jpg-1761725246.jpg)
İMTAHAN FIRILDAĞI: texnologiyanın köməyi ilə qurulan yeni “biznes model”i - Osman GÜNDÜZ YAZIR
28-07-2025 [16:32]
Osman GÜNDÜZ
***
Bir zamanlar imtahanlarda hansısa texniki vasitələrdən istifadə edənlər barmaqla sayılardı. DİM-in detektorları onları asanlıqla aşkar edirdi.
Amma indi vəziyyət dəyişib. Görünür ki, bəzi texnoloji işbazlar bu işi sistemli şəkildə biznes xidmətinə çeviriblər.
Tələb var, təklif də hazırlanır: kim imtahanda uğur qazanmaq istəyirsə, “gizli texnologiya paketi” hazırdır – mikroqulaqcıq, mikrokamera, mini telefon, naqil, Mi-Fi routeri və daha nələr...
Əldə etdiyim məlumata görə, məhz belə xidməti təklif edən bir şəbəkənin üzvləri artıq məhkəmə qərarı ilə saxlanılıb, cinayət işi açılıb və istintaq aparılır. Abituriyentlərdən nəticələri ləğv olunanlar var.
Əməliyyat DİM-in müşahidələri və rəsmi müraciəti əsasında DTX tərəfindən həyata keçirilib.
Görünür ki, qeyd olunan orqanlar bu tip halların artmasını müşahidə ediblər və bunun mərkəzləşmiş formada ola biləcəyindən şübhələniblər.
Yəni ola bilər ki, texniki avadanlıqlarla imtahana gələnlərin müəyyən təbəqəyə, müəyyən qrupa və ya regiona bağlı olması şübhə doğurub, yaxud elə imtahan prosesində özünü şübhəli aparanların çox olması müşahidə kameraları və süni intellektlə müəyyən edilib.
Əlbəttə, gizli avadanlıqlardan istifadə edənlər məcburdur ki, tez-tez qulağa toxunsunlar, paltarda nəsə qurdalasınlar, hansısa süni hərəkətlər etsinlər, mikroqulaqcıqlardan gələn səslər ətrafda əks-səda yaratsın və s.
Burada ən diqqətçəkən məqam isə budur:
Artıq bu tip fırıldaq imtahan verənin özünün şəxsi təşəbbüsü ilə deyil, xidmət olaraq, biznes olaraq təklif edilən “texnoloji dəstək paketi” kimi təqdim olunur. Yəni bu bir fərdi fırıldaq yox, kütləviləşən, pullu və təşkilatlanmış texnoloji cinayət modelidir.
Əlbəttə, burada DTX tərəfindən bu şəbəkənin ifşası və məsuliyyətə cəlb edilmələri təqdirəlayiq bir addımdır.
Amma bu hadisə bir daha göstərdi ki, məsələ sadəcə bir neçə abituriyentin fırıldağa əl atmasında deyil – texniki – texnoloji savadlı şəxslərin - təşkilatçıların öz biliklərini cinayətə yönəltməsindədir.
Bir neçə gün öncə də kiber sahədə cinayət törətmiş bacarıqlı bir gəncin məhkəmə prosesi cəmiyyətin gündəmində idi.
Və mən yenə o fikirdəyəm: Dövlət, cəmiyyət və xüsusilə təhsil və innovasiya qurumları səfərbər olmalıdır ki, bu tip texnoloji potensiallı insanlar fırıldağa və cinayətə yox, ölkənin inkişafına xidmət edən layihələrə üz tutsunlar və cəlb olunsunlar.
P.S. Yazı müəllifin Feysbuk-dakə səhifəsində yayılıb.
MİA.AZ
SON XƏBƏRLƏR
İstanbul boğazında qəza: 4 nəfər xilas olunub
Litva Belarusla sərhədi bir aylıq bağladı - Səbəb açıqlandı
Ceyhun Bayramov Özbəkistana gedib
Yeni Aparat rəhbəri kimdir? - Tərcümeyi-hal
Qazaxıstanın Ali Məhkəmə Şurasının sədri Azərbaycan Ali Məhkəməsində olub - Görüş + FOTO
Səfirlik Monteneqroda azərbaycanlılara hücumla bağlı açıqlama yaydı: "Proses diqqətədir..."
Ərdoğan Öcalanla görüşən heyəti qəbul edəcək - Sabah bu saatda...
Azərbaycanın Omandakı səfirliyinin rəsmi açılışı olub - FOTO
CHP-li keçmiş bələdiyyə sədri saxlanılıb
"DTX ciddi orqandır, istintaqın şəffaf gedəcəyi və..." - Deputat adının Ramiz Mehdiyevlə hallanmasına belə reaksiya verdi
BU MƏHKƏMƏLƏRƏ HAKİMLƏR TƏYİN OLUNDU - Sərəncam + SİYAHI
Şirvanda zəlzələ oldu
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
Prokuror Tağı İbrahimova 9 il cəza istəyib
Ziraat kuboku: Super Liqa komandası həvəskar komandaya uduzdu
"Real Madrid"in baş məşqçisi məşhur hücumçunu vurmaq istəyib - Bu görüntüyə görə (FOTO)
İsrail Qəzzanı bombardman elədi - Daha 104 nəfər həyatla vidalaşıb
Teymur Musayev ÜST-də vəzifə alıb
"Bolmart” supermarketlər şəbəkəsi qapadılır? - Yoxlama gedir
Azərbaycan və Oman arasında viza rejimi ləğv olunub
Rusiyada azərbaycanlı iş adamı itkin düşüb
"Mirzə Fətəli 31 ünvanında yerləşən binaya gəlincə..." - Bakı İH-dən tarixi binaların sökülməsi xəbərinə reaksiya
"Qarabağ" - "Çelsi" oyununun biletləri satışa çıxarılıb
Luçano Spalletti: "Hər kəs "Yuventus"da olmaq istəyər"
Azərbaycanda təhsil alan əcnəbi tələbələr arasında maarifləndirmə işi aparılıb - FOTOLAR
Azərbaycan və Oman XİN başçıları arasında görüş olub
Əməkdar artist vəzifədən azad olunub
Onlara vəzifə verildi - Kolleclərdə
"Təqaüddə olan adamam, nə işə qarışmalıyam?" - Keçmiş Baş nazir
Kifayət Mustafayeva UEFA-dan təyinat alıb
PREZİDENT BU NAZİRLİYƏ ƏLAVƏ SƏLAHİYYƏT VERDİ - Sərəncam
AMEA-da yoxlama davam edir
50 yaşlı kişi dəm qazından ölüb
Ağdərədə yararsız döyüş sursatları məhv ediləcək
Bu gün "Bakcell"in lotereyasında 4-cü avtomobil sahibi seçiləcək!
Milli Məclisdə beynəlxalq parlament konfransı keçirilib (Yenilənib)
Sabah yağış yağacaq - Proqnoz
İstanbulda Qərbi Azərbaycan məsələsi müzakirə olundu - FOTOLAR
Ramiz Mehdiyevlə bağlı daha bir iddia - Sabiq deputat 3 milyonluq mənimsəmədə ittiham olunur
Prezident İlham Əliyevin Serbiyaya səfəri gözlənilir
I Qarabağ müharibəsinin daha üç itkin-şəhidi dəfn olunub