AVROPA ÖLKƏLƏRİNİN UKRAYNA SAMMİTİ: nələr gözlənilir? - TƏHLİL
03-03-2025 [15:21]
Böyük Britaniyanın paytaxtı Londonda, Lankaster-haus iqamətgahında baş tutan Ukrayna üzrə Avropa sammiti bir çox baxımdan diqqət çəkir. Bu, “Ukrayna üzrə Avropa sammiti” adlansa da, qoca qitənin liderlərini düşündürən əsas məsələ başqadır. Söhbət Avropanın yeni təhlükəsizlik arxitekturasından, yəni NATO-ya dair müzakirələrdən gedir.
Aydındır ki, Avropa liderləri ABŞ-ın Ukrayna müharibəsindən sonra Alyansı tərk etməsindən narahatdır. Bu baş verərsə, Avropa təhlükəsizliyində ciddi boşluq yarana bilər. Ən pisi – bu günə qədər ABŞ-a arxayın olan ölkələr hərbi xərclərini yenidən artırmalı olacaq. Bu isə onsuz da işsizlik, bahalaşma, miqrant axını kimi problemlərlə üzləşən Qərbin yeni risklərlə qarşılaşması deməkdir.
Avropa liderləri bir məsələdə haqlıdırlar ki, “Paks Amerikana” dövrü sona çatıb. Lakin bunda qeyri-adi nəsə yoxdur. Çünki “Paks Romana” və “Paks Britannika” dövrü də bitmişdi.
ABŞ Prezidenti Donald Tramp hazırkı vəzifəsinə seçilməzdən öncə hərbi xərcləri azaltmaq istədiyini demişdi. Lakin bununla yaxud orduda ixtisara getməklə NATO-nu tərk etmək tamam fərqli anlayışlardır.
Vaşinqtonun NATO-nu tərk edəcəyini düşünmürəm:
Birincisi, ABŞ sadəcə Avropa ölkələrinin müdafiə xərclərini artırmasını istəyir. Yəni Vaşinqton Avropanı qorumağı, qitənin sahiblərinin isə hərbi xərcləri azaldaraq rifahını yüksəltməsini ədalətsiz hesab edir. Bu, haqlı yanaşmadır. Hər kəs əlini daşın altına salmalıdır. Əslində Avropa ölkələrinin hərbi xərclərini artırması gələcəkdə ABŞ-ın Rusiya ilə bağlı planları üçün də vacibdir.
İkincisi, ABŞ-Rusiya danışıqları fonunda belə bir yanlış fikir var ki, Vaşinqton Kremllə problemləri həll edərək Çinə qarşı ortaq mübarizəyə hazırlaşır. Halbuki onun məqsədləri və müharibənin aktiv fazasını bitirmək səyləri tamamilə başqa səbəbdən qaynaqlanır. Ukrayna ilə Rusiya arasında konkret yekun sülhdən danışmaq üçün tezdir. Digər tərəfdən Qərb ölkələrini əlində saxlamaq üçün ABŞ-ın Rusiyaya ehtiyacı var.
Üçüncüsü, ABŞ-ın NATO-dan çıxmaq qərarı bir şəxsin iradəsi ilə mümkün deyil. Bunun üçün kifayət qədər bürokratik əngəllər var. Hər şeydən öncə bu, Senatın üçdə iki səs çoxluğu və ya Konqresin aktı ilə təsdiq edilməlidir.
Avropa “Paks Amerikana” dövrünün sona çatması kontekstində yeni təhlükəsizlik formatında Türkiyənin iştirakına xüsusi diqqət ayırır. Lakin Vaşinqtonun bu məsələdə fərqli planlarının olduğunu düşünürəm. Belə ki, ABŞ Türkiyənin Yaxın Şərqin təhlükəsizliyində daha çox rol oynamasını istəyir. Ankaranın da bu məsələdə Vaşinqtonla ortaq görüşdə olduğunu demək olar.
