İÇMƏLİ SU və QURAQLIQ QORXUSU: dünyanın dördüncü ən böyük gölü təqribən 9 dəfə kiçilib, kimyəvi tozlar bölgəni təhlükəyə yuvarlayır - FOTOLAR
06-02-2025 [10:55]
Vaxtilə dünya xəritəsində nəhəng su hövzəsi kimi görünən Aral gölü indi "ağ səhra"ya dönüb, hər yer səhralaşıb, bölgə təhlükəli toz dumanı altında can verir.
Mia.az xarici mətbuata istinadla xəbər verir ki, 1960-cı illərə qədər dünyanın dördüncü ən böyük gölü olan Aral gölü indi demək olar ki, tamamilə quruyub.
Məlumata görə, 68 min kvadrat kilometr ərazini əhatə edən göldə indi cəmi 8 min kvadrat kilometr hissəsində su sahəsi qalıb: "Onun da böyük hissəsi çox dayazlaşıb, belə getsə, çox tezliklə böyük hissəsi səhralaşacaq".
BMT-nin Səhralaşmaya Qarşı Mübarizə Konvensiyasının icraçı katibi İbrahim Ziau deyir ki, Aral gölünün yoxa çıxması dünyanın ən böyük ekoloji fəlakətlərindən biri olmaqla, bölgəyə böyük fəlakətlər gətirməkdədir: "Araşdırmalar göstərir ki, 1984-2015-ci illər arasında bölgədə atmosfer tozunun miqdarı 14 milyondan 27 milyon metrik tona çatıb. Hətta 800 kilometr uzaqlıqdakı yaşayış məntəqələrində də havanın keyfiyyətinə mənfi təsir göstərən bu toz bölgədəki buzlaqların əriməsini sürətləndirir, su böhranını, insan ölümlərini daha da artırır, əkin sahələrinin sürətlə şoranlaşmasına, minlərlə canlının yox olmasına səbəb olur".
BMT rəsmisi qeyd edir ki, gölün quruması toz dumanın sürətlə yayılmasına və səhra küləyinin daşıdığı duz və kimyəvi maddə qalıqları kənd təsərrüfatı sahələrini məhv edir, içməli suları çirkləndirir: "Bilirsiniz, məşhur Aral gölü artıq quruyaraq, çox kiçik hissədə qalıb. O kiçik hissəyə də artıq Aral gölü deyil, Aralqum gölü deyirlər. Aralqum gölü isə bölgədə lazımı atmosfer təminatı yarada bilmir. Üstəlik, səhralaşmaya görə artan və sürətlə yayılan tozlar Sovet İttifaqı dövründə aparılan kimyəvi silah sınaqları tullantılarını da bütün bölgəyə daşıyır. Bu da digər qorxunc fəlakətlərin xəbərçisidir. Həmin bu kimyəvi toz yerli əhalidə tənəffüs orqanlarının xəstəliklərinə və anadangəlmə qüsurların artmasına səbəb olub...".
Sovet İttifaqının pambıqçılıq siyasətində sudan amansız istifadə və çayların yönünün dəyişməsinin də ARAL gölünün hazırkı vəıziyyətə düşməsində əsas rol oynadığı haqda iddialar var: "Aral dənizini qidalandıran Amudərya və Sırdərya çaylarının istiqaməti 1960-cı illərdən Sovet İttifaqı tərəfindən 7 milyon hektar pambıq sahəsinin suvarılması üçün dəyişdirilib. Bu irimiqyaslı suvarma layihələri nəticədə gölü iki yerə böldü, gölün ərazisində qısa müddətdə adalar yarandı. Bununla yanaşı, artan duzluluq səviyyəsi göldə yaşayan bir çox canlı növünü məhv etdi və ekosistem tamamilə dağıldı. Balıqçılıq sənayesi demək olar ki, yoxa çıxdı, paslanmış qayıqlar keçmiş balıqçı şəhərlərində qumlarda çürüdü..."
Mütəxəssislər qeyd edirlər ki, Aral dənizinin faciəvi sonu dünya üçün SOS olmalıdır: "Əgər dünya öz su ehtiyatlarını qorumasa, üzləşəcəyi ciddi nəticələr tezlilə qapını döyəcək..."
