QURDLA QİYAMƏTƏ QALMAQ TÜRKLƏ QİYAMƏTƏ QALMAQDIR!
29-10-2020 [13:33]
ATİF İslam oğlu İSLAMZADƏ,
Filologiya üzrə fəlsəfə doktoru
e-mail: [email protected]
***
29 oktyabr, Türkiyə təqvimi ilə ekim ayının 29-u Türkiyənin Cümhuriyyət bayramıdır. Bu bayram 1923-cü ildə 29 oktyabrda Türkiyənin Cümhuriyyət elan edilməsi günündən böyük coşqu ilə qeyd edilir. Ancaq bu bayram rəsmi olaraq 1925-ci ildə qəbul edilən bir qanunla bayram olaraq təsbit olunmuşdur.
Bu bayram günündə elə bir həyəcan və coşqu kütləvi şəkildə diqqət çəkir ki, insanı heyran edir. Millətin bir bütöv olduğunu hiss edirsən. Fərdin millət, millətin fərd olduğu bir gün Türkiyənin Cümhuriyyət bayramını qeyd etdiyi gündür. Bu o qədər böyük həyəcan, o qədər böyük coşqudur ki, millətin soy aktı olaraq onillərlə nəsildən-nəsilə keçir. Eyni zamanda türk millətinin mənşə etibarilə türk olmağıyla bərabər Türkiyədə yaşayan və ədalətlə idarə olunan bütün xalqlar üçün bayram olaraq qalır. Çünki türk ədaləti Türkiyə Cümhuriyyətində də hər zaman əsas tutulmuşdur.
Türkiyənin Cümhuriyyət bayramına izah verməzdən əvvəl çox mühüm olan bir məsələni qeyd etmək lazımdır. Əgər Türkiyəni Türk Cümhuriyyəti olaraq qəbul edib, ondan əvvəlki dövrləri inkar edərsək, bu tarixi təhrif etməklə bərabər Türkiyənin bir millət və toplum olaraq son yüz ildə formalaşmasını iddia etmək olardı. Halbuki bizə məlumdur ki, bir millətin millət olaraq formalaşması ərazi və mədəniyyət amili ilə sıx bağlıdır. Yəni 1923-cü ildən əvvəl olan ərazini, onun spesifikasını, bu coğrafi amillərin genetik inkişafa təsirini qəbul etməmək bütünlüklə Türkiyəni inkar etmək olardı. Eyni zamanda daha əvvəlki mədəniyyətlərin, xüsusilə də islam mədəniyyətinin türk toplumuna inanc və əxlaq baxımından yüksək təsirini görməməzlikdən gəlmək sayılardı. Halbuki Türkiyə ümmət və millət məsələsini bir-birinə bağlı görməklə hər zaman özü üçün ədaləti əsas götürmüşdür. Elə buna görə də dünyanın hər yerindən müxtəlif inanclı xalqların nümayəndələri bu əraziyə axışmış, burada İlahi Ədalətə əsaslanan nizamın olduğuna inandıqları üçün eyni məkanda qardaş kimi son əsrlərə qədər birlikdə yaşamışlar. Yalnız son əsrlərdə dünya nizamının dəyişməsində bu qardaşlıq və birlik pozulmuş, dünyada əsas olaraq götürülən mənfəət ədalətdən qabağa keçmişdir.
O ədalət ki, hələ dahi mütəfəkkir N.Gəncəvi “Məxzənül-əsrar” (Sirlər xəzinəsi) əsərində Səlcuqlarla bağlı olaraq yazırdı ki, “Ölkəsi ədalətlə idarə olunan türklərin şan-şöhrəti dünyaya yayılmışdı”. Bu baxımdan Türkiyə Cümhuriyyətini özündən əvvəlki dövrlərdən, xüsusilə dünyaya X əsrdən bəri ədalətli dövlətlər bəxş edən, səlcuqlar və osmanlılar sülalələrinin ədalətli dövləti idarəçiliyindən ayırmaq olmaz. Yəni Səlcuqilər dövləti, Osmanlılar dövləti və Türkiyə Cümhuriyyəti bir dövlətdir. Ərazisi kiçikdən böyüyə, böyükdən kiçiyə getsə də, eyni millətin dövlətidir. Türkiyə Cümhuriyyəti həm Səlcuq dövlətidir, həm Osmanlı dövlətidir, həm də bu günün Türkiyəsidir. Yəni bu dövlətlərin varisi, mirası ləyaqətlə daşıyan dövlətdir.
Bəs necə oldu ki, Türkiyə Cümhuriyyəti meydana gəldi?
Qısa olaraq onu demək olar ki, bu öncə mövcud tarixi şəraitin bəhrəsidir. O dövrün siyasi reallıqlarını nəzərə alsaq Çümhuriyyətlər dövrününün başlandığını, Türkiyənin də bundan keçərək inkişaf edə biləcəyini görmüş olarıq. Ümumiyyətlə dünya tarixində elə vəziyyətlər olur ki, dövlətin içindən dövlət doğur. Yəni dağılmaqda olan dövlət öz içindən dəyişərək başqa bir şəkildə meydana gəlir. Yox, əgər dəyişmək istəmirsə, tarix səhnəsində rolu bitmiş olur. Məhz Türkiyənin müxtəlif dövlətlər tərəfindən işğal olunması, bu işğala qarşı qurtuluş hərəkatının yaranması, Musafa Kamal liderliyində xalqın birləşməsi və istiqlal savaşında canından keçərək müsbət nəticə əldə etməsi Türkiyənin yeni dövrün reallığında Cümhuriyyət olaraq meydana çıxmasına səbəb oldu. Yəni dövlət içindən dövlət meydana çıxdı. Ancaq bu dövlətdə də əsrlərlə aparılan ədalət qanunları dəyişmədi. Əlbəttə, müəyyən narazılıqlar, barışmazlıqlar olsa da, nəhayətdə türk dövlətini itirmədi. Çünki türk dövlət yaradan millətdir. Dövlətə sevgisi övladın atasına olan sevgisi kimidir. Bəlkə daha da artıqdır. Türk dövləti üçün hər zaman canından keçməyə hazırdır. Bu türk genetikasında itməyən rüşeymdir. Bitməyən inancdır. Yatmayan yaddaşdır.
