Kosmos, əslində kim tərəfindən kəşf olunmalı idi?

29-05-2018 [20:29]

ATİF İslam oğlu İSLAMZADƏ

Filologiya üzrə fəlsəfə doktoru

e-mail: [email protected]

***

Kosmos necə kəşf olunmalıydı, necə kəşf olundu? Kosmosun kəşfi Rusiya və ABŞ dövlətləri ilə bağlı olmalıydımı?

Bu suallara aydınlıq gətirməmişdən öncə bir həqiqəti qeyd etmək lazımdır. Göyə uçmaq, onu öyrənmək adəm oğlunun ən əsas arzularından olmuşdur. Hələ böyük alim Xoca Nəsirəddin Tusi rəsədxana açmamış onu əsaslandırırdı ki, "Göydən gələcək bəlanın və təhlükənin qarşısını almaq üçün öncə göyü öyrənmək lazımdır” ( N.Tusi "Əxlaqi-Nasiri”). Ancaq maraqlı burasındadır ki, hələ N.Tusidən VI əsr qabaq Uca Allah mübarək kitabı Qurani-Kərimdə, xüsusilə kitabın "Ər-Rəhman” surəsinin 33-cü ayətində göyü öyrənməmizi bu şəkildə bəyan etmişdi:

يَا مَعْشَرَ الْجِنِّ وَالْاِنْسِ اِنِ اسْتَطَعْتُمْ اَنْ تَنْفُذُوا مِنْ اَقْطَارِ السَّ مٰوَاتِ وَالْاَرْضِ فَانْفُذُواۜ لَا تَنْفُذُونَ

(33) اِلَّا بِسُلْطَانٍۚ

( Ey cin ve insan toplulukları! Göklerin ve yerin uclarından bucaklarından geçip gitmeye gücünüz yeterse geçip gidin. Büyük bir güc olmadıkca geçip gidemezsiniz ( 55-ci surə, 33-cü ayə)

Türkiyənin Diyanət İşləri Bakanlığının bu izahını əksər təfsirçilər də (şərh edənlər) demək olar ki, eyni şəkildə oxumuşlar.

Elə ayətdən də aşkar görünür ki, burada Uca Allah "İlla bi sultanin” kəlamını bəyan etməklə göylərdən çıxıb gedə bilməyin bir güclə mümkün olduğunu xəbər verir. Ancaq təəssüf ki, müsliman dünyası elmdən uzaq düşməsi səbəbindən bu ayədən ciddi nəticə çıxara biməmişlər.

Bir zaman Allah inancı iə elmi birləşdirə bilən müsliman alimləri şərqin intibah dövrünü yaşamasına nail oldular. Bu barədə dünya miqyaslı yüzlərlə kəşfi misal

çəkmək olar. Ancaq sonra bu tarazlıq pozuldu. Cəhalət və savadsızlıq şərqi geri saldı, geri qalan qərb isə inkişaf etməyə başladı. Elə Avropa intibahının əsas etibarilə XVI əsr olaraq öz alimləri tərəfindən qəbul olunması bunu deməyə əsas verir. Biz cəhalətdən Uca Allahın bizə buyurduğu elmi öyrənməyə, kosmosu kəşf etməyə imkan tapa bilmədik. Çox böyük ibrətdir ki, bu gün şərqin başına göydən tökülən bombalar X.N.Tusinin dediyi kəlamın nə qədər qiymətli olduğundan xəbər verir. Olan olub, keçən keçdi, bəs indi nə etməliyik? Bizə belə gəlir ki, öncə inancla elmi bir qədər aydınlaşdırıb, bunlar arasında bir bağ tapmağa çalışmalıyıq. Bir-birinə qarşı qoymamalıyıq. Bunun üçün bu kiçik yazıda öncə inanc ilə elmin fərqini aydınlaşdırmalıyıq ki, sonra bir-birini tamamlayan cəhətlərini düzgün anlaya bilək.

