Rusiya və İran fəallaşır, Qərb isə... - Neft bitəndən sonra nə edəcəyik?
07-07-2022 [17:28]
Samir Feyruzov
***
Maraqlı hadisələr baş verir: Rusiya Şərqi Avropada (Ukraynada) sürətlə irəliləyir, amma siyasi müstəvidə Cənubi Qafqazı itirir.
ABŞ-ın Cənubi Qafqazda ciddi şəkildə aktivləşməsi Rusiya-İran birliyinin yeni modelini də ortaya qoyub. Azərbaycanın Türkiyə vasitəsilə Qərbə yaxınlaşmasını Rusiya və İran özünün maraqlarına zidd hesab edir. Diqqət ediriksə, Rusiya və İran Azərbaycanı birgə “vurur”.
Regionda və dünyada baş verən proseslər o qədər həssas hal alıb ki, kifayət qədər ehtiyatlı və təmkinli davranmaqdan başqa yolumuz yoxdur. Türkiyədə belə bir fikir var ki, Azərbaycanı Rusiyadan qoruya bilərik, amma İrandan yox! Ciddi və düşündürücü məsələdir.
- Azərbaycan Qərb üçün əsasən enerji amilinə, təbii sərvətlərinə görə cəlbedicidir. Demokratik “dəyərlər”in təşviqi digər ölkələr kimi, Azərbaycana da təzyiq vasitəsidir. Azərbaycan neft-qazı istismar ediləndən sonra ölkənin Qərb üçün cəlbedici heç bir xüsusiyyəti də qalmayacaq. Hesablamalara görə, 2024-cü ildə neft gəlirləri kəskin şəkildə azalacaq, 2035-2040-cı illərdə isə neft ehtiyatları əhəmiyyətli dərəcədə tükənəcək.
- Azərbaycan Rusiya üçün təkcə enerji amilinə, təbii sərvətlərə görə yox, həm də coğrafi, strateji mövqeyinə, tarixi xəritəsinə görə cəlbedicidir. Rusiya imperializmi Belarus, Ukrayna, Moldova kimi Cənubi Qafqazı da öz ərazisi hesab edir. Bizim 15-20 il zamanımız var, əgər bu müddət ərzində ölkəni ayaqüstə saxlaya biləcək və neftdən asılı olmayan güclü iqtisadiyyat yaratmasaq, bu, Qərbin bizdən könüllü qopması, Rusiyanın təcavüzü ilə nəticələnə bilər. Bu gün neft ehtiyatları bizə ciddi manevr imkanları qazandırıb, sabah neft-qaz olmayandan sonra iqtisadi-siyasi müstəqilliyimizi də itirmək təhlükəsi ilə üz-üzə dayana bilərik.
Qısa haşiyə: Müharibə başlayandan bu günə qədər Rusiyanın Ukraynada işğal etdiyi ərazinin sahəsi təxminən 130 min km2-dir. Bu, Gürcüstan ərazisindən təxminən 2 dəfə, Ermənistan ərazisindən isə 4 dəfə böyük ərazi deməkdir. Rusiyanın ələ keçirdiyi torpaqların sahəsi Azərbaycan ərazisindən də böyükdür.
Rusiyanın Azərbaycana hərbi təhdid imkanları o vaxt az olardı ki, Dağıstan və Çeçenistan müstəqil ölkə olsun və ortada bufer bölgə yaransın. O da yoxdur.
Bəs təhlükələr hansı istiqamətlərdən boylanır?
Ölkənin şimalından Rusiyanın müdaxiləsi (“şimal cəbhəsi”), şərqdə İranın aktivləşməsi (“Bakı kəndləri”), qərbdə qisasçi erməni qüvvələrin (“Qarabağa klanı”) aktiv fazada fəaliyyət quracağı ehtimalı bəlli təhlükələrdir. Bəs nə etməliyik? Heç şübhəsiz, Rusiya ilə mehriban qonşuluq siyasəti əsas prioritet kimi öz strateji əhəmiyyətini saxlamalıdır.
Proseslərin təhlili göstərir ki, bu gün regionda baş verən hadisələr bir çox hallarda 100 il bundan öncə baş verən hadisələrin təkrarıdır. 1918-ci ildə məğlub imperiya kimi Çar Rusiyasının parçalanmasından sonra Cənubi Qafqaz ölkələri Qərbə yön aldılar. Qısa müddət sonra Rusiya imperiyanın yeni formatına - “ittifaq”a çevrildi, Cənubi Qafqaz ölkələri də müstəqilliklərini itirmiş oldular. 1991-ci ildə SSRİ dağılandan sonra isə Rusiya “federasiya” modelinə keçdi, hazırda tərkibində 22 respublika mövcuddur.
