Azərbaycanın COP29 hədəfləri: yaxın və uzaq perspektiv
08-10-2024 [17:21]
Hazırda ekoloji problemlərin kəskinləşməsi fonunda planetin gələcəyinə hesablanmış inkişaf məsələləri hər kəsi narahat edir.
Bu mənada, Yer kürəsində təbii resursların, xüsusilə ənənəvi enerji mənbələrinin tükəndiyi və iqlim dəyişikliyinin fəsadlarının artdığı bir dövrdə davamlı iqtisadi inkişaf və “yaşıl iqtisadiyyat”a transformasiya qlobal dünyanın qarşısındakı ən vacib məsələlərdən biridir. Bunların həll olunması üçün isə dünya birliyinin birgə fəaliyyəti, sübut olunmuş elmi nəticələr əsasında yekun siyasi qərarlar verilməsi lazımdır. Bu qərarlar içində iri dövlətlərin sahib olduğu sənayeləşmə nəticəsində iqlim dəyişikliyinə səbəb olan atmosferə atılan tullantıların azaldılması və bu məqsədlə də BMT-nin İqlim Dəyişmələri üzrə Çərçivə Konvensiyasının üzv ölkələr qarşısına qoyduğu vəzifələrin icrasını qeyd etmək olar.
İlk öncə COP29 mahiyyətinə baxsaq, onun keçirilməsində qarşıya qoyulmuş məqsəd və vəzifələrin nədən ibarət olduğunu qeyd etmək lazımdır. Belə ki, ötən əsrin sonlarından başlayaraq bütün bəşəriyyət, sağlam düşüncəli siyasətçilər planetin gələcəyinin təhlükə altında olduğunu, iqlim dəyişikliyinin mənfi fəsadlarının artdığı barədə həyəcan təbili çalmağa başlamışdır. Bu barədə beynəlxalq tədbirlərdə çıxışlar edilmiş, elmi nəticələrə əsaslanan ciddi hesabatlar hazırlanmışdır. Bu mənada, 1990-cı illərin ortalarından etibarən inkişaf etmiş ölkələr üçün istixana qazı emissiyalarını azaltmaq üçün hüquqi cəhətdən məcburi öhdəliklər qoyan Kioto Protokolunu müzakirə etmək üçün Tərəflər Konfransının (COP) əhəmiyyətini xüsusilə qeyd etmək lazımdır. Belə ki, COP BMT-nin İqlim Dəyişikliyi haqqında Çərçivə Konvensiyası çərçivəsində hər il keçirilən konfranslar olub, hər il dünyanın hər yerindən hökumət nümayəndələri bu konfrans çərçivəsində toplaşaraq iqlim dəyişmələrinin qarşısının alınması istiqamətində nə kimi işlər görülə bilinəcəyini, həmçinin maliyyə məsələlərini müzakirə edirlər. Qeyd edək ki, hər il müxtəlif ölkənin ev sahibliyi etdiyi Tərəflər Konfransının ilk tədbiri 1995-ci ildə Berlində, sonuncu 28-ci sessiyası isə 2023-cü ildə Dubay şəhərində keçirilib.
Artıq bildiyimiz kimi, Tərəflər Konfransının 29-cu sessiyası, yəni COP29 bu ilin noyabr ayında ölkəmizin paytaxtı Bakı şəhərində keçiriləcək. Bununla bağlı qərar COP28-in ötən il dekabrın 11-də Dubayda keçirilmiş plenar iclasında qəbul olunub. Onu da qeyd edək ki, COP dünyada mühüm beynəlxalq konfrans olub, ölkələrin təmsilçiliyi nöqteyi-nəzərindən BMT Baş Assambleyasından geri qalmır. Buna görə də çox yaxında Bakı iki həftə ərzində dünyanın mərkəzi olacaq və paytaxtımız, təqribən, 70-80 min xarici qonağı qarşılayacaq.
