Rəsmi Moskva ilə Tbilisi arasında gizli görüş? - Gürcüstanın işğal olunmuş torpaqları və qarşıda dayanan iki yol... (TƏHLİL)
30-05-2024 [12:31]
Gürcüstan hökuməti Abxaziya və Cənubi Osetiya münaqişəsinin həlli ilə bağlı ciddi addımlar atmağa hazırlaşır.
Belə ki, bir müddətdir Rusiya və Gürcüstan hökumətləri arasında bu məsələ ilə bağlı qeyri-rəsmi görüşlərin keçirildiyi deyilir. Lakin hər iki münaqişənin həlli üçün rəsmi səviyyədə, açıq görüşlərin keçirilməsinə ehtiyac var.
Tbilisi Qərbə inteqrasiya yolundan imtina etmək istəmir. Lakin bu da bir gerçəkdir ki, Abxaziya və Cənubi Osetiya münaqişəsi həll edilmədən Gürcüstan nə Aİ-yə, nə də NATO-ya qəbul ediləcək. Bundan başqa, Gürcüstanın ərazi bütövlüyünün bərpası bu ölkənin Qərbə inteqrasiyasından daha mühüm məsələdir.
Gürcüstanın Abxaziya və Cənubi Osetiya münaqişəsini həll etməsi o qədər də asan deyil:
Birincisi, həm Abxaziya, həm də Cənubi Osetiya Gürcüstanla birləşmək istəmir. Cənubi Osetiya açıq şəkildə Rusiyanın tərkibinə daxil olmağı qarşısına məqsəd qoyub. Osetinlər bu yolla həm də Şimali Osetiya ilə birləşməyi planlaşdırırlar.
Abxaziya isə müstəqil dövlət kimi tanınmağı və regionda bir subyekt olaraq qəbul olunmağı tələb edir. Misal üçün Abxaziya “xarici işlər naziri” İnal Ardzinba deyib ki, “Gürcüstanla silahlı münaqişə istəmirik, lakin Ukrayna tərəfində döyüşən gürcü əsilli radikalların ölkəyə qayıdacağı təqdirdə belə bir ssenarinin olması istisna deyil”.
İkincisi, Abxaziya və Cənubi Osetiya münaqişəsinin həlli birbaşa Rusiyadan asılıdır. Kremlin Tbilisidən tələbi isə açıq və aydındır: ölkənin idarəetmə modelinin dəyişməsi və Gürcüstanın Qərbə inteqrasiyanı dayandırması.
Bu mənada Gürcüstanla Rusiya arasında danışıqlar başlasa da, proses Tbilisi üçün çətin və ağrılı keçəcək. Yəni Kremlin təkliflərini qəbul etmək Gürcüstana ərazi bütövlüyünü təmin etmək şansını versə də, Qərbə inteqrasiyanı birdəfəlik bitirə bilər. Bundan başqa, Rusiya ilə münasibətlərin normallaşması, habelə danışıqların başlanması mövcud hakimiyyətə qarşı ciddi etirazlara gətirib çıxarar.
Gürcüstan indiki məqamda seçim etməli və radikal addımlar atmalıdır. Yəni Tbilisi ya ərazi bütövlüyünü bərpa etmək üçün Rusiya ilə danışıqlara başlamalı, ya da Qərbə inteqrasiyaya davam etməlidir.
Bütün hallarda Gürcüstan Rusiyanın etimadını itirib. Buna görə də Abxaziya və Cənubi Osetiya münaqişəsinin həlli güzəşt və dəyişikliklərlə baş tuta bilər.
Tbilisinin önündə iki yol var:
1. Bosniya variantına keçid etmək (Dayton Sazişi). Yəni necə ki Bosniyada Sazişə əsasən serblər 49%, boşnak və xorvatlar 51% ərazi aldı, bənzər formada gürcülər abxazlar və osetinlər də mövcud sərhədlər çərçivəsində bölgü apara bilər.
