"Şəxsiyyətlər olmadan heç bir xalq heç bir gücə sahib deyil"

04-03-2019 [13:49]

Aqşin YENİSEY

***

İki məsələ haqqında yazacağam.

Birincisi, "igidi öldür, haqqını yemə” məsələsidir. Elçin Əlibəyli bu gün televiziyamızda mədəniyyət tarixini peşəkarcasına mənimsəmiş üç-dörd şəxsdən biridir.

Yaxından tanıdığım üçün bilirəm ki, bu gün, məsələn, müasir yazıçı və şairlərimiz arasında dünya ədəbiyyatını Elçin Əlibəyli qədər oxumuş çox az adam var. Sadəcə, hər birimizin bir zəif yeri olduğu kimi, Elçinin də zəif yeri öz həqiqətlərinə heyranlığıdır. Həqiqət elə bir şeydir ki, ona heyran oldunsa, gözünü bağlayacaq və özü haqqında səni yalanlar danışmağa məcbur edəcək. Məlum verilişə görə məni Elçini tənqid etməyə vadar edən səbəb də bu idi; aparıcının Bəxtiyar Vahabzadə həqiqətinə heyranlığı və öz həqiqətinə günahsız qurbanlar axtarması. Üstəgəl, bunu kütlənin gözü qarşısında etməsi. Bu, çox qorxulu, bizi Banqladeş fanatizminə sürüyə biləcək bir hərəkətdir və tənqidi haqq edir. Amma bu, o demək deyil ki, Elçin Əziz Nesini oteldə yandıran öyrədilmiş qaragüruhun hər an mövcud ola biləcəyindən xəbərdar deyil.

Çox istərdim ki, o, televizorda hamını gördüyü Elçin Əlibəyli ilə televiziyanın tarixi haqqında kitab yazmış, çox adamın tanımadığı Elçin Əlibəyli arasında ortaq bir mövqeyə gəlsin. Bu güc onda var.

İkinci məsələ xalq və mədəniyyət haqqındadır.

Mədəniyyətin yaranışı və yayılması zorakı prosesdir. Qılıncı, ordusu, topu-tüfəngi olmayan hər hansı mədəniyyət günümüzə gəlib çatmamışdır. Qədim Şumer mədəniyyətindən tutmuş, müasir Qərb (ABŞ) mədəniyyətinə qədər tarixin hansı dövrünə baxsanız mədəniyyətin əlində qamçı görəcəksiniz. Hər bir mədəni xalqın köynəyini qaldırıb kürəyinə baxsanız, zol durmuş qamçı yerləri görəcəksiniz. Və hər bir mədəniyyət ömrü boyu barbarlığın bir addımlığında yaşayır. Hər bir xalqı vəhşiləşməyə qoymayan ardıcıl həyata keçirilən mədəni təcavüzkarlıqdır.

Pyotr öz xalqını fin hamamına (banya) zorla soxmasaydı, rus mujiklərinə saqqallarını zorla qırxdırmasaydı, kim bilir, bu meşə xalqı indi sivilizasiyanın hansı mərhələsində özünün iy verib iylənən mentaliteti ilə qürur duyurdu. Yaxud İbrahim yəhudi, Məhəmməd ərəb xalqını allahın adından hədələməsəydi, kral Henrix Tomas Mora qulaq asmayıb anqikan kilsəsini Vatikandan ayırmasaydı, Corc Vaşinqton, Bismark, Atatürk xalqın istəyini yerinə yetirən qərarlar versəydilər, yəqin ki, vəziyyət indi fərqli şəkildə olardı.

Qustav le Bon "Xalqların xarakteri” əsərində yazır ki, hər bir xalqın tarixi onun milli şüurunun meyvəsidir və yüzlərlə nümunələr gətirir.

Məsələn, yazır ki, Misiri romalılar da işğal etdi, somalilər də. Romalılar Misir allahı Nemezidanı tanıyandan sonra heyrətləndilər və onun əsasında məşhur Roma hüquq sistemini yaratdılar. Somalilər isə allaha-zada fikir vermədilər, bütün Misiri yandırdılar. Niyə, çünki romalılardan fərqli olaraq somalilər şəxsiyyətlər baxımından yoxsul idilər.

Bu gün də geridəqalmış xalqlara baxanda eyni şeyi görürük; o xalq ki mədəniyyət pilləkəninin altında yaşayır, o xalq şəxsiyyət qıtlığından əziyyət çəkir.

İstənilən mürtece rejim xalqı daha rahat idarə etmək üçün ilk növbədə onu şəxsiyyətsizləşdirməyə qalxır. Çünki şəxsiyyətlər olmadan heç bir xalq heç bir gücə sahib deyil. Xalq özü-özlüyündə yalnız təsərrüfat yarada bilər, onu mədəniyyətə çevirmək üçün mütləq şəxsiyyətlərə ehtiyac var. Ona görə də bütün böyük xaqlar özünü böyük şəxsiyyətlərinə borclu bilir.

