Əliyevin tarixi mesajı: 500 illik qanlı dövr bitir, bu ölkələr xilas olur - Təhlil
08-08-2023 [16:28]
Hər vəchlə Ermənistanın maraqlarını qoruyan, Qarabağdakı separatçıları himayə edən, erməni lobbisi, diasporu və kilsəsinin istəklərini yerinə yetirən Fransa Afrika qitəsini itirmək üzrədir.
Belə ki, Mali, Burkina-Fasonun ardınca Niger də Parisdən üz döndərib. Xüsusilə iyulun 26-da Nigerdə Prezident Qvardiyasının qiyam qaldıraraq ölkə başçısı Məhəmməd Bazumu vəzifədən kənarlaşdırmasının ardınca Fransa ilə iplər qopub.
Ümumiyyətlə, Afrika qitəsinin avropalılar tərəfindən koloniləşdirilməsi XV əsrdə Portuqaliya və İspaniya ilə başlasa da, qitənin bütövlükdə Avropa ölkələri arasında bölünməsi XIX əsrin sonuna təsadüf edir.
Afrika qitəsindən ən böyük payı qoparan ölkələrdən biri də Fransadır. Rəsmi Paris 1960-cı illərə qədər Afrika ölkələrinin bir qismini müstəmləkəsi kimi saxlaya bilsə də, sonda müstəqilliklərini tanımağa məcbur oldu. Bu ölkələr XX əsrin ikinci yarısından etibarən müstəqilliklərini qazansalar da, Fransa koloniolizm və imperializm siyasətini neokoloniolizm və neoimperializmlə əvəzləyib.
Ancaq son illər Afrika ölkələri Fransa ilə siyasi, iqtisadi və hərbi əlaqələrdən imtina etməyə başlayıblar. Fransanın Afrikada itirdiyi ölkələrin Rusiya, Çin, Türkiyə, İran, Səudiyyə Ərəbistanı, Hindistanla əməkdaşlıq etməsi diqqət çəkir.
Hazırda Afrika ölkələri ilə yaxından maraqlanan digər ölkə Azərbaycandır. Məsələ budur ki, Azərbaycan Afrika ölkələrini regionda ən yaxşı tanıyan və anlayan ölkədir. Çünki ölkəmiz SSRİ dövründə qitə ilə aparılan danışıqların koordinasiya mərkəzi olub. Bir çox azərbaycanlı diplomat SSRİ-nin Afrika siyasətinin aparıcı şəxsləri hesab edilirdi. Bundan başqa, Azərbaycan universitetləri hər zaman afrikalı tələbələrin müraciət etdiyi təhsil ocağı olub. Anqola Prezidenti Joze Eduardu Duş Santuş (José Eduardo dos Santos) 1963-1969-cu illərdə ADNA-da təhsil alıb.
Azərbaycan müstəqillik qazandıqdan sonra Afrika ölkələri ilə əlaqələr zəifləsə də, Bakının Qoşulmama Hərəkatına sədrliyi qitə ölkələri ilə münasibətlərin növbəti inkişafına zəmin yaratdı. Hətta 2019-cu ildən etibarən Azərbaycan Qoşulmama Hərəkatına sədrliyinin daha üç il uzadılması qərarını dəstəkləyən ölkələrin əksəriyyətini Afrika ölkələri təşkil edirdi.
Azərbaycan Qoşulmama Hərəkatına sədrlik etdiyi müddətdə üçüncü dünya ölkəsi kimi tanınan, daxili və xarici siyasi problemləri gözardı edilən bir çox Afrika ölkəsinə problemlərini dilə gətirməsi üçün geniş platforma tanıyıb. Hətta BMT-də belə sözünü deyə bilməyən, səsini eşitdirməyən bu ölkələr Qoşulmama Hərəkatında bu imkana sahib olub.
Prezident İlham Əliyev Qoşulmama Hərəkatının bu ilin martındakı sammitdə vurğuladı ki, dekolonizasiya mühitində yaranmış Qoşulmama Hərəkatı bu mövzuya xüsusi önəm ayırmalıdır. Prezident İlham Əliyev Fransanı qanlı müstəmləkə keçmişinə, eləcə də soyqırımı aktlarına görə üzr istəməyə və məsuliyyətini etiraf etməyə çağırdı.
Göründüyü kimi, Bakı digər ölkələr kimi dini-ideoloji, iqtisadi, mədəni və s. aspektlərdə deyil, birbaşa Afrika ölkələrinin öz maraqları və tarixi reallıqları əsasında dəstəyini nümayiş etdirir.
