Könül Həsənovanın "İki ömür haqqında bir hekayə"si...
25-08-2024 [18:35]
Filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Könül Həsənovanın sosial mediada (EDNEWS.NET) getmiş “İki ömür haqqında bir hekayə”si həcmcə kiçik olsa da, böyük ağırlıq tutumu daşıyan, bir ailənin timsalında xalqın faciəsini əks etdirən, 33 il qəlbimizdə, ruhumuzda həsrət kimi yaşadığımız anları, illəri xatırladan və o illərdə doğmalarımızı müxtəlif zaman və məkanlarda itirdiklərimizi əks etdirir.
Könül xanım uşaq illərinə dönüb Vətən həsrəti ilə qovrulan babasının qəhər və gözyaşlarını, onun ağrılarını böyük sevgi ilə xatırlayır, mahiyyət və anlamını isə anasının dili ilə, ondan öyrəndiyi şəkildə hekayələşdirir. Əslində, baba Hüseynov Əyyub Museyib oğlu bir elin, bir obanın − Dərələyəz mahalının sayılıb-seçilən mükəmməl bir ziyalısı, tanınan və sevilən pedaqoqu olsa da, burada Vətən həsrəti çəkən, qaçqınlıq həyatının acısını özü ilə o dünyaya aparan minlərlə insanın obrazını əhatə edir.
Müəllif həmin obrazın − babasının son nəfəsində ikən istək, arzu və ifadələrini anasının dilində ifadə edir:
“Yadınızdan çıxmasın, ölüm-itim dünyasıdır. Bu ermənilərə inanmaq olmaz, onlar öz işlədiyimiz halal əməkhaqqımızdan hər ay tutub Eçmiədzinə köçürürdülər. Guya kilsəyə kömək idi bu. Sən demə, öz pulumuzla silah alıb özümüzə tuşlayacaqmışlar. Süfrəmizdə əyləşib bizə düşmən kəsildilər, gəmiyə minib, gəmiçi ilə yola getmədilər, “Özümə yer edim, gör sənə nələr edəcəyəm” − dedilər. Ev-eşiyimizə, var-dövlətimizə yiyə çıxdılar, bizi pərsəng saldılar, qəbirlərimizi girov qaldı, bala! Biz necə qayıdacağıq həmən yerlərə, bu beləcə nə vaxta qədər qala bilər? Onların havadarları − ilana zəhər verən kərtənkələlər çoxdur, gözümüzün içinə baxa-baxa silahlandırdılar, bu nankorlar isə etdiklərinin cəzasını görmədikcə həyasızlaşdılar. Onlar üçün uydurulan yalanlarlara inanıb ömrü boyu xəyallarında qurduqları “Böyük Ermənistan” sevdası ilə yol getdilər, həqiqəti deyən azsayda özününkülərini daşqalaq etdilər. Dünya malı üçün şeytana yoldaş olan alimləri, siyasətçiləri, onları qəflət yuxusundan ayıltmaq əvəzinə, zəhər üstündən zəhər içizdirdilər, guya ki, dünyada hərşeydən üstün bildikləri xalqı qaynar qazanın içinə atdılar. Xalq bu yalanların içində çırpınır. İndi görərsiniz, bala, “Çalxalandıqca, bulandıqca zaman nehrə kimi, yağı yağ üstündə qalar, ayranı ayranlıq olacaq”. Bu bədbəxt xalq nə zamansa ayılacaq, hesab-kitab soracaq, amma onda gec olacaq, çox gec. İlahi, sən özün bu işləri yoluna qoy!”
Hekayədə 1988-ci ilin oktyabr ayından Ermənistan yaşayış məkanlarımızdan, o cümlədən, Dərələyəz mahalından azərbaycanlıların kütləvi çıxarılması bədii reallıqlarla ifadə olunur.
Hamıya bəlli vahiməli günlər insanların dilində qorxunc və ümidsiz səslənir: “Bizi niyə çıxarırlar?”, “Kim çıxarır?”, “İndi nə edək?”, “İlahi, sən özün kömək ol bizə!” və s.
Gənc alimin qələmində qaçqınlıq və köç səhnələri müdrik bir elm, təhsil və ədəbiyyat insanı olan ananın yaddaş çözüntüləri kimi çox sızıltılı və üzücüdür.
Oxuyuruq: “Gecənin birində səhərə yaxın qapımızda bir maşın dayandı. Onda biz Mehdiabadda yaşayırdıq. Hay-küy və ağlaşma səsinə çölə çıxdıq. Maşının banında ev əşyaları, kabinəsində isə bütöv bir ailənin üst-üstə qalandığını görmək onların hansı vəziyyətdə gəlməsindən danışırdı. Payızın soyuq günləri, qışın ilk əlamətlərinin özünü göstərməsinə baxmayaraq, onlar elə ev paltarındaca maşına doluşmuşdular...”
