İki od arasında

29-09-2014 [12:38]

Azər QARAMANLI

Qərblə Rusiya arasında qarşıdurma Azərbaycanın istər siyasi stabilliyi üçün, istərsə də iri iqtisadi layihələri üçün təhlükə mənbəyinə çevrilir

Azərbaycanın 20 illik xarici siyasətinin əsasını təşkil edən balanslaşdırma siyasəti artıq ikinci plana keçməkdədir. Ukraynada «Avromeydan» hərəkatı ilə atəşlənən və Rusiyanın Ukraynaya qarşı hərbi təcavüzü ilə nəticələnən məlum hadisələr Qərb-Rusiya qarşıdurmasını açıq müstəviyə çıxardı. Bu qarşıdurmanın Azərbaycana təsirləri isə artıq hiss olunmaqdadır. Qarşıdurma Azərbaycan üçün arzuolunmayan yeni siyasi situasiya ortaya çıxarıb və qarşıdurma davam edəcəksə, Azərbaycanın qarşısına tərəf seçmək kimi ağır bir tələb qoyulması qaçınılmaz olacaq. Hətta belə görünür ki, artıq rəsmi Bakının qarşısında belə bir tələb var. Bütün məsələ bundan sonra rəsmi Bakının öz xarici siyasətində nələri prioritet olaraq ortaya qoymasından asılıdır.

Rəsmi Bakının zamana ehtiyacı var

Bir il əvvəl keçirilən prezident seçkilərindən sonra rəsmi Bakının izlədiyi siyasətə baxarsaq görərik ki, Azərbaycan hakimiyyəti Putinin havada silkələdiyi yumruğu qarşısında müəyyən reveranslar etməkdədir. Rəsmi Bakı Avrasiya İttifaqına qoşulmaq istəmədiyni, (Bu ittifaqa qoşulmaq Azərbaycanın iqtisadi maraqlarına tamamilə ziddir. Çünki Azərbaycanın əsas iqtisadi tərəfdaşı kimi Rusiya deyil, Avaropa çıxış edir.), bir mənalı olaraq nümayiş etdirməyə çalışsa da, Putinin bir sıra tələbləri qarşısında geri addım atmaq zorundadır. Bu fonda Azərbaycan Avropanın və ABŞ-ın Azərbaycandakı əsas «qollarını» kəsib atmaqla məşğuldur. Bu «qollar» isə təbii ki, Qərbdən maliyyələşən QHT-lərdir. Hazırda demək olar ki, rəsmi Bakı Qərbdən maliyyələşən və potensial müxalifətə çevriləcək bütün QHT-ləri sıradan çıxarıb. Ölkəninin ən tanınmış və Qərbə bağlı olan vətəndaş institutlarının rəhbərləri həbs olunub və onların hesablarına həbs qoyulub. Bu durumda Azərbaycan hakimiyyətinin Qərblə siyasi münasibətlərinin korlanması qaçınılmazdır. Lakin başqa yol yoxdur. Azərbaycan hakimiyyəti Rusiyanın Ermənistanda yerləşdirdiyi və həmçinin Xəzərdə mövcud olan «çəkic» gücündən yayınmaq məcburiyyətindədir və buna görə də Qərblə münasibətlərinin bir qədər korlanması təbii qəbul olunmalıdır.

Amma bu münasibətlərin korlanması nə qədər dərinləşə bilər?

Önəmli olan budur. Azərbaycanın xarici siyasətinin 20 il təməlini təşkil edən balanslaşdırma siyasətinin taleyi də məhz Qərblə qarşıdurmanın nə qədər dərinləşə biləcəyindən asılıdır. Əgər Qərblə qarşıdurma açıq müstəviyə keçərsə və bu Azərbaycanı Avrasiya İttifaqında təmsil olunmağa sürükləyərsə, o zaman demək olar ki, Azərbaycan həm iqtisadi müstəqilliyini, həm də siyasi müstəqilliyini nominal olaraq qoruyub saxlaya biləcək. Yəni bütün iplər Kremlin əlində toplanacaq. Həmçinin Rusiyaya tətbiq olunan və olunacaq sanksiyalar Azərbaycan da tətbiq olunacaq ki, bu da Azərbaycanın neft və qaz strategiyasına ciddi zərbə vuracaq.

