İSRAİL SURİYADAN NƏ İSTƏYİR, yaxud TÜRKİYƏ İLƏ TOQQUŞMA OLACAQ? - TƏHLİL
10-12-2024 [17:11]
Suriyada Bəşər Əsədin devrilməsindən sonra sürətli siyasi yenidənqurma prosesinə start verilib. 2012-ci ilin iyunundan avqustuna qədər Suriyanın baş naziri, 2011-2012-ci illərdə kənd təsərrüfatı və aqrar islahatlar naziri olmuş Riyad Hicabın ölkənin keçid hökumətinin başçısı olacağı açıqlanıb.
Suriyanın yeni administrasiyası keçid prosesindən sonra siyahıyaalma, yeni konstitusiyanın yaradılması və azad seçkilərin keçirilməsi ilə bağlı yol xəritəsini açıqlayacağını bildirib.
Diqqətçəkən məqam Bəşər Əsədin devrilməsinə baxmayaraq, İsrail ordusunun Suriyanın cənubunda hərbi əməliyyatlar keçirməsidir. Belə ki, İsrail ordusu Qolan təpələrindən Suriya ilə sərhəddəki bufer-zonaya irəliləyib və bura əlavə qüvvələr cəlb edib, həmçinin mütəmadi olaraq Suriya ərazisinə zərbələr endirir. İsrailin xarici işlər naziri Gideon Saar bildirib ki, İsrail Suriyanın ağır silah anbarlarına hava hücumlarını gücləndirəcək və Əsədin devrilməsindən sonra Təl-Əvivə mümkün təhlükələri dəf etmək üçün məhdud hərbi varlığını davam etdirəcək. Saar qeyd edib ki, İsrail kimyəvi və uzaqmənzilli raketlər kimi strateji silah sistemlərinə hücum edir ki, ekstremistlərin əlinə keçməsin.
Aydın məsələdir: İsrail Suriyadakı hadisələri ümid və narahatlıqla izləyir, son illərdə Yaxın Şərqdə baş verən ən mühüm strateji dəyişikliklərdən birinin nəticələrini qiymətləndirir. Əsədin devrilməsi ABŞ, Türkiyə, İsrailin ortaq hədəfi olsa da, Suriyanın yenidən formalaşması prosesində bu üç ölkənin fərqli maraqların olduğu bəllidir.
İsrail Türkiyənin nəzarətində olan Suriyanı özünə təhdid olaraq görür. Buna görə də Suriyanın unitarlığının federativ sistemlə əvəzlənməsini istəyir. Bu baş verərsə, Təl-Əviv Dəməşqin işlərinə qarışa biləcək. Həm də bu yolla İsrail Türkiyənin Suriyada təkbaşına nüfuz əldə etməsinə maneə olacaq.
“Heyət Təhrir əş-Şam” (HTŞ) qruplaşması və Suriya Milli Ordusuna (SMO) bağlı sünni qruplar Türkiyənin yanındadır. İsrail də vəziyyətdən istifadə edib kürdlərə, druzlara muxtariyyət əldə etmək istəyir. Əslində, İsrail vaxtilə İraqda kürdlərə verilən muxtariyyətin bənzərini druzlar və kürdlərə verilməsini istəyir. Prinsip də, proses də ona doğru gedir. Xüsusilə kürd məsələsi həm də ABŞ-ın maraqlarına uyğun olduğu üçün Vaşinqton bunu dəstəkləyəcək.
Burada “druz kartı” çoxları üçün yeni ola bilər. Druzlar şiəliyin ismailiyyə qolundan çıxan və Fatimi xəlifələrindən olan əl-Həkim bi Əmrillahın vəziri Həmzə ibn Əlinin əsasını qoyduğu təriqətdir. Druzlara mənsub olanlar əl-Hakim bi-Amrillahın ilahiliyinə inanırlar. Təriqəti sistemləşdirən Həmzə ibn Əli bu məzhəbin peyğəmbəri olduğunu iddia edirdi.