Lamiyə Əhmədli
MİA.AZ
SON XƏBƏRLƏR
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
“Xocalı. Son toy...” filminin təqdimat mərasimi keçirilib
“Bakcell” “Müasir Marketinqin Əsasları Azərbaycan Nəşri”nə qoşulub
Pakistanda girov götürülən qatar... - Əməliyyat başa çatıb
Tramp Baş nazirlə mətbuat konfransında: "İndi hər şey Rusiyadan asılıdır, razılaşsalar, işi 80 faiz həll etmiş saya bilərik"
"Tikinti adi ilə bütün qəsəbəni iflic edən bu quldurları məsuliyyətə cəlb edin" - İcra başçısı ilə Agentlik sədrinə ağır ittihamlar
Albaniya prezidenti Bakıya gəldi - FOTOLAR
İranın dini lideri Trampın məktubuna rədd cavabı verdi, savaşa hazır olduqlarını dedi: "Amerikalılar və onların ünsürləri səhv edərsə..."
Ərdoğan Polşanın Baş naziri ilə görüşdə mühüm mesajlar verdi: "Əgər Avropa güc istəyirsə..." - "Rusiya "hə" deməlidir"
Bakıda küçədə kütləvi dava: həbslər var (Yenilənib)
Nazir onu xidmət rəisinin müavini təyin edib
Bu rayonlarda ağacları qanunsuz kəsiblər
Bayramlardan sonra ilk iş günü ayın neçəsi olacaq?
Oleq Bakinski aclıq aksiyasına başlayıb - Məhkəmə prosesi
İsrail 5000 Kamikadze PUA almağa hazırlaşır - Şərtlər
Şolts brifinqdə: "NATO-nun Avropa ayağını gücləndirmək üçün..."
"Kral kaybederse" serialının baş rol qəhrəmanı həbs olunacaq? - İki məşhur aktyora cinayət işi açılıb
Prezident İlham Əliyev İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatının Baş katibini qəbul edib - Müzakirə + FOTO
Şimali Makedoniya Prezidenti Xalça Muzeyi ilə tanış olub
Əfv Məsələləri Komissiyası bu gün toplandı- Daha 100-dək müraciət araşdırılıb (Yenilənib)
Şimali Makedoniya Prezidenti “Atəşgah məbədi”ndə olub
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
Dövlət katibi: "Avropa İttifaqı ilə Rusiyaya qarşı sanksiyalar və 300 milyardlıq aktivlərlə bağlı müzakirə aparacağıq"
“Veysəloğlu” və “Zəfər” İctimai Birliyi 100-dən çox şəhid anası və xanımına iftar məclisi təşkil etdi - FOTO
HHQ-nin helikopterləri şərti hava kəşfiyyatı aparıblar
Mirzoyan: Sülh müqaviləsi layihəsinin 12-ci redaksiyasına yanaşmamızı Azərbaycan tərəfinə bildirmişik
Tacikistan və Qırğızıstan arasında sərhəd açılacaq
Ukrayna Ciddə danışıqlarında diplomatik təşəbbüsü ələ alıb
Xəzər rayonunda dələduzluq edənlər saxlanılıb
DSX Xüsusi Məktəbinin V sinfinə qəbul elan edib
Kreml Putin və Tramp arasında telefon danışığını istisna etmir
Mərkəzi Aranda və ətraf ərazilərdə rəqəmsal radio yayımı başlayıb
İlham Əliyev Nizami Gəncəvi Beynəlxalq Mərkəzinin həmsədrləri ilə bir arada - FOTOLAR (YENİLƏNİB)
Pakistanda ordu ilə BLA döyüşçüləri arasında şiddətli döyüş gedir - 155 girov xilas olunub, 27 terrorçu zərərsizləşdirilib
Prezident hava daşımaları üzrə Dövlət Proqramını təsdiqləyib
Türkiyə Suriyada işi bitirdi: Yaxın Şərq Ankaranın nəzarətinə keçir - Tramp: ”Suriyanın açarı Türkiyənin əlindədir”
UEFA Konfrans Liqası: sabah 8 qarşılaşma olacaq