Lakin burda başqa bir məsələ də önəmlidir. 21-ci əsrin geosiyasi xəritəsinin çizildiyi hazır ki, böyük geosiyasi savaşın ortasında Qərb Azərbaycanın tamamilə Rusiyanın təsiri altına keçməsinə tab gətirə bilərmi?

Bu sualın cavabı birmənalıdır. Qərb Azərbaycanın birbaşa Kremlin təsiri altına düşməsinə dözümlülük nümayiş etdirməsi imkansızdır. Əgər bu baş verərəsə, Qərbin 20 illik transmilli neft və qaz layihələri puç olacaq. Bu əslində bir mənalı olaraq Qərbin böyük geosiyasi savaşı bir anda Rusiyaya uduzması anlamına gələr. Çünki Qərb son 20 ildə bütün iri yanacaq layihələrini məhz Azərbaycan üzərindən reallaşdırmaqdadır. Bu üzdən bir mənalı olaraq demək olar ki, Qərb üçün Azərbaycan Rusiyaya qarşı əsas alternativ platformadır. Yəni Azərbaycan əslində geosiyasi savaşın mərkəzi halındadır. Azərbaycan dəhlizini itirdiyi halda Qərb birmənalı olaraq Ukraynadan başlayaraq Sibirdən və Orta Asiyadan Çinə qədər uzanan bütün «Böyük Çöl»dəki, yəni Avrasiyadakı mövqelərini itirmiş olacaq ki, Qərb bunu heç bir zaman gözə ala bilməz.

O zaman nə ola bilər?

Azərbaycan bütün hallarda bitərəfliyini qoruyub saxlamalıdır. Əgər bu baş verməzsə və Azərbaycan öz seçimini birbaşa Rusiyadan yana etmiş olarsa, Azərbaycanın böyük xaosun içinə sürüklənməsi qaçınılmaz olar. Çünki xaos bölgəsi belə Rusiyanın deyil, Qərbin təsiri altında olacaq. Qərbin nəzarətində olmayan bölgələrin xaosla idarə olunması heç də bir ilk deyil. ABŞ və Avropa bu idarə üsulundan aktiv şəkildə bu gun İraqda, Misirdə, Suriyada, Əfqanıstanda yararlanır və demək olar ki, bu xaos Qərbə heç də az dividendlər gətirmir.

Həmçinin idarə olunan xaos vəziyyətində Qərb asanlıqla Azərbaycandan Rusiyaya qarşı plasdarm kimi istifadə edə bilər. Bu uzun sürən qanlı savaşda isə, ölənlər ABŞ və Avropa əsgərləri olmayacaq. Ölən və qaçqın olanlar dinc Azərbaycan vətəndaşları olacaq. Biz bunu Suriyada və İraqdakı vəhşətdə də görürük.

Ona görə də, Azərbaycan üçün maksimum şəkildə Qərbin idarə olunan xaos sistemindən qaçmaqdır. Azərbaycan üçün ən optimal variant bütün imkanlarla balanlaşdırma siyasətini daha aktiv bir şəkildə davam etdirməkdir. Bu tək yoldur və Azərbaycanın Qərb-Rusiya qarşıdurmasında tərəf seçməsi fəlakətə qapı açılması anlamına gəlir.

Azərbaycan üçün İsveçrə variantı

Əslində qarşıduran tərəflər arasında Azərbaycanın bitərəfliynin təmin olunması və ikinci dünya müharibəsində İsveçrəyə verilən bir statusun Azərbaycan verilməsi istər Rusya, istərsə də Qərb üçün daha arzuolunandır. Hər halda böyük geosiyasi savaşın daha az qanla bitməsi üçün, karbohidrogen ehtiyatlarının daha təhlükəsiz nəqlinin təminatı üçün və həmçinin üçüncü dünya savaşından qaça bilmək üçün bu ən arzu olunan variantdır.

