39 ölkənin yer aldığı hərbi əməliyyatlar başladı – Dünya yeni savaşla üz-üzə (TƏHLİL)
19-12-2023 [15:31]
Yəmənin üsyançı “Ənsar Allah” (Husi) hərəkatı Qırmızı dəniz ticarətini tamamilə dayandırıb.
Bundan öncə strateji əhəmiyyətə malik Übeydə limanı və Bəb-ül-Məndəb boğazına nəzarəti ələ keçirən husilər İsrail gəmilərinə ardıcıl hücumlar edirdi. Husilərin Qırmızı dəniz ticarətini dayandırması isə bütövlükdə dünya ticarətinə və enerji böhranına səbəb ola bilər.
Böhran qapıda
Husilərin Yəməndə apardığı silahlı mübarizə bu ölkənin daxili məsələsi hesab edilirdi. Qruplaşmanın İsrailə müharibə elan etməsi də beynəlxalq mənada problem deyildi. Lakin Qırmızı dəniz ticarətinin dayandırılması husilərin ciddi strateji səhvidir.
Məsələ ondadır ki, dünyanın illik ticarətinin 12%-i, neft daşınmasının isə 10%-i Qırmızı dənizin payına düşür. Bundan başqa, Qırmızı dəniz ticarətinin dayanması Suveş kanalının iflic olması, İstanbul boğazında isə durğunluq yarada bilər.
Qırmızı dəniz ticarətinin tamamilə dayanması fonunda enerji nəhəngləri – Britaniyanın BP, Fransanın “Total Energies”, Belçikanın Şirkəti Euronav, Tayvanın konteyner daşıma şirkəti Evergreen və daha 11 şirkət keçidlərini dayandırıb. Bu, dünya miqyasında ciddi enerji böhranının yaranması deməkdir.
Rusiya-Ukrayna müharibəsinə görə onsuz da mavi qaz böhranı yaşayan Qərbin indi də neftsiz qalması yanacaq qiymətlərində kəskin artımı qaçılmaz edir. ABŞ buna göz yuma bilməz.
ABŞ-ın koalisiyası
ABŞ-ın müdafiə naziri Lloyd Ostin Təl-Əvivdə israilli həmkarı Yoav Qallantla birgə mətbuat konfransında deyib ki, ölkəsi Yaxın Şərqdəki tərəfdaşları və müttəfiqləri ilə Yəmənin husi üsyançılarının yarada biləcəyi təhlükəyə qarşı beynəlxalq koalisiya qurmaq üçün çalışır.
Anti-Husi koalisiyasında ABŞ, NATO və bir neçə Ərəb ölkəsinin (ümumilikdə 39 ölkənin) yer alacağı gözlənilir. Ostin deyib ki, “Bu hücumlar (Qırmızı dənizdə gəmilərə qarşı – red.) ehtiyatsız və təhlükəlidir, beynəlxalq hüququ pozur. Buna görə də biz bu təhlükə ilə mübarizə aparmaq üçün beynəlxalq koalisiya yaratmağa çalışırıq”.
Onun sözlərindən bu qənaətə gəlmək olar ki, koalisiyanın əsas hədəfi Yəmən sahillərindən keçən ticarət gəmilərinin təhlükəsiz ərazilərə kimi müşayiət edilməsidir. Yəni Anti-Husi koalisiyası indiki məqamda Yəmənə müdaxilə, ya da husiləri tam məğlub etmək niyyətində deyil.
Bunun üç əsas səbəbi var:
Birincisi, husilərin nəzarətindəki ərazilər daha çox dağlıqdır və ABŞ Əfqanıstandakı kimi illərlə müharibə aparmalı olacaq.
İkincisi, Anti-Husi koalisiyası quru əməliyyatlarına başlasa, Rusiya və İran husiləri dəstəkləyə bilər.
Üçüncüsü, husilərlə quru döyüşlərinin başlanması onları daha da aqressivləşdirə, Səudiyyə və BƏƏ şəhərlərini və neft yataqlarını vurmasına gətirib çıxara bilər. Bu baş verərsə, dünya tarixində üzləşdmədiyi bir neft böhranı ilə üzləşə bilər.
Bununla belə, Anti-Husi koalisiyasında Misir, Səudiyyə Ərəbistanı, BƏƏ-nin olması əməliyyatların uğur qazanması baxımdan vacibdir. Məsələnin Türkiyəyə təsiri olduğu üçün Ankara da prosesdə yer ala bilər. Birbaşa hərbi dəstək olmasa da, siyasi mesajların verilməsi istisna deyil.
