Ərdoğanın İraqa səfərində İranla bağlı mühüm detal – İmzalanacaq 30 sazişdə nələr var? (TƏHLİL)
22-04-2024 [15:27]
Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan 12 il sonra İraqa gedir. Səfər zamanı 30-a yaxın hökumətlərarası sazişin imzalanması planlaşdırılır.
Ən mühüm razılaşmalar Şimali İraqın terrorçu PKK-dan təmizlənməsi üzrə birgə səylərə aid olacağı ehtimal edilir.
PKK-ya qarşı Ankara-Bağdad-Ərbil birliyi
Ümumiyyətlə Ankara Bağdad və Ərbillə bir müddətdir ciddi danışıqlar aparırdı. Danışıqların əsasını isə İraq Kürdüstanında terrorla mübarizə üzrə birgə Əməliyyat Mərkəzinin strukturu və fəaliyyət göstərməsi, İraqın şimalında 30-40 km dərinliyə qədər daimi türk bazalarının yaradılması və PKK-nın əsas bazalarının yerləşdiyi Hakurk, Metina, Zap və Qara rayonlarında təhlükəsizlik zonalarının yaradılması təşkil edirdi. Mümkündür ki, bugünkü görüşdə müzakirə edilən bu məsələlərə dair konkret sazişlər imzalanacaq.
Prinsip etibarilə Türkiyə son illərdə həm İraqda, həm də Suriyada apardığı antiterror əməliyyatları ilə PKK-ya, habelə PYD, YPG-ya qarşı ciddi zərbə vurub. PKK bu əməliyyatlar sonrası hələ də özünə gələ bilməyib.
Ankara vəziyyətdən istifadə edib İraqda PKK-nı tam bitirmək istəyir. Bu istiqamətdə Ərbil və Bağdad ilə ortaq hərəkət etməsi isə keçiriləcək yeni əməliyyatların effektivliyini artıracaq.
İranla bağlı gizli maddə
İsrail-İran gərginliyi bütövlükdə Yaxın Şərqi təhlükəyə atır. Bu həm də region ölkələrinin təhlükəsizliyi baxımından ciddi problemdir. Ankara regional və geosiyasi maraqları çərçivəsində prosesin böyüməsini istəmir. Mümkündür ki, imzalanacaq 30-a yaxın sazişin içərisində İranla bağlı məqam da var.
Rəsmi Tehranın İraqda proksi qüvvələri var. Tehran İraq ərazisini Suriya, Yəmən, Fələstin və Livandakı proksi qüvvələrinə silah və digər yardımlar üçün istifadə edir. Xüsusilə İraqdan Suriyaya külli-miqdarda silah-sursat göndərilir. Bu silahlar daha sonra Hizbullaha, HƏMAS-a çatdırılır.
Türkiyə hazırda həm İsrail-İran müharibəsindən, həm də Qəzzadakı məsələdən narahatdır. Prinsip etibarilə Ankara Qəzza məsələsinin sülh yolu ilə həllində maraqlı olsa da hazırkı gərginliyin İran tərəfindən başladığını bilir. Mümkündür ki, Ankara İraqla, İrana məxsus silahların Suriyaya, ordan da digər proksilərə göndərilməsinin qarşısını almaq üçün gizli saziş imzalasın.
İğdır-Naxçıvan qaz kəməri
Türkiyə ilə İraq arasında imzalanması ehtimal edilən 30 sazişin hamısı siyasi, hərbi sahəyə aid deyil. İqtisadi, enerji sahəsinə aid sazişlərin imzalanması da mümkündür.
Türkiyə Avropaya qaz nəqlinə əsas ötürücü ölkədir və bunu inkişaf etdirmək istəyir. Rəsmi Ankara Bakı ilə TANAP layihəsini icra edib. Bu layihə ilə bu gün Azərbaycan Avropa bazarına mavi qaz nəql edir, Ankara isə əsas daşıyıcı ölkə kimi çıxış edir.
Keçən ilin 25 sentyabr tarixində Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev və Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanın iştirakı ilə İğdır-Naxçıvan qaz kəmərinin təməli qoyuldu. Ermənistanla Azərbaycan arasında sülh müqaviləsinin imzalanması sonrası icra ediləcək yeni layihə gələcəkdə bu layihə ilə birlikdə Türkiyəyə uzanacaq. Yəni Türkiyə ərazisindən ikinci TANAP bənzəri bir layihə icra ediləcək.