Digər xəbərlər

Bakıda hansı vacib qərarlar qəbul olundu? - Zahid Oruc yazır

Min gündən sonra yanan “yaşıl işıq” - Əli Cabbarov yazır

Sosial yardım nə qədər artırılacaq? - Vüqar Bayramovdan təhlil

Trampın yeni komandası: daha bir ermənipərəst yer alacaq - Şahin Cəfərli yazır

"İllərin duz-çörəyini bir cüt məməyə qurban verənlər..." - Aqil Ələsgər yazır

Azərbaycanda ağsaqqallar institutunun yenidən, uğurlu təşkili zamanın tələbidir - Vahid Tağıyev yazır

Trampın seçimi: Bakı ilə İrəvanın sülh sazişi və "Orta dəhliz" layihəsi... - Elxan Şahinoğlu yazır

Bu gün Qarabağ, Zəngəzur tikinti meydançasını xatırladır, tikilir, qurulur... - İbrahim Cəfərov yazır

Tramp seçildi, Makron təşviş içindədir - Elxan Şahinoğlu yazır

ABŞ gizli bəndləri niyə sızdırdı? - Elxan Şahinoğlu yazır

"Bu biabırçılığa kimlər cavab verəcək?" - Osman Gündüz yazır

"Biz uğuru oynaşımızın hesabına qazanmadıq..." - Azər Həsrətdən sərt yazı

SON XƏBƏRLƏR

00:22 26.11.2024

"Kassam tuqayları" 10 İsrail əsgərini öldürüb

00:09 26.11.2024

Trampa qarşı daha bir ittiham ləğv olunub

00:00 26.11.2024

Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR

23:57 25.11.2024

Livana hücum: ölənlərin sayı 3768-ə çatıb

23:46 25.11.2024

Atesit Tarik Akanın məzarı sual doğurub - Oğlundan açıqlama + FOTOLAR

22:45 25.11.2024

Prezident İlham Əliyev Donald Trampa zəng edib - NƏLƏR MÜZAKİRƏ OLUNUB?

22:40 25.11.2024

Ərdoğan: "Netanyahu və onun ətrafı üçün çəmbər getdikcə daralır”

22:15 25.11.2024

Türkiyədə 70 kq qızılla tutulan diplomat Bakıya gətirilib - Haqqında həbs qərarı verildi + FOTOLAR (YENİLƏNİB)

22:15 25.11.2024

Türkiyədə bəzi şəhərlərdə dərslərə ara verilib - Qara görə

21:49 25.11.2024

Malatyada zəlzələ baş verib - 4,6 bal gücündə

20:35 25.11.2024

Livanda bombalanma: xeyli ölən var - Meyitlərin bəziləri parçalanıb

20:22 25.11.2024

NATO rəsmiləri Bakıya gəliblər

19:17 25.11.2024

Azərbaycanda unikal hadisə: məhkəmə ustaya zorla ayağını öpdürən tiktoker haqda qərar verdi - VİDEO

19:01 25.11.2024

Küləkli hava şəraiti ilə bağlı sarı xəbərdarlıq verilib

18:48 25.11.2024

İspaniya klubları türk oyunçunu almaq istəyir

18:10 25.11.2024

“Gələcəyini Qur!” təhsil təqaüdünü qazanmış abituriyentlərlə “Veysəloğlu Şirkətlər Qrupu”nda görüş keçirildi - FOTOLAR

18:05 25.11.2024

QƏRARGAH RƏİSİ QANDALLANDI - Hərbi ekspertlik edən Ədalət Verdiyev iki maddə ilə tutulub

18:02 25.11.2024

Qarabağ zonasında daha 1457,4 hektar ərazi minalardan təmizlənib

17:54 25.11.2024

Mustafa Dənizli: "Arda Turanın komandası "Qalatasaray"a qalib gəlsə..."

