ERMƏNİSTAN 1991-Cİ İLDƏN NEÇƏ DƏFƏ ATƏŞKƏS SAZİŞİNİ POZUB? - Gündəmdə ATƏT-lə bağlı iki variant var
15-10-2020 [11:36]
Professor Kürşad Zorlu,
“Habertürk”, Türkiyə, 12 oktyabr 2020-ci il
***
Moskvada razılıq əldə olunduğu açıqlanan atəşkəs çağırışına Ermənistanın əməl etməyəcəyi məlum idi. Mülki şəxsləri hədəf alan son hücumlar isə masa üçün meydan şərtlərini dəyişdirməyə və proqnozlaşdırılan kontekstdən çıxarmağa yönəlik alçaq bir ssenaridir.
Qarabağdakı döyüşlər 1994-cü ildə Bişkekdə əldə edilən atəşkəsdən bugünədək ilk dəfədir ki, bu qədər yüksək intensivliyə çatmışdır.
Baxın, görün, həmin dövrdə də atəşkəs eynilə bu gün olduğu kimi, necə işğala çevrilmişdir?
İlk dəfə 23 sentyabr 1991-ci ildə Boris Yeltsin və Nazarbayev bölgəyə səfər edir. Rusiyanın cənubundakı Jeleznovodsk şəhərində sülh danışıqları başlayır. Yeltsin və Nazarbayevin zaminliyində ilk atəşkəs anlaşması əldə edilir. Ermənistan lazım olan addımları atmır. Azərbaycan bölgəyə müşahidəçiləri dəvət edir. Ermənistan bu məqsədlə gələn helikopteri vurur və kimsə sağ qurtula bilmir (20 noyabr 1991, Qarakənd faciəsi – tərc.).
1992-ci ilin fevralında İran Xarici işlər naziri Əli Əkbər Vilayəti tərəflər arasında vasitəçilik etmək məqsədilə bölgəyə səfər edir. Atəşkəsin əldə edilməsi üçün işlərin aparıldığı dövrdə Xocalı soyqırımını həyata keçirirlər.
8 may 1992-ci il tarixdə Tehranda 8 maddəlik bir anlaşma imzalanır. Lakin Ermənistan ordusu eyni gündə Şuşanı, 17 mayda isə Laçını işğal edir.
26 avqust 1992-ci ildə Qazaxıstan Prezidenti Nazarbayev atəşkəs üçün yeni bir təşəbbüs göstərir. 27 avqust 1992-ci ildə Azərbaycan, Ermənistan və Qazaxıstan Xarici işlər nazirləri arasında Alma-Ata bəyanatı imzalanır. Ancaq Ermənistan qısa bir müddətdən sonra bu bəyanatı tanımadığını açıqlayır.
Əslində, bu gün də etmək istədikləri öncə Azərbaycanın irəliləyişini durdurmaq, sonra da de-fakto durum yaradıb torpaq itkilərini ən aşağı səviyyəyə endirməkdir. Doğrusu, bunu daha öncə də, Dağlıq Qarabağın statusunu ayrıca dəyərləndirməyi və onu əhatə edən rayonların qaytarılmasını nəzərdə tutan anlaşma layihəsini bir neçə dəfə rədd edərək, sınaqdan çıxarmışlar. Hədəfləri işğal olunmuş Dağlıq Qarabağın tanınmasını təmin etməkdir. Atəşkəsin əldə edilməsindən həmən öncə bəzi ABŞ konqresmenləri vasitəsilə Konqresə tanınma üçün müraciət etmişlər.
Bu gün ATƏT-in Minsk qrupunun həmsədrlik sistemi mövcud halı ilə öz funksiyasını və etibarını böyük ölçüdə sarsıtmışdır. Ümumiyyətlə, həmsədrlik institutunun yaradılmasında məqsəd Minsk qrupunun digər üzvlərini təsirsiz hala gətirmək idi.
Əgər indi, həqiqətən, bir müzakirənin başladılması istənilirsə, Türkiyə və Azərbaycan iki alternativi önə çıxarmalıdır.
Birinci alternativ, Minsk qrupunu təşkil edən bütün üzvlərin bərabər şərtlərdə prosesə daxil edilməsi, ya da Türkiyə ilə yeni bir ölkənin (Finlandiya təklif edilə bilər) həmsədrlərə əlavə edilməsidir.
İkinci alternativ isə Minsk qrupundan kənarda daha etibarlı bir vasitəçilik mexanizminin yaradılmasıdır.
