AVROPA ÖLKƏLƏRİNİN UKRAYNA SAMMİTİ: nələr gözlənilir? - TƏHLİL
03-03-2025 [15:21]
Böyük Britaniyanın paytaxtı Londonda, Lankaster-haus iqamətgahında baş tutan Ukrayna üzrə Avropa sammiti bir çox baxımdan diqqət çəkir. Bu, “Ukrayna üzrə Avropa sammiti” adlansa da, qoca qitənin liderlərini düşündürən əsas məsələ başqadır. Söhbət Avropanın yeni təhlükəsizlik arxitekturasından, yəni NATO-ya dair müzakirələrdən gedir.
Aydındır ki, Avropa liderləri ABŞ-ın Ukrayna müharibəsindən sonra Alyansı tərk etməsindən narahatdır. Bu baş verərsə, Avropa təhlükəsizliyində ciddi boşluq yarana bilər. Ən pisi – bu günə qədər ABŞ-a arxayın olan ölkələr hərbi xərclərini yenidən artırmalı olacaq. Bu isə onsuz da işsizlik, bahalaşma, miqrant axını kimi problemlərlə üzləşən Qərbin yeni risklərlə qarşılaşması deməkdir.
Avropa liderləri bir məsələdə haqlıdırlar ki, “Paks Amerikana” dövrü sona çatıb. Lakin bunda qeyri-adi nəsə yoxdur. Çünki “Paks Romana” və “Paks Britannika” dövrü də bitmişdi.
ABŞ Prezidenti Donald Tramp hazırkı vəzifəsinə seçilməzdən öncə hərbi xərcləri azaltmaq istədiyini demişdi. Lakin bununla yaxud orduda ixtisara getməklə NATO-nu tərk etmək tamam fərqli anlayışlardır.
Vaşinqtonun NATO-nu tərk edəcəyini düşünmürəm:
Birincisi, ABŞ sadəcə Avropa ölkələrinin müdafiə xərclərini artırmasını istəyir. Yəni Vaşinqton Avropanı qorumağı, qitənin sahiblərinin isə hərbi xərcləri azaldaraq rifahını yüksəltməsini ədalətsiz hesab edir. Bu, haqlı yanaşmadır. Hər kəs əlini daşın altına salmalıdır. Əslində Avropa ölkələrinin hərbi xərclərini artırması gələcəkdə ABŞ-ın Rusiya ilə bağlı planları üçün də vacibdir.
İkincisi, ABŞ-Rusiya danışıqları fonunda belə bir yanlış fikir var ki, Vaşinqton Kremllə problemləri həll edərək Çinə qarşı ortaq mübarizəyə hazırlaşır. Halbuki onun məqsədləri və müharibənin aktiv fazasını bitirmək səyləri tamamilə başqa səbəbdən qaynaqlanır. Ukrayna ilə Rusiya arasında konkret yekun sülhdən danışmaq üçün tezdir. Digər tərəfdən Qərb ölkələrini əlində saxlamaq üçün ABŞ-ın Rusiyaya ehtiyacı var.
Üçüncüsü, ABŞ-ın NATO-dan çıxmaq qərarı bir şəxsin iradəsi ilə mümkün deyil. Bunun üçün kifayət qədər bürokratik əngəllər var. Hər şeydən öncə bu, Senatın üçdə iki səs çoxluğu və ya Konqresin aktı ilə təsdiq edilməlidir.
Avropa “Paks Amerikana” dövrünün sona çatması kontekstində yeni təhlükəsizlik formatında Türkiyənin iştirakına xüsusi diqqət ayırır. Lakin Vaşinqtonun bu məsələdə fərqli planlarının olduğunu düşünürəm. Belə ki, ABŞ Türkiyənin Yaxın Şərqin təhlükəsizliyində daha çox rol oynamasını istəyir. Ankaranın da bu məsələdə Vaşinqtonla ortaq görüşdə olduğunu demək olar.
