39 ölkənin yer aldığı hərbi əməliyyatlar başladı – Dünya yeni savaşla üz-üzə (TƏHLİL)
19-12-2023 [15:31]
Yəmənin üsyançı “Ənsar Allah” (Husi) hərəkatı Qırmızı dəniz ticarətini tamamilə dayandırıb.
Bundan öncə strateji əhəmiyyətə malik Übeydə limanı və Bəb-ül-Məndəb boğazına nəzarəti ələ keçirən husilər İsrail gəmilərinə ardıcıl hücumlar edirdi. Husilərin Qırmızı dəniz ticarətini dayandırması isə bütövlükdə dünya ticarətinə və enerji böhranına səbəb ola bilər.
Böhran qapıda
Husilərin Yəməndə apardığı silahlı mübarizə bu ölkənin daxili məsələsi hesab edilirdi. Qruplaşmanın İsrailə müharibə elan etməsi də beynəlxalq mənada problem deyildi. Lakin Qırmızı dəniz ticarətinin dayandırılması husilərin ciddi strateji səhvidir.
Məsələ ondadır ki, dünyanın illik ticarətinin 12%-i, neft daşınmasının isə 10%-i Qırmızı dənizin payına düşür. Bundan başqa, Qırmızı dəniz ticarətinin dayanması Suveş kanalının iflic olması, İstanbul boğazında isə durğunluq yarada bilər.
Qırmızı dəniz ticarətinin tamamilə dayanması fonunda enerji nəhəngləri – Britaniyanın BP, Fransanın “Total Energies”, Belçikanın Şirkəti Euronav, Tayvanın konteyner daşıma şirkəti Evergreen və daha 11 şirkət keçidlərini dayandırıb. Bu, dünya miqyasında ciddi enerji böhranının yaranması deməkdir.
Rusiya-Ukrayna müharibəsinə görə onsuz da mavi qaz böhranı yaşayan Qərbin indi də neftsiz qalması yanacaq qiymətlərində kəskin artımı qaçılmaz edir. ABŞ buna göz yuma bilməz.
ABŞ-ın koalisiyası
ABŞ-ın müdafiə naziri Lloyd Ostin Təl-Əvivdə israilli həmkarı Yoav Qallantla birgə mətbuat konfransında deyib ki, ölkəsi Yaxın Şərqdəki tərəfdaşları və müttəfiqləri ilə Yəmənin husi üsyançılarının yarada biləcəyi təhlükəyə qarşı beynəlxalq koalisiya qurmaq üçün çalışır.
Anti-Husi koalisiyasında ABŞ, NATO və bir neçə Ərəb ölkəsinin (ümumilikdə 39 ölkənin) yer alacağı gözlənilir. Ostin deyib ki, “Bu hücumlar (Qırmızı dənizdə gəmilərə qarşı – red.) ehtiyatsız və təhlükəlidir, beynəlxalq hüququ pozur. Buna görə də biz bu təhlükə ilə mübarizə aparmaq üçün beynəlxalq koalisiya yaratmağa çalışırıq”.
Onun sözlərindən bu qənaətə gəlmək olar ki, koalisiyanın əsas hədəfi Yəmən sahillərindən keçən ticarət gəmilərinin təhlükəsiz ərazilərə kimi müşayiət edilməsidir. Yəni Anti-Husi koalisiyası indiki məqamda Yəmənə müdaxilə, ya da husiləri tam məğlub etmək niyyətində deyil.
Bunun üç əsas səbəbi var:
Birincisi, husilərin nəzarətindəki ərazilər daha çox dağlıqdır və ABŞ Əfqanıstandakı kimi illərlə müharibə aparmalı olacaq.
İkincisi, Anti-Husi koalisiyası quru əməliyyatlarına başlasa, Rusiya və İran husiləri dəstəkləyə bilər.
Üçüncüsü, husilərlə quru döyüşlərinin başlanması onları daha da aqressivləşdirə, Səudiyyə və BƏƏ şəhərlərini və neft yataqlarını vurmasına gətirib çıxara bilər. Bu baş verərsə, dünya tarixində üzləşdmədiyi bir neft böhranı ilə üzləşə bilər.
