Ali Məhkəmə əsassız varlanma ilə bağlı vahid məhkəmə təcrübəsi qəbul edib - DETALLAR
21-05-2025 [10:47]
Ali Məhkəmənin Mülki kollegiyası əsassız varlanma ilə bağlı vahid məhkəmə təcrübəsini müəyyən edən qərar qəbul edib.
Mia.az xəbər verir ki, işin hallarına əsasən faktiki ailə münasibətində yaşayan şəxslərdən biri digərinin verdiyi pul vəsaiti hesabına əmlak alıb. Bu münasibətlər pozulduqdan sonra pul vəsaiti verən şəxs əmlakın dəyərinin geri qaytarılmasını tələb edib.
Məhkəmələr əmlakın alınması üçün pul vəsaitini iddiaçının ödədiyini müəyyən etməklə bu qənaətə gəliblər ki, cavabdeh əsassız varlanıb, ona görə əmlakın dəyərini iddiaçıya qaytarmalıdır.
Sonra cavabdeh tərəf kassasiya şikayəti ilə Ali Məhkəməyə müraciət edib.
Ali Məhkəmə qəbul etdiyi qərarında göstərib ki, bir şəxsin başqasının verdiyi pul vəsaiti hesabına əmlak alması əsassız varlanma nəticəsinə gəlmək üçün kifayət deyil.
Tələbin hüquqi əsasının yoxlanılması və tapılması tərəflərin bildirdikləri faktiki hallarla əlaqəli olsa da, iddianın haqlı bir hüquqi səbəbə söykənib-söykənmədiyini müəyyən etmək hakimin vəzifəsidir. İddia tələbinin (buna müvafiq olaraq öhdəliyin) qanuni əsasları yoxlanılarkən əvvəlcə müqavilədən irəli gələn, sonra müqavilə münasibətlərinə oxşar (məsələn, özgə işlərini tapşırıqsız aparma), daha sonra isə qanundan irəli gələn əsaslar yoxlanılmalıdır.
Baxılan işdə cavabdehin əldə etdiyi əmlakı sonradan iddiaçının mülkiyyətinə keçirəcəyi barədə tərəflər arasında tapşırıq müqaviləsindən irəli gələn hüquq münasibətini və bu çərçivədə cavabdehin iddiaçı qarşısında öhdəlik daşımasını məhkəmələr müəyyən etməyiblər.
Pul vəsaitinin cavabdehin mənafeyi naminə (məsələn, əmlak alınması üçün) başqa şəxs(lər)ə verilməsi də mümkündür. Bu kimi hallar baxımından “öhdəliyin üçüncü şəxs tərəfindən icrası” və ya “üçüncü şəxsin xeyrinə müqavilə” institutları nəzərdən keçirilə bilər.
Qanundan irəli gələn öhdəlik kimi əsassız varlanma çərçivəsində tələbin haqlı sayılması üçün isə aşağıdakı şərtlər müəyyən edilməlidir:
- cavabdehin əmlak əldə etməsi;
- həmin əmlakı iddiaçının əmlakı hesabına əldə etməsi;
- əldəetmə üçün qanundan və ya müqavilədən irəli gələn heç bir əsasın olmaması, yaxud bu cür varlanmanın həyata keçirilməmiş əsasa və ya sonralar aradan qalxmış əsasa söykənməsi.
Baxılan işdə cavabdehin əldə etdiyi əmlakın iddiaçının hesabına qazandığı sübuta yetirilmiş olsa belə, bu hallar iddianın əsassız varlanma çərçivəsində təmin edilməsi üçün kifayət deyil. Bunun üçün növbəti dispozisya şərti - əldəetmə üçün qanundan və ya müqavilədən irəli gələn heç bir əsasın olmaması, yaxud belə əsasın sonradan aradan qalxması və ya əmlak verilərkən nəzərdə tutulan məqsədin hasil olmaması (həyata keçməməsi) müəyyən edilməlidir.
Əgər iddiaçı pul vəsaitini cavabdehin özünə vermişsə, cavabdehin əldə etdiyi əmlakın tərəflərin müəyyən olunmuş faktiki münasibətləri fonunda bağışlama mahiyyətində olub-olmadığının araşdırılması işin düzgün həlli üçün əhəmiyyətli olub.
Bağışlamadan başqa bir hüquq münasibəti aşkar edilmədiyi, yəni cavabdehin mübahisəli əmlakı hədiyyə olaraq əldə etdiyi bəlli olduqda onun həmin əmlakı iddiaçıya qaytarmaq öhdəliyi, yalnız (iddia və sübut edildiyi təqdirdə) bağışlama müqaviləsinin ləğv edilməsindən irəli gələ bilər. İddia tərəfinin Mülki Məcəllənin 673.1-ci maddəsində sadalanan əsaslardan hər hansı birinə istinadı və sübuta yetirməsi müəyyən edilməyib.
