İSRAİL SURİYADAN NƏ İSTƏYİR, yaxud TÜRKİYƏ İLƏ TOQQUŞMA OLACAQ? - TƏHLİL
10-12-2024 [17:11]
Suriyada Bəşər Əsədin devrilməsindən sonra sürətli siyasi yenidənqurma prosesinə start verilib. 2012-ci ilin iyunundan avqustuna qədər Suriyanın baş naziri, 2011-2012-ci illərdə kənd təsərrüfatı və aqrar islahatlar naziri olmuş Riyad Hicabın ölkənin keçid hökumətinin başçısı olacağı açıqlanıb.
Suriyanın yeni administrasiyası keçid prosesindən sonra siyahıyaalma, yeni konstitusiyanın yaradılması və azad seçkilərin keçirilməsi ilə bağlı yol xəritəsini açıqlayacağını bildirib.
Diqqətçəkən məqam Bəşər Əsədin devrilməsinə baxmayaraq, İsrail ordusunun Suriyanın cənubunda hərbi əməliyyatlar keçirməsidir. Belə ki, İsrail ordusu Qolan təpələrindən Suriya ilə sərhəddəki bufer-zonaya irəliləyib və bura əlavə qüvvələr cəlb edib, həmçinin mütəmadi olaraq Suriya ərazisinə zərbələr endirir. İsrailin xarici işlər naziri Gideon Saar bildirib ki, İsrail Suriyanın ağır silah anbarlarına hava hücumlarını gücləndirəcək və Əsədin devrilməsindən sonra Təl-Əvivə mümkün təhlükələri dəf etmək üçün məhdud hərbi varlığını davam etdirəcək. Saar qeyd edib ki, İsrail kimyəvi və uzaqmənzilli raketlər kimi strateji silah sistemlərinə hücum edir ki, ekstremistlərin əlinə keçməsin.
Aydın məsələdir: İsrail Suriyadakı hadisələri ümid və narahatlıqla izləyir, son illərdə Yaxın Şərqdə baş verən ən mühüm strateji dəyişikliklərdən birinin nəticələrini qiymətləndirir. Əsədin devrilməsi ABŞ, Türkiyə, İsrailin ortaq hədəfi olsa da, Suriyanın yenidən formalaşması prosesində bu üç ölkənin fərqli maraqların olduğu bəllidir.
İsrail Türkiyənin nəzarətində olan Suriyanı özünə təhdid olaraq görür. Buna görə də Suriyanın unitarlığının federativ sistemlə əvəzlənməsini istəyir. Bu baş verərsə, Təl-Əviv Dəməşqin işlərinə qarışa biləcək. Həm də bu yolla İsrail Türkiyənin Suriyada təkbaşına nüfuz əldə etməsinə maneə olacaq.
“Heyət Təhrir əş-Şam” (HTŞ) qruplaşması və Suriya Milli Ordusuna (SMO) bağlı sünni qruplar Türkiyənin yanındadır. İsrail də vəziyyətdən istifadə edib kürdlərə, druzlara muxtariyyət əldə etmək istəyir. Əslində, İsrail vaxtilə İraqda kürdlərə verilən muxtariyyətin bənzərini druzlar və kürdlərə verilməsini istəyir. Prinsip də, proses də ona doğru gedir. Xüsusilə kürd məsələsi həm də ABŞ-ın maraqlarına uyğun olduğu üçün Vaşinqton bunu dəstəkləyəcək.
Burada “druz kartı” çoxları üçün yeni ola bilər. Druzlar şiəliyin ismailiyyə qolundan çıxan və Fatimi xəlifələrindən olan əl-Həkim bi Əmrillahın vəziri Həmzə ibn Əlinin əsasını qoyduğu təriqətdir. Druzlara mənsub olanlar əl-Hakim bi-Amrillahın ilahiliyinə inanırlar. Təriqəti sistemləşdirən Həmzə ibn Əli bu məzhəbin peyğəmbəri olduğunu iddia edirdi.
