İki od arasında

29-09-2014 [12:38]

Azər QARAMANLI

Qərblə Rusiya arasında qarşıdurma Azərbaycanın istər siyasi stabilliyi üçün, istərsə də iri iqtisadi layihələri üçün təhlükə mənbəyinə çevrilir

Azərbaycanın 20 illik xarici siyasətinin əsasını təşkil edən balanslaşdırma siyasəti artıq ikinci plana keçməkdədir. Ukraynada «Avromeydan» hərəkatı ilə atəşlənən və Rusiyanın Ukraynaya qarşı hərbi təcavüzü ilə nəticələnən məlum hadisələr Qərb-Rusiya qarşıdurmasını açıq müstəviyə çıxardı. Bu qarşıdurmanın Azərbaycana təsirləri isə artıq hiss olunmaqdadır. Qarşıdurma Azərbaycan üçün arzuolunmayan yeni siyasi situasiya ortaya çıxarıb və qarşıdurma davam edəcəksə, Azərbaycanın qarşısına tərəf seçmək kimi ağır bir tələb qoyulması qaçınılmaz olacaq. Hətta belə görünür ki, artıq rəsmi Bakının qarşısında belə bir tələb var. Bütün məsələ bundan sonra rəsmi Bakının öz xarici siyasətində nələri prioritet olaraq ortaya qoymasından asılıdır.

Rəsmi Bakının zamana ehtiyacı var

Bir il əvvəl keçirilən prezident seçkilərindən sonra rəsmi Bakının izlədiyi siyasətə baxarsaq görərik ki, Azərbaycan hakimiyyəti Putinin havada silkələdiyi yumruğu qarşısında müəyyən reveranslar etməkdədir. Rəsmi Bakı Avrasiya İttifaqına qoşulmaq istəmədiyni, (Bu ittifaqa qoşulmaq Azərbaycanın iqtisadi maraqlarına tamamilə ziddir. Çünki Azərbaycanın əsas iqtisadi tərəfdaşı kimi Rusiya deyil, Avaropa çıxış edir.), bir mənalı olaraq nümayiş etdirməyə çalışsa da, Putinin bir sıra tələbləri qarşısında geri addım atmaq zorundadır. Bu fonda Azərbaycan Avropanın və ABŞ-ın Azərbaycandakı əsas «qollarını» kəsib atmaqla məşğuldur. Bu «qollar» isə təbii ki, Qərbdən maliyyələşən QHT-lərdir. Hazırda demək olar ki, rəsmi Bakı Qərbdən maliyyələşən və potensial müxalifətə çevriləcək bütün QHT-ləri sıradan çıxarıb. Ölkəninin ən tanınmış və Qərbə bağlı olan vətəndaş institutlarının rəhbərləri həbs olunub və onların hesablarına həbs qoyulub. Bu durumda Azərbaycan hakimiyyətinin Qərblə siyasi münasibətlərinin korlanması qaçınılmazdır. Lakin başqa yol yoxdur. Azərbaycan hakimiyyəti Rusiyanın Ermənistanda yerləşdirdiyi və həmçinin Xəzərdə mövcud olan «çəkic» gücündən yayınmaq məcburiyyətindədir və buna görə də Qərblə münasibətlərinin bir qədər korlanması təbii qəbul olunmalıdır.

Amma bu münasibətlərin korlanması nə qədər dərinləşə bilər?

Önəmli olan budur. Azərbaycanın xarici siyasətinin 20 il təməlini təşkil edən balanslaşdırma siyasətinin taleyi də məhz Qərblə qarşıdurmanın nə qədər dərinləşə biləcəyindən asılıdır. Əgər Qərblə qarşıdurma açıq müstəviyə keçərsə və bu Azərbaycanı Avrasiya İttifaqında təmsil olunmağa sürükləyərsə, o zaman demək olar ki, Azərbaycan həm iqtisadi müstəqilliyini, həm də siyasi müstəqilliyini nominal olaraq qoruyub saxlaya biləcək. Yəni bütün iplər Kremlin əlində toplanacaq. Həmçinin Rusiyaya tətbiq olunan və olunacaq sanksiyalar Azərbaycan da tətbiq olunacaq ki, bu da Azərbaycanın neft və qaz strategiyasına ciddi zərbə vuracaq.

