İSRAİL SURİYADAN NƏ İSTƏYİR, yaxud TÜRKİYƏ İLƏ TOQQUŞMA OLACAQ? - TƏHLİL
10-12-2024 [17:11]
Suriyada Bəşər Əsədin devrilməsindən sonra sürətli siyasi yenidənqurma prosesinə start verilib. 2012-ci ilin iyunundan avqustuna qədər Suriyanın baş naziri, 2011-2012-ci illərdə kənd təsərrüfatı və aqrar islahatlar naziri olmuş Riyad Hicabın ölkənin keçid hökumətinin başçısı olacağı açıqlanıb.
Suriyanın yeni administrasiyası keçid prosesindən sonra siyahıyaalma, yeni konstitusiyanın yaradılması və azad seçkilərin keçirilməsi ilə bağlı yol xəritəsini açıqlayacağını bildirib.
Diqqətçəkən məqam Bəşər Əsədin devrilməsinə baxmayaraq, İsrail ordusunun Suriyanın cənubunda hərbi əməliyyatlar keçirməsidir. Belə ki, İsrail ordusu Qolan təpələrindən Suriya ilə sərhəddəki bufer-zonaya irəliləyib və bura əlavə qüvvələr cəlb edib, həmçinin mütəmadi olaraq Suriya ərazisinə zərbələr endirir. İsrailin xarici işlər naziri Gideon Saar bildirib ki, İsrail Suriyanın ağır silah anbarlarına hava hücumlarını gücləndirəcək və Əsədin devrilməsindən sonra Təl-Əvivə mümkün təhlükələri dəf etmək üçün məhdud hərbi varlığını davam etdirəcək. Saar qeyd edib ki, İsrail kimyəvi və uzaqmənzilli raketlər kimi strateji silah sistemlərinə hücum edir ki, ekstremistlərin əlinə keçməsin.
Aydın məsələdir: İsrail Suriyadakı hadisələri ümid və narahatlıqla izləyir, son illərdə Yaxın Şərqdə baş verən ən mühüm strateji dəyişikliklərdən birinin nəticələrini qiymətləndirir. Əsədin devrilməsi ABŞ, Türkiyə, İsrailin ortaq hədəfi olsa da, Suriyanın yenidən formalaşması prosesində bu üç ölkənin fərqli maraqların olduğu bəllidir.
İsrail Türkiyənin nəzarətində olan Suriyanı özünə təhdid olaraq görür. Buna görə də Suriyanın unitarlığının federativ sistemlə əvəzlənməsini istəyir. Bu baş verərsə, Təl-Əviv Dəməşqin işlərinə qarışa biləcək. Həm də bu yolla İsrail Türkiyənin Suriyada təkbaşına nüfuz əldə etməsinə maneə olacaq.
“Heyət Təhrir əş-Şam” (HTŞ) qruplaşması və Suriya Milli Ordusuna (SMO) bağlı sünni qruplar Türkiyənin yanındadır. İsrail də vəziyyətdən istifadə edib kürdlərə, druzlara muxtariyyət əldə etmək istəyir. Əslində, İsrail vaxtilə İraqda kürdlərə verilən muxtariyyətin bənzərini druzlar və kürdlərə verilməsini istəyir. Prinsip də, proses də ona doğru gedir. Xüsusilə kürd məsələsi həm də ABŞ-ın maraqlarına uyğun olduğu üçün Vaşinqton bunu dəstəkləyəcək.
Burada “druz kartı” çoxları üçün yeni ola bilər. Druzlar şiəliyin ismailiyyə qolundan çıxan və Fatimi xəlifələrindən olan əl-Həkim bi Əmrillahın vəziri Həmzə ibn Əlinin əsasını qoyduğu təriqətdir. Druzlara mənsub olanlar əl-Hakim bi-Amrillahın ilahiliyinə inanırlar. Təriqəti sistemləşdirən Həmzə ibn Əli bu məzhəbin peyğəmbəri olduğunu iddia edirdi.
Druzlar əsasən Livan, Suriya, İordaniya və İsraildə yaşayır. Xüsusilə İsraildə yaşayan druzlar təşkilatlanmağı, döyüşməyi yaxşı bacarırlar. “Hizbullah”ın da ən çox başını ağrıdan qrup məhz druz xüsusi təyinatlılarıdır. Hətta “Hizbullah”ın bir sıra strateji fiqurlarını son əməliyyatlarda druzlar sıradan çıxarıb.