COP29-un Azərbaycanda keçirilməsinin həm ölkəmiz, həm də beynəlxalq ictimaiyyət üçün böyük əhəmiyyəti vardır. Belə ki, bu tədbir ölkəmizin iqlim dəyişikliyi məsələlərində üzərinə götürdüyü öhdəliklərin dünyaya nümayiş etdirilməsi üçün əla fürsət olacaq. Zəngin karbohidrogen yataqları olan Azərbaycaının yaşıl keçidə də ciddi yanaşması və dayanıqlı inkişaf məsələlərindəki mövqeyi, bu mənada, dünyanın bir çox dövlətləri üçün də nümunə ola bilər. Bundan əlavə, COP29 ölkəmizdəki siyasi və iqtisadi sabitliyi də dünyaya nümayiş etdirəcək və Azərbaycanın qazandığı beynəlxalq nüfuzu daha da dərinləşdirəcək. Belə ki, xüsusən son illər Azərbaycan çoxsaylı layihələrdə uğurla iştirak edir və bir çox yeni layihələrin də müəllifidir. Bu uğurların məntiqi davamı kimi COP29-un Azərbaycanda keçirilməsi daha bir mühüm təcrübə kimi ökəmizə yaxın və uzaq perspektivdə çox sayda faydalar vəd edir.
COP29-un Bakıda keçirilməsi qlobal dünyanın Azərbaycanda həyata keçirilən yaşıl keçidə dəstəyini ifadə edir. Dünyanı narahat edən ekoloji problemlərə olduqca az bir miqdarda səbəb olan Azərbaycanın buna rəğmən qlobal istiləşmə kimi problemdən hamı kimi əziyyət çəkməsi ölkəmizdə yaşıl keçidə verilən önəmi də ifadə edir.
Və təsadüfi deyil ki, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin Sərəncamı ilə 2024-cü il Azərbaycanda “Yaşıl dünya naminə həmrəylik ili” elan edilib. Burada strateji hədəf isə neft-qaz ölkəsi olan Azərbaycanın yaxın oniliklərdə yaşıl enerji növlərinə keçidi, həmçinin istehsal olunan yaşıl enerjinin dünya bazarlarına nəqlini stimullaşdırmaq, bunun üçün həyata keçirilən enerji siyasətinin prioritet istiqamətlərini müəyyən etməkdir. Sözügedən prioritet istiqamətlər isə ölkəmiz üçün olduqca əhatəli olub, yaxın perspektivdə həm atmosferə atılan tullantı qazlarının azaldılması, həm yeni texnologiyalara keçidlə sənaye və şəxsi istehlakda ənənəvi enerji payının alternativ mənbələri ilə əvəz olunması, həm də ölkəmizdəki qeyri-neft sektorunda yaşıl enerji enerjinin payının artırılması ilə nəzərdə tutulur.
Belə ki, ölkəmiz 1990-cı illə müqayisədə 2030-cu ilə qədər istixana qazlarının miqdarının 35 faiz, 2050-ci ilə qədər isə 40 faiz azaldılmasını hədəfləyib. Baxmayaraq ki, ölkəmiz özünün mövcud enerji tutumlu sənaye məhsulu potensialına görə atmosferə atılan və bununla da qlobal iqlim dəyişikliyinə səbəb olan istixana qazlarının dünya üzrə faizlə miqdarında çox az paya malikdir, amma bununla yanaşı, ölkəmizdə bu sahədə qarşıya qoyulmuş hədəflər belə ciddi problemlərin həlli üçün kifayət qədər böyük töhfə olacaqdır. Ayrıca olaraq ölkəmizdə 2030-cu ilə qədər bərpa olunan enerji potensialını 30 faizə çatdırmaq və mövcud enerji sistemini şaxələndirmək hədəfi də Azərbaycanın qarşıya qoyduğu hədəflərə çatmaq yolunda mühüm nailiyyəti kimi proqnoz edilir. “Yaşıl enerji”yə keçid nəticəsində 2050-ci ilə qədər ölkəmizdə Qarabağ və Şərqi Zəngəzur iqtisadi rayonları, həmçinin Naxçıvan Muxtar Respublikası “sıfır emissiya” zonasına çevriləcək.
Özünün tarixi Zəfəri ilə dünyanın diqqət mərkəzinə gələn Azərbaycan XXI əsrin prioritetləri istiqamətində iqtisadi və sosial-mədəni həyatda dayanıqlığa nail olmaq üçün ciddi addımlar artmaqdadır. Azərbaycanın ev sahibliyi etdiyi və həmçinin fəali iştirak etdiyi Yaşıl keçid yönümlü bütün tədbirlərin, eləcə də COP29-un sonunda qazanacağı yüksək prestij də yaxın və uzaq perspektivdə bu addımları daha da qüvvətləndirəcək.
