AVROPA ÖLKƏLƏRİNİN UKRAYNA SAMMİTİ: nələr gözlənilir? - TƏHLİL
03-03-2025 [15:21]
Böyük Britaniyanın paytaxtı Londonda, Lankaster-haus iqamətgahında baş tutan Ukrayna üzrə Avropa sammiti bir çox baxımdan diqqət çəkir. Bu, “Ukrayna üzrə Avropa sammiti” adlansa da, qoca qitənin liderlərini düşündürən əsas məsələ başqadır. Söhbət Avropanın yeni təhlükəsizlik arxitekturasından, yəni NATO-ya dair müzakirələrdən gedir.
Aydındır ki, Avropa liderləri ABŞ-ın Ukrayna müharibəsindən sonra Alyansı tərk etməsindən narahatdır. Bu baş verərsə, Avropa təhlükəsizliyində ciddi boşluq yarana bilər. Ən pisi – bu günə qədər ABŞ-a arxayın olan ölkələr hərbi xərclərini yenidən artırmalı olacaq. Bu isə onsuz da işsizlik, bahalaşma, miqrant axını kimi problemlərlə üzləşən Qərbin yeni risklərlə qarşılaşması deməkdir.
Avropa liderləri bir məsələdə haqlıdırlar ki, “Paks Amerikana” dövrü sona çatıb. Lakin bunda qeyri-adi nəsə yoxdur. Çünki “Paks Romana” və “Paks Britannika” dövrü də bitmişdi.
ABŞ Prezidenti Donald Tramp hazırkı vəzifəsinə seçilməzdən öncə hərbi xərcləri azaltmaq istədiyini demişdi. Lakin bununla yaxud orduda ixtisara getməklə NATO-nu tərk etmək tamam fərqli anlayışlardır.
Vaşinqtonun NATO-nu tərk edəcəyini düşünmürəm:
Birincisi, ABŞ sadəcə Avropa ölkələrinin müdafiə xərclərini artırmasını istəyir. Yəni Vaşinqton Avropanı qorumağı, qitənin sahiblərinin isə hərbi xərcləri azaldaraq rifahını yüksəltməsini ədalətsiz hesab edir. Bu, haqlı yanaşmadır. Hər kəs əlini daşın altına salmalıdır. Əslində Avropa ölkələrinin hərbi xərclərini artırması gələcəkdə ABŞ-ın Rusiya ilə bağlı planları üçün də vacibdir.
İkincisi, ABŞ-Rusiya danışıqları fonunda belə bir yanlış fikir var ki, Vaşinqton Kremllə problemləri həll edərək Çinə qarşı ortaq mübarizəyə hazırlaşır. Halbuki onun məqsədləri və müharibənin aktiv fazasını bitirmək səyləri tamamilə başqa səbəbdən qaynaqlanır. Ukrayna ilə Rusiya arasında konkret yekun sülhdən danışmaq üçün tezdir. Digər tərəfdən Qərb ölkələrini əlində saxlamaq üçün ABŞ-ın Rusiyaya ehtiyacı var.
Üçüncüsü, ABŞ-ın NATO-dan çıxmaq qərarı bir şəxsin iradəsi ilə mümkün deyil. Bunun üçün kifayət qədər bürokratik əngəllər var. Hər şeydən öncə bu, Senatın üçdə iki səs çoxluğu və ya Konqresin aktı ilə təsdiq edilməlidir.
Avropa “Paks Amerikana” dövrünün sona çatması kontekstində yeni təhlükəsizlik formatında Türkiyənin iştirakına xüsusi diqqət ayırır. Lakin Vaşinqtonun bu məsələdə fərqli planlarının olduğunu düşünürəm. Belə ki, ABŞ Türkiyənin Yaxın Şərqin təhlükəsizliyində daha çox rol oynamasını istəyir. Ankaranın da bu məsələdə Vaşinqtonla ortaq görüşdə olduğunu demək olar.
