"Mal qıtlığını müşahdiə edəcəyik, manatın dəyəri..." - Koronavirus Azərbaycan iqtisadiyyatına necə təsir edə bilər?
25-02-2020 [21:35]
"Dünyada Çin mallarının idxalına məhdudiyyət qoyulması Azərbaycana, eləcə də digər ölkələrin iqtisadiyyatına təsirsiz ötüşməyəcək. Hətta indidən bu fəsadlar hiss olunmağa başlayıb".
Mia.az xəbər verir ki, bunu Modern.az-a iqtisadçı Samir Əliyev dünyanı cənginə alan koronavirusun iqtisadiyyata təsirlərindən danışarkən bildirib.
S.Əliyev qeyd edib ki, Çin Azərbaycanın əsas xarici iqtisadi tərfdaşlarından biridir:
"İdxalda Rusiya və Türkiyə əsas yerləri tutsa da, son məlumatlara əsasən Çinin burada payı 11 faizdir. Yəni Azərbaycana gələn 100 manatlıq malın 11 manatı Çinin payına düşür. Buradan geyim mallarından tutmuş, elektrotexnikaya qədər hər şey idxal edilir. Bizim "Binə", Sədərək" kimi iri ticarət mərkəzlərimiz, eləcə də şəhərin müxtəlif yerlərindəki "Mall"larda daha çox Çidən gətirilən mallar-başdan ayağa qədər geyimlər, kosmetika məhsulları və s. üstünlük təşkil edir. Ona görə də Çinlə ticarət əlaqələrinin məhdudlaşdırılmasının təsirini təbii olaraq hiss edəcəyik".
İqtisadçı Çində baş verən proseslərin Azərbaycana təsirlərini iki istiqamətdə-birbaşa və dolayı olaraq dəyərləndirib:
"Birbaşa təsiri odur ki, virusa görə Çindən gətirilən mallara ya qadağa qoyulub, ya da məhdudlaşdırılıb. Bu o deməkdir ki, çin malları idxalda üstünlük təşkil etdiyindən, avtomatik olaraq mal qıtlığına və qiymətlərin yüksəlməsinə səbəb ola bilər. Dolayı təsiri özü də iki istiqamtədə baş verir. Virusun təsir müddətindən asılı olaraq neft qiymətlərində enmələr müşahidə ediləcək. Çin faktiki olaraq ən çox neft idxal edən ölkədir. Təkcə ötən ilin yanvar ayı ilə müqayisədə bu il Çinin pərakəndə avtomobil satışında 92 faiz azalma qeydə alınıb. Bu isə yalnız bir nümunədir. Çində bütün sahələr üzrə ən çox idxalçı dövlətdir. Burada vəziyyət pisləşdikcə, bütün ölkələrə təsiri müşahidə ediləcək".
Onun sözlərinə görə, proses uzanarsa, manatın devalvasiyası da qaçılmaz olacaq:
"Neft qiymətlərinin kəskin bahalaşmasının acı nəticələrini hələ 2015-ci ildə yaşadıq. Dolayı yolun ikinci təsiri isə vacib idxalçı ölkələr Rusiya və Türkiyədən gözlənilir. Təsəvvür edin ki, Rusiya və Türkiyə Çinlə əlaqələri dayandırıb, sərhədləri bağlayıb. Türkiynin özündə istehsal olunan malların çoxunun da xammalı Çindən alınır. Çinlə əlaqələrimiz tam dayandırılarsa, Türkiyə bazarı Azərbaycanı tam təmin edəcək gücdə deyil. Çinlə əlaqələr məhdudlaşdırıldığından Türkiyənin özündə də qıtlıq yaranacaq, tələbat artacaq.
Avtomatik olaraq, Çini Türkiyə, Pakistan, Hindistan kimi ölkələr əvəz etməyə başlayacaq. Bu o deməkdir ki, həm Rusiya, həm də Türkiyədə mal qıtlığı yarana bilər, həm də bahalaşma ola bilər.
2015-ci ildə neft ucuzlaşdı, bu da manatı ucuzlaşdırdı. İndi isə ikibaşlı təsir gözlənilir. Hazırda milli valyutanın məzınnəsi dəyişməsə belə, mal qıtlığını müşahdiə edəcəyik. Üstəgəl, neftin qiyməti də ensə, bu, manatın devalvasiyasına gətirib çıxaracaq. İranla sərhədlərin bağlanması sərhədyanı rayonlarda sosial vəziyyəti pisləşdirə bilər".
