Rəsmi Moskva ilə Tbilisi arasında gizli görüş? - Gürcüstanın işğal olunmuş torpaqları və qarşıda dayanan iki yol... (TƏHLİL)
30-05-2024 [12:31]
Gürcüstan hökuməti Abxaziya və Cənubi Osetiya münaqişəsinin həlli ilə bağlı ciddi addımlar atmağa hazırlaşır.
Belə ki, bir müddətdir Rusiya və Gürcüstan hökumətləri arasında bu məsələ ilə bağlı qeyri-rəsmi görüşlərin keçirildiyi deyilir. Lakin hər iki münaqişənin həlli üçün rəsmi səviyyədə, açıq görüşlərin keçirilməsinə ehtiyac var.
Tbilisi Qərbə inteqrasiya yolundan imtina etmək istəmir. Lakin bu da bir gerçəkdir ki, Abxaziya və Cənubi Osetiya münaqişəsi həll edilmədən Gürcüstan nə Aİ-yə, nə də NATO-ya qəbul ediləcək. Bundan başqa, Gürcüstanın ərazi bütövlüyünün bərpası bu ölkənin Qərbə inteqrasiyasından daha mühüm məsələdir.
Gürcüstanın Abxaziya və Cənubi Osetiya münaqişəsini həll etməsi o qədər də asan deyil:
Birincisi, həm Abxaziya, həm də Cənubi Osetiya Gürcüstanla birləşmək istəmir. Cənubi Osetiya açıq şəkildə Rusiyanın tərkibinə daxil olmağı qarşısına məqsəd qoyub. Osetinlər bu yolla həm də Şimali Osetiya ilə birləşməyi planlaşdırırlar.
Abxaziya isə müstəqil dövlət kimi tanınmağı və regionda bir subyekt olaraq qəbul olunmağı tələb edir. Misal üçün Abxaziya “xarici işlər naziri” İnal Ardzinba deyib ki, “Gürcüstanla silahlı münaqişə istəmirik, lakin Ukrayna tərəfində döyüşən gürcü əsilli radikalların ölkəyə qayıdacağı təqdirdə belə bir ssenarinin olması istisna deyil”.
İkincisi, Abxaziya və Cənubi Osetiya münaqişəsinin həlli birbaşa Rusiyadan asılıdır. Kremlin Tbilisidən tələbi isə açıq və aydındır: ölkənin idarəetmə modelinin dəyişməsi və Gürcüstanın Qərbə inteqrasiyanı dayandırması.
Bu mənada Gürcüstanla Rusiya arasında danışıqlar başlasa da, proses Tbilisi üçün çətin və ağrılı keçəcək. Yəni Kremlin təkliflərini qəbul etmək Gürcüstana ərazi bütövlüyünü təmin etmək şansını versə də, Qərbə inteqrasiyanı birdəfəlik bitirə bilər. Bundan başqa, Rusiya ilə münasibətlərin normallaşması, habelə danışıqların başlanması mövcud hakimiyyətə qarşı ciddi etirazlara gətirib çıxarar.
Gürcüstan indiki məqamda seçim etməli və radikal addımlar atmalıdır. Yəni Tbilisi ya ərazi bütövlüyünü bərpa etmək üçün Rusiya ilə danışıqlara başlamalı, ya da Qərbə inteqrasiyaya davam etməlidir.
Bütün hallarda Gürcüstan Rusiyanın etimadını itirib. Buna görə də Abxaziya və Cənubi Osetiya münaqişəsinin həlli güzəşt və dəyişikliklərlə baş tuta bilər.
Tbilisinin önündə iki yol var:
1. Bosniya variantına keçid etmək (Dayton Sazişi). Yəni necə ki Bosniyada Sazişə əsasən serblər 49%, boşnak və xorvatlar 51% ərazi aldı, bənzər formada gürcülər abxazlar və osetinlər də mövcud sərhədlər çərçivəsində bölgü apara bilər.