Lakin burda başqa bir məsələ də önəmlidir. 21-ci əsrin geosiyasi xəritəsinin çizildiyi hazır ki, böyük geosiyasi savaşın ortasında Qərb Azərbaycanın tamamilə Rusiyanın təsiri altına keçməsinə tab gətirə bilərmi?

Bu sualın cavabı birmənalıdır. Qərb Azərbaycanın birbaşa Kremlin təsiri altına düşməsinə dözümlülük nümayiş etdirməsi imkansızdır. Əgər bu baş verərəsə, Qərbin 20 illik transmilli neft və qaz layihələri puç olacaq. Bu əslində bir mənalı olaraq Qərbin böyük geosiyasi savaşı bir anda Rusiyaya uduzması anlamına gələr. Çünki Qərb son 20 ildə bütün iri yanacaq layihələrini məhz Azərbaycan üzərindən reallaşdırmaqdadır. Bu üzdən bir mənalı olaraq demək olar ki, Qərb üçün Azərbaycan Rusiyaya qarşı əsas alternativ platformadır. Yəni Azərbaycan əslində geosiyasi savaşın mərkəzi halındadır. Azərbaycan dəhlizini itirdiyi halda Qərb birmənalı olaraq Ukraynadan başlayaraq Sibirdən və Orta Asiyadan Çinə qədər uzanan bütün «Böyük Çöl»dəki, yəni Avrasiyadakı mövqelərini itirmiş olacaq ki, Qərb bunu heç bir zaman gözə ala bilməz.

O zaman nə ola bilər?

Azərbaycan bütün hallarda bitərəfliyini qoruyub saxlamalıdır. Əgər bu baş verməzsə və Azərbaycan öz seçimini birbaşa Rusiyadan yana etmiş olarsa, Azərbaycanın böyük xaosun içinə sürüklənməsi qaçınılmaz olar. Çünki xaos bölgəsi belə Rusiyanın deyil, Qərbin təsiri altında olacaq. Qərbin nəzarətində olmayan bölgələrin xaosla idarə olunması heç də bir ilk deyil. ABŞ və Avropa bu idarə üsulundan aktiv şəkildə bu gun İraqda, Misirdə, Suriyada, Əfqanıstanda yararlanır və demək olar ki, bu xaos Qərbə heç də az dividendlər gətirmir.

Həmçinin idarə olunan xaos vəziyyətində Qərb asanlıqla Azərbaycandan Rusiyaya qarşı plasdarm kimi istifadə edə bilər. Bu uzun sürən qanlı savaşda isə, ölənlər ABŞ və Avropa əsgərləri olmayacaq. Ölən və qaçqın olanlar dinc Azərbaycan vətəndaşları olacaq. Biz bunu Suriyada və İraqdakı vəhşətdə də görürük.

Ona görə də, Azərbaycan üçün maksimum şəkildə Qərbin idarə olunan xaos sistemindən qaçmaqdır. Azərbaycan üçün ən optimal variant bütün imkanlarla balanlaşdırma siyasətini daha aktiv bir şəkildə davam etdirməkdir. Bu tək yoldur və Azərbaycanın Qərb-Rusiya qarşıdurmasında tərəf seçməsi fəlakətə qapı açılması anlamına gəlir.

Azərbaycan üçün İsveçrə variantı

Əslində qarşıduran tərəflər arasında Azərbaycanın bitərəfliynin təmin olunması və ikinci dünya müharibəsində İsveçrəyə verilən bir statusun Azərbaycan verilməsi istər Rusya, istərsə də Qərb üçün daha arzuolunandır. Hər halda böyük geosiyasi savaşın daha az qanla bitməsi üçün, karbohidrogen ehtiyatlarının daha təhlükəsiz nəqlinin təminatı üçün və həmçinin üçüncü dünya savaşından qaça bilmək üçün bu ən arzu olunan variantdır.