Mia.az
SON XƏBƏRLƏR
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
Prezident və Mehriban Əliyeva Füzulidə - FOTOLAR
Nəsimi rayonunu icra başçısı şəhid ailələrini ziyarət edib - FOTOLAR
Azərbaycanda şəhidlərin xatirəsi bir dəqiqəlik sükutla yad edilib
Mərkəz rəhbəri: "Rusiya həmişə Ermənistanı dəstəkləyib, indi buna imkanı qalmayıb" - "Ermənistan Türkiyədəki prezident seçkilərinin nəticəsini gözləyir"
Məcburi köçkünlər üçün tikilən evlər satışa çıxarlır - Baş nazir qaydaları təsdiqlədi
Ermənistanın sabiq prezidenti: "Əgər rəsmi Bakı və Ankara ilə problemlər həll olunmasa..." - “Elə an gələcək ki, başqa seçim olmayacaq”
Mehriban Əliyevadan Anım Günü ilə bağlı paylaşım - FOTO
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
Bu gün qəhrəman şəhidlərimizin Anım Günüdür
Əliyev Putinə məktub göndərdi: "Uşaqların və böyüklərin həlak olması xəbəri məni çox sarsıtdı"
Rusiyada naməlum şəxs məktəbdə qətliam törətdi: 17 nəfər ölüb, 24 yaralı var (YENİLƏNİB)
Səlim Müslümov hakim qarşısında: şahidlər nə deyir?
Prezident İlham Əliyevdən Anım Günü ilə bağlı paylaşım - FOTO
Hikmət Hacıyev Blinkenin köməkçisi ilə görüşüb - Müzakirə
Mətbuat Şurasının İdarə Heyətinin üzvlərindən biri geri çəkildi
İnstaqram və "Tik-tok"da lotereya adıyla xeyli şəxsi aldadan qadın saxlanıldı - Video
MN daha bir iddianı təkzib etdi: "Hərbçimiz yaralanmayıb"
Azərbaycanda koronavirus: daha 161 nəfər yoluxub
Ermənistan diversantlarının quraşdırdığı partlayıcı qurğu zərərsizləşdirildi - VİDEO
Qırğızıstanla Tacikistan yenə atəşkəsə razılaşdı: protokol imzalanıb
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
Xaçmaz və Goranboyda elektrik enerjisinin verilişi bərpa olunub
Rəsmi Kiyevdən Tehrana açıq xəbərdarlıq: "Ukraynalıları öldürmək üçün Rusiyaya silah tədarükünü dərhal dayandırmalıdır"
Yığmanın iki futbolçusu heyətdən kənarlaşdırılıb
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
"Putin haqqında üç şey deyə bilərəm: birincisi, ona etibar etməyin, ikincisi..." - Sabiq prezidentdən Rusiya lideri barədə maraqlı açıqlama
Rusiyada səfərbərlikdən yayınanlara və fərarilərə 15 ilə qədər həbs cəzası veriləcək?
Avropa çempionatı: millimiz 5 qolla uduzdu
Prezident İlham Əliyev daha bir sərəncam imzalayıb
Rəsmi Kiyev İran səfirini qovdu, Tehran isə hələ "biz neytrallığımızı qoruyuruq" deyir
İlham Əliyev Türkmənistanın prezidentinə məktub göndərdi: "Ortaq mənəvi dəyərlər, dini-mədəni köklər ilə bir-birinə bağlı olan..."
Azərbaycanda koronavirus: daha 149 nəfər yoluxub, ölən var
Əli Əsədov dövlət büdcəsi ilə bağlı qərar imzalayıb
Rəşad Məcid: “Medianın saflaşması uğrunda mübarizə aparacağıq”
İlham Əliyev Əflatun Amaşovla bağlı sərəncam imzalayıb
Prezident yeni Komissiya yaratdı, onlara vəzifələr verdi - SİYAHI
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
Zakir Həsənov generalları topladı: "Ermənistan silahlı qüvvələrinin istənilən təxribatına dərhal və qətiyyətli cavab veriləcək"