İSTİ HAVA VİRUSU MƏHV EDƏ BİLƏRMİ? - İngils alimlərindən fərqli açıqlamalar
07-04-2020 [13:44]
Alimlər isti havanın koronavirusla mübarizədə nə dərəcədə önəmli olduğunu araşdırıblar.
Bunu Böyük Britaniyanın “The Guardian” nəşri yazıb.
Araşdırmaların nəticələrinə həsr olunan məqalədə qeyd olunub ki, yaxın vaxtlarda isti günlər başlayacaq və, proqnozlara əsasən, bəzi bölgələrdə istilik 20 dərəcəyədək yüksələcək. Bildirilib ki, isti hava ümumi karantinin tətbiq edildiyi Böyük Britaniyaya nəfəsini dərməyə imkan yaradacaq, vəziyyəti nəzarət almaq istəyən hökumətin işini isə çətinləşdirəcək.
Alimlərə görə, yazın gəlişinin koronavirusun isti havaya necə reaksiya verəcəyini bilmək üçün onun xüsusiyyətlərinin araşdırılmasında yardımçı ola bilər. Epidemiyalar adətən baharın gəlişi ilə bitirlər.
Günəş işığı koronavirus və onun yayılmasına eyni cür təsir edə bilərmi?
Bu, çox vacib sualdır və epidemioloqlar istənilən dəyişikliyi diqqətlə izləyəcəklər.
Koronavirusların, yəni Böyük Britaniya sakinlərinin tez-tez soyuqlamasına səbəb olan virus növlərinin ilkin araşdırması onların mövsümi xarakter daşıdığını göstərir: xəstələnmələrin pik nöqtəsi qışa düşür, yazda isə onlar yoxa çıxırlar. Maraqlıdır ki, bu piklər çox vaxt qrip alovlanmaları ilə üst-üstə düşür. Bunun əksinə olaraq, yayda koronavirus, demək olar, ötürülmür.
Ötən həftə London Universitet Kollecinin alimləri HCoV-NL63, HCoV-OC43 və HCoV-229E kimi koronavirusun tez-tez görülən növlərinə həsr olunan mühüm araşdırmanın nəticələrini dərc ediblər. Bir neçə il öncə götürülmüş nümunələri təhlil edən alimlər xəstələnmələrin yüksək səviyyəsinin fevral ayına təsadüf etdiyini qeyd ediblər. Yayda isə bu səviyyə çox aşağı olur. Digər tədqiqatlar mülayim iqlim şəraitində koronavirus infeksiyalarının alovlanmasının mövsümi xarakter daşıdığını təsdiq edir.
Lakin araşdırmanın aparıcı müəllifi Rob Oldric xəbərdarlıq edib: “Biz koronavirusun yavaş templə də olsa, yayda da ötürüldüyünü müəyyənləşdirdik, ancaq qışda xüsusi həssas insanların sayı yetərincə olsa, həmin vaxtadək bu templər yenidən arta bilər. Üz-üzə olduğumuz virusun yeni olduğunu nəzərə alsaq, onun mövsümi xarakter daşıdığını bilmirik, üstəlik, xüsusi həssaslığa malik əhalini də nəzərə alaraq yayda azalacağı məlum deyil. Bu səbəbdən indidən hərəkət etmək və bütün tibbi tövsiyələrə riayət etmək çox vacibdir”.
Bu nöqteyi-nəzəri COVID-19-un yeni infeksiya törədicisi və insanlardan ona qarşı immunitetin formalaşmasına hələ imkanın olmadığını bildirən digər alimlər də dəstəkləyir. Bu baxımdan yayın gələcəyinə baxmayaraq, virusun indiki sürətlə yayılmağa davam edəcəyinin ehtimalı böyükdür.
“Mən əminəm ki, virusun davranışındakı mövsümi dəyişikliklər onun yayılma xarakterində müyyən rol oynayacaq. Ancaq indi riayət etdiyimiz sosial məsafə effekti ilə müqayisədə mövsümi faktorların təsiri çox əhəmiyyətsiz olacaq. Mövsümün dəyişməsi müəyyən formada təsir edə bilər, ancaq onu özünütəcridin alternativi olaraq gözdən keçirmək olmaz”, - London İmperial Kollecinin virusoloqu Maykl Skinner açıqlayıb.
Bu məsələdə Redinq Universitetinin əməkdaşı Ben Nyumanın mövqeyi daha qətidir: “Bu virus Çində yetərincə soyuq ortamda əmələ gəlib və o, həm İslandiya, həm də ekvatorda, yəni Braziliya və Ekvadorda eyni sürətlə yayılır. Qışın yerinə yaz gələndə onun yayılma sürəti bütün dünya üzrə artdı. Bu, “Dünyaların müharibəsi” deyil və bizdə buludlarda əmələ gəlib və hər şey qaydasına sala biləcək deus ex machina (“maşından tanrı”) yoxdur. Biz bu virusla özümüz mübarizə aparmalıyıq”.
Bununla belə, baharın gəlişi yalnız virusun davranışına təsir etmir. Başqa araşdırmaçıların fikrincə, bu, həm də insanların immun sistemində dəyişikliklərə gətirib çıxarır.
“Bizim immun sistemimizdə sutkalıq ritmlər var, ancaq alimlər onun durumunun mövsümdən-mövsümə necə dəyişdiyini tam incələməyiblər”, - deyə Surreya Universitetinin immunoloqu Natali Riddell söyləyib.