Digər xəbərlər

ABŞ gizli bəndləri niyə sızdırdı? - Elxan Şahinoğlu yazır

"Bu biabırçılığa kimlər cavab verəcək?" - Osman Gündüz yazır

"Biz uğuru oynaşımızın hesabına qazanmadıq..." - Azər Həsrətdən sərt yazı

Nazirliyin axsaq siyasəti və ya 10 il geri qalan şöbə müdiri... - Fərid Şahbazlı yazır

Elmdə yerlipərəstlik, nazirin replikası, qocanın qohumbazlığı və... - Sabqi deputat yazır

TAKSİ XİDMƏTİNDƏ ARTAN PROBLEMLƏR: 4 hal və... - Samir Əliyev yazır

Bölgəni gözləyən böyük plan: "Azərbaycan buna hazır olmalıdır" - Elxan Şahinoğlu yazır

Bu dünyanın ədaləti

Minimum əmək haqqındakı gözlənilən artım: kimləriə şamil olunacaq?

Qarabağ Universitetində tarixə keçən ilk akademik dərs... - Əli Cabbarov yazır

"Bakı Atatürk Liseyi” məhkəməyə verilib - "Bu tərbiyəsizlikləri Türkiyədə edə bilməzlər, amma..."

Oğurlanan şamdanlar, “dirilən” adamlar...

SON XƏBƏRLƏR

00:01 02.11.2024

Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR

22:34 01.11.2024

Ərdoğan partiya lideri ilə İmamoğluya qarşı iddia qaldırdı - Hər birindən bir milyon tələb olunur

22:20 01.11.2024

Serbiyada vağzalın damı uçub: 13 nəfər ölüb - Ölkədə matəm elan edilib

22:11 01.11.2024

Musiqili Teatr noyabr ayı üçün repertuarını açıqladı - SİYAHI

22:04 01.11.2024

Şahin Mustafayev Ermənistan Baş nazirinin müavini ilə sərhəddə bir araya gəldi: nələr razılaşdırılıb?

20:52 01.11.2024

"Tottenhem"in baş məşqçisi: "Miki van de Ven "Qalatasaray"la oyunda olmayacaq"

19:50 01.11.2024

"Volkswagen" avtomobil şirkəti batır - Üç zavod bağlanır

19:18 01.11.2024

"Nazirə şikayət etdim, gəldilər, lakin..." - Gədəbəydə ağacları kimlər qırır? (FOTOLAR)

19:01 01.11.2024

General və sabiq idarə rəisləri 143 milyon yeyintinin hesabatını verir - Məhkəmə iclası

18:47 01.11.2024

“Köhnə çamadanlar” filmi Türkiyədə nümayiş olunacaq

18:38 01.11.2024

Milli Məclislə MEDİA birgə açıqlama yaydı - Xəbərdarlıq

18:13 01.11.2024

DEPUTATLAR TOPLANIR: hansı qanunlar dəyişəcək? - SİYAHI

18:07 01.11.2024

Bakı Təhsil İdarəsinin müdiri dəyişir - Nazir Nərminə Hüseynovaya verdiyi səlahiyyəti geri alır

18:00 01.11.2024

Azercell-dən qadınların ictimai həyatda fəallığının artırılmasına yönəlik dörd layihəyə dəstək - VİDEO, FOTOLAR

17:47 01.11.2024

Kolbasa şirkətləri olan “Səhliyalı”dan sonra “Hicaz 313” də cərimələndi

17:40 01.11.2024

Havanın temperaturu 10 dərəcə aşağı enəcək

17:22 01.11.2024

Şəhid Hidayət Qarayev Şuşada dəfn olunub

17:14 01.11.2024

Türkiyə klubunda baş məşqçi təyinatı olub - Açıqlama

17:06 01.11.2024

"Mançester Yunayted" Arda Gülər üçün "Real"a 95 milyonluq oyunçu təklif etdi: "Dəyişək"