2. Gürcüstan dövlət idarəetmə formasını dəyişməlidir. Rəsmi Tbilisi hazırda unitar ölkədir. Müvafiq idarəetmənin dəyişdirilməsi fonunda Gürcüstan konfederativ olmalıdır. Gürcülər, abxazlar, osetinlər, hətta acarlar və azərbaycanlılar daxili idarəetmədə sərbəst, xarici idarəetmədə ortaq qərar qəbuletmə yolu ilə bir dövlət mexanizmi yarada bilər.
Turan Rzayev
MİA.AZ
SON XƏBƏRLƏR
İbrahim Kalın Suriyada Şara ilə görüşüb - Nələr müzakirə olunub?
Oktay Əliyev yeni vəzifəyə təyinat aldı
Tofiq Yaqublunun şikayəti təmin olunmadı - Məhkəmə işi
Bələdiyyələrlə bağlı daha 5 qanun dəyişir
İlham Əliyev Macarıstanda: "Ermənistan gec-tez bu şərtlərlə razılaşacaq" - Birgə bəyanat + FOTOLAR (YENİLƏNİB)
"Bandotdel"dən əməliyyat: 10 nəfər qandallandı
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
“Abzas Media” işçiləri hakim qarşısına çıxarıldı - Prokuror jurnalistlərə ağır cəzalar istədi
Sumqayıtda müəssisədə partlayış: beş nəfər xəsarət alıb - Üçünün vəziyyəti ağırdır (YENİLƏNİB)
III Çarlz Azərbaycan prezidentinə məktub göndərib - MƏTN
Sabah güclü külək əsəcək - Xəbərdarlıq
SABİQ NAZİRDƏN MÜSAHİBƏ: "Məktəb də, müəllim də hörmətdən düşüb" - "Niyə o müəllimdən imtahan götürürsünüz?”
İcra başçısı Təhsil Şöbəsinin keçmiş müdirinə vəzifə verdi - İH-yə kimlər gəldi, kimlər getdi?
Bakıda daha iki məktəb direktoru cəzalandırılıb
Prezident İlham Əliyev Macarıstanda - FOTOLAR
Telefon alverçisi mühüm dövlət qurumuna aparat rəhbəri təyin olundu
“Bakcell” süni intellekt təlimi təşkil etdi - FOTOLAR
Daha üç qanun dəyişir
Un neçəyədir? - Açıqlama
Bakıda "GlobE Network"un altıncı plenar iclası... - İlham Əliyev müraciət edib (Yenilənib)
Müğənni rektorla Prezidentin köməkçisini "üz-göz" elədi: "Xeyirdimi Bostançı?" - Açıqlamalar
Zelenski sülhə "yaşıl işıq" yandırdı: "Məlumat alan kimi, ictimaiyyətə açıqlayacağıq - "Heç kim, heç bir sakin evini, torpağını təslim etməyəcək"
Xan Yunusun əhalisi yenidən köç edir - FOTO
Kəngərliyə daha 50 ailə köçürülüb
"Evdəki böyük qardaşlarına da demişəm ki, artıq evdə qorxmalı olduğumuz birisi var"
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
Trampdan Putinlə görüş haqda açıqlama: "Müharibəyə son qoymaq üçün danışıqlara başlayacaq"
Baş nazir: "Bu ölkəyə "Eurovision"da qadağa qoyulmalıdır"
PUTİİNLƏ TRAMPIN 2 SAATDAN ÇOX ÇƏKƏN TELEFON DANIŞIĞI... - İlk açıqlama gəldi (Yenilənib)
Tramp bu ölkəyə güc tətbiq edə bilər - Ağ Evdən açıqlama
BAKIDA SENSASİYALI MƏHKƏMƏ PROSESİ: onlarla azərbaycanlını Fransa kəşfiyyatına təhvil verilib
ZAKİR HƏSƏNOV İSRAİLƏ NİYƏ GEDİB? - Görüş + Müzakirə (FOTOLAR)
Şirvan və Hacıqabulda qaz olmayacaq
“Avroviziya-2025”: Azərbaycanın İsrailə 12 xal verməsi... - TƏHLİL
Keçmiş nazirin ölkədən çıxışı məhdudlaşdırılıb - Vergi borcu var
Saleh Səmədovun oğlu da vəzifədən çıxarılıb - İcra başçısı əmr verdi
Məhkəmə-Hüquq Şurasının yubiley medalı təsis olunacaq