Bu gün Türkiyə dövlətinin Azərbaycanın yanında olması da onun türk qardaşlığı ilə birgə ədalət anlayışının olmasından irəli gəlir. Əgər Azərbaycan ədalətli tərəf olmasaydı qardaşlığına baxmayaraq Türkiyə heç bir halda Azərbaycanın yanında olmazdı. Çünki ədalət Uca Allahın qoyduğu nizamdır. Allahın Ədl İsminin təcəllisidir. Ədalətli olmayan qiymətli olmaz. Türkiyənin bu qədər qiymətli olması məhz onun Uca Allaha olan bağlılığında, inancında və əxlaqındadır.
Sevgili Türkiyəmiz bizim canımızdır, birliyimizdir, paytaxt dövlətimizdir. Türkiyəni Cümhuriyyət günü münasibətilə təbrik edirəm. Uca Allah həmişə Türkü dünyanın başında var etsin! Dövlətimiz qiyamətə qədər daimi olsun! Qurdla qiyamətə qalmaq elə türklə qiyamətə qalmaqdır. Qurd üzü mübarəkdir deyəndə türk soyu mübarəkdir deyirik. Dövlətimizin və vətənimizin Cümhuriyyət günü mübarək olsun!
MİA.AZ
.
Müğənni: "Heç vaxt o geyimdə məclis idarə etmərəm"
Ceyhun Bayramov Çexiya XİN başçısı ilə görüşüb (Yenilənib)
AVRO-2024: hakimlərin adları açıqlandı - SİYAHI
Deputatlar arasında "atışma": "Tahir Mirkişili növbəti dəfə mənə uğursuz cavab verməyə cəhd etdi"
Polis əməliyyatı: Astara sakini 51 kq narkotiklə tutulub
PA rəhbəri, işçiləri, İcra Hakimiyyəti əməkdaşları...- Vəzifəli şəxslərin təsnifatında dəyişiklik edildi (YENİ QANUN)
Sabah rayonlara yağış yağacaq
Füzuli şəhərinə daha 150 nəfər köçürülüb
Azərbaycanla Albaniya arasında viza tələbi ləğv olunur
Körpələr evində mənimsəmə: cinayət işi açılıb
Hacı Şahinin “YouTube” kanalı bərpa olunub
Direktorun cinayət işi məhkəməyə göndərildi
Zahid Oruc: "Paşinyan dedi ki, mən gedirəm, sonra torpağın əsil sahibi İlham Əliyev özü gələcək”
Prezident İlham Əliyev Zelenskini Bakıya dəvət edib
Azərbaycanla Türkiyə arasında daha bir saziş təsdiqlənib
Azərbaycanla Ermənistan sərhədləri müəyyənləşir: koordinatlar dəqiqləşdirilir - Rəsmi açıqlama yayıldı
İsmail Kartal: "Qarşıda 5 oyun var, çempion olacağımıza inanıram..."
Məhkəmə Əvəz Zeynallı ilə bağlı daha bir qərar verdi
Milli Məclis daha 18 qanuna dəyişiklik edəcək - SİYAHI
Hüquq müdafiəçisindən Qubad İbadoğlu haqda qərara şərh: "Bu variant daha çox tətbiq olunmalıdır..."
İsrail ordusu fələstinlilərin yaşadığı əraziyə növbəti hücum edib - Ölən və yaralılar var
Abel Məhərrəmovla polkovnik arasında torpaq qalmaqalı: "Keçmiş rektor zəbt eədiyi torpağımdan çıxmaq istəmir..."
Sumqayıt Regional Mərkəzinə rəis müavini təyin olunub
Almaniyada "zombi məzarı" tapılıb - FOTO
Rusiya Kiyev və daha bölgəyə hücum edib, yaralılar var - Açıqlamalar
“Beşiktaş”ın keçmiş futbolçusu baş məşqçi təyin olunub
Goranboy rayonunda zəlzələ olub
Türk model ABŞ-da öldürüldü, daha sonra isə.... - FOTO
İlkay Gündoğan "Barselona"dan ayrılır
Polşada NATO-nun təlimlərində ispan hərbçi ölüb - Açıqlamalar
İsrail ordusundan daha bir istefa - General "gedirəm" dedi
Aralıq dənizində zəlzələ olub
Daha köklü bir klub "Həvəskarlar liqasına "yuvarlandı"
Baydenin "əmimi adamyeyənər yeyib" iddiası Baş naziri qəzəbləndirdi: "Xalqımız bunu haqq etmir..."
Türkiyə kuboku: "Beşiktaş" bu heyıtlə meydana çıxacaq - SİYAHI
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
"Fənərbağça" çempionluq yarışında ağır "yara aldı"
"Qarabağı tərk etmiş ermənilərin geri qayıtması real deyil" - "Daha o torpağa görə müharibə niyyətində deyilik"
Prezident İlham Əliyevin Rusiyaya işgüzar səfəri başa çatıb
Prezident İlham Əliyev və Putin veteranlarla görüşüblər - VİDEO
Azərbaycan və Rusiya prezidentləri birgə nahar ediblər
Komitə sədri Baş redaktoru təbrik edib
Kəngərli rayonunda yol qəzası baş verib, xəsarət alanlar var