SURİYANI GÖZLƏYƏN ÜÇ SSENARİ: hansı yol seçiləcək? - TƏHLİL
12-12-2024 [12:57]
Müxalif silahlı qruplaşmaların 61 illik Baas rejimini devirməsindən sonra Suriyanı necə gələcək gözlədiyi maraq mövzusuna çevrilib.
Mia.az xarici mətbuata istinadla xəbər verir ki, bir çox ekspertlər Suriyanın ən azı 3 yerı parçalanacağı və ya İraq kimi daxili savaşla boğuşacağı haqda inamlı proqnozlar verir.
Ölkədə vəziyyətin demək olar ki, hər saat sürətlə dəyişdiyi bir dövrdə Suriyanı gələcəkdə nələrin gözlədiyini "BBC Rusca"nın analitikləri də araşdırmağa çalışıblar.
Sayta danışan rusiyalı analtiklər Suriyada 3 əsas ssenariyə diqqət çəkiblər.
Ekspertlər Suriyanın birləşdirilməsi və müxaliflərin iqtidarı bölərək idarə etməsininnin ən əlverişli ssenari olduğunu iddia edir: "Bu ssenaridə HTŞ (Heyet Təhrir əl-Şam) başqa siyasi qüvvələrə ölkəni birgə məsuliyyətlə idarə etməyə şərait yaradır. Bununla da Suriya milli barışıq yoluna qədəm qoyur və regionun digər ölkələrindən fərqli olaraq, qarşılıqlı intiqam, qətl, talan və gələcək vətəndaş müharibələrinin qarşısını alır. HTS lideri Colaninin Suriya qruplarını birləşməyə və bir-birinə hörmət etməyə çağırması da, onun buna hələlik istəkli görünməsi qənaəti yaradır".
Bununla belə, Lozanna Universitetinin professoru Cozef Daşer isə bildirir ki, bu ssenarinin icrası indiki mərhələdə çox çətindir: "Suriyada silahlı qrupların mərkəzsizləşmiş formada azad seçkilər keçirməsi, hakimiyyəti bölüşdürməsi və ölkəni dinc və mehriban şəkildə idarə etməyə başlaması hal-hazırda hədsiz çətin görünür. Əksinə, son günlər HTS-in yalnız öz gücünü möhkəmləndirmək səyləri diqqətdən qaçmır. Məsələn, HTŞ lideri Colani keçmiş rejimin baş nazirinə keçid dövrü üçün əvvəlcə yol verdi, lakin bir gün ötməmiş geri çəkildi və "İdlib Milli Azadlıq Hökuməti"ndən Məhəmməd əl-Bəşiri baş nazir təyin etdi. Bu hadisələr HTS-in gücünü möhkəmləndirmək məqsədi daşıyır. Həm də onun daxilən iqtidarı kimləsə bölmək ruhunda olmadığını göstərir. Lakin onların diqqətə almadığı məsələlər çoxdur. Onlar hələ də özlərini kiçik və bölünmüş İdlibdəki kimi aparırlar. Elə bilir ki, hər şey yalnız İdlibdıki kimidir və ya o cür olacaq. Ancaq indi ortada Hələb, Həma, Homs və paytaxt Dəməşq kimi böyük və çoxqütblü şəhərlər və böyük ərazi var. Bu geniş bölgədə HTS-nin təkhakimiyyətlilik yaratma imkanı da mümkünsüzdür. Xüsusən bölgə və dünya güclərinin maraqları da burada müstəsna rol oynayır. İkincisi, HTŞ-dən heç də zəif olmayan digər silahlı qrupların buna tezliklə boyun əyəcəkləri inandırıcı deyil."
İkinci ssenariyə görə, HTŞ heç nəyəməhəl qoymadan Suriyadakı avtoritar hakimiyyəti daha da möhkəmləndirmək savaşına girir: "O zaman Bəşər Əsəd kimi bir nəfərə bağlı hökumət qurulur. Bu ssenariyə görə, HTŞ lideri Colani administrasiyası Suriyada mərkəzi hakimiyyət qurmağı və bütün siyasi hakimiyyəti onun əlində cəmləməyi hədəfləyir. Belə olan halda ölkəyə daha sərt nəzarət yaratmaq lazımdır. Ancaq Colaninin buna resursunun çatıb-çatmayacağı ciddi sual yaradır. Ələlxüsus qeyd etdiyimiz kimi, digər güclər, hətta sıravi xalq buna Əsəddən sonra təzim etməyəcək".
Üçüncü ssenariyə görə, Suriyanın vəziyyəti daha da mürəkkəbləşəcək və regional münaqişələrə və etnik parçalanmalara sürüklənəcək: "Belə olan halda HTŞ-nin rəhbərliyi bölgədəki digər qruplarla daim qarşıdurmada olacaq və Suriya siyasi və hərbi baxımdan parçalanacaq. Bu ssenari ölkədə sabitliyin əldə edilməyəcəyini və daimi vətəndaş müharibəsinin baş verəcəyinin sənədi olacaq. Bununla da Suriyanın bərpası mümkünsüzə çevriləcək. Ölkə xaos girdabında bəlkə də 10 illərlə əzab çəkəcək..."