Druzlar əsasən Livan, Suriya, İordaniya və İsraildə yaşayır. Xüsusilə İsraildə yaşayan druzlar təşkilatlanmağı, döyüşməyi yaxşı bacarırlar. “Hizbullah”ın da ən çox başını ağrıdan qrup məhz druz xüsusi təyinatlılarıdır. Hətta “Hizbullah”ın bir sıra strateji fiqurlarını son əməliyyatlarda druzlar sıradan çıxarıb.
Nəticə etibarilə İsrail vahid və güclü Suriya istəmir. Bunun əvəzinə bölünmüş və ya bölünməyə meyilli zəif Suriyanı arzulayır.
Turan Rzayev
MİA.AZ
SON XƏBƏRLƏR
“Şamaxı” Emin Zamanovla vidalaşdı
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
"Sabah" klubu Elvin Camalovla yollarını ayırıb
İlham Əliyev yXristian Liderlər Konqresinin rəhbəri ilə görüşdə: "Bayden-Blinken administrasiyası dövründə..."
“Formula 1” üzrə Azərbaycan Qran-prisinə bilet satışı başlayıb
Daha bir bələdiyyə sədrinə cinayət işi açılıb - Tender saxtakarlığı
Azərbaycanın İrandakı səfirliyinə hücum edən şəxsə verilən ölüm hökm təsdiqlənib - "Tezliklə hökm icra olunacaq"
Sahibkarlıq sahəsində yoxlamalar dayandırılır
Sabah güclü külək əsəcək - Xəbərdarlıq
Türkiyə ordusu İraqın şimalında terrorçuları zərərsizləşdirib
Oteldəki yanğından yataq üzlüyünü bir-birinə bağlayaraq xilas olan şəxs: "Biz şanslı idik..." - FOTO
Dəhşətli yanğında ailəsini də itirən "Hava yolları"nın işçisi son nəfəsində anasına zəng edib: "Haqqını halal elə"
İsrailin müdafiə nazirindən yeni hücum xəbərdarlığı: "İordan çayının qərb sahili..."
İranda neft zavodunda yanğın olub - Qaz anbarı partlayıb
"Dortmund Borussiya"sı türk məşqçini istefaya göndərdi
Sabahın hava proqnozu açıqlandı
Novruz bayramında əfv olacaq - "Hazırlıqlara başlanılıb"
Onlar Dini Komitənin yanında İctimai Şuraya can atır - SİYAHI
Həbs olunan icra başçıları YAP üzvlüyündə niyə qalıblar? - Açıqlama
Şeyx 600 minlik zirehli maşını 300 minlik BMW ilə əvəzlədi - FOTOLAR
Bakıda güclü yağış yağacaq
İdarə rəisinin müavini yenidən həbs edilib - 21 ay sonra
Pensiyaçıların dəfn pulu 1500 manata qaldırılır
Prezident sabiq futbolçuya 9 milyonluq maşın bağışlayıb
TƏBİB zəhərlənə tələbələr haqda açıqlama yaydı
İmişlidə qəzada xəsarət alan məktəblilərdən biri Bakıda klinikada vəfat edib - Açıqlama
Bloger-jurnalist adı altında pul tələb edən şəxs saxlanılıb
49 yaşlı Cəmaləddin Bayramov saxlanılıb
Bələdiyyə seçkiləri: bülletenlər DSK-lara paylanır
"Ulduz” jurnalının Ankarada xüsusi buraxılışı çıxıb - FOTO
Mərkəzi Bank uçot dərəcəsi barədə qərar verdi
DİN saxta mesajlarla bağlı əhaliyə müraciət edib: "Ehtiyatlı olun!"
Çempionlar Liqası: hansı komandalar qalib gəldi?
Türkiyənin 43 şəhərində eyni anda əməliyyat: 240 terrorçu saxlanılıb
Azərbaycan neftinin qiyməti açıqlandı
İmişlidə məktəblilərin ölümü... - DİN rəhbərliyi zərərçəkənləri qəbul edib, görüntülər göstərilib, onları istintaqın gedişi ilə bağlı məlumatlandırıblar
Sabunçuya rəis təyin olunub
Dövlətə xəyanətdə təqsirləndirilən şəxsin məhkəməsi başlayıb