Hökumət nağd hesablaşmaya niyə məhudiyyət qoydu?

26-04-2017 [13:43]

Qubad İBADOĞLU

Mən ömrüm boyu ağa ağ, qaraya qara demişəm. Düzü, doğrunu deməkdən də heç vaxt çəkinməmişəm. Buna görə qərəzli olaraq qınansam da, prinsiplərimdən geri dönməmişəm. Bunu indi yazdığımı birmənalı qəbul etməyənlər tapılmayacaq deyə xatırladıram. Amma bəri başdan demək istəyirəm ki, dövləti maraqları korporativ və şəxsi maraqlardan üstün tutmağı bacarmasaq, irəli gedə bilməyəcəyik.

Bu dəfə söhbət "Nağdsız hesablaşmalara dair Qanun”un Azərbaycanda tətbiqindən gedir.

Öncə onu qeyd etmək istərdim ki, nağd odənişlərin məhdudlaşdırılması dunyanın əksər olkələrinin, o cumlədən ABŞ (ştatlar üzrə ayda 3500 dollardan 10.000 dollaradək), İtaliya (ayda 1000 avroyadək), İspaniya (rezidentlər üçün ayda 2500 avro, qeyri-rezidentlər üçün ayda 15.000 avroyadək), Cexiya ( ayda 15 000 avroyadək), Bolqarıstanda (ayda 7500 avroyadək), Yunanıstan (ayda 1500 avroyadək), Argentina (ayda 2000 dollaradək), Mekiskada (ayda 1500 dollaradək) , Fransa, Slovakiya, Qazaxıstan və sair dovlətlərin qanunvericiliyində nəzərdə tutulub.

Bir çox ölkələrdə belə yanaşma nağdsız əməliyyatların həcminin artmasına, bankların maliyyə vəziyyətinin yaxşılaşmasına, onların likvidliyinin təmin edilməsinə, pul dovriyyəsinin tənzimlənməsinə, budcə vəsaitlərinin xərclənməsində şəffaflığın təmin edilməsinə, əmək haqlarının , digər odənişlərin və bütövlükdə də gizli iqtisadiyyatın leqallaşdırılmasına gətirib çıxarıb, bu məhdudiyyət korrupriya ilə mübarizə sahəsində istifadə olunan effektli alətlərdən sayılır. Odur ki, Azərbaycan Respublikasının 16 dekabr 2016-cı il tarixli "Nağdsız hesablaşmalar haqqında” qanunu təqdir etməklə yanaşı, onu həm də gecikmiş sayıram.

Hesab edirəm ki, bu qanun böyük neft gəlirləri ölkəyə davamlı şəkildə daxil olmamışdan əvvəl qəbul olunmalı idi. Təbii ki, ondan da əvvəl belə hesablaşmaların aparılması ilə bağlı infrastruktur yaradılmalı idi ki, belə olan halda da onun tətbiqində obyektiv problemlər yaranmazdı. Amma məsələ burasındadır ki, hazırda bu qanunun tətbiqinə obyektiv çətinliklərlə yanaşı subyektiv baryerlər də də yaradılır. Bilərəkdən və məqsədli yaradılan bu çətinliklər qanunun işləməsinə əngəl olmaqdadır.

Qanuna görə, vergi odəyicilərinin statusundan asılı olaraq təqvim ayı ərzində umumi məbləği aşağıda qeyd edilən məbləğdən artıq olan hesablaşmalar uzrə odənişlərin yalnız nağdsız qaydada həyata kecirilməsi muəyyən edilmişdir:

– ƏDV məqsədləri ucun qeydiyyata alınmış və vergi tutulan əməliyyatlarının həcmi ardıcıl 12 aylıq dovrun istənilən ayında (aylarında) 200 min manatdan artıq olan ticarət və ictimai iaşə fəaliyyəti ilə məşğul olan vergi odəyicilər 30.000 manatdan;

– Digər vergi odəyiciləri 15.000 manatdan.

Vergi Məcəlləsinə əlavə edilən 58.7-1-ci maddəyə əsasən təqvim ili ərzində belə hala birinci dəfə yol verdikdə aparılan əməliyyatların 10 faizi, ikinci dəfə yol verdikdə aparılan əməliyyatların 20 faizi, uc və daha cox dəfə yol verdikdə isə aparılan əməliyyatların 40 faizi miqdarında maliyyə sanksiyası tətbiq edilir.

Göründüyü kimi, sansksiyalar da xeyli sərtdir, amma yenə də qanunun işləyib-işləməyəəcyi ilə bağlı xeyli suallar açıq qalır.

Hesab edirəm ki, bu Qanunun işləməsi üçün ilk növbədə dövlət orqanlarının həm büdcə əsaslı və həm də digər sirfarişlərinin verilməsində "şapka” və ya "otkat” adı ilə aldığı qeyri-rəsmi ödənişlərə və qanunsuz pul yığımına son qoulmalıdır.