Allah inancı məntiq deyil. Allah inancı ağıl da deyil. Allah inancı idrakdan üstündür. Kamal ilə Allah inancını qismən anlamaq olar. Allah inancı sevgidir. Allah inancı eşqdir. Allah inancı məhəbbətdir. Allah inancı tərifdə deyil, tərkibdə olur. Ancaq indi çətinlik ondan ibarətdir ki, Allah inancından süni istifadə edənlər çoxalır və sevgi adında min bir hekayət uydurur, o hekayətdə də öz yerini mübarək göstərir. Buna görə də bir çox alimlər sevgi deyib, elmdən uzaq düşən ümmətin fəlakətlərini bildikləri üçün insanı ağıla səsləyir. Ağıla söykənən ayətləri izah etməyə üstünlük verirlər. Bu zaman yenə işlər qarışır. Dini məntiqdən kənarda görməyənlər qeyri-adi heç nəyə inana bilmirlər. Ortaq yol tapmaq olarmı? Allah inancı daşıyın, Allahı, onun peyğəmbərini, bu yolda məşəqqət çəkənləri sevin. Ancaq elmdən də uzaq düşməyin. Axı Uca Allah ilk ayəsində, yəni Qurani-Kərimin "Əlak” surəsinin Allahın adı ilə başlanan hissəsindən sonra "Oxu, oxu, səni xəlq edən Rəbbinin ismiylə oxu” buyurmuşdur. Demək Allah inancı daşımaq və elm öyrənmək lazımdır. İnanc duyğuya, elm ağıla bağlıdır. İnanc ilə ağıl bir yerdə olduqda din öz mahiyyətində olur. Biri birinə qarşı olduqda isə fəsad törəyir. Bu yerdə xarici əllər işə düşür. O əllər ki, əsrlərdir o əllər islamı parçalamaqla məşğuldur. Bir dövrdə xalqa rəvayətlər söyləyib dini mahiyyətindən çıxardır, başqa dövrdə isə xalqı məntiqə səsləmək adıyla xalqı Allah sevgisindən uzaq salır. Ancaq bircə çox böyük kəşflərə imza atan Avropa alimlərini diqqətə alıb

öyrənərkən məlum olur ki, bu alimlərin çox böyük əksəriyyəti Allah inancı daşıyır və elm üçün canından keçir. Elə Avropanın bu gün etiraf etməyə məcbur olduğumuz elm üstünlüyünü də yaradan onlardır, Avropa kütlələri deyil. Kütlələrə qalsa, onlar çox mənasız əyləncələrlə vahiməli inanclar əsasında öz ömürlərini sürürlər. Bu gün Avropada və Qərbdə mövcud olan 13 rəqəminə olan qorxunu müşahidə etmək kifayətdir ki, bu elmi kütlələrin deyil, düşünən beyinlərin meydana qoyduğunun şahidi olasan. Kütlələrə qalsa, bu günün selfi nəsli, XIX əsrin inkivizisiya nəslindən o qədər də fərqli deyil. Hər iki nəsil kiçik mövzuları böyük mövzulardan üstün tutan nəsildir.

Bu gün dünya üçün çox böyük fürsətlər mövcuddur. Eyni anda dünyanın bütün ərazilərində əlaqə qurmaq imkanları vardır. Hər kəs bu imkanlardan öz məqsədləri üçün istifadə edir. Əgər biz də bu gün mobil əyləncələrdən daha çox elmi fürsətlərə zaman ayıra bilsək çox böyük nəticələr əldə edə bilərik. Bunun üçün Allah inancını daşımalı və elmi ciddi şəkildə öyrənib tətbiq etməyi bacarmalıyıq.