Bununla belə, Anti-Husi koalisiyasında Misir, Səudiyyə Ərəbistanı, BƏƏ-nin olması əməliyyatların uğur qazanması baxımdan vacibdir. Məsələnin Türkiyəyə təsiri olduğu üçün Ankara da prosesdə yer ala bilər. Birbaşa hərbi dəstək olmasa da, siyasi mesajların verilməsi istisna deyil.
Turan Rzayev
MİA.AZ
SON XƏBƏRLƏR
100-dən çox şəhid ailəsi, qazilər, tanınmış sənətçilər jurnalistlə bağlı ölkə rəhbərliynə müraciət ediblər
Məşhur aktyor 53 yaşında vəfat etdi
"Karvan"da baş məşqçi və məşqçilər təyinatı olub
Azercell-in dəstəyi ilə fəaliyyət göstərən “Azərbaycan Uşaq Qaynar Xətti” 2025-ci ilin ilk yarısında 2173 müraciət qeydə alıb
I Qarabağ müharibəsində itkin düşmüş daha bir şəhidin şəxsiyyəti müəyyənləşdi - FOTO
“Qumar kralı”nın adamları azadlığa çıxdı - 8 illik hökm ləğv edildi
Rusiyalı MMA döyüşçüsü küçədə güllələndi - Anbaan VİDEO
Bakir Səfərovla bağlı daha bir qərar verildi
Kamal Kılıçdaroğlu Dövlət Baxçalıya zəng etdi - "Təşəkkür edirəm"
Arvad 37 yaşlı ərini bıçaqlayıb
Berdiməhəmmədov Bakıda belə qarşılandı - FOTO
Çanaqqalada meşə yanğını... - 4 kənd boşaldılıb, bəzi evlər yanıb, heyvanlar tələf olub
Mənzurə Musayeva 45 yaşında kişiyə ərə gedir: “Bəs qədər pulu, var-dövləti, iki-üç maşını, dörd-beş evi...
"Pulsuz kimsə istəyirsə, DİM-ə müraciət edə bilər” - İxtisas seçimi həyəcanı başlayır
İsrail Qəzzanı səhərədək bombalayıb - 50-dən çox ölən var
Özünü yorma, kişi, mən düzələn zad deyiləm… - Təbriz VƏFALI YAZIR
Azərbaycanla Çin arasında viza rejimi ləğv edilib
Milli-mənəvi dəyərlər və müasirlik
Netanyahu Suriyanı təhdid etdi: "Dərs çıxarın, yoxsa..."
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
Ağ Evin bağçasına giriş qadağan olunub
Ərəb Liqasından etiraz: "İsrailin fələstinlilərı kiçik əraziyə toplamaq planı qəbuledilməzdir"
"Azərbaycan yaxın zamanda “İbrahim Sazişləri”nə qoşulması..." - ABŞ Senatında müzakirə
Türkiyə 41 universitetin diplom və attestatlarını tanımır - Aralarında Azərbaycanın da adı var
Cəlilabadda meşədə yanğın lokallaşdırılıb
İsrailli nazir Suriya prezidentinə sui-qəsdə çağırış elədi: "O, dərhal ortadan götürülməlidir"
İsrail Livanı yenə vurdu: daha 12 nəfər ölüb, yaralılar var
Ruben Vardanyan Bakıda hakim qarşısında: zərərçəkmiş şəxslər ifadə veriblər (YENİLƏNİB)
Qəzzada daha 93 nəfər ölüb
BƏƏ prezidenti Türkiyəyə gəlir
Keçmiş futbolçu AFFA-da şöbə rəisi təyin olunub
Bakda Avropa Kuboku keçiriləcək
Daha iki sığorta şirkəti qanunu pozub
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
Xırdalanda işıq olmayacaq
"Zirə” klubu Yusuf Lavalla yollarını ayırıb
“Rabitəbank"da nə baş verir: depozitlər azalır, səhmdar payını satır və... (YENİLƏNİB)
Sabah Sabirabad rayonunun 21 kəndində qaz olmayacaq
UEFA Azərbaycanın 9 klubuna pul köçürüb
ABŞ-ın bu ştatında fövqəladə vəziyyət elan olunub
Daha bir haker qandallandı - Ələ keçirdiyi şəxsi məlumatları xarici kiberbunkerlərə ötürürmüş...
Kamran Əliyev bu gün daha iki prokuror təyinatı imzalayıb
İordan çayının qərb sahilində 35 nəfər saxlanılıb