17:00 01.11.2024

Dollar neçəyə olacaq? – Mərkəzi Bank 3 günlük rəsmi məzənnəni açıqladı

16:50 01.11.2024

“ATV Plus” cərimələnib - 5 min manat

16:46 01.11.2024

COP29 Çağrı Mərkəzi fəaliyyətə başlayıb

16:41 01.11.2024

PREZİDENT İCRA BAŞÇISI TƏYİN ETDİ - Tərcümeyi-hal + FOTO

16:30 01.11.2024

Əli Əsədov nazirləri topladı: nələr müzakirə olunub? - FOTOLAR

16:19 01.11.2024

Rusiya MN: "Ukraynada 12 yaşayış məntəqəsini ələ keçirdik" - SİYAHI

16:09 01.11.2024

Şəhid Möhübbət Mustafayev dəfn edilib

15:57 01.11.2024

Şəhid Ramiz Mahmudov Zaqatalada dəfn olunub

15:42 01.11.2024

Müdafiə Nazirliyi: "Nəfəsimiz boyunlarının kökündədir"

15:28 01.11.2024

Qəzzada müharibənin 392-ci günü: daha 55 nəfərin həyatına son verilib

15:18 01.11.2024

Qəzzada toqquşma: İsrail əsgəri ölüb

15:09 01.11.2024

Bakıda şok olay: "Vəkil" sevgilisinin ərindən pul tələb elədi - "Arvadına xərclədiyim pulları geri ver"

14:54 01.11.2024

Livanın Baalbek şəhərində güclü zərbə endirilib - Bir ailə "yox" edilib

14:52 01.11.2024

Xaçmazda həmkəndlisini döyərək öldürən keçmiş məhkum tutulub

14:45 01.11.2024

"Mən dişlərimi o həkimlə reklam qarşılığında düzəltdirdim" - Rəqqasə Fatimə

14:42 01.11.2024

"Kontakt Home" qanunu yenə pozub - Fərdi məlumatlarla bağlı

14:36 01.11.2024

Elm və Təhsil Nazirliyində şöbə müdirinin ifadəsi niyə alınıb?

14:32 01.11.2024

Spiker deputatın istəyinə belə cavab verdi: "Maraqlı söhbət istəyirsinizsə, iclasdan sonra bir stəkan çay için və..."

14:27 01.11.2024

"Bakı haqqında isə mən heç nə deməyəcəm” - Hacıbala Abutalıbovdan qeyri-müəyyən açıqlama

14:15 01.11.2024

ABŞ-da prezident seçkiləri: artıq 65 milyondan çox seçici vaxtından əvvəl səs verib

14:12 01.11.2024

Şəhid İsmət Piriyev Göyçayda dəfn olunub

14:06 01.11.2024

Harris Trampın "Qadınları istəsələr də, istəməsələr də qoruyacağam" sözlərinə belə cavab verdi: "Bu, əslində..."

13:49 01.11.2024

SOCAR-da daha bir təyinat olub

13:16 01.11.2024

Saakaşvili Zurabişviliyə səsləndi: "Məni əfv et"

13:05 01.11.2024

İlham Əliyev İspaniyanın yeni təyin olunmuş səfirinin etimadnaməsini qəbul edib - FOTOLAR

12:57 01.11.2024

Ali Məhkəmənin məşhur hakimi təqaüdə göndərildi - FOTO

12:56 01.11.2024

İlham Əliyev Somalinin yeni səfirinin etimadnaməsini qəbul edib - FOTOLAR

12:53 01.11.2024

Sabahın hava proqnozu açıqlanıb

12:48 01.11.2024

Qəzzanın mərkəzində fəlakət yaşanıb: 47 nəfər öldürülüb, çoxu qadın və uşaqdır

12:40 01.11.2024

İki Fondun büdcəsi ilə bağlı rəy verilib

12:35 01.11.2024

Fransada məscidə od vurulub - Namaz vaxtı

DAVAMINI OXU