Digər xəbərlər

Min gündən sonra yanan “yaşıl işıq” - Əli Cabbarov yazır

Sosial yardım nə qədər artırılacaq? - Vüqar Bayramovdan təhlil

Trampın yeni komandası: daha bir ermənipərəst yer alacaq - Şahin Cəfərli yazır

"İllərin duz-çörəyini bir cüt məməyə qurban verənlər..." - Aqil Ələsgər yazır

Azərbaycanda ağsaqqallar institutunun yenidən, uğurlu təşkili zamanın tələbidir - Vahid Tağıyev yazır

Trampın seçimi: Bakı ilə İrəvanın sülh sazişi və "Orta dəhliz" layihəsi... - Elxan Şahinoğlu yazır

Bu gün Qarabağ, Zəngəzur tikinti meydançasını xatırladır, tikilir, qurulur... - İbrahim Cəfərov yazır

Tramp seçildi, Makron təşviş içindədir - Elxan Şahinoğlu yazır

ABŞ gizli bəndləri niyə sızdırdı? - Elxan Şahinoğlu yazır

"Bu biabırçılığa kimlər cavab verəcək?" - Osman Gündüz yazır

"Biz uğuru oynaşımızın hesabına qazanmadıq..." - Azər Həsrətdən sərt yazı

Nazirliyin axsaq siyasəti və ya 10 il geri qalan şöbə müdiri... - Fərid Şahbazlı yazır

SON XƏBƏRLƏR

10:07 25.11.2024

Səadət Partiyasının sədri istefa verdi, yeni sədr seçildi - "Səhhətim vəzifəmi icra etməyə mane olurdu" - FOTOLAR

09:47 25.11.2024

Əli Əsədov qərar imzalayıb - Meşələrə vurulan ziyanla bağlı

09:29 25.11.2024

Prezidentdən Kəlbəcərlə bağlı paylaşım - VİDEO

09:18 25.11.2024

Film kimi qətliam: əvvəl ana, ana və bacısını güllələdi, sonra yeznəsi və... - Narkoman dəhşət saçdı (FOTOLAR)

09:10 25.11.2024

""Beşiktaş" kimi güclü komandaya qalib gəldiyimiz üçün çox qürurluyuq"

09:07 25.11.2024

Qəzzada məcburi köçkünlər su altında qalıb - Çadır şəhərciyində sel olub (FOTOLAR)

08:58 25.11.2024

Məktəblərdə dərslər başlayıb

00:20 25.11.2024

Əsgərlikdən yayınmaq üçün dietoloq yanında getdi - Sürətlə kökələn şəxs cəzalandırıldı

00:19 25.11.2024

Beyrut növbəti dəfə bombalanıb - Nəsrullahın köməkçisi öldürülüb?

00:06 25.11.2024

Pakistanda əşirətlər arasında silahlı toqquşma: 92 nəfər öldürülüb, 200-dən çox yaralı var - Döyüşlər hələ də gedir

00:03 25.11.2024

İsrail əsgərləri daha 12 fələstinlini həbs edib

00:03 25.11.2024

Bu gün Kəlbəcər Şəhəri Günüdür

00:02 25.11.2024

Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR

21:05 24.11.2024

Elçin Cavadovun "STEAM" və "Əməyin mühafizəsi və təhlükəsizliyi" adlı dərs vəsaitlərinin təqdimatı olub - VİDEO, FOTOLAR

18:08 24.11.2024

Ərdoğanla Putin arasında telefon danışığı olub

14:27 24.11.2024

Prezident İlham Əliyevdən paylaşım: “COP29 iqlim diplomatiyasında dönüş nöqtəsidir!”

10:38 24.11.2024

"Berbokun ittihamlar səsləndirməsi qəbuledilməz idi" - Hikmət Hacıyev

09:45 24.11.2024

Bakıda xanım tiktoker həbs olunub - 836 min manatlıq hədə-qorxu ittihamı ilə

09:01 24.11.2024

Bakıda COP29-un bağlanış plenar sessiyası... - 300 milyard təsdiqləndi + VİDEO (YENİLƏNİB)

00:20 24.11.2024

"Mənə bir də bu barədə sual verməyin" - Qurbanov

00:10 24.11.2024

4 uşaqlı qadının 3 uşaq atası ilə gizli görüşü ikisinin də sonu oldu - "Əl-ayaqları bağlanaraq çəkiclə öldürülüblər" (FOTO)