Əks təqdirdə, mövcud oriyentasiya bölgəni uçurumun kənarına aparacaqdır.
Tərcümə Strateq.az-ındır
SON XƏBƏRLƏR
Sabiq deputatın 1 milyon 438 744 manat vergi borcu var
Noyabrda 12 gün qeyri-iş günü olacaq
QHT rəhbəri İrəvandan fotolar paylaşıb - Açıqlama + FOTOLAR
Tunisdə gəmi batıb - 40 nəfər öldü, aralarında körpələr də var
"Yıxılana balta vurmaq mənim sənətim deyil" - Əli Nağıyev Ramiz Mehdiyev haqqında belə deyir (MÜSAHİBƏ)
Dəmir yolu xətti təmirə bağlandı, körpə avtomobildə doğuş zamanı öldü - TƏBİB-dən açqlama
Əli Əsədov daha bir qərar imzalayıb
Suriyadan altı azərbaycanlı ölkəyə gətirildi - XİN-dən açqılama
Daxili İşlər Nazirliyinə yeni səlahiyyət verildi
Bakıda tələbə dabaq xəstəliyinə yoluxub? - Açıqlama
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
XOCALIYA DAHA 12 AİLƏ KÖÇÜRÜLDÜ
İrandan Azərbaycana 35 kq narkotik keçirmək istəyiblər
Şirvanda 87 min manatlıq dələduzluq olub
Tramp Rusiyaya qarşı niyə dəyişdi? - Şahin Cəfərli yazır
Tarixi an: Fəzail Ağamalı Ramiz Mehdiyevə məruzə edir - FOTO
Avropa İttifaqı Rusiyanı "Qəlbi"ndən vurdu - Moskvaya qarşı yeni sanksiya paketində nələr qadağan olunub?
Bakıda tibb bacısı mənzili qarət edib
İlham Əliyev Macarıstanın Baş nazirinə məktub göndərdi - MƏTN
ARDNF-nin 2025-ci ilin yanvar-sentyabr ayları üzrə gəlir və xərclərinə dair məlumat yaydı - Hesabat
"Məsələn, ailənin 5 üzvü var və həmin ailənin..." - Sosial yardım nə qədər artırılacaq?
"İlk səfərim Türkiyəyə olacaq, siyasətimz Ankaraya uyğun qurulacaq" - Tufan Erhürman
Azərbaycan neftinin qiyməti 63 dolları ötdü
Mikayıl Cabbarov lisenziya ilə bağlı qərar imzaladı
Bakıda avtomobildə partlayış olub
Rəsmi Vaşinqton: "Rusiyaya qarşı sanksiyalar sərtləşdiriləcək"
"Putinlə Budapeştə nəzərdə tutulan görüşü ləğv etdik" - Tramp
Çempionlar Liqası: üçüncü tura yekun vuruldu - NƏTİCƏLƏR
Rəsmi Ankaradan İsrailin qərarına sərt etiraz: "Bu, atəşkəs prosesinə qarşı təxribatdır"
"Məğlub olmaq istəmirdik" - Qurban Qurbanov
Nuri Şahinin komandası 5 oyundur qələbə üzünə həsrət qalıb
Ərdoğan Omanın sultanına “Togg” hədiyyə etdi - FOTOLAR
Okan Buruk: "Çempionlar Liqasında qol fərqi də çox vacibdir"
Çempionlar Liqası: "Qarabağ" və "Qalatasaray" meydanda, qapılara 8 qol atılıb (Yenilənib)
Əli İnsanovdan Ramiz Mehdiyevlə bağlı açıqlama: "Burnunu tutsan, canı çıxar, dözməz orada"
İran XİN: "ABŞ-ın əsassız tələbləri davam etdikcə..."
Putin ordunu topladı, nüvə silahı təlimi: qitələrarası ballistik və qanadlı raketlər sınaqdan çıxarıldı - Kreml açıqlama yaydı
Netanyahu ABŞ vitse-prezidenti ilə görüşdə: "Türkiyəni bölgədə istəmirik" - "Biz üzərimizə düşəni edirik, edəcəyik"
Xalq artisti Şeyx Əbdül xəstəxanaya yerləşdirilib
"Fənərbağça" İH-nin üzvü həbs təhlükəsiylə üzləşib - "Qalatasaray" rəsmisini təhqirə görə
Dabaq xəstəliyi Şəki-Zaqatalanı bürüyüb - Vaksin fayda vermir, mal-qaralar tələf olur
QHT işi: Hafiz Həsənovun məhkəməsi başlayıb