Ekspert Çinin "fevralın sonuna kimi virusu lokallaşdırmağa çalışacağıq" xəbərlərinə inamın az olduğunu deyib:
"Bunu Amerika, Avropa desəydi, inanmaq olardı. Amma Çin qapalı ölkədir. Məlumatlar maksimum dərəcədə gizli saxlanılır, hətta rəqəmlərin üzərində oynayırlar. Amma proses uzanar və bir neçə ay çəkərsə, çox böyük neqativ fəsadlara səbəb ola bilər. Ondan götürək ki, hazıra bu virusun təhlükəsi bütün ölkələrdə hiss edilir. Təkcə Rusiya sərhədləri bağladığına görə gün ərzində 1milyard dollar itirir. Ayrı-ayrı ölkələrdən virusun yayılması xəbərlərinin gəlməsi bazarı təzyiq altında saxlayır".
Beynəlxalq Daun Sindromu Günü ilə bağlı tədbir keçirilib - FOTOLAR
Blinken ərəb ölkələrinə səfərə gedir: "Qəzzada əhali ciddi ərzaq böhranı ilə üz-üzədir"
Türkiyə səfiri: "Üzünüzdən sevinc əskik olmasın!"
Məktəblərdə dərslər nə vaxt başlayacaq? - Açıqlama
"Trabzonspor"a 2 qol vuran Fredin xanımı elə mesaj paylaşdı ki... - "Yengə bu işi bilir" - FOTO
Sumqayıtda 7 yaşlı uşağı zalda öldürən məşqçiyə ağır cəza verildi
DEPUTATLAR BU TARİXDƏ TOPLANIR: daha 21 qanun dəyişir - SİYAHI
"Qalatasaray" prezidentindən super kubok oyunu ilə bağlı açıqlama: "Oyunun təxirə salınması..."
Gəncədən məktəbli qız informatika sahəsi üzrə dünyanın ən nüfuzlu universitetinə qəbul oldu
“Zəfər meydanı”ndan başlayan Novruz bayramı
Bakcell maraqlı paylaşım edib
Yeni idman kanalına lisenziya verilib
“Ulduz”un yeni sayı çap olunub
Suriya ordusu ilə İranın dəstəklədiyi qruplardan Türkiyəyə qarşı birgə əməliyyat - İdlibdə 14 bölgəyə hücum başlayıb
Deputatın "siyasi alveri" təsdiqləndi: "Dedi, ailəmin pula ehtiyacı var, ev almalıyam"
Sabah yağış yağacaq
Macarıstan - Türkiyə matçı TRT SPOR-da canlı yayımlanacaq - Heyətdə dəyişiklik olub
Mingəçevirdə 15 nəfərin 200 min manatını ələ keçirən şəxs tutulub
Nəsimi rayonunda “Milli-mənəvi dəyərlərimiz və sağlam cəmiyyət” adlı tədbir keçirilib - FOTOLAR
İcra başçısı 58 min manata xidməti maşın alıb
Mehriban Əliyeva xalqı təbrik edib - FOTO
"Latsio" "Qalatasaray"ın sabiq baş məşqçisi ilə anlaşıb
AXCP Daşkəsən rayon şöbəsinin sədri niyə saxlanılıb? - DİN açıqladı
Xankəndidə yenə silah-sursat aşkarlanıb
FHN-dən əhaliyə - Xəbərdarlıq
Haitidə xaos - Silahlı dəstələr arasında insidentdə daha 10 nəfər ölüb, yaralılar var
İsrail Dəməşqi yenə bombalayıb
Azərbaycan nefti bahalaşıb
Saatlıda polis əməliyyatı: saxlanılanlar var -FOTO
Netanyahu Baydenlə telefonda danışdı - 45 dəqiqəlik müzakirə olub
Türkiyədə daha bir klub rəhbəri istefa verdi
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
BMT: "Qəzzaya yardım üçün quru nəqliyyatına alternativ yoxdur"
Ərdoğan Putinə zəng edib: "Vasitəçiliyə hazırıq"
Şərqşünaslıq İnstitutunda seminarda Atatürk dövründə İran-Türkiyə münasibətlərindən bəhs edilib - FOTOLAR
Ramazanın 9-cü günü: imsak və iftar vaxtları
Rumıniyada NATO nəhəng hərbi bazası yerləşdiriləcək
İsrail hərbçiləri jurnalistləri döyüb, daha sonra isə...
Sərhəddə buraxılış məntəqələrinin sayı artırılıb
DSMF-nin sabiq vəzifəli şəxsləri hakim qarşısına çıxarılır
Qarabağ zonasında daha 1394.5 hektar ərazi minalardan təmizlənib
"Qarabağ"ın 8 futbolçusu milli komandaların heyətinə çağırılıb