Hesab etmək olar ki, Bakının siyasi dəstəyi Fransanın Afrika ölkələri üzərindəki hakimiyyətini sarsıdacaq dərəcədə ciddi hal alıb.
Turan Rzayev
MİA.AZ
SON XƏBƏRLƏR
Prezident İlham Əliyev Məhəmməd Muizzuya məktub göndərib - MƏTN
SOCAR-ın Müşahidə Şurasının iclası keçirilib - 6 aylıq dövrü üzrə fəaliyyət müzakirə olunub (FOTO)
"Mən şahidəm ki, Allahverdini teatra götürməyiblər..." - “Bir var, yeni gələn nəslin nəzəriyyə savadı, bir də var, praktik savad..."
Azərbaycan neftinin qiyməti 69 dollara endi
"Samsung" televizorunun ekranı korpusdan niyə aralanıb? - Qalmaqal
İsgəndər Xəlilov və ailəsi Bakıya sığındı: Rusiyadakı biznesi təhlükə altında - Oğlunun adına olan şirkətə basqın oldu və...
"Ən kiçik ehtiyatsızlıq..." - FHN-dən əhaliyə xəbərdarlıq
Gəncədə bir nəfər dəm qazından boğulub
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
Türkiyədə AK Partiya funksioneri öldürüldü - FOTO
"Kocaelispor" 28 yaşlı sağ cinah müdafiəçisi ilə anlaşıb
"Atletiko Madrid" Devid Hankonu transfer edib
Viktor Qyökeres "Arsenal"a transfer keçir
TRAMPDAN QƏZƏBLİ XƏBƏRDARLIQ: "Artıq danışıqlar bitdi, geri çıəkildik, HƏMAS-ı ovlayacağıq" - Netanyahu və HƏMAS-dan açıqlamalar
DİN-də əməliyyat müşavirəsi: nazir Vilayət Eyvazov konkret tapşırıqlar verdi - FOTO
İkardi meydana nə vaxt dönür? - Tarix bəlli oldu
Arda Turan ilk maaşı ilə "prezident saatı" alıb - 60 min dollara
Suriyada daha bir toqquşma - PKK/YPG 11 hərbçini girov götürüb
Pirallahıda əməliyyat: keçmiş məhkum 42 kq narkotiklə qandallandı
Oleq Bakinski ilə bağlı qərar verildi - Sabiq nazir müavini isə...
"Bakcell”in dəstəyi ilə “YAŞAT” yay məktəbi Londonda - FOTOLAR
Hərbçilərin günvurmadan qorunması... - MN əlavə tədbirlər görür
“Veysəloğlu” MMC yüksək potensiallı əməkdaşların inkişafını əhatə edən strateji layihənin açılışını keçirdi - FOTO
Hərbi pilotlar təlim-məşqdə - VİDEO
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank 3 günlük məzənnəni açıqladı
Türkiyənin dörd bir yanında meşə yanğını var - İki şəhər "fəlakət bölgəsi" elan edilib
İSRAİL ƏRAZİSİNİ HƏRBİ GÜCLƏ BÖYÜDƏCƏK - Parlament ilhaqa səs verdi, nələr olacaq? (TƏHLİL)
Daha 232 nəqliyyat vasitəsi hərraca çıxarılıb
Əli Əsədov Somalinin XİN başçısı ilə görüşüb
İran rəsmiləri ilə Avropa ölkələri heyəti arasında görüş olub - İstanbulda (Yenilənib)
Putin və Tramp İstanbulda görüşəcək? - Ərdoğandan açıqlama
ABŞ Ukraynaya hərbi yardım göndərir - 330 milyon dollarlıq
"Aktyor Allahverdi Yolçuyevə müvafiq dəstək göstərilib"
Əkrəm İmamoğlu həbsdən xəstəxanaya aparılıb - "Zülmü unutmayacağıq"
İsrail Qəzzanı yenə vurub - Ölənlər var
Şəxsiyyət vəsiqəsi haqqında qanuna dəyişiklik təsdiqləndi - DETALLAR
Tramp "TikTok"ı yenə hədələdi: "Satış təsdiqlənməsə..."
"Karvan" daha bir futbolçu ilə anlaşıb
Ağdam və Xocavəndin kəndlərində yanğın başlayıb
Andrea Pirlonun yeni ünvanı bəlli oldu
Arif Babayevin oğlu: "Bu gün bir az irəliləyiş var, çox sevinmişik"
Əli Əsədov yeni qərar imzalayıb
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz