AVROPA ÖLKƏLƏRİNİN UKRAYNA SAMMİTİ: nələr gözlənilir? - TƏHLİL
03-03-2025 [15:21]
Böyük Britaniyanın paytaxtı Londonda, Lankaster-haus iqamətgahında baş tutan Ukrayna üzrə Avropa sammiti bir çox baxımdan diqqət çəkir. Bu, “Ukrayna üzrə Avropa sammiti” adlansa da, qoca qitənin liderlərini düşündürən əsas məsələ başqadır. Söhbət Avropanın yeni təhlükəsizlik arxitekturasından, yəni NATO-ya dair müzakirələrdən gedir.
Aydındır ki, Avropa liderləri ABŞ-ın Ukrayna müharibəsindən sonra Alyansı tərk etməsindən narahatdır. Bu baş verərsə, Avropa təhlükəsizliyində ciddi boşluq yarana bilər. Ən pisi – bu günə qədər ABŞ-a arxayın olan ölkələr hərbi xərclərini yenidən artırmalı olacaq. Bu isə onsuz da işsizlik, bahalaşma, miqrant axını kimi problemlərlə üzləşən Qərbin yeni risklərlə qarşılaşması deməkdir.
Avropa liderləri bir məsələdə haqlıdırlar ki, “Paks Amerikana” dövrü sona çatıb. Lakin bunda qeyri-adi nəsə yoxdur. Çünki “Paks Romana” və “Paks Britannika” dövrü də bitmişdi.
ABŞ Prezidenti Donald Tramp hazırkı vəzifəsinə seçilməzdən öncə hərbi xərcləri azaltmaq istədiyini demişdi. Lakin bununla yaxud orduda ixtisara getməklə NATO-nu tərk etmək tamam fərqli anlayışlardır.
Vaşinqtonun NATO-nu tərk edəcəyini düşünmürəm:
Birincisi, ABŞ sadəcə Avropa ölkələrinin müdafiə xərclərini artırmasını istəyir. Yəni Vaşinqton Avropanı qorumağı, qitənin sahiblərinin isə hərbi xərcləri azaldaraq rifahını yüksəltməsini ədalətsiz hesab edir. Bu, haqlı yanaşmadır. Hər kəs əlini daşın altına salmalıdır. Əslində Avropa ölkələrinin hərbi xərclərini artırması gələcəkdə ABŞ-ın Rusiya ilə bağlı planları üçün də vacibdir.
İkincisi, ABŞ-Rusiya danışıqları fonunda belə bir yanlış fikir var ki, Vaşinqton Kremllə problemləri həll edərək Çinə qarşı ortaq mübarizəyə hazırlaşır. Halbuki onun məqsədləri və müharibənin aktiv fazasını bitirmək səyləri tamamilə başqa səbəbdən qaynaqlanır. Ukrayna ilə Rusiya arasında konkret yekun sülhdən danışmaq üçün tezdir. Digər tərəfdən Qərb ölkələrini əlində saxlamaq üçün ABŞ-ın Rusiyaya ehtiyacı var.
Üçüncüsü, ABŞ-ın NATO-dan çıxmaq qərarı bir şəxsin iradəsi ilə mümkün deyil. Bunun üçün kifayət qədər bürokratik əngəllər var. Hər şeydən öncə bu, Senatın üçdə iki səs çoxluğu və ya Konqresin aktı ilə təsdiq edilməlidir.
Avropa “Paks Amerikana” dövrünün sona çatması kontekstində yeni təhlükəsizlik formatında Türkiyənin iştirakına xüsusi diqqət ayırır. Lakin Vaşinqtonun bu məsələdə fərqli planlarının olduğunu düşünürəm. Belə ki, ABŞ Türkiyənin Yaxın Şərqin təhlükəsizliyində daha çox rol oynamasını istəyir. Ankaranın da bu məsələdə Vaşinqtonla ortaq görüşdə olduğunu demək olar.