2. Gürcüstan dövlət idarəetmə formasını dəyişməlidir. Rəsmi Tbilisi hazırda unitar ölkədir. Müvafiq idarəetmənin dəyişdirilməsi fonunda Gürcüstan konfederativ olmalıdır. Gürcülər, abxazlar, osetinlər, hətta acarlar və azərbaycanlılar daxili idarəetmədə sərbəst, xarici idarəetmədə ortaq qərar qəbuletmə yolu ilə bir dövlət mexanizmi yarada bilər.
Turan Rzayev
MİA.AZ
SON XƏBƏRLƏR
"Güldür Güldür"ün məşhur aktyoru: "Nəzərdən çox qorxuram"
Bu rayonlara qar yağır - Siyahı
İsrail hərbçiləri daha ikisi uşağı həbs edib
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
Kəmaləddin Heydərov rəisi vəzifədən azad edib - Yeni təyinat
Azərbaycan və İranın birgə hərbi təlimi başa çatıb - FOTOLAR
MSK bu DSK-lərin hüdudlarında dəyişiklik edib - SİYAHI
Sabah güclü külək əsəcək - Xəbərdarlıq
“Taliban"la əlaqə saxlamaq vacibdir” - Peskov
Kremlin mətbuat katibi: "Ukraynaya nüvə silahı vermək..."
Hikmət Hacıyevdən növbəti paylaşım: ""Politico" nəşri dezinformasiya yaymaqda davam edir"
AFFA "Səbail" klubunu cərimələyib
Qəzzada savaşın 417-ci günü: ölənlərin sayı 44249-a yüksəlib
Borrell: "Müharibəni dayandırın..."
Prezident İlham Əliyev sərəncam imzaladı
Məhkəmə hakimi təqaüdə göndərilib
“Kontakt Home” kredit bataqlığında - MİNLƏRLƏ MƏHKƏMƏ İŞİ VƏ...
BAKIDA DAHA BİR TİKTOKER HƏBS OLUNDU - Məhkəmə 60 sutka cəza kədi
Deputat Milli Məclisdə "Azəriqaz"ı "topa tutdu": "...bunu heç cür ötüşdürmək olmur"
Rəis, yoxsa Baş mühəndis? - Həbs xəbəri yayılan idarə rəisi deyil
Sabah Bakıda yağış, dağlıq rayonlarda qar yağacaq
Məmur, yoxsa biznesmen? - ARB KANALININ BİNASININ SAHİBİ BARƏDƏ ELƏ İDDİALAR YAYILDI Kİ...
BİR QRUP VƏZİFƏLİ ŞƏXS QANDALLANDI - Milyonlarla manatlıq əməliyyatların TƏFƏRRÜATLARI
Elçin Məsiyev UEFA Konfrans Liqası matçına təyinat alıb
İstanbulda terrorçulara qarşı daha bir əməliyyat: saxlanılanlar var
İnstituta direktor əvəzi təyin olunub
Yarımcan olan xəstəyə niyə əlilik verilmir? - Şirvan sakini özbaşınalıqla bağlı Prezident və xanımına üz tutub
Eldar Əzizov özünə niyə müavinlər götürmür? - BŞİH-də 4 müavin poostu hələ də vakant saxlanılıb
Yeni Zelandiyada qəribə olay: sahilə çıxan 30-dan çox balina xilas olunub, 4-ü isə... - FOTO
Qırmızı dənizdə turist gəmisi batıb - 17 nəfər itkin düşüb
Əliyar Ağayev UEFA Avropa Liqasının oyununa təyinat alıb
Mingəçevir su anbarında zəlzələ olub - 3.1 bal gücündə
Almaniya Dünya Savaşına hazırlanır - Yeraltı sığınacaqlar hazırlanır
Mərkəzi Bankı kredit təşkilatları barədə yeni qərar verib
Türkiyənin 18 şəhərində 54 İŞİD-çi tutulub
Vasif Talıbovun oğlu idman sahəsindən də uzaqlaşdırılıb
Azərbaycan nefti 2 dollara yaxın ucuzlaşdı
24 yaşlı gənc 40 yaşlı şəxsi gecəyarısı evdə öldürüb - Masallıda