Vəfat edəcəyini öncədən bilən Asəf Zeynallı: "O əsəri divardan kağıza köçürün, qoymayın divarda qalsın”
27-10-2020 [16:01]
Nurlanə Əliyeva,
Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin üzvü
***
Onu 23 yaşlı dahi də adlandırırlar. Son əsərini xəstəxanada divara yazan Asəf Zeynallı: "Bu, mənim simfoniyamdır. Öləcəyimi bilirəm. O əsəri divardan kağıza köçürün, qoymayın divarda qalsın”...
Bu gün Azərbaycan musiqi xəzinəsinə dəyərli incilər bəxş edən, xalq musiqisinin mahir təbliğatçısı, istedadlı bəstəkar ASƏF ZEYNALLININ xatirə günüdür.
Cəmi 23 il yaşayan Asəf Zeynallı Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasında professional bəstəkarlıq təhsili almış ilk bəstəkardır.
Asəf Zeynallı “Uşaq süitası” ilə Azərbaycan uşaq musiqisinin başlanğıcını qoyub.
O, 1909-cu il aprelin 5-də Dərbənddə anadan olub. Elə burada da kiçik yaşlarında nəfəs alətləri üzrə təhsil alır. Bir müddət sonra ailəsi ilə Bakıya köçən Asəf Zeynallı təhsilini musiqi məktəbində davam etdirir.
Məşhur bəstəkar Mstislav Rastropoviçin atasından violençel dərsi alan A.Zeynallı 1923-1926-cı illərdə Bakı musiqi texnikumunda təhsil alır. 1931-ci ildə Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasının bəstəkarlıq şöbəsində, Üzeyir Hacıbəyovun sinfini bitirir və ilk peşəkar bəstəkar adını alır.
Konservatoriyada oxuyarkən A.Zeynallı Üzeyir Hacıbəylinin dərslərini böyük səbirsizliklə gözləyirdi. Onun yaradıcılığında dahi bəstəkarın böyük rolu olub. Üzeyir bəydən xalq musiqisinin əsaslarını öyrənən Asəf Zeynallı sonralar Azərbaycanın ən uzaq guşələrinə gedərək xalq mahnılarını toplayır. Gənc bəstəkar Konservatoriyada Qərbi Avropa və rus klassik musiqisi dərnəyini yaradır.
Asəf Zeynallı təhsil almaqla yanaşı, Türk İşçi Teatrında və Konservatoriyanın nəzdindəki musiqi məktəbində işləyib. Qara Qarayev, Tofiq Quliyev, Cövdət Hacıyev kimi görkəmli bəstəkarlar onun şagirdləri olub.
Asəf Zeynallı Səid Rüstəmov, Əşrəf Həsənov və Fuad Əfəndiyevlə birgə “İbtidai not savadı” dərsliyini tərtib edib.
İlk milli romansların, fortepiano və skripka üçün miniatür pyeslərin, ilk simfonik nümunələrin müəllifi kimi Azərbaycan musiqi mədəniyyəti tarixinə daxil olub. Avropa musiqisinin nəzəri əsaslarını dərindən mənimsəyən bəstəkar onları xalq musiqisi ilə sintez edərək orijinal əsərlər yaradıb.
Onun “Ölkəm”, “Sərhədçi”, “Sual”, “Çadra”, “Seyran” və digər romansları bu gün də sevilir. O, “Uşaq süitası” ilə Azərbaycan uşaq musiqisinin başlanğıcını qoyub.
İstedadlı bəstəkar “Sarı gəlin”, “Səndən mənə yar olmaz”, “O qara qaşlar” və digər xalq mahnıları üzərində işləyib, çoxlu sayda xalq mahnılarını nota salıb. Onun “Lay-lay“, “Günlər“ pyesi, “Çahargah”, “Durna”, “Muğamsayağı” əsərləri kamera musiqisi üçün yeni üfüqlər açıb. Gənc bəstəkarın “Fraqmentlər” süitası Azərbaycan musiqisində ilk simfonik əsərdir.
Asəf Zeynallı 1929-1931-ci illərdə türk (Azərbaycan) fəhlə teatrında musiqi bölməsinin müdiri və Azərbaycan musiqiçiləri birliyinin sədri vəzifəsində çalışıb.
O həmçinin türk (Azərbaycan) fəhlə teatrında oynanılan Cəfər Cabbarlının "Sevil", "Qayıdış", X. Nəzirli və S. Rüstəmin "Alov", A. Həmidin "Hind qızı", V. Kirşonun "Küləklər şəhəri" əsərlərinə musiqi bəstələyib.
Asəf Zeynallı 70-ə yaxın Azərbaycan xalq mahnılarını nota alır. Azərbaycan musiqi folkloru nümunələrinin toplanması üçün Qarabağa səfər edir və orada da ağır xəstələnir. Qarın yatalağına tutulan bəstəkar müalicə almaq üçün Bakıya qayıdır.
Xəstəxanada ikən ölümün yaxınlaşdığını hiss edən Asəf Zeynallı qardaşından əsərinin divardan kağıza köçürülməsini xahiş edir. O qardaşına deyir: Bu, mənim simfoniyamdır. Öləcəyimi bilirəm. O əsəri divardan kağıza köçürün, qoymayın divarda qalsın”.
Asəf Zeynallı 1932-ci il oktyabrın 27-də, istedadının çiçəkləndiyi bir vaxtda, ömrünün 23-cü baharında dünyasınl dəyişir. Lakin onun son vəsiyyəti çox təəssüf ki, yerinə yetirilmir. Səbəbi isə bu günə kimi müəmma olaraq qalır. Bəzi mənbələrdə bu əsərin “Bakı” simfoniyası olduğu bildirilir...
