınmasını təmin etməkdir. Atəşkəsin əldə edilməsindən həmən öncə bəzi ABŞ konqresmenləri vasitəsilə Konqresə tanınma üçün müraciət etmişlər.
Bu gün ATƏT-in Minsk qrupunun həmsədrlik sistemi mövcud halı ilə öz funksiyasını və etibarını böyük ölçüdə sarsıtmışdır. Ümumiyyətlə, həmsədrlik institutunun yaradılmasında məqsəd Minsk qrupunun digər üzvlərini təsirsiz hala gətirmək idi.
Əgər indi, həqiqətən, bir müzakirənin başladılması istənilirsə, Türkiyə və Azərbaycan iki alternativi önə çıxarmalıdır.
Birinci alternativ, Minsk qrupunu təşkil edən bütün üzvlərin bərabər şərtlərdə prosesə daxil edilməsi, ya da Türkiyə ilə yeni bir ölkənin (Finlandiya təklif edilə bilər) həmsədrlərə əlavə edilməsidir.
İkinci alternativ isə Minsk qrupundan kənarda daha etibarlı bir vasitəçilik mexanizminin yaradılmasıdır.
Əks təqdirdə, mövcud oriyentasiya bölgəni uçurumun kənarına aparacaqdır.
Tərcümə Strateq.az-ındır
"Təşkilat"ın "Kraliça"sı küçədə yarıçılpaq görüntüləndi - FOTO
FETÖ-nün çevriliş cəhdindən 9 il ötür
BMT-nin baş katibi: "Bu, yaxın tarixdə görünməmiş vəziyyətdir"
Panama sahillərində zəlzələ - 6,2 bal gücündə
Ermənilərin azərbaycanlılara işgəncə verməsi... - Videokadrlar məhkəmədə nümayiş etdirilib
Türkiyənin daha bir bölgəsində meşə yanğını başlayıb
Qəzzada son 24 saatdakı itki açıqlandı
Bakı və Abşeronda sabah qızmar diskomfort hava olacaq
Sabah 16 yaşayış məntəqəsində qaz olmayacaq
Rüfət Səfərovun məhkəməsində ittiham aktı elan olundu
Rasim Balayev Amaliya Pənahova ilə "Babək"dəki məşhur yataq səhnəsindən danışdı: "Yaxın bir dostum dedi ki, necə peşəkarsan"
Tiktoker Rəşad Abdullayev ev dustaqlığına buraxılıb
Nəsimi rayonunda “14 İyul 1969-cu il: Tərəqqi yolunun başlanğıcı ” adlı dəyirmi masa keçirilib - FOTOLAR
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
Hərbi prokurora müavini, Sumqayıta isə hərbi prokuror təyin edilib - Kamran Əliyevdən yeni əmrlər
Araz çayında bir nəfər boğulub
"Sumqayıt" daha bir futbolçu ilə müqaviləyə xitam verib
Prezident iki yeni milli park yaradıb - Sərəncam
AFFA-ya “Azərlotereya”dan daha bir kadr gəlir - Mətbuat katibi gedir, Cahangir Fərəcullayev dostunu yanına gətirir
Quşçuluq fabriki tullantıları hara axıdıb? - Xidmət tədbir gördü
"Dənizkənarı Bulvar İdarəsi”nin sabiq sədrinin məhkəməsi başlayıb
TRT-nin YANLIŞ, YOXSA MƏQSƏDLİ SÜJETİ: altında nə gizlənib? - TƏHLİL
37 ildir Yazıçılar Birliyinə sədrlik edən Anar: "3 il sonra gedəcəm, qoy sevinsinlər..."
Efirdə müğənnilərin sözü çəpləşdi - Mikrofonlar söndürüldü (VİDEO)
Xalq artisti Afaq Bəşirqızı: "Qızların geyimi... Əncir yarpağı ilə çölə çıxsalar, indikindən abırlıdır"
Deputat Milli Məclisdə məmurları qınadı: "...o zaman bu hüquq icra nümayəndəsindən niyə alınırdı?"
Vəhdət Partiyasında iclas: yeni media orqanı yaradılacaq və... - Daha nələr müzakirə olunub? - FOTO
Paşinyan Avropa İttifaqı rəsmiləri ilə görüşüb
Nərimanovda suşi belə iyrənc emalı müəssisəsində hazırlanırmış... - AQTA nöqsanları üzə çıxardı (FOTO)
Daha iki qanuna dəyişiklik təsdiqlənib
Sabah hava necə olacaq? - Açıqlama
Qəzzada daha 11 fələstinli həlak olub
“Xüsusi icra məmurları haqqında” yeni qanun lqəbul edilib
“Dövlət borcu haqqında” qanuna dəyişiklik olunub
QANUN DƏYİŞDİ: Media subyektləri Media Reyestrindən hansı hallarda çıxarılacaq? - Yeni qanun
KEÇMİŞ MƏZUNLAR PREZİDENTƏ MÜRACİƏT ETDİ: "Bizə kömək edin"
Müdafiə Nazirliyi: "Partlayış səsləri ilə əlaqədar əhalini təşvişə düşməməyə çağırır və...
Sərhəddə Rizman Həsənov 13 kq narkotiklə tutulub
Məşhur göz həkimi Cahid Şahbazova cinayət işi açılıb? - Açıqlama
Bakıda dana əti bahalaşıb - VİDEO