Ola bilsin ki, bu gün xalq bir mövzu kimi qərb aydının menyusundan çıxıb, ona görə yox ki, xalq artıq kamilləşib, ona görə ki, bu işi artıq mədəniyyətin ikinci, üçüncü eşalonunda duran adamlar görürlər.

Məsələn, bu yaxınlarda sosial şəbəkələrdə bir video paylaşılmışdı. Hansısa Qərb şəhərində bir adamı küçəyə uzatmışdılar ki, guya, ölüm ayağındadır və fərdiləşmənin intibahı dövrünü yaşayan qərb insanları onun yanından laqeydcə keçib gedirdilər. Hanı insanlıq, hanı xristian xeyirxahlığı?

Videonun məqsədi bu qədim duyğunu o insanların yadına salmaq idi.

Biz sosial şəbəkələrdən hələ ki, qız tutmaq, layk yığmaq üçün istifadə etdiyimiz üçün bu və bunun kimi digər xəlqi problemlərin həlli aydınların üzərinə düşür.

Şəxsən mən kütləvi informasiya vasitələrimzdə bu cür maarifçi verilişlərinin yarandığı gün xalqdan əl çəkəcəyimə söz vermişəm və həmin günə nəzir boyun almışam...

Mia.az

Digər xəbərlər

Min gündən sonra yanan “yaşıl işıq” - Əli Cabbarov yazır

Sosial yardım nə qədər artırılacaq? - Vüqar Bayramovdan təhlil

Trampın yeni komandası: daha bir ermənipərəst yer alacaq - Şahin Cəfərli yazır

"İllərin duz-çörəyini bir cüt məməyə qurban verənlər..." - Aqil Ələsgər yazır

Azərbaycanda ağsaqqallar institutunun yenidən, uğurlu təşkili zamanın tələbidir - Vahid Tağıyev yazır

Trampın seçimi: Bakı ilə İrəvanın sülh sazişi və "Orta dəhliz" layihəsi... - Elxan Şahinoğlu yazır

Bu gün Qarabağ, Zəngəzur tikinti meydançasını xatırladır, tikilir, qurulur... - İbrahim Cəfərov yazır

Tramp seçildi, Makron təşviş içindədir - Elxan Şahinoğlu yazır

ABŞ gizli bəndləri niyə sızdırdı? - Elxan Şahinoğlu yazır

"Bu biabırçılığa kimlər cavab verəcək?" - Osman Gündüz yazır

"Biz uğuru oynaşımızın hesabına qazanmadıq..." - Azər Həsrətdən sərt yazı

Nazirliyin axsaq siyasəti və ya 10 il geri qalan şöbə müdiri... - Fərid Şahbazlı yazır

SON XƏBƏRLƏR

00:20 25.11.2024

Əsgərlikdən yayınmaq üçün dietoloq yanında getdi - Sürətlə kökəlmək üçün

00:19 25.11.2024

Beyrut növbəti dəfə bombalanıb - Nəsrullahın köməkçisi öldürülüb?

00:06 25.11.2024

Pakistanda əşirətlər arasında silahlı toqquşma: 92 nəfər öldürülüb, 200-dən çox yaralı var - Döyüşlər hələ də gedir

00:03 25.11.2024

İsrail əsgərləri daha 12 fələstinlini həbs edib

00:03 25.11.2024

Bu gün Kəlbəcər Şəhəri Günüdür

00:02 25.11.2024

Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR

21:05 24.11.2024

Elçin Cavadovun "STEAM" və "Əməyin mühafizəsi və təhlükəsizliyi" adlı dərs vəsaitlərinin təqdimatı olub - VİDEO, FOTOLAR

18:08 24.11.2024

Ərdoğanla Putin arasında telefon danışığı olub

14:27 24.11.2024

Prezident İlham Əliyevdən paylaşım: “COP29 iqlim diplomatiyasında dönüş nöqtəsidir!”

10:38 24.11.2024

"Berbokun ittihamlar səsləndirməsi qəbuledilməz idi" - Hikmət Hacıyev

09:45 24.11.2024

Bakıda xanım tiktoker həbs olunub - 836 min manatlıq hədə-qorxu ittihamı ilə

09:01 24.11.2024

Bakıda COP29-un bağlanış plenar sessiyası... - 300 milyard təsdiqləndi + VİDEO (YENİLƏNİB)

00:20 24.11.2024

"Mənə bir də bu barədə sual verməyin" - Qurbanov

00:10 24.11.2024

4 uşaqlı qadının 3 uşaq atası ilə gizli görüşü ikisinin də sonu oldu - "Əl-ayaqları bağlanaraq çəkiclə öldürülüblər" (FOTO)