Amma bizə daxil olan məlumatlara dövlət sifarişləri və xidmətlərinə geriyə ödənişlər yenə tələb olunur və bu mütərəqqi qanunun qəbuluna baxmayaraq yenə də qeyri0rəsmi hesablaşmalar köhnə qaydada nağd əməliyyatlarla davam etdirilir.

Bu ölkədə mövcud iqtisadi böhranı daha da dərinləşdirməklə, korrupsiyanın davamlılığını da təmin edəcək.

İkincisi, müvafiq infrastrukturlar yalnız Bakıda deyil, həmçinin də regionlarda yaradılmalı və onu texniki təchizatı təmin edilməlidir.

Üçüncüsü, istehlakçılar və sahibkarlar arasında maaarifləndirmə işi aparılmalı, nağdsız ödənişlər stimullaşdırlılmalı və təşviq olunmalıdır.

Nəhayət, banklar və vergi orqanları Qanunun icrası zamanı sui-istifadəyə yol verməməli, ölkədə qanunun aliliyi təmin olunmalı, müstəqil məhkəmə və hüquq sistemi fəaliyyət göstərməlidir.

Əgər ölkə də hüquqi dövlət qurulsa da idi, o zaman nə belə məhudiyyətlərə, nə də bu müzakirələrə ehtiyac da qalmazdı. Hətta xüsusi vəsaitin necə xərclənməsinə baxış da fərqli olardı. Yəni iddia oluna bilərdi ki, pul mənimdirsə, necə istəyirəm, elə də xərcləyərəm, kimin nə işinə qalıb. Amma indiki gerçəkliklər başqadır. Bu qanun da hazırlkı reallığı nəzərə almadan qəbul edildiyindən işləyəcəyi hələ də şübhə doğurur.

Digər xəbərlər

Bakıda hansı vacib qərarlar qəbul olundu? - Zahid Oruc yazır

Min gündən sonra yanan “yaşıl işıq” - Əli Cabbarov yazır

Sosial yardım nə qədər artırılacaq? - Vüqar Bayramovdan təhlil

Trampın yeni komandası: daha bir ermənipərəst yer alacaq - Şahin Cəfərli yazır

"İllərin duz-çörəyini bir cüt məməyə qurban verənlər..." - Aqil Ələsgər yazır

Azərbaycanda ağsaqqallar institutunun yenidən, uğurlu təşkili zamanın tələbidir - Vahid Tağıyev yazır

Trampın seçimi: Bakı ilə İrəvanın sülh sazişi və "Orta dəhliz" layihəsi... - Elxan Şahinoğlu yazır

Bu gün Qarabağ, Zəngəzur tikinti meydançasını xatırladır, tikilir, qurulur... - İbrahim Cəfərov yazır

Tramp seçildi, Makron təşviş içindədir - Elxan Şahinoğlu yazır

ABŞ gizli bəndləri niyə sızdırdı? - Elxan Şahinoğlu yazır

"Bu biabırçılığa kimlər cavab verəcək?" - Osman Gündüz yazır

"Biz uğuru oynaşımızın hesabına qazanmadıq..." - Azər Həsrətdən sərt yazı

SON XƏBƏRLƏR

17:37 25.11.2024

Deputat əmisi qızını işdən çıxarıb - Yerinə öz xanımını təyin edib

17:15 25.11.2024

“Sabah”da baş məşqçi təyinatı olub

17:08 25.11.2024

Zahid Oruc Milli Məclisdə: "Bəlkə azad torpaqlara traktor parkı bağışlayan Belarus kənd təsərrüfatı mütəxəssislərindən xahiş edək ki..."

17:00 25.11.2024

Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı

16:49 25.11.2024

Aktrisa: "Qardaşım "ləyaqətsiz vərəsə" kimi məni məhkəməyə verib"

16:40 25.11.2024

Bakıda hansı vacib qərarlar qəbul olundu? - Zahid Oruc yazır

16:29 25.11.2024

"Çelsi" "Qalatasaray"ın qolçusunu alır - 75 milyon avroya

16:15 25.11.2024

Fransa və İngiltərə Ukraynaya qoşun göndərir? - “Le Monde” qəzetindən iddia

16:06 25.11.2024

İordan çayının qərb sahilində daha 29 fələstinli saxlanılıb

15:54 25.11.2024

Hər ay icra başçısına 3 min pul verən idarə rəisi vəzifədən çıxarıldı

15:49 25.11.2024

Azərbaycan Ordusunun qırıcıları havalanıb - VİDEO

15:43 25.11.2024

31 il əvvəl törədilmiş qəsdən adam öldürmə cinayətinin üstü açıldı

15:32 25.11.2024

“Dayanıqlıllığın təmin edilməsində təşkilatların rolu” mövzusunda panel müzakirəsi keçirib - FOTOLAR