Bu arada deyim ki, maşından ev əşyalarının boşaldılması zamanı ananın dördayaq (duvax) və oxlovu diqqəti çəkməsi və onunla bağlı xatirələr söyləməsi, acılı günləri əks etdirən hekayəyə bir şirinlik qatır. Ana təndirdə çörək bişirilməsi üçün lazım olan hazırlıqları, çır-çırpıntının toplanmasını, xəmirin yoğurulmasını, üstünün örtülüb acıya qoyulmasını, kündələrin tutulmasını, çörəkbişirən qadının qollarına qovçaq geyinməsini, təndir başında qız-gəlinlərin, uşaqların sapsarı inək yağından və motal pendirindən yaxmac-dürməklər yeməsini xatırlayır. Odur ki, dördayaq (duvax) və oxlovun təmiz və səliqəli, əl dəyməyən bir yerdə saxlanmasını tövsiyə edir. Bu əhvalat anaya gənclik illərini, gəlinliyini, Dərələyəzdə keçən günlərini xatırladır.
Hekayənin məğzi sərlövhəsindədir. İki canciyər insandan söhbət gedir. Vətən, yurd həsrəti ilə bu dünyadan köç edib Mehdiabad qəbirstanlığında dəfn olunan Əyyub babadan və bir də... Və bir də müəllif, istedadlı alimimiz Könül xanımın vaxtsız dünyadan köç edən Nəriman ATASINDAN!
İnşallah, arzu olunan kimi zaman gələr ata babanın əbədi məkanı olan yerə köçürülər.
Səxavət Tağlar,
Əməkdar müəllim, Prezident təqaüdçüsü
MİA.AZ
Eldar Əzizov məmurları BŞİH-yə topladı: nələr müzakirə olunub? - Yeni tapşırıqlar verildi
Qəzzada son 24 saatda daha 75 nəfər ölüb
“Veysəloğlu Distribusiya” şirkəti “Dəyərlərimizin izi ilə” devizi altında Şuşada möhtəşəm tədbir keçirdi - FOTOLAR
Yazıçı Anar: "Hazırda bağdayam"
Nazir, komitə sədri və... - Onların qəbul günləri açıqlandı + CƏDVƏL
Azərbaycanda hansı ölkədən daha çox tələbə var? - SİYAHI
İctimai Birliyinin sabiq sədrinə cinayət işi açıldı
İrandan Azərbaycana narkotikin keçirmək istəyiblər
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
"Beşiktaş" Antoni Cacini transfer etmək istəyir
Hikmət Hacıyev: "Mehriban xanım Əliyevanı doğum günü münasibətilə səmimi qəlbdən təbrik edir, ona..."
Dahi Nəsiminin məzarı Suriyadan Azərbaycana gətiriləcək? - Yeni xəbər yayıldı + FOTOLAR
"Komo" "Tottenhem"in təklifinə "yox" cavabı verdi
Cənubi Qafqazın radioaktiv saatlı bombası – Metsamor AES
Nazir onu mərkəz rəhbəri təyin etdi - FOTO
Qarğa, məndə ChatGPT var… - Təbriz VƏFALI YAZIR
Bakıda polis əməliyyat: 44 kq narkotik vasitə aşkarlanıb
"Sədərək"dəki yanğınla bağlı araşdırma başlayıb
Donald Tramp 111 illik tarixi dəyişdi, FED üzvünü vəzifədən azad etdi, qarşı tərəf isə dirənir: "İşimdə qalacam..."
"Fənərbağça" Livakoviçlə bağlı danışıqlara başlayıb
Sadettin Saran "Fənərbağça" prezidentliyinə namizəd oldu
Markov Rusiyanı tərk edəcək? - Açıqlama
Arzu Əliyeva Mehriban Əliyevanı təbrik edib - FOTO
35 il başqasının evində yaşadı, indi evdən çıxmaq üçün adambaşına 10 min istəyən keçmiş məcburi köçkün danışdı - VİDEO
Gəlini Mehriban Əliyevanı belə təbrik etdi: "...bu gözəl gündə Sizə daim xoşbəxtlik və sevinc arzulayıram!" - FOTO
"Qalatasaray" heyətini fransız futbolçu ilə gücləndirmək istəyir
Tramp: "Qəzzadakı vəziyyət 2-3 həftə ərzində başa çata bilər..."
"Lill" "Fənərbağça"nın müdafiəçisini istəyir
"Real Madrid" Vinisiusu sata bilər - 150 milyon avro...
Bu gün Mehriban Əliyevanın doğum günüdür
"Beşiktaş"ın yeni transferi İstanbula gəlib
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
"Beşiktaş" Tiaqo Calonu transfer edir
"Eyüpspor" bu mövsüm ilk dəfə qalib gəldi
Arayik Harutyunyan, Arkadi Qukasyan, Bako Sahakyan.. - Onlar yenidən hakim qarşısına çıxarıldı
Özbəkistan PA rəhbəri Mehriban Əliyevaya məktub ünvanlayıb - MƏTN
"Prezident Donald Trampa şəxsi imzası ilə mənə hədiyyə etdiyi..." - İlham Əliyevdən paylaşım + FOTOLAR
IX “Muğam” Televiziya Müsabiqəsinin qalibləri müəyyənləşib
Ceyhun Bayramov dövlət naziri ilə görüşüb - Nələr müzakirə olunub?
ABŞ-da bir ilk: insanda "Yeni Dünya vida qurd milçəyi" aşkarlandı
Növbəti üç gündə Bakı və bölgələrdə külək güclənəcək - Xəbərdarlıq
“Araz-Naxçıvan” Şahin Diniyevin oğlu ilə anlaşıb