00:03 24.11.2024

Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR

23:46 23.11.2024

Londonda 24 saat ərzində 3 terror qorxusu yaşanıb - Biri ABŞ səfirliyinin yaxınlığında olub

23:11 23.11.2024

"Qalatasaray"lı oyunçular dalaşdı, "Fənərbağça" isə rəqibi darmadağın elədi

23:00 23.11.2024

Renad Dadaşovun komandası uduzub

22:58 23.11.2024

TÜRKİYƏ XİN BAŞÇISINDAN QORXUNC ANONS: “Putin nə dedi?" - "Nüvə müharibəsi riski artıb, bu, artıq zarafat deyil”

22:19 23.11.2024

Ankaraya qar yağıb, avtomobil yolunda hərəkət çətinləşib - FOTO

22:07 23.11.2024

Azər Qasımlının ölkədən çıxışına qadağa qoyulub - Açıqlama

21:59 23.11.2024

İstanbulda 6 mərtəbəli fabrikdə çıxan yanğın 16 saat sonra nəzarətə alınıb - FOTOLAR (YENİLƏNİB)

21:15 23.11.2024

PKK Suriyada Türkiyənin nəzarətində olan bölgəyə atəş açıb - Bir uşaq ağır yaralanb

20:59 23.11.2024

Rüsvayçı olay: itlə cinsi əlaqəyə girən 76 yaşlı şəxs həbs olundu - FOTO

20:47 23.11.2024

HƏR PAYLAŞIMA 12 MİN MANAT... - Blogerlərin qumar biznesmenləri ilə gizli işbirliyinin detalları açılır

20:17 23.11.2024

RUSİYANIN AVROPANI QORXUDAN "ÜÇBAŞLI RAKET"i: "Qarşısıalınmazdır, Avropadakı istənilən hədəfi maneəsiz vura bilər”

19:16 23.11.2024

Livanda iki ev vurulub: birində 5 nəfərlik ailə "yox olub", digərində isə...

18:13 23.11.2024

Hakan Fidan Lavrovla müzakirə aparıb - Telefonda

18:03 23.11.2024

Qəzzada daha 23 mülki şəxs öldürülüb

17:55 23.11.2024

İri Şəhərlərin Birləşmiş Su Təchizatı Xidməti Naxçıvana da hökm edəcək - Cavid İsmayılzadənin "əli uzandı"

17:47 23.11.2024

“Azərenerji” və “Azərişığ"a əlavə səlahiyyət verildi - Fərman

17:37 23.11.2024

Ərdoğandan Netanyahu haqqında çıxarılan həbs qərarına ilk reaksiya: "Cəsur hökmdür..."

17:24 23.11.2024

Zaur Mikayılovun digər müavini də məmur qardaşı çıxdı - FOTO

17:10 23.11.2024

İordan çayının qərb sahilində həbslər davam edir - Aralarında uşaqlar da var

17:08 23.11.2024

Türkiyə iki ölkədə terrorçuları zərərsizləşdirib

17:00 23.11.2024

Dollar neçəyə olacaq? – Mərkəzi Bank 2 günlük rəsmi məzənnəni açıqladı

16:54 23.11.2024

1-ci siniflərin yerdəyişmə prosesinə start verilir

16:33 23.11.2024

Zaur Mikayılovun yeni təyin olunan birinci müavini kimdir? - Maraqlı məlumatlar + FOTO

16:22 23.11.2024

“Azercell”in dəstəyi ilə keçirilən 15-ci Davamlı İnnovasiya Forumu başa çatdı

16:07 23.11.2024

Hərbi xidmətə çağırışla bağlı sərəncam imzalandı

16:01 23.11.2024

Prezident bir qrup şəxsi təltif edib - SİYAHI

15:49 23.11.2024

Əli Əsədov yeni qərar imzalayıb

15:43 23.11.2024

Milli Müdafiə Universiteti ilə bağlı daha bir qərar verilib

15:43 23.11.2024

Pakistanda daha bir terror aktı: ölən və yaralananlar var

15:27 23.11.2024

"Fənərbağça" 95 milyon avroluq oyunçu alır - Mourinyonun qərarı gözlənilir

15:20 23.11.2024

AGENTLİK SƏDRİNƏ DAHA 3 MÜAVİN TƏYİN EDİLDİ - Sərəncam + FOTOLAR

15:07 23.11.2024

Temperatur düşəcək, leysan yağacaq - Xəbərdarlıq

14:55 23.11.2024

Zakir Həsənov generalları topladı, yeni göstərişlər verildi - MN-də müşavirə

13:10 23.11.2024

COP29 zolaqlarında yol nişanları sökülür

12:56 23.11.2024

Cangüdən tələbi rədd olunan partiya sədri: “Əgər mənə sui-qəsd olusa..." - "Ölkədə xaos çıxarmaq üçün məni öldürmək istəyirlər"

DAVAMINI OXU