Turan Rzayev
MİA.AZ
SON XƏBƏRLƏR
Bakıda bu şadlıq evində görün nə əti verilirmiş - FOTOLAR
"Premium Bank"da nə baş verir? - Sədr vəzifədən getdi
Tələbə mərkəz direktorunu məhkəməyə verib
Ağdərə rayonuna növbəti köç olub
PA-nın şöbə müdiri yeni və köhnə icra başçısı ilə bir arada - FOTO
QARABAĞA NÖVBƏTİ KÖÇ OLUB
PA rəhbəri Naxçıvanda - Samir Nuriyev yeni nümayəndəni kollektivə təqdim etdi + FOTOLAR
AFFA bəzi klubları cərimələyib
Hindistan Çinlı müharibəyə hazırlaşır? - Mübahisəli ərazidə hərbi hava limanı açıldı, Pekin etiraz edir
Qəzetlərə dövlət dəstəyi azaldıldı - Həftə bir nömrəsi maliyələşəcək
3837 manatdan 7650 manatadək... - İcra başçılarının rəsmi maaşı və artan obyektləri...
“Yüksək əməkhaqqı və 18 saat dərs yükü olacaq” - Nazir müəllimlər üçün yeniliyi açıqladı
Bu bankların əmlakları satışa çıxdı - SİYAHI
İsrail Livanı yenidən bombalayıb
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
MEDİA media subyektlərinə dəstək üçün müsabiqə elan edib - Şərtlər
Əziz Orucovun kassasiya şikayətinə "yox" deyildi
Bakıda məşhur restoranda partlayış - Qadın işçi öldü
Zeynal Nağdəliyev yeni icra başçısını kollektivə təqdim edib
Xaricdə oxumuş daha 141 nəfərin diplomu tanınmadı
Şərqi Qüdsdə məscid yandırılıb
Yarım milyard manatlıq qalmaqallı vəsait... - Məhkəmə prosesi
Ali Məhkəmə daha bir mübahisəli vəziyyətlə bağlı vahid qərar qəbul edib - Vətəndaşın neft emalı zavoduna qarşı iddiası əsasında
Model Səmra "Trendyol"u fırıldaqda ittiham edir: "Bu dolandırıcı şirkətlə əlbir olan blogerlər..."
"O, özünə qəsd edib" - Meyxanaçı Vahid Qədim bıçaqlanma hadisəsindən danışdı (VİDEO)
mygov.az-da daha bir yenilik - İş yerindən arayışı rahat əldə etmək imkanı yaradılıb
SOCAR-ın kredit reytinqi "BB" səviyyəsinə yüksəldilib - Açıqlama
Göygölün yeni icra başçısı məşhur şəxsin oğlu imiş
Şəhidlər xiyabanında qeyri-etik videolar çəkən əcnəbilər məhkəməyə gətirilib - FOTO
Prezident İsa Məsihin Sonuncu Gün Müqəddəsləri Kilsəsinin nümayəndə heyətini qəbul edib - FOTOLAR
Ehtiyac üzündən filarmoniyada mühafizəçi işləmiş Xalq artisti Oqtay Ağayev... - Bu gün anım günüdür
Adnan Əhmədzadənin həyat yoldaşı Azərbaycanı tərk etdi: mühafizə və sürücüylə... - "Londonda yaşayacaq"
BÜTÜN BORCLULARIN NƏZƏRİNƏ: notariusun icra qeydi borclular üçün böyük təhlükə yaradıb - ƏKRƏM HƏSƏNOV YAZIR
Fuad Nəcəfli gecəylə Naxçıvanı belə tərk edib - "Bundan sonra o, rahat-rahat telefonda oyun oynaya bilər" (FOTO)
Azərbaycan nefti ucuzlaşdı - 2.3 dollar
DÇ-2026: Türkiyə yığması bolqarlarla oyuna hazırlaşır
Türkiyədə yenə zəlzələ olub - Qısa fasilələrlə 4 dəfə...
"ChatGPT"nin yeni nəsil versiyası: GPT-5.1 modeli
DÇ-2026: millimiz Bakıda İslandiya yığması ilə gücünü sınayacaq
Ərdoğan Misir XİN başçısını qəbul edib - FOTO
İraqda seçki - Baş nazirin lideri olduğu koalisiya qalib gəlib
Polşa XİN başçısından şok açıqlama: "Ot yeyərik, lakin Rusiya müstəmləkəsi olmarıq"
Məkkənin cənubu su altında qalıb - FOTO
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
Kürdəmirin yeni icra başçısı haqda maraqlı məlumat yayıldı
"Sabah bizi gərgin və önəmli oyun gözləyir" - Ayxan Abbasov
Ərdoğan Gürcüstan prezidenti ilə zəngləşdi - Təyyarə qəzası ilə bağlı müzakirə aparılıb
Çin Liviya ilə diplomatik əlaqələri bərpa edib - 10 ildən sonra