Məhkəmə tərkibi onu da qeyd edib ki, bağışlamadan imtina olunduğu sübuta yetirilməmişsə, varlanmış şəxs həmin əmlakı əsassız deyil, bağışlama müqaviləsi əsasında qazanmış sayılır. Bu hal isə əsassız varlanmanın zəruri əlamətinin - əldəetmə üçün qanundan və ya müqavilədən irəli gələn bir əsasın olmaması şərtinin təsbit olunmadığını göstərir. Məhkəmələrin bu şərti müəyyən etmədən iddianı Mülki Məcəllənin 1092.1-ci maddəsinə əsasən təmin etmələri əsaslı olmayıb.
Göstərilənlərə əsasən, kassasiya şikayəti qismən təmin edilib, iş yeni apelyasiya baxışına qaytarılıb.
“Sabah”ı avrokubok oyunlarına kim aparacaq? - Berezutski postuna getdi, arxada isə böyük sirlərr buraxdı
Tramp İran və israilə "Hesab edirəm, razılaşmanın vaxtı çatıb" mesajı verdi - Tehrandan müsbət cavab gəldi, Tel-Əviv isə XİN binasını vurmaqla "yox" dedi
İran səhərə yaxn İsraili yenidən raket yağmuruna tutub - 4 nəfər ölüb, yaralılar var
Netanyahu İranda rejim dəyişikliyinin anonsunu verdi: "Dini liderin öldürülməsi haqda..."
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
Xalq artisti Amaliya Pənahovanın məzarı ziyarət olunub - FOTOLAR
"İsrailin arxasında ABŞ və Avropa durur" - Pezeşkian
Təbrizi vuranın əli qurusun - Sərvaz Hüseynoğlunun şeiri
Sabah yağış yağacaq
Prezident İlham Əliyev Koreyanın yeni səfirini qəbul edib - FOTOLAR
İlham Əliyev Fələstin Dövlətinin səfirini qəbul edib - FOTOLAR
Mehriban Əliyevadan Milli Qurtuluş Günü ilə bağlı mesaj - FOTOLAR
İranın ali dini lideri video paylaşdı, ivrit dilində İsrailə mesaj verdi: "Çarəsiz qalacaqsınız"
ABŞ prezidenti hərbi paradda - FOTOLAR
İran və İsrail bir-birlərini vurur - Ölən və yaralananlar var
Putin 50 dəqiqəlik müzakirədə Trampa yeni təklif verib: "Bu, gözlənilməz nəticələr yaradacaq" - "İsrail və İran arasında vasitəçiliyə hazıram"
Prezident İlham Əliyevdən paylaşım - FOTO
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
Bu gün Milli Qurtuluş Günüdür
İSRAİL-İRAN MÜHARİBƏSİ ŞİDDƏTLƏNİR - Hər iki tərəf bir-birini "peşman" edəcəklərini deyir
Tramp: "Putinlə İsrail-İran müharibəsi ilə bağlı həmfikirik"
Ərdoğan Trampla İran-İsrail savaşı ilə bağlı müzakirə apardı: "Əlimizdən gələni etməyə hazırıq"
Ərdoğan İran prezidenti danışdı: "Bölgəni alovun içinə sürükləmək məqsədi güdürlər"
İsrail İranın 20-dən çox komandanını zərərsizləşdririb
İmişlidə 47 yaşlı şəxs güllələnib
Bakı Ağır Cinayətlər Məhkəməsinə yeni hakim ezam olunub
Bakı –Təbriz–Bakı marşrutu üzrə reyslər təxirə salınıb
Azərbaycan və İran XİN başçıları telefonda danışdı: "Ərazimizdən qonşu və dost İrana qarşı istifadə edilməsi mümkün deyil"
Jurnalistlərin övladları məzun oldu - FOTOLAR
İsraildə Ben Qurion hava limanı uçuşlara bağlanıb
"Azərbaycan özünü sanksiyalar altında olan qonşularına qarşı mümkün ssenarilərə hazırlayıb"
Azercell gənclər üçün “DataMinds” bootcamp layihəsinə start verir
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
Sahil Babayevdən daha bir təyinat - Elnur İbrahimov da yola salındı
"Heç kim yeni bir Orta Dəhliz qurmaq fikrinə düşməməlidir" - Hikmət Hacıyevdən bölgəmizlə bağlı mühüm mesajlar
Polis “Son zəng”lə bağlı xəbardarlıq edib
Azərbaycan neftinin qiyməti daha 4 dollar qalxdı
İranda savaş: xarici ölkə vətəndaşları Azərbaycan vasitəsiylə təxliyə olunur - FOTOLAR
Bu gün “Son zəng”dir
İRAN İSRAİLƏ ARD-ARDA ƏKS ZƏRBƏLƏR ENDİRİR - İki qırıcı vurulub, pilot əsir alınıb, ölən və yaralananlar var (YENİLƏNİB)
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
İranda internetə məhdudiyyətlər qoyulub
Smart tipli sayğaclar niyə dəyişdirilir? - Gizli plan üzə çıxdı