Turan Rzayev,
mia.az
SON XƏBƏRLƏR
Ursula fon der Leyen: "Avropa İttifaqı ABŞ-ın tarif həmləsinə cavab verməyə hazırdır, bizim buna gücümüz var"
Myanmada zəlzələ: ölənlərin sayı artıb
Lavrov: "ABŞ-la yeni görüşə hazırlıq gedir"
Qəzza zolağında daha 14 mülki şəxs ölüb
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
Xırdalanda 32 yaşlı kişinin meyiti yaşadığı evdə aşkarlanıb
İcra Hakimiyyətinin qarşısındakı yol bu gündədir - VİDEO
Etibar Məmmədovun 70 illik yubileyindən - FOTOLAR
Türkiyəsiz Azərbaycan: CHP hakimiyyətə gəlsə, bu model gerçəkləşəcək - HAZIRLAŞAQMI
Almaniya prezidenti Bakıda belə qarşılandı - FOTO
Ağ Ev: "2 aprel Amerika tarixinin ən mühüm günlərindən biri kimi tarixə düşəcək" - Amerikalıların qarət edildiyi günlər arxada qalacaq"
Antalyada zəlzələ oldu - 4,1 bal gücündə
Heydər Əliyev Mərkəzində 6500 illik palıd ağacından hazırlanan “Qəlbim sənindir” əsərinin təqdimatı olub - FOTOLAR
Vardanyanın məhkəməsində zərərçəkmiş şəxslər ifadə verib: "Meyitləri çıxaranda yaralandım" - FOTOLAR
"Oğluma atasız qız almaram" deyən aparıcı haqqında tədbir görüldü - Veriliş qapadıldı (YENİLƏNİB)
Ceyhun Bayramov Avropa İttifaqı rəsmiləri ilə müzakiə aparıb
Sabiq deputat binanın damında qanunsuz tikinti aparır - Komitə təsdiqlədi (FOTO, YENİLƏNİB)
Zümrüd Ağayeva UEFA-dan növbəti təyinat alıb
“Melissa Group”da satış dayandırıldı
Qarabağ zonasında daha 4556 hektar ərazi minalardan təmizlənib
Aparıcı "Oğlum olsa, ona atası olmayan qızı almaram” dedi, kanalın yayımı dayandırıldı - Xəbərdarlıq
AFFA-da "Barselona" klubunun nümayəndələri ilə görüş olub
Daxili işlər naziri Şəkidə vətəndaşları qəbul edəcək
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
Sumqayıtda yük avtomobili elektrik cərəyanına toxunub, sürücü ölüb
Myanmada 5,0 maqnitudalı zəlzələ baş verib
Azərbaycanda istismarına icazə verilməyən binalarda 55 mindən artıq mənzil sənədləşdirilib
Məhkəmə MN-nin sabiq vəzifəli şəxsi barədə qərar verib
Hikmət Hacıyev İran Prezidentinin müşaviri ilə görüşüb
Xocavənddə partlayıcı qurğu tapılıb
Müəllimlərə “hinduşkabaş” deyən direktor vəzifədən çıxarıldı
Müğənni Xatirə Birləşmiş Ərəb Əmirliyində - FOTOLAR
“Yayılan şayiələrə mən önəm vermirəm və..." - Hacıbaba Bağırovun xanımından açıqlamalar
Xalq şairi Rəsul Rzanın məzarı ziyarət olunub
Bakıda YUĞ Teatrına yeni bina veriləcək - Nazirlikdən açıqlama
"Vətəndaş mənzilinə əlavə giriş açmaq niyyətində olub" - MKTB qalmaqallı xəbərə aydınlıq gətirdi (FOTOLAR)
Hərbi vəzifəlilərlə bağlı qanun dəyişdi - Detallar
Prezident İlham Əliyev daha bir sərəncam imzalayıb
ONLARA TƏQAÜD VERİLƏCƏK - Sərəncam
Bu uşaqlara 2600 manat birdəfəlik müavinət ödəniləcək
Magistraturaya qəbul imtahanı başlayıb - ŞƏRTLƏR