“Wi-Fi”lərdə niyə tez-tez problemlər yaranır? - Nazirlik açıqlama yaydı
14-08-2020 [11:12]
Son günlər ölkəmizdə “Wi-Fi” təhlükəsizliyi ilə bağlı insidentlərin sayında kəskin artımın olması, əsasən istifadəçilərin şəbəkə qurğularının (router və modemlər) ələ keçirilərək “Wi-Fi” şəbəkə adlarının arzuolunmaz şəkildə dəyişdirildiyi halları müşahidə edilir.
Mia.az Nəqliyyat, Rabitə və Yüksək Texnologiyalar Nazirliyinə istinadla xəbər verir ki, nazirlik yanında Elektron Təhlükəsizlik Xidməti tərəfindən insidentlər araşdırılır. Araşdırmalar nəticəsində hücumların baş verməsinin əsas səbəbinin şəbəkə qurğularının təhlükəsizliyi üçün sadə təhlükəsizlik tənzimləmələrinin tətbiq edilməməsinin olduğu müəyyən edilib. Belə ki, qurğular üçün standart və zəif parollardan (admin, password, 12345 və s.), şəbəkə adlarında müəyyənləşdirici məlumatlardan (ad, soyad, telefon nömrəsi, ünvan və s.) istifadə olunub, eləcə də proqram təminatı yeniləmələri aparılmayıb.
"Belə ki, evimizdə olan bütün qurğular (telefon, kompüter, smart qurğular və s.) internetə router cihazı vasitəsilə qoşulur. Router düzgün konfiqurasiya olunmadığı, təhlükəsizliklə bağlı vacib sazlamalar aparılmadığı, eləcə də zəif və standart parollardan istifadə olunduğu zaman asanlıqla bədniyyətlilər tərəfindən ələ keçirilə bilər", - nazirlikdən bildirilib.
Router yoluxduqda, bədniyyətlilər tərəfindən istifadəçilərin trafiki izlənilməklə fərdi məlumatları ələ keçirilə, routeri sıradan çıxarıla, şəbəkələrində olan digər cihazlara hücumlar oluna bilər. Məhz bu səbəbdən routerin təhlükəsizliyinin təmin edilməsi kompüterin təhlükəsizliyinin təmin edilməsi qədər vacib hesab olunur.
Nəqliyyat, Rabitə və Yüksək Texnologiyalar Nazirliyi yanında Elektron Təhlükəsizlik Xidməti vətəndaşlara vaxt itirmədən aşağıdakı sazlamaları aparmalarını tövsiyə edir:
Aşağıdakı sazlamaları etmək üçün kompüteriniz routerə qoşulu olduqda, veb-brauzerdə routerin IP ünvanını (adətən routerin arxa hissəsində göstərilir) daxil etməklə idarəetmə panelinə daxil olmalısınız. Bu zaman sizdən istifadəçi adı və parol istəniləcək. Bu məlumatlar routerin istifadə təlimatından və ya istehsalçı və modelə görə internetdə axtarış edilməklə əldə edilə bilər.
İlk öncə routerin susmaya görə təyin edilən standart istifadəçi adı və parolunu dəyişin. Bu parollar modelə və istehsalçıya görə asanlıqla internetdən əldə oluna bilər. Bu səbəbdən routeriniz üçün uzun və mürəkkəb parol (böyük və kiçik hərflər, rəqəm və simvolların kombinasiyasından ibarət 10-12 simvol uzunluğunda) seçin və onu başqa şəxslərlə paylaşmayın.
Routerin proqram təminatını (firmware) mütəmadi olaraq yeniləyin. Son nəsil routerlərdə proqram təminatı avtomatik yenilənir, köhnə cihazlar üçün yenilənmə vaxtaşırı manual olaraq yerinə yetirilməlidir. Yenilənmə qəbul etməyən qurğular dəyişdirilməlidir.
“Uzaqdan idarəetmə/Remote administration” funksiyasını söndürün və router parametrlərini tənzimləmək üçün routerinizə fiziki olaraq qoşulmadan – kabeldən istifadə edin.
“Wi-Fi” şəbəkənizi ən son şifrləmə standartlarından (“WPA2” və ya “WPA3”) istifadə etməklə şifrləyin. “WPA2” seçimi olmadığı təqdirdə router dəyişdirilməlidir. “Wi-Fi” üçün parol seçərkən ardıcıl rəqəm və düymələrdən, fərdi məlumatlarınızdan istifadə etməyin. Böyük və kiçik hərflər, rəqəm və simvolların kombinasiyasından ibarət 10-12 simvol uzunluğunda mürəkkəb parol seçilməlidir.
“Wi-Fi” şəbəkə adında (yəni “SSID”) hər hansı müəyyənləşdirici məlumatlar (ad, ünvan, telefon nömrəsi, fiziki ünvanlar və s.) istifadə olunmamalıdır. Hər routerin özünə uyğun zəiflikləri olduğunu və bunların hakerlərə məlum olduğunu nəzərə alaraq standart şəbəkə adlarından istifadə etmək olmaz.
Router və modemdə təhlükəsizlik divarının (“firewall”) aktiv edilməsi, “UPnP” və “WPS” funksiyasının söndürülməsi tövsiyə edilir.
“Wi-Fi” şəbəkəsinin parolu kənar şəxslərlə paylaşılmamalı və mütəmadi yenilənməlidir.