Turan Rzayev,
mia.az
SON XƏBƏRLƏR
BMT Suriya prezidenti ilə DİN başçısı haqqında sanksiyaları ləğv etdi - ABŞ-ın istəyi ilə
"Fənərbağça" ilə oyunda qırmızı kart alan Orkun Kökçü açıqlama yaydı: "Əlimdən gələni edəcəyəm"
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
"İlham Əliyevdən üstün ordusu olduğu halda, niyə davam etmədiyini soruşdum, dedi ki..."
Həsən Şaş: ""Qalatasaray" 4 komandadan başqa hər kəsi məğlub edər"
Türkiyənin "Fəlakət bölgəsi" elan edilən rayonu yenə silkələnib
Leroy Sane Almaniya milli komandasına dəvət aldı - SİYAHI
Azərbaycanda bu xanım nazir ola bilər - FOTO
Tibbi yardım təlimləri keçirilib - FOTO
Lionel Messi: "İnanılmaz bir şəhərdə yaşayıram və..."
Ziraat Türkiyə Kuboku: 4-cü turun püşkü atıldı - Qarşılaşmalar
Ərinin sifətinə 3 litr qaynar yağ töküb öldürən qadın: "Uşağın yanında məni zorladı"
Ceyhun Bayramov NATO nümayəndə heyətini qəbul edib
Əməkdar artist Vahid Əliyev vəfat edib
"Beşiktaş" "Antalyaspor" matçına hazırlaşır
Futbol üzrə millimiz Bakıda 2 oyun keçirəcək - Ayxan Abbasovun milli ilə yeni sınağı var
Masazırda gölü qurudulur: evlər hansı sənədlə tikilir? - VİDEO
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank 5 günlük məzənnəni açıqladı
Prezidentin köməkçisi: "44" bədii filminin çəkilişləri uğurla başa çatıb" - FOTOLAR
Nazir Teymur Musayevə ağır itki üz verib
Dövlət Agentliyinə əlavə xidmət sahələri verildi - Fərman
DAHA BİR QURUM YARADILDI - Fərman
“Tarqovı”da 19 yaşlı oğlan öldürülüb - Əmisi saxlanılıb
Azercell və Müdafiə Nazirliyi arasında əməkdaşlıq memorandumu imzalandı - “Əsgərcell”
Tural Güləhmədov müşavir təyin edilib
Məşhur müğənni və aktrisalara qarşı narkotik ittihamı - 7 nəfərlə bağlı araşdırma dayandı
İsrail Livanın cənubunu bombalayıb
Rabitə naziri nömrələrlə bağlı yeni qərar imzaladı - CƏDVƏL
"Eurohome"un arxasında da kim dayanıb? - Sahibkardan ilginc iddia
Nəsimi rayonunda Zəfər günü ərəfəsində sərgi təşkil olunub - FOTOLAR
“Nar”dan ikinci avtomobil uduldu - həyəcan artır!
HƏMAS daha bir israilli girovun cəsədini "Qırmızı Xaç"a təhvil verib
"Horadiz–Cəbrayıl-Zəngilan–Ağbənd avtomobil yolu istifadəyə verildikdən sonra ödənişli olacaq"
"Tərtər işi": general-mayorun şikayəti təmin edilmədi
NAZİR ÖZÜNƏ DAHA BİR MÜŞAVİR GÖTÜRDÜ - Əsasnamələrdə mövcud olmayan yeni post sahiblərinin maaşı 3700 manatdan başlayır
Zahid Oruc Qətər rəsmiləri ilə görüşüb - FOTO
HAZIRLIQ KURSU RƏHBƏRİNDƏN ŞOK ƏMƏL: 11 abutiriyentin üzərinə xüsusi cihaz quraşdırıblar...
KTN-nin vəzifəli şəxslərinə cinayət işi açıldı - 3 maddə ilə
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
Media subyektləri üçün vergi güzəştləti bu tarixədək uzadılacaq