Turan Rzayev,
mia.az
SON XƏBƏRLƏR
Bakıda böyük söküntü işi başlayır - YENİ KOMİSSİYA YARADILDI
Filippində güclü yanğın... - Minlərlə insan evsiz qalıb
Azərbaycan və Özbəkistan prezidentləri görüşüb (YENİLƏNİB)
Yunanıstanda məhbuslar qiyama qalxıb - Həbsxana yandırılıb
Ərdoğanı təhqir edən 42 nəfər tutulub - "Heç kim nifrət və təxribat zəhərini küçələrə daşıya bilməz"
Kəbirə-Tibb Mərkəzi satılıb
Politoloq Azər Qasımlı hakim qarşısına çıxarıldı
DİN-in Polis Akademiyasında “Məzun Günü” keçirilib - VİDEO
“Arxamızda güclü dövlətimiz və rəhbərimiz var" - ŞIXLINSKİ SAXLANILMASINDAN DANIŞDI
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
Serj Sarqsyan həbs təhlükəsiylə üzləşib
Nazir böyük islahata hazırlaşır: mərkəzlərin əsasnaməsi dəyişir, bir çox şöbə və sektorlar ləğv olunacaq
“Bəylər Eyyubovu çoxdan tanıyıram, o..." - Sabiq nazir
Lisey və gimnaziyalara keçiriləın imtahanda saxtakarlıq iddiası... - Valideynlər fakt açıqlayır, nazirlik isə yenə araşdırma vədi verir
Milli Məclis daha bir bəyanat yaydı - "Azərbaycana və Rusiyada yaşayan azərbaycanlılara qarşı..."
ABŞ dünyanı tədirgin etdi: nəhəng döyüş gəmisi İrana yaxınlaşıb - Gəminin peyk görüntüsü yayıldı
Azercell və Azərbaycan Cüdo Federasiyasının “Doğru yol budur” sosial layihəsi beynəlxalq mükafata layiq görülüb
"Azərbaycan bütün hüquqi mexanizmlərdən istifadə edəcək" - "Baş prokurorluq bu cinayət işinin araşdırılmasını özünə borc bilir”
Elçin Şıxlı: "Şahin Şıxlinski bizim qohumdur" - “Görünür, Rusiya rəhbərliyi başını itirib"
İdarə rəisi: "Ziyəddin Səfərov Rusiya hüquq-mühafizə orqanlarının avtomobilində ölüb" - İstintaq qrupu yaradılıb
Konstitusiya Məhkəməsinin 3 hakimi yola salınır - ONLAR KİMDİR?
Dövlət Agentliyindən şübhəli 1.5 milyonluq əməliyyat: Çin, Hindistan və Yaponiyada təbliğat necə aparılacaq?
Zahid Oruc: "Kreml anti-rusiyaçılığı təşviq edən xətdən imtina etməlidir, yoxsa..."
Azərbaycan nefti bahalaşdı
Yəməndən İsrailə raket atıldı, nazir qəzəblləndi - Yəməni İrandakı kimi aqibət gözləyir"
"City Net" "Jurnalistlərin binası"nda sakinləri "dolayıb" - İmzasız müqavilələr, saxta vədlər və cavabsız şikayətlər...
"Azəriqaz"ın sabiq rəhbərinə "İqtisad elmləri doktoru" adı verildi - Ziyad Səmədzadə müdafiədən keçirib, AAK təsdiqləyib
"Kurtlar Vadisi Pusu"nun 53 yaşlı aktrisası soyundu - FOTOLAR
Laçında İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatının Qadınlar Forumu keçirilir
Qəzzada yardım gözləyənlər yenə atəşə tutulub - 11 nəfər ölüb
"İsrail Qəzzadaı bütün şərtləri qəbul edir" - Tramp tarixi anlaşma haqda anons verdi, "top"u HƏMAS-a atdı
Türk kəşfiyyatının lideri Ərbildə - Kalın kimlərlə görüşüb?
Türkiyədə qazın qiyməti qalxdı - 25 faizə yaxın
Azərbaycan diasporunun rəhbəri Rusiyada küçədə həbs edildi - Yerə yıxaraq... (VİDEO, FOTO)
Bu gün Azərbaycan Polisi yaranmasından 107 il ötür
"Jurnalistlərin binası"nda qaz problemi yaranıb - "Azəriqaz" isə şikayətləri "qulaqardı"na vurur
"Beşiktaş"ın yeni transferi İstanbula gəlib
"Arsenal" qapıçı transfer edib
Sabiq prezident fırıldaqla üzləşib - AÇIQLAMA
"Barselona" oyunçusunu icarəyə verib
Milli Məclis bəyanat yayıb