Bunu aydınlaşdırmaq üçün Riddel və Surreya ilə Kolumbiya Universitetlərinin tədqiqatçıları insanların immunitetinin sutkanın müxtəlif vaxtı və ilin müxtəlif fəsillərində keçən dəyişiklikləri incələyirlər. Alimlər qış və yay, həmçinin payız və yaz gündönümlərində könüllülərdən nümunə alıblar. İlkin nəticələr bizim immun sistemimizdə mühüm rol oynayan ağ qan hüceyrələrinin konsentrasiyasının sutkanın müəyyən vaxtlarında yüksəldiyini göstərib. Bu immunitetimizin sutkanın müxtəlif vaxtlarında dürlü reaksiya verdiyinə işarə edir. Misal üçün, antikor yaradan B-limfositlərin konsentrasiyası gecə yüksəlir.
Bununla belə, Kolumbiya Universitetindəki tədqiqatın rəhbəri Mikaela Martines qeyd edib ki, müxtəlif fəsillərin hüceyrələrin ritmlərinə təsiri hələlik araşdırılma mərhələsindədir. Onun sözlərinə görə, bu araşdırmanın nəticələri çox böyük önəm daşıyacaq: “Orqanizmimizdəki hansı zəif nöqtələrin bizi xəstəlik və viruslara qarşı həssas etdiyini bilsək, infeksiyaları aradan qaldırmağa yardımçı olan vaksin kampaniyalarımızı planlaşdıra bilərik”/Report.
XİN başçısı: "Putin bu qüsuru gizlətməyə çalışır"
Roma Papası 12 qadın dustağın ayağını yudu və öpdü - FOTO
İsrail Dəməşqi yenidən vurub - Yaralılar var
İtaliya XİN başçısı İsrailə çağırış edib: "Rəfaha girməyin" - "İki dövlət modeli üçün çalışırıq"
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
Ramazanın 19-cu günü: imsak və iftar vaxtları
"Hesab məlumatlarınızı tanımadığınız şəxslərlə paylaşmayın” - DİN sözçüsündən xəbərdqarlıq
Rəsul Bağırov BMT-nin rezident əlaqələndiricisi təyin olunub
Nazir daha bir xanıma yüksək vəzifə verdi - FOTO
Premyer Liqa: növbəti turun təyinatları bəlli olub
Ağdərədə qumbaraatan və pulemyot tapılıb
Türkiyə kubokunun təqvimi açıqlandı
Əməkdar artist Rahib Əliyev vəfat edib
Daha bir sosial media fenomeni tutulub - Xanımı ilə birgə
Qəzzada yardım gözləyənlər bombalanıb: 6 nəfər ölüb, yaralılar var
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
SABİQ NAZİRİN OĞLU İSTİNTAQA İFADƏ VERDİ - 400 minlik iddia ilə bağlı sensasion məlumat yayıldı
BRÜSSELDƏ "ÜÇTƏRƏFLİ GÖRÜŞ": ABŞ-ın təşəbbüsü Cənubi Qafqazda gərginliyi artıracaq – TƏHLİL
"Kinematoqrafiya haqqında" qanunun yenilənməsi məqsədilə işçi qrupu yaradılıb - ARKA-dan açıqlama
“1961-ci il Paris qətliamı" ilə bağlı qərar qəbul edildi - 300 insanın tarixi haqqı tanınacaqmı?
Əli Əsədov peşə təhsili üzrə yeni qərar imzalayıb
Latviya XİN rəhbəri istefa verib
“Azneft”in keçmiş rəhbəri SOCAR-da yeni vəzifəyə təyin edildi
Şərqşünas alimin azərbaycanlıların soyqırımına dair məqaləsi Tehranda çap olunub - FOTOLAR
Vilayət Eyvazov 238 nəfərlə bağlı rəislərə tapşırıq verib, 34 qazi isə polisə işə götürülüb - VİDEO
Sergen Yalçın sevgi hekayəsi ilə yenidən gündəmə gəldi - FOTO
Bolqarıstanda hökumət 3-cü dəfə də qurula bilmədi - Ölkə növbədənkənar seçkiyə gedir
Qəzzada savaşın 174-cü günü: ölənlərin sayı 32552 nəfərə çatıb
PKK tərəfdarları hava limanında fransız məmurlara hücum çəkib - Türkiyəyə etap olunan şəxsə görə
Aparıcı bloggerlərin dələduzluğunu ifşa elədi: "Bunların gizli “smm” xidmətləri var..."
"Mənə deyir ki, "sən kimsən əəə" - Jurnalist "Azərişıq" ASC-nın rəhbərindən şikayətlənib
Emin Ağalarov: "Putinin qərarı əsas rəhbər tutulacaq" - "Bunun üçün 150 milyon dollar lazım olacaq"
Baş Prokurorluğun keçmiş mətbuat katibi vəfat edib
İngilislərin İstanbuldakı seçki ilə bağlı proqnozu: "Müxalifət çöküb, buna görə..."
Daha bir bankı əmlakları satışa çıxarıldı
Gimnastlarımız Qran-pri turnirinə qatılacaq
Sabahın hava proqnozu açıqlandı
Məktəblərə işə qəbul müsabiqəsi üzrə təkrar müsahibə keçiriləcək