Könül Həsənovanın "İki ömür haqqında bir hekayə"si...
25-08-2024 [18:35]
Filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Könül Həsənovanın sosial mediada (EDNEWS.NET) getmiş “İki ömür haqqında bir hekayə”si həcmcə kiçik olsa da, böyük ağırlıq tutumu daşıyan, bir ailənin timsalında xalqın faciəsini əks etdirən, 33 il qəlbimizdə, ruhumuzda həsrət kimi yaşadığımız anları, illəri xatırladan və o illərdə doğmalarımızı müxtəlif zaman və məkanlarda itirdiklərimizi əks etdirir.
Könül xanım uşaq illərinə dönüb Vətən həsrəti ilə qovrulan babasının qəhər və gözyaşlarını, onun ağrılarını böyük sevgi ilə xatırlayır, mahiyyət və anlamını isə anasının dili ilə, ondan öyrəndiyi şəkildə hekayələşdirir. Əslində, baba Hüseynov Əyyub Museyib oğlu bir elin, bir obanın − Dərələyəz mahalının sayılıb-seçilən mükəmməl bir ziyalısı, tanınan və sevilən pedaqoqu olsa da, burada Vətən həsrəti çəkən, qaçqınlıq həyatının acısını özü ilə o dünyaya aparan minlərlə insanın obrazını əhatə edir.
Müəllif həmin obrazın − babasının son nəfəsində ikən istək, arzu və ifadələrini anasının dilində ifadə edir:
“Yadınızdan çıxmasın, ölüm-itim dünyasıdır. Bu ermənilərə inanmaq olmaz, onlar öz işlədiyimiz halal əməkhaqqımızdan hər ay tutub Eçmiədzinə köçürürdülər. Guya kilsəyə kömək idi bu. Sən demə, öz pulumuzla silah alıb özümüzə tuşlayacaqmışlar. Süfrəmizdə əyləşib bizə düşmən kəsildilər, gəmiyə minib, gəmiçi ilə yola getmədilər, “Özümə yer edim, gör sənə nələr edəcəyəm” − dedilər. Ev-eşiyimizə, var-dövlətimizə yiyə çıxdılar, bizi pərsəng saldılar, qəbirlərimizi girov qaldı, bala! Biz necə qayıdacağıq həmən yerlərə, bu beləcə nə vaxta qədər qala bilər? Onların havadarları − ilana zəhər verən kərtənkələlər çoxdur, gözümüzün içinə baxa-baxa silahlandırdılar, bu nankorlar isə etdiklərinin cəzasını görmədikcə həyasızlaşdılar. Onlar üçün uydurulan yalanlarlara inanıb ömrü boyu xəyallarında qurduqları “Böyük Ermənistan” sevdası ilə yol getdilər, həqiqəti deyən azsayda özününkülərini daşqalaq etdilər. Dünya malı üçün şeytana yoldaş olan alimləri, siyasətçiləri, onları qəflət yuxusundan ayıltmaq əvəzinə, zəhər üstündən zəhər içizdirdilər, guya ki, dünyada hərşeydən üstün bildikləri xalqı qaynar qazanın içinə atdılar. Xalq bu yalanların içində çırpınır. İndi görərsiniz, bala, “Çalxalandıqca, bulandıqca zaman nehrə kimi, yağı yağ üstündə qalar, ayranı ayranlıq olacaq”. Bu bədbəxt xalq nə zamansa ayılacaq, hesab-kitab soracaq, amma onda gec olacaq, çox gec. İlahi, sən özün bu işləri yoluna qoy!”
Hekayədə 1988-ci ilin oktyabr ayından Ermənistan yaşayış məkanlarımızdan, o cümlədən, Dərələyəz mahalından azərbaycanlıların kütləvi çıxarılması bədii reallıqlarla ifadə olunur.
Hamıya bəlli vahiməli günlər insanların dilində qorxunc və ümidsiz səslənir: “Bizi niyə çıxarırlar?”, “Kim çıxarır?”, “İndi nə edək?”, “İlahi, sən özün kömək ol bizə!” və s.
Gənc alimin qələmində qaçqınlıq və köç səhnələri müdrik bir elm, təhsil və ədəbiyyat insanı olan ananın yaddaş çözüntüləri kimi çox sızıltılı və üzücüdür.
Oxuyuruq: “Gecənin birində səhərə yaxın qapımızda bir maşın dayandı. Onda biz Mehdiabadda yaşayırdıq. Hay-küy və ağlaşma səsinə çölə çıxdıq. Maşının banında ev əşyaları, kabinəsində isə bütöv bir ailənin üst-üstə qalandığını görmək onların hansı vəziyyətdə gəlməsindən danışırdı. Payızın soyuq günləri, qışın ilk əlamətlərinin özünü göstərməsinə baxmayaraq, onlar elə ev paltarındaca maşına doluşmuşdular...”
Bu arada deyim ki, maşından ev əşyalarının boşaldılması zamanı ananın dördayaq (duvax) və oxlovu diqqəti çəkməsi və onunla bağlı xatirələr söyləməsi, acılı günləri əks etdirən hekayəyə bir şirinlik qatır. Ana təndirdə çörək bişirilməsi üçün lazım olan hazırlıqları, çır-çırpıntının toplanmasını, xəmirin yoğurulmasını, üstünün örtülüb acıya qoyulmasını, kündələrin tutulmasını, çörəkbişirən qadının qollarına qovçaq geyinməsini, təndir başında qız-gəlinlərin, uşaqların sapsarı inək yağından və motal pendirindən yaxmac-dürməklər yeməsini xatırlayır. Odur ki, dördayaq (duvax) və oxlovun təmiz və səliqəli, əl dəyməyən bir yerdə saxlanmasını tövsiyə edir. Bu əhvalat anaya gənclik illərini, gəlinliyini, Dərələyəzdə keçən günlərini xatırladır.