“Guest network” funksiyasından istifadə olunması tövsiyə edilir. Bu sizə şəbəkənizi seqmentləşdirməyə və ziyarətçilərə onun yalnız bir seqmentinə daxil olmağa icazə verir.
Bütün istifadəçilərdən bu məsələyə ciddi yanaşmaları və vaxt itirmədən qeyd edilən sazlamaları aparmaları xahiş olunur. Hər hansı çətinlik yaranarsa, routeri konfiqurasiya edən internet xidməti provayderlərinə müraciət edə bilərlər.
İstifadəçilərdən “Wi-Fi” şəbəkəsinin adı xəbərləri olmadan dəyişdirildiyi və ya routerlərinin yoluxduğuna dair hər hansı şübhələri olduğu hallarda “www.cert.az” rəsmi saytı və ya reports@cert.az e-poçtu, həmçinin sosial şəbəkə hesabları vasitəsilə Elektron Təhlükəsizlik Xidmətinə müraciət etmələri xahiş olunur.
BMT: "İsrail Qəzzaya 18 yardım müraciətindən 11-ni geri çevirib"
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
Rusiya və Ukrayna arasında əsir mübadiləsi oldu
Ruben Vardanyan Bakıda hakim qarşısında - Zərərçəkmiş şəxslər ifadə veriblər (Yenilənib)
Azərbaycanda brend yaradıb dünya bazarına çıxarmaq asandı? - Namiq Bayramovla MÜSAHİBƏ
Deputatlar daha 12 məsələni müzakirəyə çıxaracaq - SİYAHI
Mayın 11-də keçirilən imtahanların nəticələri elan edilib
"Kəpəz"də yeni baş məşqçi təyinatı olub
Qarabağ zonasında daha 889.2 hektar ərazi minalardan təmizlənib
AMEA prezidentinin aylıq qazancıə nə qədərdir? - Sabiq deputat elə faktlar açıqladı ki...
Misir Mərdanovun səhhətində problem yaranıb
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
"Sity Net" "Jurnalistlərin binası"nda "üsyan"a zəmin yaradıb - Şirkət abunəçilərinə necə fırıldaq gəlib?
Lənkəranda ahıl qadına kələk gəliblər
Azərbaycanla Çin arasında viza rejimi ləğv olunub
General və zabitlərə əlavə səlahiyyət verildi - Əsgərlər, matrosları və çavuşların həbsiylə bağlı
İlham Əliyev Polşanın yeni prezidentinə məktub göndərib - Mətn
"Beşiktaş" Osayi Samuelin transferini həll edib - Bəs Xaka?
“Holcim Azərbaycan”nın "geydirmə" “Usta Mənəm” müsabiqəsi: qaranlıq məqam və iddialar var
Kütahyada 4,5 bal gücündə zəlzələ olub
Bəstəkar keçmiş komitə sədri, baldızı və generaldan şikayət edir - "Məni azadlığa çıxmağa qoymurlar"
Avstriyada məktəbdə silahlı insident: şagird 8 nəfəri öldürüb
"Turan Tovuz" klubu 9 futbolçusu ilə vidalaşıb
Əli Əsədov Özbəkistanda - FOTOLAR
Prezident İlham Əliyev sərəncam imzalayıb - Akademiklə bağlı
Azərbaycan- Türkiyə hərbçiləri yeni təlimlərdə - VİDEO
Keçmiş icra başçısı müsadirə olunan əmlaklarını geri ala bilmədi - Məhkəmə qərar verdi
Sabah Bakıda isti hava olacaq
Ərəblər "Qalatasaray"ın sabiq futbolçusu üçün kisənin ağzını açıb - İlə 22 milyon avro maaş...
SOCAR Almaniyaya qaz nəql edəcək - 10 illik müqavilə imzalanıb
Agentlik icra başçısının tender planına "yox" dedi
"Formula 1": Azərbaycan Qran-prisinin keçiriləcəyi tarix bəlli olub
MN: "Pirəkəşküldə yararsız döyüş sursatları məhv ediləcək"
"Mançester Yunayted" 10 futbolçu ilə yolunu ayırdı - 70 nəfərlik transfer siyahısı var
Trampdan Londonda Çinlə davam edən ticarət danışıqları haqda açıqlama: "Yaxşı xəbər aldım"
Bakıda tələbə qız zəhərlənmədən vəfat edib
Azərbaycan neftinin qiyməti 71 dollara çatıb
VƏZİFƏYƏ ÖMÜRLÜK ÇÖKƏNLƏR: Yaqub Məmmədov, Abel Məhərrəmov, Əhliman Əmiraslanov, Bəhlul Ağayev və... - Sabiq deputat "bu, nə ənənədir" deyir
Direktor: "Regionlarda yerli istehsal gücləndirilməli və yeni ticarət obyektləri yaradılmalıdır"
Ekspert: "Dövlət İmtahan Mərkəzi ixtisas seçimi ilə bağlı daha çox vaxt verməlidir" - VİDEO
Vüqar Səfərlinin oğlu əmlak davasına başlayıb
Tramp Netanyahuya İranla bağlı "barmaq silkələdi": "Hadi, qalx və müzakirə et" - "Tehran geri çəkilmək istəmir, nifrət etdiyim şey isə..."
Dənizkənarı Milli Park ərazisində suda cəsəd tapılıb
Qəzzada daha bir jurnalist öldürülüb