Bu gün onun həyatdan köçməsindən 88 il ötür.
Xalqımız istedadlı bəstəkarını heç vaxt unutmur. Onun təhsil aldığı musiqi texnikumu - indi Azərbaycan Milli Konservatoriyanın nəzdindəki Bakı Musiqi Kolleci ölməz bəstəkarın adını daşıyır.
Cəmi 23 il yaşamış bəstəkarın ürəyində həyata keçirə bilmədiyi neçə-neçə yaradıcılıq niyyətləri yarımçıq qaldı.
...Deyirlər, insan iki ömür yaşayır - sağlığında və öləndən sonra. O, xalqının sənətkar oğlu kimi yaşadı. Elə yaşadı ki, öləndən sonra da ölmədi. Gözəl insani keyfiyyətləri, fitri istedadı, ürəkləri riqqətə gətirən musiqisi ilə qəlblərə ömürlük həkk olundu. Həmişə, hər an öyrənilməyə, nümunə göstərilməyə layiq irs qoyub getdi...
MİA.AZ
Şəhid general Polad Həşimovun adına daha iki küçə verilib - FOTOLAR
Bayden: "Mən bilirəm ki, indi qaranlıq vaxtlardır, amma..."
Prezidentdən 20 Yanvar faciəsi ilə bağlı paylaşım: "Milli iradəmizin zəfər çaldığı gün - 20 Yanvar" - FOTO
Siyavuş Novruzov Əli Əliyevlə debatda: "Varlı adamların övladları tələbə olarkən, kafedə işləyib pul qazanırlar..."
Türkiyədə COVİD-19: son gündə daha 6818 nəfərdə aşkarlanıb
Baş nazir Qarabağ Dirçəliş Fondu ilə bağlı sərəncam verib
Qətərdə təşkil olunacaq klublararası dünya çempionatının püşkü atıldı - Qarşılaşmalar
Azərbaycan və Rusiya minaaxtaranları 210 mina, 2 ədəd partlamamış sursat zərərsizləşdirib
Çempionlar Liqasının 2021/2022 mövsümünün təqvimi açıqlandı
İran ABŞ-ın xeyli sabiq və hazırkı vəzifəli şəxslərini "qara siyahı"ya salıb - SİYAHI
Bakı, Abşeron, Sumqayıtın bəzi ərazilərinə qar yağır - VİDEO
Bolton: “Tramp ABŞ-ın ən pis prezidenti kimi tarixə düşəcək”
Avropada “Boeing 737 MAX”ın uçuşlarına qadağa götürülür
Müdafiə Nazirliyi Kəlbəcərdən yeni görüntülər yaydı - VİDEO
Nazilər Kabineti 190 manatlıq yardımla bağlı açıqlama yaydı
Rusiya FHN tərəfindən ölkəmizə əlavə pirotexniki qrup və texnika gətirilib - FOTOLAR
"Qarabağ"dan Nurlan İbrahimovun istefasına reaksiya: "Mətbuat xidmətinə yeni rəhbər təyin olunacaq"
“Qalatasaray”ın hücumçusu karyerasını İngiltərədə davam etdirə bilər
ABŞ hökuməti əcnəbi vətəndaşların ölkəyə giriş qaydalarını dəyişdirəcək - Bu tarixdən
Messinin cəzası bəlli olub
Azərbaycan və Türkiyə vətəndaşlarının qarşılıqlı səfərləri: hansı sənədlərlə sərhədi keçə biləcklər? - SİYAHI
"ASAN"çılar Həmkarlar İttifaqı Komitəsinə yeni sədri seçiblər
Azərbaycan, Əfqanıstan və Türkmənistan arasında Yol Xəritəsi imzalanıb - Nazirlər Kabineti xəbər yaydı
Sabiq icra başçısı vəfat edib
Siyavuş Novruzov: "Milli Məclisdə bələdiyyə sədrlərinin iştirakı ilə dinləmə keçiriləcək"
YAP hesabat verdi
Xəzər dənizini ən çox çirkləndirən ərazi açıqlanıb
FTB: "Cozef Baydenin andiçmə mərasimi üçün təhlükə var"
Ermənistan FHN-in işçiləri minaya düşüb, 2 nəfər yaralanıb
"Onlara vəzifə maaşının 6 misli qədər birdəfəlik müavinət veriləcək və..." - Prezident gömrükçülərlə bağlı yeni qanunu təsdiqlədi
Məmur olmaq istəyənlər imtanan verəcək - Bu tarixdə
İlham Əliyev Türkdilli Dövlətlərin Əməkdaşlıq Şurasının Baş katibini qəbul edib - FOTO
"Azərsu" ASC sayğaclarla bağlı əhaliyə müraciət etdi
Ombudsman 20 Yanvar faciəsinin ildönümü ilə bağlı bəyanat yaydı
Azərbaycanda daha 305 nəfər koronavirusa yoluxub, 10 nəfər vəfat edib - Qərargah son məlumatı yaydı
Nəsimi rayonunda 20 Yanvar facəsinin otuzbirinci ildönümü ilə bağlı sosial aksiya keçirilib - FOTOLAR
"Benfika" komandasında koronavirusa kütləvi yoluxma halı aşkarlanıb
Ərdoğan: “İslahat gündəliyimizi formalaşdırmağa başladıq"