Turan Rzayev,
mia.az
SON XƏBƏRLƏR
Abşeronda 41 yaşlı kişinin meyiti aşkarlanıb
Zakir Həsənov Türkiyənin yeni hərbi attaşesini qəbul edib
Andrey Şevçenko Bakıda: "Bizim üçün çox vacib gündür"
Nadir Qafarzadənin evində toy olacaq
TUR PAKET ADIYLA 20 NƏFƏR ALDADILIB - Şirkət rəhbəri həbs olunub
"Nar" ilin ən uğurlu abituriyentlərini mükafatlandırıb - FOTOLAR
CHP Gürsel Təkinə elə gediş etdi ki... - Qərargah rəsmən qapadıldı
Qəzzada aclıq: son 24 saatda 6 nəfər ölüb
Rüfət Səfərovun məhkəmə prosesi keçirilib
Xəzər dənizində brakonyer saxlanılıb - VİDEO
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
Yeni tələbələrin qeydiyyat müddəti uzadılıb
Su Ehtiyatları Agentliyində "qeyri-səlis iş metodu": belə ağır işdə işləyən fəhlə və... - VİDEO
Laçın obaları heyvanlarda dabaq xəstəliyi yayılıb - Rəsmilərdən isə xəbər yoxdur (VİDEO)
İspaniya və İsrail arasında diplomatik böhran böyüyür
"Azərpoçt" adından fırıldaqçılıq kampaniyası başlayıb
İsrail Qəzzanı yenə bombalayıb - 25 fələstinli həlak olub
Prezident Döyüş Bayrağı haqqında Əsasnamə təsdiqlədi - FOTO
Daha bir Təşkilat Komitəsi yaradıldı - Prezident onları vəzifəyə təyin etdi (SİYAHI)
Əhəd Abıyev: "Bunu kim deyirsə qələt edir"
Bakıda ermənilərin məhkəməsi davam edir
MEDİADA REKLAM ÇARXI: pulu kimə və hansı kriteriyalarla verirlər?
Ceyhun Bayramov ABŞ-nin Ticarət Missiyasının nümayəndələrini qəbul edib - XİN-dən açıqlama
Tofiq İslamov vəzifədən azad olunub - Təyiinat
Bakı Su Həftəsi keçiriləcək - Bu tarixdə + VİDEO
Lamin Yamal pasportunu itirib - Türkiyədə
"Kocaelispor" icarə əsasında müdafiəçi transfer edib
"Beşiktaş" klubu açıqlama yaydı
"Milan"ın futbolçusu "Əl-Şabab"a keçdi
"Başakşehir" Çağdaş Atanla bağlı xəbər yaydı
Ağdərənin Vəngli kəndinə növbəti köç olub
Dünyanın məhkəmə hakimləri Azərbaycanda toplaşacaq
Raşid Ghezzal "Olimpik Lion" ilə müqavilə imzaladı
"Gaziantep FK" Tayyip Talha Sanuçu icarəyə götürüb
Sabah yağış yağacaq
ÇİNİN ƏZƏLƏ NÜMAYİŞİ: yeni ittifaq, yoxsa... - TƏHLL
"Trabzonspor" Andre Onananı transfer edir
"Beşiktaş" iki oyunçu ilə maraqlanır
"Beşiktaş" Cengiz Ünderlə bağlı açıqlama yayıb
İzmirdə 16 yaşlı uşaq polis bölməsini gülləbaran elədi - 2 polis ölüb, 2-i yaralanıb (FOTOLAR)
Azərbaycan millisinin baş məşqçisi istefaya göndərilib
Azərbaycan Prezidenti Qazaxıstana səfər edəcək - Tokayev açıqladı
Gürcüstanda 30 kriminal avtoritetlər həbs olunub
Bakıda “KamAZ” avtomobilin üzərinə aşıb, ölənlər var - Cinayət işi açıldı + VİDEO, FOTO (YENİLƏNİB)
Xocalı rayonunun Xanyurdu kəndinə növbəti köç olub
Ramin İsayev 14 il azadlıqdan məhrum edilib