17:42 25.11.2024

Hakan Fidanla NATO-nun baş katibi görüşüb - Ankarada

17:37 25.11.2024

Deputat əmisi qızını işdən çıxarıb - Yerinə öz xanımını təyin edib

17:15 25.11.2024

“Sabah”da baş məşqçi təyinatı olub

17:08 25.11.2024

Zahid Oruc Milli Məclisdə: "Bəlkə azad torpaqlara traktor parkı bağışlayan Belarus kənd təsərrüfatı mütəxəssislərindən xahiş edək ki..."

17:00 25.11.2024

Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı

16:49 25.11.2024

Aktrisa: "Qardaşım "ləyaqətsiz vərəsə" kimi məni məhkəməyə verib"

16:40 25.11.2024

Bakıda hansı vacib qərarlar qəbul olundu? - Zahid Oruc yazır

16:29 25.11.2024

"Çelsi" "Qalatasaray"ın qolçusunu alır - 75 milyon avroya

16:15 25.11.2024

Fransa və İngiltərə Ukraynaya qoşun göndərir? - “Le Monde” qəzetindən iddia

16:06 25.11.2024

İordan çayının qərb sahilində daha 29 fələstinli saxlanılıb

15:54 25.11.2024

Hər ay icra başçısına 3 min pul verən idarə rəisi vəzifədən çıxarıldı

15:49 25.11.2024

Azərbaycan Ordusunun qırıcıları havalanıb - VİDEO

15:43 25.11.2024

31 il əvvəl törədilmiş qəsdən adam öldürmə cinayətinin üstü açıldı

15:32 25.11.2024

“Dayanıqlıllığın təmin edilməsində təşkilatların rolu” mövzusunda panel müzakirəsi keçirib - FOTOLAR

15:18 25.11.2024

Türkiyənin yeni 500 və 1000-lik əskinazları təqdim olunub - FOTOLAR

15:13 25.11.2024

“Sabah” baş məşqçi ilə vidalaşdı

15:09 25.11.2024

Azərbaycanda gender-əsaslı zorakılığa qarşı 16 günlük kampaniyaya start verilir

15:06 25.11.2024

Perinatal Mərkəzdə 7 uşağın ölümü... - Məhkəmə prosesi

14:55 25.11.2024

NATO-nun baş katibi: "Ərdoğanla görüşü səbirsizliklə gözləyirəm"

14:46 25.11.2024

Nazir və komitə sədrlərinin qəbul günləri açıqladı - CƏDVƏL

14:42 25.11.2024

TƏBİB-ə 4 zərbə: 303 minlik tender ləğv edilib

14:30 25.11.2024

Məktəbəqədər təhsil müəssisələrinə müdir axtarılır

14:22 25.11.2024

Prezident İlham Əliyev Gövhər Baxşəliyeva “Şöhrət” ordeni ilə təltif etdi - Sərəncam

14:12 25.11.2024

Bələdiyyələrlə bağlı əlavə qanunlar təsdiqləndi, yeni bələdiyyələr yaradıldı və... - SİYAHI (Yenilənib)

13:25 25.11.2024

Çində soyuq hava - Qarla bağlı əhaliyə xəbərdarlıq edilib

13:10 25.11.2024

Kənd Təsərrüfatı Nazirliyində yeni təyinat olub

13:01 25.11.2024

İnnovasiya və Rəqəmsal İnkişaf Agentliyində diqqətçəkən media reklamı: 1.8 milyon necə və kimlərə ayrılıb?

12:52 25.11.2024

Sabah yağış yağacaq

12:47 25.11.2024

Azərbaycan Ordusu ilə SEPAH bir arada: "Araz - 2024" birgə taktiki təlimi başlayıb - FOTOLAR

12:41 25.11.2024

5 SAATLIQ ƏYLƏNCƏ ÜÇÜN 60 MİN MANAT: içki, çeşidli yeməklər və... - Dövlət Agentliyi mina əvəzinə, hotel gəzir

12:33 25.11.2024

RƏİS VƏ BİZNESMENLƏRİN GİZLİ İŞBİRLİYİ İFŞA OLUNUB - Prokurorluq detalları açıqladı

DAVAMINI OXU