Hekayənin məğzi sərlövhəsindədir. İki canciyər insandan söhbət gedir. Vətən, yurd həsrəti ilə bu dünyadan köç edib Mehdiabad qəbirstanlığında dəfn olunan Əyyub babadan və bir də... Və bir də müəllif, istedadlı alimimiz Könül xanımın vaxtsız dünyadan köç edən Nəriman ATASINDAN!
İnşallah, arzu olunan kimi zaman gələr ata babanın əbədi məkanı olan yerə köçürülər.
Səxavət Tağlar,
Əməkdar müəllim, Prezident təqaüdçüsü
MİA.AZ
Türkiyə Kuboku: "Qalatasaray" "Fənərbağça"ya qalib gəlir (YENİLƏNİR)
Almaniya prezidenti Azərbaycandan belə yola salındı - FOTOLAR
Müğənni daha abırlı olacağını deyir: "Bundan sonra açıq geyinməyəcəyəm, toy tutmaq lazımdır"
Azərbaycan və Almaniya prezidentləri konsertdə iştirak ediblər
Yaponiyada güclü zəlzələ olub
ADU və “Qayıdış” İB-nin birgə təşkilatçılığı ilə Manya Səxavətqızı ilə görüş olub - FOTOLAR
Frank-Valter Ştaynmayer “Bakı Ağ Şəhər”də - FOTOLAR
Məşhur aktrisa boykot çağırışı etdi, serialdan qovuldu - AÇIQLAMA
Bakının bəzi ərazilərində qaz təchizatı müvəqqəti dayandırılacaq
Prezident İlham Əliyev Çinə gedəcək - Bu tarixdə
Nəsimi rayon İcra Hakimiyyəti yanında İctimai Şuranın yeni tərkibdə formalaşmış üzvləri ilə ilk iclas keçirilib - FOTOLAR
Almaniya prezidenti xanımıyla birgə İçərişəhərdə - FOTOLAR
"Qarabağ Azərbaycandır, bu, rəsmi Berlinin birbaşa mövqeyidir" - Azərbaycan və Almaniya prezidentilərinin görüşündə mühüm mesajlar verildi (YENİLƏNİB)
“Azercell Könüllüləri” bayram günlərində növbəti xeyriyyə təşəbbüsünü həyata keçirdi
Aİ-dən gənclərə böyük jest - 36 min gəncə Avropaya səyahət etmək üçün pulsuz bileti veriləcək
Azərbaycanlı iş adamı Messiyə bahalı saat hədiyyə etdi - VİDEO
Sumqayıtın dənizsahili meşəliyi tədricən yoxa çıxarılır - İcra Hakimiyyəti inkar edir + VİDEO (YENİLƏNİB)
Gömrük Komitəsində kütləvi narazılıq... - Gecə saatlarına qədər işləyən əməkdaşlardan ETİRAZ
"Azərbaycan İran üçün xüsusilə əhəmiyyətlidir" - TƏHLİL
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
Antalyada güclü qasırğa ev və maşınları devirdi - FOTOLAR
Əli Nağıyev: "Ölkənin təhlükəsizliyinə yönələn halların qarşısı qətiyyətlə alınacaq" - FOTOLAR
Nazirlər Kabineti daha bir qanuna dəyişiklik edib
Türkiyə kuboku: "Fənərbağça" - "Qalatasaray" oyununa 30 mindən çox polis cəlb olunub
"Real"ın baş məşqçisi vergidən yayınıb? - Ançelotti xanımı və oğlu ilə birgə ifadə verməyə gedib
İlham Əliyev Çin Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin şöbə müdirini qəbul edib - FOTO
Dövlət və ictimai xadimlərin adından saxta müraciətlər hazırlayanların məhkəməsi başlayıb
Lalə Şövkətin oğlu: "Anam xəstəxananın adını belə eşitmək istəmir”
Əməkdar artist: “Qonşuların əlindən evdə məşq edə bilmirəm"
""Temu” şirkəti dələduzluqla məşğuldur" - Müğənni Nura Suri yazdı
187 dərman vasitəsinin qiymətinin yuxarı həddi təsdiqlənib - SİYAHI
Prezident İlham Əliyevin adından Almaniya Prezidentinin şərəfinə rəsmi nahar verilib - FOTO
Natəvan klubunda yazıçı Varislə görüş keçirilib - FOTOLAR
"Toplum TV" işi: Ələsgər Məmmədli, Akif Qurbanov, Ruslan İzzətli... - Onlar hakim qarşısına çıxarıldı
Mərkəzi Bankda yeni təyinat olub
Sabah yağış yağacaq
Qalib Salahzadə: “Şeyxin şəxsi təyyarəsi var, ya yoxdur, bilmirəm" - "Adamın namusu olar..."
Putin əmr verdi, Rusiya ordusu genişlənir - Xidmətə əlavə 160 min nəfər çağırılacaq
Milli Məclisin “Toyota” və “Lexsus” markalı avtomobilləri - Təmirlərinə 1 milyon manata yaxın vəsait ayrıldı
İsrail Qəzzanı yenə bombalayıb - 21 nəfər həyatını itirib
Ağdamda mina partlayıb, Nurəddin Abbasov xəsarət alıb - Üç qurum birgə məlumat yaydı
Mehriban Əliyeva Almaniyanın birinci xanımı ilə görüşüb - VİDEO