Keşikçidağ Dövlət Tarix-Mədəniyyət Qoruğu ərazisində tarixi abidələr aşkar edildi - FOTOLAR

img

25-01-2021 [18:07]


Ötən ilin dekabr ayında Ağstafa rayonunun Soyuqbulaq qəsəbəsindən Keşikçidağ Dövlət Tarix-Mədəniyyət Qoruğuna (Keşikçidağ DTMQ) çəkilən avtomobil yolunun inşası zamanı tarixi abidə ehtimal edilən bir sıra tapıntılara rast gəlinib.

Bu barədə Mia.az-a veirlən məlumata görə, Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyinə uyğun olaraq tarixi abidə ehtimal olunan obyektlərin rast gəlindiyi yolun 12-14 km-lik zolağında inşaat işlərinə müvəqqəti fasilə verilmiş, Keşikçidağ DTMQ-nin, Azərbaycan Respubikası Mədəniyyət Nazirliyi yanında Mədəni irsin qorunması, inkişafı və bərpası üzrə Dövlət Xidmətinin və AMEA Arxeologiya və Etnoqrafiya İnstitutu arasında məsləhətləşmələr aparılmışdır.

Nəticədə, AMEA Arxeologiya və Etnoqrafiya İnstitutunun İctimaiyyətlə əlaqələr şöbəsinin müdiri, arxeoloq, tarix üzrə fəlsəfə doktoru Pərviz Qasımov əraziyə ezam olunmuşdur. Göstərilən ərazidə Keşikçidağ DTMQ-nin maddi-texniki dəstəyi ilə arxeoloji xilasetmə, kəşfiyyat və arxeoloji tədqiqat işləri aparılmışdır.

Cari günədək yolun müvafiq zolağında biri 5 kv.m olmaqla 114 kvadratlardan ibarət və 2850 kv.m ümumi sahəsi olan arxeoloji kəşfiyyat ərazisi yaradılmışdır. İnşa ediləcək yolun həmin qeyd edilmiş zolağında yaradılmış tədqiqat sahəsindəki 5,6,15,17,19,20,22,23,58,63,110,111,113,114 saylı kvadratlarında tarixi əhəmiyyəti olan obyektlər aşkar edilmişdir. Bunların içərisində 5,6,15,17, 58,63,110,111,113,114 saylı kvadratlarda əraziyə kənardan gətirilmiş və qədim maldar əhalinin sakral xarakterli səcdəgahı olan sal daşları göstərmək olar. 19, 20, 22, 23-cü kvadratlarda dördbucaqlı tikilinin sal daşlardan düzəldilmiş divarlarının bir hissəsi aşkar edilib. Ehtimala görə, bu, ərazidəki ibadətgahın qalıqlarıdır. Tikilinin döşəməsinin mərkəzində ortası oyulmuş üçbucaq formalı sitayiş daşı aşkar edilmişdir.

Aparılan arxeoloji tədqiqat və xilasetmə işləri zamanı inşa edilən yolun üzərində və ona bitişik ərazidə 6 daş örtüklü kurqan aşkar edilmişdir. Şəraitə uyğun olaraq abidələrdə geodezik ölçmə və qeydiyyat işləri aparıldı. “Qaltan dərəsi” adlanan ərazidə tədqiq edilmiş kurqanların birində daş örtük altında 4 daş qutu qəbir aşkar edilmişdir.

Qaltan dərəsi 2 saylı kurqanda daş örtüyü altında, təqribən 1.2 m dərinlikdə son tunc dövrü üçün xarakterik olan torpaq dəfn adəti (üzü şərqə tərəf, sıx bükülü pozada dəfn, keramik məmulat, tuncdan əmək alətləri, qəbirə qoyulmuş və “o dünyaya yolda azuqəlik” kimi nəzərdə tutulan ev heyvanlarının bişirilmiş hissələrinin sümük qalıqları) qeydə alınmışdır.

“Karvan dərəsi” adlanan ərazidə yol üzərində olan və müxtəlif dövrlərdə daş örtükləri zədələnmiş dörd kurqan tipli abidələrdə xilasetmə işləri aparılmışdır. Nəticədə, qeyd edilən kurqanların birində qədim dövrlərdə talan məruz qalmış daş qutu qəbirə rast gəlinmişdir. Digər üç kurqanda aparılmış arxeoloji xilasetmə işləri zamanı zəngin dəfnlər aşkar edilmişdir. Burada əsasən dəfni müşayət edən müxtəlif tipli keramik məmulat (dopu və küpələr), tuncdan az ölçülü yarpaqvari xəncər tiyələri, azuqə qalıqları qeyd olunub.

Kurqanların dəfn kameralarından aşkar edilmiş keramik material, həmçinin, yarpaqvari xəncər tiyələri, qeyd olunan abidələrin son tunc dövründə Azərbaycan ərazisində mövcud olmuş Xocalı-Gədəbəy arxeoloji mədəniyyətinin erkən mərhələsinə (təqribən, e.ə. XIV əsrə) aidiyyatı barədə ilkin rəyin irəli sürülməsinə əsas verir. Eyni zamanda Keşikçidağ DTMQ ərazisində müxtəlif dövrlərə aid kurqan tipli qəbir abidələrinin də mövcud olması qeyd edilməlidir.

Tapıntılardan radiokarbon və izotop analizlər üçün nümunələr seçilmişdir. Tədqiq edilmiş tarixi abidələrin və yer səthindən toplanmış tapıntıların, həmçinin, ərazinin “Sarıyoxuş dərəsi” adlanan ərazisində 8 kurqan tipli qəbir abidəsinin, “Hasarlı qədim yaşayış düşərgəsi” kimi şərti adlandırılmış qədim insanların fəaliyyət izlərini özündə daşıyan sahənin GPS koordinatları götürülmüş, foto və video çəkilişlər aparılmışdır.

Aşkar edilmiş keramik məmulatlar bərpa üçün mütəxəssislərə təqdim ediləcəkdir.

Ceyrançöl zolağının Keşikçidağ DTMQ ərazisinə düşən hissəsi tariximizin müxtəlif dövr abidələri, xüsusilə kurqan tipli qədir abidələri ilə zəngindir. Özündə Sarıyoxuş, Karvan, Qaltan və d. dərələri birləşdirən, yazısız tarixi dövr abidələrilə zəngin bu ərazini Ceyrançöl zolağında xüsusi qeyd etmək baxımından əraziyə

“Keşikçidağ kurqanlar vadisi” şərti adının verilməsi məqsədəuyğun hesab edilmişdir.

Ümumiyyətlə, Keşikçidağ DTMQ ərazisinə daxil olan Keşikçidağ kurqanlar vadisi qarşıdakı illər üçün mütəmadi arxeoloji tədqiqatlar perspektivinə və turizmin inkişafı üçün böyük potensiala malikdir.

 

img img img

Digər xəbərlər
SON XƏBƏRLƏR
12:08 18.03.2024

HADI və BIDININ nağılı