Ölkəmizdə maraqlı idman növü inkişaf etdirilir. Bəlkə də çoxlarına Muay-Tay (Tayboks) adı tanış gəlməz. Halbuki, neçə illərdi, idmanın bu növü üzrə yarışlar keçirilir, beynəlxalq turnirlərdə təmçilçilərimiz və qaliblərimiz var.  

Azərbaycan Muay-Tay Tayboks Federasiyasının məlumatına görə, Tailand döyüş növlərinin toplusu olan Muaytayın (tayboksinq) ölkəmizdə inkişaf etdirilməsi, bu idman növü üzrə Azərbaycan idmançılarının beynəlxalq həvəskar və peşəkar qurumlarda təmsil edilməsi məqsədilə artıq neçə illərdi, ölkəmizdə müxtəlif səviyyədə idman yarışları keçirilir.

Muay-Tay Tayboks əslində çox maraqlı idman növüdü və qədim tarixi var. Onu qaydasız döyüş və ya kikboksinqlə, hərdən karate və uşu ilə səhv salırlar. Amma tayboksinq Tailandın qədim döyüş sənətidi və “azad döyüş”, “təkbaşına döyüş” mənası daşıyır. Bu idman döyüşü termini 1912-ci ildə rəsmi olaraq Tailand dövləti tərəfindən qəbul edilib.  

Müasir muay-tay döyüşünü yumruq, ayaq pəncəsi və diz nahiyəsi, dirsəklər vasitəsilə aparmaq olar. Məhz buna görə Tailanda bu döyüşü “səkkizayaqlı dava” adlandırırlar. Dirsək və ayaq pəncəsi, dabanla endirilən zərbələr muaytayı unikal döyüş növü kimi tarixə salıb. Təsadüfi deyil ki, müasir Tailand ordusu bu döyüş növündən orduda fiziki hazırlıqlar zamanı fəal istifadə edir. Sadəcə, qədimdən qalma bəzi amansız və həyati təhlükəli hərəkətlər ləgv edilib və ya dəyişdirilib. İndi onun qaydaları boks üzrə qəbul edilən beynəlxalq qaydalara çox uygundu.

Muaytayçılar qədim zamanlarda əl və dirsək nahiyəsinə at dərisindən hazırlanan kəndir dolayaraq döyüşürdü, amma artıq müasir rinqə döyüş əlcəyi ilə çıxırlar. Bundan başqa, cüdonu xatırladan fəndlər və həmçinin qurşaqdan aşagı zərbələr də müasir muaytayda qadagan edilib. Amma nə qədər müasirləşdirilsə də, yalnız muaytayda istifadə olunan unikal zərbə növləri – diz və dirsəklərlə zərbələr indiyədək anoloqu olmayan döyüş texnikası hesab edilir. Lou-kik adlanan zərbə növü isə (aşagı ətraflara zərbə) hazırda MMA daxil olmaqla, əksər əlbəyaxa döyüş sistemlərində istifadə edilir.

Yeri gəlmişkən, 2021-ci ildə Avropa Olimpiya Komitəsi muay-tay döyüş növünü Avropa oyunlarına daxil edib və bu il keçiriləcək Avropa oyunlarında həm kişilər, həm də qadınlardan ibarət qruplar üzrə yarışlar təşkil olunacaq.  

Keçən il Türkiyədə Muay Tay MMA üzrə keçirilən turnirdə Azərbaycanı təmsil edən və yarışın qalibi olan həmyerlimiz Rüstəm Müslümov Mia.az-a açıqlamasında deyib ki, hələ 2019-cu ildə Muay-Tay Tayboks üzrə keçrilən Respublika turnirində o, 81 kq çəki dərəcəsində birinci yerə çıxaraq, qızıl medal alıb:

-  Yarışda müxtəlif çəki dərəcələrində 300-ə yaxın idmançı iştirak edirdi, onlar da diplom və medallarla təltif olunmuşdular. Bundan əvvəl isə mən Macarıstanda keçirilən dünya çempionatında 2-ci yerə çıxmışdım.

- Türkiyədə MMA döyüşündə siz Türkiyənin “Sakaryaspor” klubunu təmsil etmisiniz.

- Amma mən Azərbaycan adından iştirak etdim. Bu, çox maraqlı yarış idi: İndoneziya, Qazaxıstan, Əfqanıstan və Çeçnistandan peşəkar idmançılar çıxış edirdi. Bundan sonra daha mötəbər bir yarışa qatıldım: Şimali Kipr Respublikasında  Avropa Ultimatiumun təşkilatçılıgı ilə keçirilən yoldaşlıq görüşündə “KKTC-Kuzey Kıbrıs Türk” medalı ilə təltif olundum. Yarışlarda Türkiyə, Rusiya, İngiltərə, Ukrayna, Afrika, Türkmənistan, Belarusiya, Qazaxıstan muay-tayçıları iştirak etdi.

- Hazırda məşqçisiniz, beynəlxalq səviyyəli idmançılar yetişdirməyə çalışırsınız. Sizin fikrinizcə, muaytayın inkişafı üçün ölkəmizdə daha hansı işlərin həyata keçirilməsinə ehtiyac var?

- Bəli, mən hazırda “Dəmir Yumruq” idman klubunda muay-tay üzrə məşqçiyəm. Əlbəttə, çox istərdim ki, idmanın bu növü ölkəmizdə daha yüksək səviyyəyə qalxsın, biz dünya yarışlarına peşəkar idmançılar hazırlaya bilək.  Bunun üçün əlimizdən gələni edirik.

Zülfiyyə Mustafayeva

MİA.AZ