Nəticə etibarilə İsrail vahid və güclü Suriya istəmir. Bunun əvəzinə bölünmüş və ya bölünməyə meyilli zəif Suriyanı arzulayır.
Turan Rzayev
MİA.AZ
SON XƏBƏRLƏR
Sabahın hava proqnozu açıqlandı
İzmirdə 7 nəfər qandallanıb - Terrora görə
Azərbaycan və Türkiyə prezidentləri görüşüb - FOTOLAR
İstanbulda FETÖ əməliyyatı: daha 36 nəfər saxlanıldı
"Dövlət rüsumu haqqında" qanuna daha bir - Dəyişiklik
Daha 10 qanuna əlavələr olunub - Dəyişiklik
ŞİRKƏT RƏHBƏRLƏRİNƏ CİNAYƏT İŞİ AÇILDI - Bir neçəsi axtarışa verildi
BU MƏHKƏMƏLƏRƏ YENİ HAKİMLƏR GÖNDƏRİLDİ - Təyinatlar təsdiqləndi (SİYAHI) - Yenilənib
Xanlar Vəliyev yeni vəzifəsinə təsdiqləndi - Məsələ Milli Məclisdə müzakirəyə çıxarıldı + FOTOLAR (YENİLƏNİB)
“QHT işi” üzrə daha bir nəfər cinayət məsuliyyətinə cəlb olunub
Qəzzada daha 22 nəfər həyatını itirib
Sayyad Aran: “Görün, sənət cameəmiz nə vəziyyətdədir?"
Ağdərəyə növbəti köç karvanı yola salınıb
Prezident İlham Əliyev Antalyada Ersin Tatarla görüşüb
Qarabağda torpaqlar kimlərə pulsuz icarəyə veriləcək? - VİDEO
Rövşən Rüstəmov daha bir xanım məmurla yollarını ayırdı - Müşavir hansı vəzifəyə təyinat alıb? (FOTO)
Əsgər Abdullayevə AFFA-da vəzifə verildi
Konfrans Liqası: 1/4 final mərhələsinin ilk oyunları keçirilib
Azərbaycan neftinin qiyməti 2 dollar qalxdı
ABŞ indi də "süni intelektlə xarici tələbələri "ovlayır" - Ən xırda qayda pozuntusu olanların vizası ləğv olunur
İqtisad Universitetində ilginc tender: Məzun gününün mühafizəsinə nə qədər pul ayrılıb?
Nyu Yorkda helikopter çaya düşdü - 6 nəfər həlak olub
Dövlət katibindən İranla sabahkı görüş haqda açıqlama: "Ümid edirik ki, bu, sülhə gətirib çıxaracaq"
ABŞ PANAMAYA ORDU YERİDİB: “Artıq ora çoxlu əsgər göndərdik, lazımi əraziləri nəzarətə aldıq”
Ankaraya qar yağır
"Çin lideri dostumdur, onunla anlaşmağı səbirsizliklə gözləyirəm" - Tramp "Avropa İttifaqı geri çəkilməyə məcbur oldu" dedi
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
Erməniəsillilər Bakıda hakim qarşısına çıxarıldı - İfadələr verilir (FOTOLAR, YENİLƏNİB)
Bloger İmaməddin Əhlimanov istintaqa çağırıldı
ABŞ Çinlə dirəşib - Tramp tarifi 145 faizə qaldırdı
Yeni rektor kollektivə təqdim olundu - FOTOLAR
Xaricdə təhsil: nazirlik sənəd qəbulunu elan etdi
AFFA-nın Hakimlər Komitəsinin sədri vəzifəsinə əcnəbi təyin edilib
Sabah Yevlaxın 21 kəndinin qaz təchizatında fasilə yanacaq
Gəncədə məktəbdə insident: şagirdlər müəllimi döyüblər - Polisdən açıqlama (YENİLƏNİB)
TRAMP İLHAM ƏLİYEVƏ MƏKTUB GÖNDƏRDİ: "Möhtəşəm məqamları səbirsizliklə gözləyirəm" - "Azərbaycanın tərəfdaşımız İsrailə dəstəyini və onunla..."