Druzlar əsasən Livan, Suriya, İordaniya və İsraildə yaşayır. Xüsusilə İsraildə yaşayan druzlar təşkilatlanmağı, döyüşməyi yaxşı bacarırlar. “Hizbullah”ın da ən çox başını ağrıdan qrup məhz druz xüsusi təyinatlılarıdır. Hətta “Hizbullah”ın bir sıra strateji fiqurlarını son əməliyyatlarda druzlar sıradan çıxarıb.
Nəticə etibarilə İsrail vahid və güclü Suriya istəmir. Bunun əvəzinə bölünmüş və ya bölünməyə meyilli zəif Suriyanı arzulayır.
Turan Rzayev
MİA.AZ
Pakistanda mitinqdə terror: 4 nəfər ölüb, yaralılar var
"Qalatasaray" İlkay Gündoğana nə qədər maaş verəcək? - Açıqlama
Rusiya Hindistana əlavə S-400 satır - Danışıqlar yekunlaşır
"Qalatasaray"ın yeni transferi İlkay Gündoğan İstanbula gəlib
"Beşiktaş" Vatslav Çerni ilə müqavilə imzaladı
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
Tiktoker Xosrov həbs olunub
Ruben Vardanyan Bakıda hakim qarşısında - Zərərçəkmiş şəxslərin ifadələri dinlənilib
Bakda bu yollar bağlanacaq - Xəbərdarlıq
Sabunçuda uşağa işgəncə verən qəyyum saxlanılıb
CHP-nin İstanbul Təşkilatına seçki ləğv edildi - Sədr və komandası vəzifədən uzaqlaşdırıldı
"Femida Könüllüləri" Təşkilatının yaranmasından iki il ötür
Fransanın kavalyeri olan Unibank... - Aqil Ələsgər yazır
Qəzzada daha 13 nəfər aclıqdan ölüb
Gədəbəydə dağlıq ərazidə yanğın olub
Jurnalist mətbuat katibi təyin olunub
Manuel Akanji "İnter" klubuna keçib
Canluici Donnaruma "Mançester Siti" ilə rəsmi müqavilə imzalayıb
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
Avropa İttifaqının yeni səfiri Bakıya gəlib
Müğənni Ayan Babakişiyeva dinini dəyişib: "Bu qədər yaxşılıq etdim, niyə şər, böhtan oldu?"
"İcbari Sığorta Bürosu" Himayəçilər Şurasının yeni üzvləri seçilib
"Azərkosmos" zərərlə işləyir
"Beşiktaş" Kenni Arroyo ilə bağlı məlumat yaydı
Sabah Sumqayıtda bəzi ərazilərində qaz olmayacaq
Abşeronda bir nəfər boğulub
Xəstələr üçün toplanan pulları ələ keçirən Aslan Qurbanov saxlanılıb
Naxçıvanda kişi keçmiş arvadının qollarını doğrayıb
15 saylı həbsxanaya rəis təyinatı olub
Bakıda çoxmərtəbəli binada yanğın: 12 nəfər təxliyə olunub
Milli Məclis bəyanat yayıb - MƏTN
İKTA susur: "Naxtel"ə niyə yiyə duran olmadı? - Naxçıvanda "İrana xoş gəlmisiniz" təhlükəsi
İntim görüntülərlə şantaj... - "Fake" qadın profilləri ilə "tələ quran" şəxs saxlanılıb
Uğurcan Çakır "Qalatasaray"a keçdi - 36 milyon avro...
"Fənərbağça" Livakoviçlə bağlı məlumat yayıb
Prezident və xanımı qatarla Pekinə gəldi - VİDEO (YENİLƏNİB)
Əfqanıstanda zəlzələdə ölənlərin sayı 1400-ü ötüb
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
İstanbulda 417,5 kq narkotik müsadirə edilib - Həbslər var
Özünü vəzifəli şəxs kimi təqdim edən şəxs tutulub
İlham Əliyev Tiencində vitse-prezidentlə görüşüb - FOTOLAR