15:18 25.11.2024

Türkiyənin yeni 500 və 1000-lik əskinazları təqdim olunub - FOTOLAR

15:13 25.11.2024

“Sabah” baş məşqçi ilə vidalaşdı

15:09 25.11.2024

Azərbaycanda gender-əsaslı zorakılığa qarşı 16 günlük kampaniyaya start verilir

15:06 25.11.2024

Perinatal Mərkəzdə 7 uşağın ölümü... - Məhkəmə prosesi

14:55 25.11.2024

NATO-nun baş katibi: "Ərdoğanla görüşü səbirsizliklə gözləyirəm"

14:46 25.11.2024

Nazir və komitə sədrlərinin qəbul günləri açıqladı - CƏDVƏL

14:42 25.11.2024

TƏBİB-ə 4 zərbə: 303 minlik tender ləğv edilib

14:30 25.11.2024

Məktəbəqədər təhsil müəssisələrinə müdir axtarılır

14:22 25.11.2024

Prezident İlham Əliyev Gövhər Baxşəliyeva “Şöhrət” ordeni ilə təltif etdi - Sərəncam

14:12 25.11.2024

Bələdiyyələrlə bağlı əlavə qanunlar təsdiqləndi, yeni bələdiyyələr yaradıldı və... - SİYAHI (Yenilənib)

13:25 25.11.2024

Çində soyuq hava - Qarla bağlı əhaliyə xəbərdarlıq edilib

13:10 25.11.2024

Kənd Təsərrüfatı Nazirliyində yeni təyinat olub

13:01 25.11.2024

İnnovasiya və Rəqəmsal İnkişaf Agentliyində diqqətçəkən media reklamı: 1.8 milyon necə və kimlərə ayrılıb?

12:52 25.11.2024

Sabah yağış yağacaq

12:47 25.11.2024

Azərbaycan Ordusu ilə SEPAH bir arada: "Araz - 2024" birgə taktiki təlimi başlayıb - FOTOLAR

12:41 25.11.2024

5 SAATLIQ ƏYLƏNCƏ ÜÇÜN 60 MİN MANAT: içki, çeşidli yeməklər və... - Dövlət Agentliyi mina əvəzinə, hotel gəzir

12:33 25.11.2024

RƏİS VƏ BİZNESMENLƏRİN GİZLİ İŞBİRLİYİ İFŞA OLUNUB - Prokurorluq detalları açıqladı

12:25 25.11.2024

Fransada "Bert" fırtınası: 9 əyalətdə "həyat sönüb"

12:17 25.11.2024

Saytlara pul ayrılacaq - Müsabiqə

12:13 25.11.2024

İlham Əliyev Bosniya və Herseqovinanın rəhbərinə məktub göndərib - MƏTN

12:01 25.11.2024

MEDİA çap mediası subyektlərinə dəstək üçün müsabiqə elan edib - Şərtlər

11:49 25.11.2024

Daşqın və sel olacaq - Xəbərdarlıq

11:24 25.11.2024

"Kartdan karta" üsulu ilə işləyən daha 258 sahibkar cərimələnib

11:00 25.11.2024

Kiçik, orta, böyük qrant müsabiqələrinə layihələrin qəbulu başlayıb

10:53 25.11.2024

Bu ölkələrdən ölkəmizə ət məhsullarının idxalına məhdudiyyət qoyulub

10:49 25.11.2024

Sabiq icra başçısının qardaşına qarşı dələduzluq edən şəxslərdən xəbər var

10:37 25.11.2024

Gürcüstan prezident seçkilərinə hazırlaşır

10:22 25.11.2024

Estetik cərrah Ülviyyə İlyasovadan şikayət var - Səbəb + VİDEO

10:07 25.11.2024

Səadət Partiyasının sədri istefa verdi, yeni sədr seçildi - "Səhhətim vəzifəmi icra etməyə mane olurdu" - FOTOLAR

09:47 25.11.2024

Əli Əsədov qərar imzalayıb - Meşələrə vurulan ziyanla bağlı

09:29 25.11.2024

Prezidentdən Kəlbəcərlə bağlı paylaşım - VİDEO

09:18 25.11.2024

Film kimi qətliam: əvvəl ana, ana və bacısını güllələdi, sonra yeznəsi və... - Narkoman dəhşət saçdı (FOTOLAR)

09:10 25.11.2024

""Beşiktaş" kimi güclü komandaya qalib gəldiyimiz üçün çox qürurluyuq"

09:07 25.11.2024

Qəzzada məcburi köçkünlər su altında qalıb - Çadır şəhərciyində sel olub (FOTOLAR)

08:58 25.11.2024

Məktəblərdə dərslər başlayıb

00:20 25.11.2024

Əsgərlikdən yayınmaq üçün dietoloq yanında getdi - Sürətlə kökələn şəxs cəzalandırıldı

00:19 25.11.2024

Beyrut növbəti dəfə bombalanıb - Nəsrullahın köməkçisi öldürülüb?

DAVAMINI OXU