Qarabağın yenidən inşası kimi mühüm işlərlə yanaşı, bütün dünyada canlı aləmin gələcəyini təhlükə altına alan iqlim dəyişikliyinə qarşı mübarizədə də öncüllük edən Azərbaycanın uzaq perspektivdə əhalisinin “yaşıl” davranışa, karbon yanacaqdan tam şəkildə imtina olunmasına, ərazi layihələndirilməsi, nəqliyyatin intellektual idarə olunması, fərdi istehlakda daha rasional qərarlar verilməsinə də nail olacağını düşünmək olar. Bütün bunlar on illər sonrası reallaşdığında bu gün atılan addımların, verilən qərarların dəyəri daha açıq görünəcək.
Əli Cabbarov
Naxçıvan Dövlət Universitetinin dosenti
MİA.AZ
Yeni Qərargah növbəti raket hücumu ilə bağlı Hayfa və Təl-Əviv sakinlərinə səsləndi: "Şəhəri boşaldın!"
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
"Qarabağ" braziliyalı müdafiəçi ilə anlaşıb
"İRANIN ALİ DİNİ LİDERİNİN GİZLƏNDİYİ YERİ DƏQİQ BİLİRİK, AMMA..." - Tramp Tehran rejiminə elə xəbərdarlıq elədi ki...
Ruben Vardanyan Bakıda məhkəmədə - Zərərçəkənlər ifadə verirlər
İsrail İranın qərbinə ard-arada zərbə endirir - Açıqlama
Azərbaycanda 282,9 min nəfər işsiz var
Bakıda unikal dələduzluq... - Məhkəmədə barışıq oldu
“Tiktok”da vətəndaşları aldadan şəxs saxlanılıb
Şəxsi həyatı ziqzaqlı olan aparc kanaldan qovuldu
Avropa Liqasının püşkü atıldı - "Sabah"ın rəqibi hansı komanda oldu?
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
Əbülfəs Qarayevlə MÜSAHİBƏ: “Vaxt gələcək, fəxri adlar ləğv ediləcək” - "Bilmirəm, nə qədər casusa oxşayıram..."
Nazirlər Kabinetindən dəyişiklik - 4 gün ardıcıl iş günü olmayacaq
38 yaşlı Tural Ələkbərov Qaraçuxurda saxlanılıb
Kamran Əliyevdən yeni - Təyinatlar
Pakistan XİN: "İranın əleyhinə səs verməymizi istədilər..."
DİM imtahanla bağlı məlumat yayıb
İlham Əliyevin Türkiyəyə səfəri gözlənilir - Deputatdan açıqlama
Cenk Tosun İstanbuldan ayrılır
"Dövlət rüsumu haqqında" qanun dəyişdi
Prezident İlham Əliyev daha bir qanunu təsdiqləyib - Dəyişiklik
Azercell Ucal Haqverdiyevin 65 illik yubileyi münasibətilə rəssamın əsərlərindən ibarət kitabı təqdim etdi - FOTOLAR
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
“Qumar kralı”nın işi: Pərviz Məmmədov azadlığa buraxılıb
Qarabağ zonasında daha 1258.7 hektar ərazi minalardan təmizlənib
Vüsal Bağırovun cinayət işi üzrə məhkəmə prosesi başlayıb
Prezident İlham Əliyev Afrim Qaşini qəbul edib - FOTOLAR
Şagirdlərin yerdəyişməsi davam edir
İRANIN YENİ BAŞ QƏRARGAH RƏİSİ DƏ ÖLDÜRÜLDÜ - Ordu açıqlama yaydı
Bu şəxslərə möhlət hüququ veriləcək? - Deputatdan açıqlama
Dövlət qurumunda işə düzəltmək adı ilə 11 vətəndaşı aldadan qadın saxlanılıb - AÇIQLAMA
Nazirliyin keçmiş vəzifəli şəxsləri hakim qarşısına çxarıldı
Aqrar Sığorta Fondu ləğv edilib
Savaşın beşinci günü - İran yeni raket hücumuna başlayıb, İsrail isə Təbrizdəki hərbi hədəfləri vurur
Azərbaycan nefti 1.85 dollar ucuzlaşıb
İsmayıllıda dəhşətli hadisə - Oğul atasını öldürüb
ABŞ İranla nüvə sazişi və atəşkəslə bağlı danışıqlara start verir - Stiv Vitkoff Abbas Erakçi ilə görüşə hazırlaşır
Jurnalist andı... - TƏBRİZ VƏFALI YAZIR