Lamiyə ƏHMƏDLİ
MİA.AZ
SON XƏBƏRLƏR
Bakıda sulu qar yağacaq - Xəbərdarlıq
Egey dənizində yenə zəlzələ olub - 4,4 bal gücündə
“Yelo Bank”, “Accessbank”, “Yapı Kredi Bank Azərbaycan”... - Müştərilər ən çox şikayət etdiyi banklaırn SİYAHISI
"Kartdan karta" üsulu ilə işləyən daha 467 sahibkar cəzalandırılıb
Partiya sədri açıq şəkildə hədələdi: "Şərəf və namus sözü verirəm, həbsdən çıxsın, onu öldürəcəyəm"
Nüsrət İbrahimov sədr seçilib
Elçin Quliyev Türkiyənin milli müdafiə naziri ilə görüşüb
Fransa XİN: "Suriyanın ərazi bütövlüyü qorunmalıdır"
İsrail Qəzzaya növbəti zərbələr endiirb - 37 fələstinli həlak olub
Bələdiyyə seçkiləri: 3 minə yaxın şəxs namizədliyini irəli sürüb
Azərbaycanlı iş adamı Tufan Sadıqov saxlanılıb
Zakir Həsənov türkiyəli generalla müzakirə aparıb
AFFA iki komandaya texniki məğlubiyyət verib
AFFA klubları cərimələyib
SURİYANI GÖZLƏYƏN ÜÇ SSENARİ: hansı yol seçiləcək? - TƏHLİL
Sabah Bakıda yağış, dağlıq rayonlarda qar yağacaq
ERMƏNİSTANLA 17 MADDƏLİK SAZİŞ: "15 maddə üzrə razılaşma var, ikisi isə..." - "Biz bu istiqamətdə qətiyyətli addımlar gözləyirik"
ABŞ Suriyada YPG-nin "əl"i ilə yeni "teatr" hazırlayır - "PKK-lılar əyinlərinə İŞİD geyimi geyinərək..."
Moskvada MDB Hökumət Başçıları Şurasının iclası.. - Əli Əsədov da qatılıb + FOTOLAR
Tibb Universitetinin elmi jurnalının oğurluq variantı üzə çıxıb: dələduzlar 500 dollara "elmi məqalə" dərc edirlər - Professor həyəcan təbili çalır
Mərkəzi Bank İnvestisiya Şirkətinin lisenziyasını ləğv edib
"30 manat alır, neyləsin?" - Meyxanaçı ekspertə belə cavab verdi
Azəraqrar Dövlət İstehsalat və Emal Birliyi məcburi auditdən yayınıb
Hikmət Hacıyevdən Fransaya mesaj: "Ermənistanla danışıqlarda üçüncü ölkəyə ehtiyac yoxdur"
Prezident İlham Əliyev və birinci xanım Heydər Əliyevin məzarını ziyarət ediblər - FOTOLAR
Hikmət Hacıyev: "...xarici və təhlükəsizlik siyasəti haqqında danışmaqdan məmnunam" - FOTOLAR
Paşinyan: "SSRİ dövrünün xəritələrindən imtina etmək..." - "Açıq deməliyəm ki, belə yanaşma Ermənistan üçün çox təhlükəlidir"
Dövlət reyestrinə bütün vacib dərmanlar salınıbmı? - Səhiyyə Nazirliyinin Analitik Ekspertiza Mərkəzi susur və... (Deputat və həkim rəyi)
Özü nazir müavini getdi, köməkçisini Baş həkim, 22 yaşlı qohumunu isə... - Müdir direktora qarşı məhkəmədə iddia qaldırıb
Ağdaşda məktəbli su kanalında boğulub
Azərbaycan nefti bahalaşıb
Türkiyədə 41 qanunsuz miqrant saxlanılıb
Donald Tramp: "Suriyalılar başlarının çarəsinə baxsın, bizlik deyillər" - "Bizim əsas işimiz Rusiya və..."
"Kassam tuqayları" İsrailin hərbi maşınını vurub - Ölənlər var
FTB direktoru istefa verir
Dərin ehtiramla anırıq... - Saleh Səmədov yazır
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
Bu gün Heydər Əliyevin anım günüdür
”WhatsApp”, "Facebook" və “İnstagram”da problem yaranıb
"Ulduz" jurnalı ilə "Xalq qəzeti"nin ortaq layihəsi: Pedaqoji Universitetində "Ulduz"lu görüşlər" keçirilib - FOTOLAR
Avropa Liqası: "Fənərbağça" "Atletik Bilbao"ya uduzub
“Əsədin pələngi” ləqəbli general tutulub