Türkiyə bu layihənin daha effektiv olması üçün İraqla və Kürdüstanla danışıqlar aparır. Yəni İraq Kürdüstanın qazı gələcəkdə İğdır-Naxçıvan qaz kəmərinə birləşməsi hədəflənir. Bu reallaşarsa Ankara Avropanın mavi qaz təchizatında ciddi paya sahib ola bilər. Prinsip etibarilə rəsmi Bakının da son illərdə Ərbil, Bağdad ilə yaxınlaşması bu ortaq məqsəd ilə bağlıdır.
Turan Rzayev
MİA.AZ
QHT.az saytının 10 yaşı tamam olub
Almaniya mediası Zəngəzur dəhlizindən yazdı
Əli Əsədov İqtisadi Şuranın üzvlərini topladı - Müzakirə
Aİ-nin 27 ölkəsinin əhalisi 450 milyonu ötüb - Statistika
Ərdoğanla Baxçalı telefonda müzakirə aparıblar
Röya Ayxanın xalası qızı: "Biləndə ki, onun xalası qızıyam..."
İstanbulda "Casperlar" kriminal dəstəsinə qarşı əməliyyat: 70 nəfər saxlanıldı, lideri isə...
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank 3 günlük məzənnəni açıqladı
Qəzzada yardım gözləyənlər atəşə tutulub
İranın şimalındakı hava limanı xarici reyslər üçün açılıb
Zelenski: "Rusiya Xarkovda doğum evini vurub"
"Adam söyüş söyür..." - Elmar Məmmədyarovun bu sözünə sabiq nazir cavab verdi: "Yadıma düşmür ki, nə vaxtsa mən onu söyüm, ya da..."
Əliyev - Paşinyan görüşü: vasitəçisiz müzakirə və... - TƏHLİL
Qarşıda 3 günlük isti hava gəlir - Xəbərdarlıq
Azərbaycan əhalisi artıb
Azərbaycan I Liqasının başlama tarixi açıqlanıb
Veysəloğlu Şirkətlər Qrupunun elan etdiyi “Qida Təhlükəsizliyi Ayı”na yekun vuruldu - FOTOLAR
Dövlət Baxçalıdan PKK-nın silahlarını yandırmasına reaksiya: "Türkiyə terror bəlasından qurtulur"
Xocalı soyqırımı vaxtı girov götürülmüş qadın məhkəmədə elə faktları açdı ki... - Ermənilər Bakıda hakim qarşısında
"Fənərbağça" 18 yaşlı seneqall yarımmüdafiəçi ilə anlaşdı - 5 illik müqavilə imzalandı
"2024-cü il dövlət büdcəsinin icrası haqqında" qanun təsdiqlənib
PKK 41 ildən sonra silahlarını bu mağarada yerə qoydu: 4 lider, 30 nəfərlik qrup silahını yandırdı - VİDEO, FOTOLAR
Ərdoğan: "Srebrenitsa soyqırımı tarixdə qaranlıq bir ləkədir"
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
Unun satış qiyməti dəyişməyib
Lisey və gimnaziyalara qəbul - 200 şagirdin nəticəsinin əlavə araşdırılmasına zərurət yaranıb
Prezident daha bir fərman imzalayıb - Şübhəli əməliyyatlarla bağlı
Pambıqçılıqla bağlı yeni fərman verildi
Prezident bələdiyyələrlə bağlı yeni qanunları təsdiqlədi
“Yaşayış minimumu haqqında” qanun dəyişib - Fərman
Ərdoğanın baş müşaviri vəfat edib - Sabiq DİN başçısı açıqladı
Prezident İlham Əliyev gürcüstanlı naziri qəbul edib - Nələr müzakirə olunub? (FOTOLAR)
“Bakinski raboçi”, “Respublika” və “Xalq qəzeti”... - Prezident bu nəşrlərlə bağlı fərman verdi
Bağçalara uşaq qəbul başlayır
Prezident İlham Əliyev Uxnaaqiyn Xurelsuxa məktub göndərib - MƏTN
Ağdamda insan skeleti tapılıb
Bakıda varlı adamların qumar oynadığı məkan: tarix... - VİDEO
İsrail məktəbi vurub - Ölən və yaralananlar var
Natiq Xankişiyev tutulub
"Azəriqaz"da daha bir dəyişiklik - "Nəqliyyatçı" Baş Direktorun maliyyə üzrə müavini təyin edilib
Azərbaycan neftinin qiyməti 74 dollara düşdü
Musiqili “Qaynar xətlər”imiz…