00:03 24.11.2024

Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR

23:46 23.11.2024

Londonda 24 saat ərzində 3 terror qorxusu yaşanıb - Biri ABŞ səfirliyinin yaxınlığında olub

23:11 23.11.2024

"Qalatasaray"lı oyunçular dalaşdı, "Fənərbağça" isə rəqibi darmadağın elədi

23:00 23.11.2024

Renad Dadaşovun komandası uduzub

22:58 23.11.2024

TÜRKİYƏ XİN BAŞÇISINDAN QORXUNC ANONS: “Putin nə dedi?" - "Nüvə müharibəsi riski artıb, bu, artıq zarafat deyil”

22:19 23.11.2024

Ankaraya qar yağıb, avtomobil yolunda hərəkət çətinləşib - FOTO

22:07 23.11.2024

Azər Qasımlının ölkədən çıxışına qadağa qoyulub - Açıqlama

21:59 23.11.2024

İstanbulda 6 mərtəbəli fabrikdə çıxan yanğın 16 saat sonra nəzarətə alınıb - FOTOLAR (YENİLƏNİB)

21:15 23.11.2024

PKK Suriyada Türkiyənin nəzarətində olan bölgəyə atəş açıb - Bir uşaq ağır yaralanb

20:59 23.11.2024

Rüsvayçı olay: itlə cinsi əlaqəyə girən 76 yaşlı şəxs həbs olundu - FOTO

20:47 23.11.2024

HƏR PAYLAŞIMA 12 MİN MANAT... - Blogerlərin qumar biznesmenləri ilə gizli işbirliyinin detalları açılır

20:17 23.11.2024

RUSİYANIN AVROPANI QORXUDAN "ÜÇBAŞLI RAKET"i: "Qarşısıalınmazdır, Avropadakı istənilən hədəfi maneəsiz vura bilər”

19:16 23.11.2024

Livanda iki ev vurulub: birində 5 nəfərlik ailə "yox olub", digərində isə...

18:13 23.11.2024

Hakan Fidan Lavrovla müzakirə aparıb - Telefonda

18:03 23.11.2024

Qəzzada daha 23 mülki şəxs öldürülüb

17:55 23.11.2024

İri Şəhərlərin Birləşmiş Su Təchizatı Xidməti Naxçıvana da hökm edəcək - Cavid İsmayılzadənin "əli uzandı"

17:47 23.11.2024

“Azərenerji” və “Azərişığ"a əlavə səlahiyyət verildi - Fərman

17:37 23.11.2024

Ərdoğandan Netanyahu haqqında çıxarılan həbs qərarına ilk reaksiya: "Cəsur hökmdür..."

17:24 23.11.2024

Zaur Mikayılovun digər müavini də məmur qardaşı çıxdı - FOTO

17:10 23.11.2024

İordan çayının qərb sahilində həbslər davam edir - Aralarında uşaqlar da var

17:08 23.11.2024

Türkiyə iki ölkədə terrorçuları zərərsizləşdirib

17:00 23.11.2024

Dollar neçəyə olacaq? – Mərkəzi Bank 2 günlük rəsmi məzənnəni açıqladı

16:54 23.11.2024

1-ci siniflərin yerdəyişmə prosesinə start verilir

16:33 23.11.2024

Zaur Mikayılovun yeni təyin olunan birinci müavini kimdir? - Maraqlı məlumatlar + FOTO

16:22 23.11.2024

“Azercell”in dəstəyi ilə keçirilən 15-ci Davamlı İnnovasiya Forumu başa çatdı

16:07 23.11.2024

Hərbi xidmətə çağırışla bağlı sərəncam imzalandı

16:01 23.11.2024

Prezident bir qrup şəxsi təltif edib - SİYAHI

15:49 23.11.2024

Əli Əsədov yeni qərar imzalayıb

15:43 23.11.2024

Milli Müdafiə Universiteti ilə bağlı daha bir qərar verilib

DAVAMINI OXU